ምሳሌ 24 - የአማርኛ መጽሐፍ ቅዱስ (ሰማንያ አሃዱ)

¹ ልጄ ሆይ፥ በክፉ ሰዎች አትቅና፥ ከእነርሱም ጋር መኖርን አትውደድ፤

² ልባቸው ሐሰትን ይማራልና። ከንፈራቸውም ምቀኝነትን ይናገራልና።

³ ቤት በጥበብ ይሠራል፥ በዕውቀትም ይጸናል።

⁴ በዕውቀት ከከበረውና ካማረው ሀብት ሁሉ ጓዳዎች ይሞላሉ።

⁵ ጠቢብ ሰው ከብርቱ ይሻላል፥ ከታላቅ ርስትም ይልቅ ዕውቀት ያለው ይበልጣል።

⁶ በአስተዳደር ጦርነት ይደረጋል፤ ርዳታም ከምትመክር ልብ ጋር ይሆናል።

⁷ ጥበብና መልካም ዕውቀት በብልሆች በር ትገኛለች፤ ብልሆች ከእግዚአብሔር ቃል አይርቁም።

⁸ ነገር ግን በአንድነት ያስባሉ፥ ሰነፎችንም ድንገት ሞት ያገኛቸዋል።

⁹ ሰነፍ በኀጢአት ይሞታል፤ ነፍሰ ገዳይ ሰውን ርኵሰቱ፥

¹⁰ በመከራ ቀንና በክፉ ቀን እስኪያልቅ ድረስ ያረክሰዋል።

¹¹ ወደ ሞት የሚነዱትን ታደግ፤ የሚገደሉትንም መዋረዳቸውን ቸል አትበል።

¹² እነሆ፥ ይህን አላውቅም ብትል፥ እግዚአብሔር የሁሉን ልብ እንዲያውቅ ዕወቅ። ለሁሉ እስትንፋስን የፈጠረ እርሱ ሁሉን ያውቃል። ለሁሉም እንደ ሥራው ይከፍለዋል።

¹³ ልጄ ሆይ፥ ማር ብላ፥ ወለላ ጕሮሮህን ያጣፍጥልህ ዘንድ መልካም ነውና።

¹⁴ እንዲሁም ጥበብን በሰውነትህ ተማር፥ ብታገኛት ፍጻሜህ መልካም ይሆናል፥ ተስፋህም አይጠፋም።

¹⁵ ኃጥኣንን ወደ ጻድቃን ቦታ አትውሰድ፤ በሆድህ ጥጋብም አትሳሳት፥

¹⁶ ጻድቅ ሰባት ጊዜ ይወድቃል፥ ሰባት ጊዜም ይነሣል። ኃጥኣን ግን በክፉ ደዌ ይያዛሉ።

¹⁷ ጠላትህ ቢወድቅ ደስ አይበልህ፥ በመሰናከሉም አትታበይ።

¹⁸ እግዚአብሔር ያያልና፥ ደስም አያሰኘውምና፥ ቍጣውን ከእርሱ ይመልሳል።

¹⁹ ክፋትን በሚያደርጉ ሰዎች ደስ አይበልህ፥ በክፉዎችም አትቅና።

²⁰ ዘመኑ ለክፉዎች አይሆንምና የኃጥኣንም መብራት ይጠፋልና።

²¹ ልጄ ሆይ፥ እግዚአብሔርንና ንጉሥን ፍራ፥ ከእነርሱ ለአንዱ ስንኳ እንቢ አትበል።

²² እነርሱ ኀጢአተኞችን ድንገት ይበቀሏቸዋልና፤ የሁለቱንስ ፍርድ ማን ያውቃል?

²³ የነገሩትን የሚጠብቅ ልጅ ከጥፋት የራቀ ነው፥ የሚቀበልም እርሱን ይቀበለዋል።

²⁴ ከንጉሥ አንደበት ምንም ሐሰት ይነገራል አይባልም፥ ከአንደበቱም የሚወጣ ሐሰት የለም።

²⁵ የንጉሥ ቃል ሰይፍ ናት፥ ለጥፋት የተሰጠችውን ሰው ሰውነት ታጠፋዋለች እንጂ አንድን አካል ብቻ የምታጠፋ አይደለም።

²⁶ ሰይፈ መዓቱ ብትሳል ግን ከዘሮቹ ጋር ሰውን ታጠፋለች፤ የሰውንም አጥንት ትቈረጥማለች።

²⁷ በአሞሮች ጫጩት የማይበላ እስኪሆን ድረስ፥ እንደ እሳት ነበልባል ታቃጥላለች።

²⁸ ልጄ ሆይ፥ ነገሬን ፍራ፥ ተቀበለው፥ ንስሓም ግባ፤ ይህንም በእግዚአብሔር ለሚያምኑ ተናግሬ ፈጸምሁ።

²⁹ እኔ ከሰው ሁሉ ይልቅ ሰነፍ ነኝና፥ የሰውም ማስተዋል በእኔ ላይ አልነበረምና።

³⁰ እግዚአብሔር ጥበብን አስተማረኝ፥ የቅዱሳንንም ዕውቀት ዐወቅሁ።

³¹ ወደ ሰማይ የወጣ፥ የወረደስ ማን ነው? ነፋስንስ በብብቱ የሰበሰበ ማን ነው? ውኃንስ በልብሱ የቋጠረ ማን ነው? የምድርንስ ዳርቻ ሁሉ ያጸና ማን ነው? ይህን ታውቅ እንደ ሆንህ፥ ስሙ ማን ነው? የልጁስ ስም ማን ነው?

³² የእግዚአብሔር ቃል ሁሉ የጋለ ነው፤ እርሱን ለሚታመኑት ጋሻ ነው።

³³ እንዳይዘልፍህ፥ ሐሰተኛም እንዳትሆን በቃሉ አንዳች አትጨምር።

³⁴ ሁለትን ነገር ከአንተ እለምናለሁ፥ ሳልሞትም የሰጠኸኝን ጸጋህን አትከልክለኝ፤

³⁵ ከንቱነትንና ሐሰተኛነትን ከእኔ አርቃቸው፤ ባለጠግነትንና ድህነትንም አትስጠኝ፤ ነገር ግን የሚያስፈልገኝንና የሚበቃኝን ስጠኝ፥

³⁶ እጅግ ጠግቤ ሐሰተኛ እንዳልሆን፦ እግዚአብሔርስ ማን ነው? እንዳልል፤ ድሃም እንዳልሆን፥ እንዳልሰርቅም፥ በአምላኬም ስም በሐሰት እንዳልምል።

³⁷ አገልጋይን በጌታው እጅ አሳልፈህ አትስጥ እንዳይረግምህና እንዳትጠፋ።

³⁸ ክፉ ልጅ አባቱን ይረግማል፥ እናቱንም አያመሰግንም።

³⁹ ክፉ ልጅ የራሱን ጽድቅ ይፈርዳል ነገር ግን መውጫውን አይረዳም።

⁴⁰ ክፉ ትውልድ ትዕቢተኛ ዐይን አለው፥ ቅንድቦቹንም ከፍ ከፍ ያደርጋል።

⁴¹ ድሆችን ከምድር ላይ ችግረኞችንም ከሰው መካከል ያጠፋና ይጨርስ ዘንድ፥ ጥርሶቹ ሰይፍ፥ መንጋጎቹም መጋዝ የሆኑ ክፉ ትውልድ አለ።

⁴² በፍርድ ጊዜ የሰውን ፊት ማፈር መልካም እንዳይደለ ታውቁ ዘንድ ለጥበበኞች ይህን እነግራችኋለሁ።

⁴³ ኃጥኡን፦ “ጻድቅ ነህ” የሚለውን ወገኖች ይረግሙታል፥ አሕዛብም ይጠሉታል፤

⁴⁴ የሚዘልፉት ግን መታየትን ያሳምራሉ፥ በላያቸውም መልካም በረከት ትመጣላቸዋለች።

⁴⁵ በቀና ነገር የሚመልስ ከንፈር ይሳማል።

⁴⁶ ለመንገድህ ሥራህን አሰናዳ፥ ወደ እርሻ ተዘጋጅ፤ በኋላዬም ተከተልና ቤትህን ሥራ።

⁴⁷ በባልንጀራህ ላይ በሐሰት ምስክር አትሁን፥ በከንፈርህም አትሳት።

⁴⁸ እንዳደረገብኝ እንዲሁ አደርግበታለሁ፥ እንደ ገፋኝም እመልስበታለሁ አትበል።

⁴⁹ በሰነፍ ሰው እርሻ አለፍሁ። አእምሮ በጐደለውም ሰው የወይን ቦታ ሔድሁ።

⁵⁰ እነሆም፥ በላዩ እሾህ በቅሎበታል፥ ሣሩም ፈጽሞ ደርቋል፥ ምድረ በዳም ሆኖአል፤ የድንጋዩ ቅጥርም ፈርሶአል።

⁵¹ እኔ ንስሓ ከገባሁ በኋላ ተግሣጽን እመርጥ ዘንድ ተመለከትሁ።

⁵² ጥቂት ትተኛለህ፥ ጥቂትም ታንቀላፋለህ፥ ትተኛም ዘንድ ጥቂት እጅህን ወደ ብብትህ ትሰበስባለህ።

⁵³ እንግዲህ ይህን ብታደርግ ድህነት እየቀደመች፥ ችግርም እንደ በጎ ሯጭ ትመጣብሃለች።

⁵⁴ ለአልቅት ሦስት የሚዋደዱ ሴቶች ልጆች አሏት። ሦስቱም የማይጠግቡ ናቸው፤ አራተኛዪቱም በቃኝ ማለት ተሳናት፤

⁵⁵ እነርሱም ሲኦልና የሴት ፍቅር፥ የማትወልድ ማኅፀን፥ ውኃ የማትጠግብየምድር ጕድጓድ፥ በቃኝ የማይሉ ውኃና እሳት ናቸው።

⁵⁶ በአባቱ የሚሥቅ፥ የእናቱንም እርጅና የሚያክፋፋ ዐይንን የሸለቆ ቍራዎች ያወልቁታል፥ የአሞራዎች ግልገሎችም ይበሉታል።

⁵⁷ ላውቃቸው የማልችል ሦስት ናቸው፥ አራተኛውንም ከቶ አላስተውለውም።

⁵⁸ እነርሱም የሚበርር ንስር ዱካ፥ የእባብ መንገድ በድንጋይ ላይ፥ የመርከብ ዱካ በባሕር ላይ ሲሄድ፥ የሰውም መንገድ በወጣትነቱ፥

⁵⁹ ሠርታ የምትታጠብ፦ ያደረግሁት አንዳች ክፉ ነገር የለም የምትል የአመንዝራ ሴት መንገድም እንዲሁ ነው።

⁶⁰ በሦስት ነገር ምድር ትናወጣለች፥ አራተኛውንም ትሸከም ዘንድ አይቻላትም።

⁶¹ ባሪያ በነገሠ ጊዜ፥ ሰነፍም እንጀራን በጠገበ ጊዜ፥

⁶² የተጠላች ሴት ቸር ባል ባገኘች ጊዜ፥ ሴት ባሪያም እመቤቷን በወረሰች ጊዜ።

⁶³ በምድር ላይ አራት ጥቃቅን ፍጥረቶች አሉ፤ እነርሱ ግን እጅግ ጠቢባን ናቸው፤

⁶⁴ ገብረ ጕንዳን ኀይል የሌላቸው ናቸው፥ ነገር ግን በመከር ጊዜ መኖዋቸውን ይሰበስባሉ።

⁶⁵ ሽኮኮዎች ያልበረቱ ሕዝቦች ናቸው፥ ቤታቸውን ግን በቋጥኝ ድንጋይ ውስጥ ያደርጋሉ።

⁶⁶ አንበጣ ያለ መንግሥት ነው፥ ነገር ግን በአንድ ትእዛዝ አብሮ ይሄዳል።

⁶⁷ እንሽላሊት በእጅ የሚሄድ ደካማ ሲሆን፥ በነገሥታት ቤት ይኖራል።

⁶⁸ መልካም አራማመድን የሚራመዱ ሦስት ፍጥረቶች አሉ፥ አራተኛውም መልካም አካሄድን ይሄዳል፤

⁶⁹ የአንበሳ ደቦል ከእንስሳ ሁሉ የሚበረታ፥ የማይመለስ፥ እንስሳንም የማይፈራ፤

⁷⁰ ክንፉን እያማታ በእንስቶች ዶሮዎች መካከል የሚሄድ አውራ ዶሮ፤ መንጋን የሚመራ አውራ ፍየል፤ ንጉሥ ሕዝብን ሲገሥጽ።

⁷¹ ራስህን ለቦዘኔነት ብትሰጥ፥ እጅህንም ለክርክር ብትዘረጋ ቷረዳለህ።

⁷² ወተትን እለብ ቅቤ ይሆንልሃል፥ አፍንጫንም ብትጨምቅ ደም ይወጣል፤ እንዲሁም ነገርን መጐተት ጭቅጭቅንና ቅጣትን ያወጣል።

⁷³ የእኔ ነገር በእግዚአብሔር ዘንድ ተነገረ። እናቱ ያስተማረችው የንጉሥ ቃል።

⁷⁴ ልጄ ሆይ፥ የእግዚአብሔር ቃል ምን እንደሆነ ዐውቀህ ተጠበቅ። የበኸር ልጄ ሆይ፥ ምንድን ነው? የማኅፀኔ ልጅ ሆይ፥ ምንድን ነው? የስእለቴ ልጅ ሆይ፥ ምንድን ነው? ለእግዚአብሔርና ለንጉሥ የማይገባውን አታድርግ።

⁷⁵ ኋላ እንዳትጸጸት ገንዘብህን፥ ልብህንና ጕልበትህን፥ ለሴቶች አትስጥ።

⁷⁶ ከምክር ጋር ሁሉን አድርግ፥ ከምክር ጋር ወይን ጠጣ፥ መኳንንት ቍጡዎች ናቸው፥ ነገር ግን ወይን አይጠጡ።

⁷⁷ ወይንን በመጠጣት ጥበብን እንዳይዘነጓት ለድሆች ፍርድን ማቃናት አይችሉምና።

⁷⁸ ለኀዘንተኞች ወይንን ስጧቸው፥ የተከዙም ወይንን ይጠጡ።

⁷⁹ ኀዘናቸውን ይረሱ ዘንድ፥ መከራንም ከእንግዲህ ወዲህ እንዳያስቡ።

⁸⁰ አፍህን በእግዚአብሔር ቃል ክፈት፥ ለሕያዋንም ሁሉ ፍረድ።

⁸¹ አፍህን ክፈት፥ በእውነትም ፍረድ፤ ለድሃና ለምስኪን ፍረድ።