Lukas 1 - Kaa n Kəzə̀ n fəghə mə

¹ Mûkəbii Tiofilos, nsə ndəmə tə aghə̂ tə n kùm fwaʼ ni koʼ nə̀ ghə tɔ̀ɔ naŋa tsu bə ghəə ghey ghə â shinə n fəŋŋə kə saa.

² Ghə â bɔɔmə tɔ̀ɔ ghəə ghey ghə â zownə, tə̀ nghee ghə̂ ghey ghə â koʼnə ghəə a tii ghə nə nzeyyə â naʼlənə.

³ À wən loʼ ghə i tii zə a Mûkəbii, nghee n tɔ̀ʼ fwɔli kɔʼ bənə ghəə a tii ghə nə nzeyyə, mə n koʼ tsunə nə̀ i dzɔbənu nə̀ n faalə tɔ̀ɔ tsu bə ghəə a tii ghə tə wɔ,

⁴ sey nə̀ wə tɔʼ keeli tsu isəŋə n ghəə ghey wə̀ khə dzənə.

Tsəndəghə ə Kəzə̀ naʼa bə ji i Jɔn wù fuu u mmuu Kəzə̀ mə

⁵ N tsuʼu mey Helɔd â loʼ tsənə də̀ŋ kə n naʼ i Judeya, fɔɔngili u loʼ wə n loʼ tsə fu ghə tɔŋɔnə nə̀ a loʼ Zakalia. Tə â loʼ fɔɔngili n dəŋə kə Fɔɔngili Abijà. Zəd i wey wi zə â loʼ nə a loʼ Elisabet. Tə â shi bə soʼo n sad i ndaw i fɔɔngili tɔŋŋə Erɔn.

⁶ Ghə n dzəŋi muu muu i dzuŋu zə n sə̂ K-a-zə̀, naŋŋə laŋ u Kəzə̀, khə way bwù i loʼ zə.

⁷ Seykə, ghə n khə way waa təŋkey Elisabet â jiə way. Ghə n loʼ soʼo nə ghə n dən.

⁸ Ambə nəŋə i kəfwaʼ i kpii tsunə tə sad i ndaw i fɔɔngili Zakalia ni fwaʼ, tə n ndòw n tsuʼ fə loʼ fə ni ndòw fwaʼ fwaʼ kə wi n sə̂ K-a-zə̀ tə a loʼ fɔɔngili.

⁹ N doʼo i ghə fɔɔngili, ghə â təm mboʼ ni say wi nə tə̂ nyi ndow n Ndaw Kəzə̀ i nii zə n Yerosalem ə Bày, nsə ni daa inəŋ n tsə zey ghə fəələnə maʼlə wə tii.

¹⁰ Ambə nəŋə zey tə̂ daanə nəŋ zə, nɔɔ kə aghə̂ kə n loʼ bii ghə gɔŋŋə.

¹¹ Sey, tsəndəghə ə Kəzə̀ n təmi bə n səə tsə zey ghə fəələnə maʼlə wə tii n bad kə kpii u wi u təmə wə.

¹² Ambə Zakalia koʼ ndòwnə wi, tə n taa vəi kɔʼ, kaʼ ni tsəŋ.

¹³ Tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n dza ndow tə wi nə̀, “Ka tsəŋ dzə a Zakalia. Zə̀ kə n zow gɔŋŋə zə zə̀. Wey wə Elisabet î jiə bə wɔ n waa u nûmwə, wə i tsə̀ tsu zəd i wi nə a loʼ Jɔn.

¹⁴ Tə î ney bə wɔ n duʼlə zə nsə saŋəzə, ndəmə aghə̂ ghə i duʼlə soʼo n ji i wi.

¹⁵ Zə î doʼlə sey, n təŋkey, tə î bə doʼlə wù nii wə n sə kə Mûkəbii. Kə tə nə məənə nlə n tawmə nkee fə u taw wə. Ni ney nuu bə n ji i wi, Zay kə Zow kə nə lòʼ n kow wi.

¹⁶ Tə i ney dzəŋŋə bə fə̀ŋ tə ghə̂ ghə Izree tə̀ Bày Zə̀ kə ghə.

¹⁷ Tə i bəghə n sə kə Bày. Tə i khə zay kə nsə daʼa kə, tə̀ tûm Kəzə̀ Elayja â khənə. Tə î bəghə təmə dzəŋi bə ghə bày nsə waa a ghə ghə̀. Tə i ney dzəŋŋə bə ghə̂ ghey ghə tawnə n tow kə tə Zə̀ kə, ghə kweyyə fə̀ŋ tə ghə, ghə keeli utɔb tə̀ a loʼ ghə̂ ghey ghə loʼnə tsətsəghə n sə̂ K-a-zə̀. Tə i bayyə naŋa tsu aghə̂ tə̀ Bày, tə î bəghənə.”

¹⁸ Zakalia n bəb ndòw tə̀ tsəndəghə ə Kəzə̀ zey nə̀, “mə î sə loʼ ni keeli ngee nə̀ ghəə ghən ghə î bə neynu bənə kə ə? Koʼo, mə n dən, wey wùŋ n dən soʼo.”

¹⁹ Tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n beeli ndòw wi nə̀, “N loʼ Gabriya, wù tûm wey tə fwaʼa nə tə̀ Zə̀ kə, Zə̀ kə tûm mə nə̀ n bə naʼa bə tûm i dzuŋu zən tə̀ wɔ.

²⁰ Nghee wə bəghəmmə way ghɔɔmə zuŋ zən, wə î kəm khəə way ghəə ghə ni ndòw kùm n tsuʼ fey ghəə a tii ghə adzəm î neynə bənə kə tii. Ghəə ghən adzəm ghə î ney kəbənə n nəŋə ghə.”

²¹ Ghə̂ ghə n sə̀ loʼ a bii, ləmmə kìi Zakalia, məʼlə fə key kə kwu naŋanə wi n fəŋ ə Ndaw Kəzə̀ i nii zey n Yerosalem.

²² Ambə tə shi bə nə̀, tə n kəm way ni ghɔɔmə̀. Ghə n daŋŋə keelinə tə n koʼ faalə kə ighəə kə loʼ kə n fəŋ ə Ndaw Kəzə̀ i nii zə n Yerosalem. Sey, tə n ghɔɔmə tə̀ ghə nə tə foʼlə ndòw aghəə n wɔ.

²³ Ambə nəŋə i kəfwaʼ i wi i may tsunə, tə n fən dzəŋŋə ndòw n ndaw wi.

²⁴ Ghab kə n ka shi, wey wi tɔŋŋə Elisabet n bɔŋ kɔʼ waa. Tə n nyi doʼo ndòw n ndaw təndzɔŋɔ tətaa.

²⁵ Tə n dza n fəŋ ə wi nə̀, “À ghəə ghən ghəŋə Bày, tə dii bənə ləghə i wi zə tə̀ mə, ney nuu tow kə dədlə kə n kôw mə̀ n fəŋŋə kə aghə̂.”

Tsəndəghə naʼa ji i Yeso

²⁶ Ambə nəghə u Elisabet u kuum tsunə ndzɔŋɔ tə tətuubə, Zə̀ kə n tûm ndòw tsəndəghə ə Kəzə̀ u loʼ wə ghə â tɔŋŋə nə̀ a loʼ Gabriya n naʼ i loʼ zə n mboʼo Galili tɔŋɔ Nazaled.

²⁷ Tə â tûm wi tə̀ weyzən u loʼ wə tɔŋŋə Maria nə tə ka kam nyəŋi koʼ tsə ghi weynum, Yosef â nyi naŋanə n wey. Yosef â shi bə n sad i kəbii i Fɔɔ Devid.

²⁸ Tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n ndòw n səə Maria dza tə̀ wi nə̀, “N tɔŋŋə zow bə wɔ a Maria, Bày n wɔ ləghə, tə u loʼ soʼo ghi wɔ.”

²⁹ Ghɔɔmə i tii zə n ngii fəmmə Maria n fə̀ŋ. Tə n məʼlə dza, “À wən loʼ ndzoʼo tɔŋɔ zow i ghaa zə ə?”

³⁰ Tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n dza ndòw tə̀ wi nə̀, “Ka tsəŋ dzə a Maria, Zə̀ kə n wɔ ləghə, fu wɔ n naamə kə.

³¹ Wə̀ i bɔŋɔnu, wə̀ i ji bə waa u num wə. Wə̀ i tsə̀ tsu zəd i wi nə̀ a loʼ Yeso.

³² Tə i bə doʼlə wù nii wə, ghə i tɔŋŋə wi nə̀ a loʼ Waa Zə̀ kə Idəŋ kə. Bày Zə̀ kə Mbi î fu wi n kuu kadə̀ŋ kə bày wi kə, tɔŋɔ Devid.

³³ Tə nə saʼa n sad i kəbii i Yakɔb tə̀ mbi nə bə may. Saʼ i wi i nə may koʼ way.”

³⁴ Maria n bəb ndòw tə̀ tsəndəghə ə Kəzə̀ zey nə̀, “Zə i kaʼa tsu ngee nə n ka kam nyəŋi koʼ ghi weynum ə?”

³⁵ Tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n beeli ndòw wi nə̀, “Zay kə Zow kə î tsuu bə n kow wɔ, daʼa K-a-zə̀ kə i tsət bə wɔ. À wey loʼ ghə i tii zə ghə î tɔŋɔnə waa u zow wey wə̀ i jiənə nə̀ a loʼ Waa Kəzə̀.

³⁶ Koʼo! Tiəm wə wən Elisabet ghə a dzanə nə̀ tə loʼ kəkàa, tə n waa bɔŋ nə tədənə, a nya loʼ təndzɔŋɔ tətuubə tə̀ tə â bɔŋnə.

³⁷ I dii tsu nə̀ ghə i loʼ i tsəm way ni tsəghəshi Kəzə̀.”

³⁸ Maria n beeli ndòw wi dza, “N loʼ wù kəfwaʼ a Bày, i doʼo tsu kə tə̀ wə̀ dzanə.” Sey, tsəndəghə ə Kəzə̀ zey n nuu tsu.

Maria bwey koʼ ndow Elisabet

³⁹ Tsuʼu mə n tsəghə i tsu, Maria n luumə kuumə kɔʼ ufə, nuu kɔʼ ndòw n naʼ i nii i loʼ zə n Judeya, zə â loʼnə nə ukaʼ.

⁴⁰ Ambə tə n ndòw nyi ndòwnə fu, tə n ndow n ndaw Zakalia, tɔŋɔ zow ndòw Elisabet.

⁴¹ Ambə Elisabet zow tsunə tɔŋɔ zow i Maria zə, waa n soʼlə tsu n nəghə u wi. Zay kə Zow kə n tsu bə n kow wi.

⁴² Sey Elisabet n dza ndòw tə̀ Maria n dzə̀ i taw zə nə̀, “Buulə i loʼ tə̀ wɔ n fəŋŋə kə agheyzən. Buulə i loʼ ghi waa wey wə̀ i jiənə.”

⁴³ “À shi kee n sə keelinə ndzoʼo kɔʼlə mən ə? N ndaa loʼ ndee tə̀ nay Mûkəbii ni bwey koʼ bə mə̀ ə?

⁴⁴ Nghee n zow tsunə dzə̀ zə, waa u duʼlə, soʼlə tsu n nəghə wùŋ.”

⁴⁵ “Buulə i loʼ ghi wɔ nghee wə̀ khənə bəghəm i fə̀ŋ zə nə̀ ghə zey Mûkəbii dzanə zə î bə doʼlənu isəŋə.”

Ndzaŋ a Maria

⁴⁶ Sey Maria n dzanə, “Fə̀ŋ zuŋ fuu kali u Bày,

⁴⁷ zay kuŋ kə duʼlənu ghi Zə̀ kə, tə loʼ bəghəshi wùŋ.

⁴⁸ Təŋkey tə ndaa mòʼlə bə soʼo mə, wù kəfwaʼ a wi. Ni zey tsu nya ndòw isə, num tə num, ghə̂ a nə zɔŋɔtsə buulə i Kəzə̀ zə n kow mə.

⁴⁹ Zaamə mbi n ghəŋə ghəə a nii ghə n kow mə. Zəd i wi i zownu.

⁵⁰ Sii i kwɔɔlə i wi zə î loʼ kow ghə̂ ghey ghə ngɔɔmənə wi nûm tə nûm.

⁵¹ Tə n ghəŋə ndəmə ghəə a nii ghə n wɔɔ kə wi. Dzùm sàŋŋə maʼa ghə̂ ghey ghə khənə wû i ghaŋŋə zə n fə̀ŋ tə ghə.

⁵² Tə n tsuulə ghə̂ ghey ghə loʼ nə də̀ŋ u nii wə n kuu u ghə, ney kɔʼlə naŋa kɔʼ ghə̂ ghey ghə tsuulə tsunə wû i ghə zə.

⁵³ Tə n chi ghə̂ ghey ghə â loʼnə n dzəŋ n fə u dzuŋu wə, kee dzùm dzəŋŋə ghə̂ a kùm ghə̀ n wɔ a zum ghə̀.

⁵⁴ Tə n gaamə shi ghə̂ a kəfwaʼ a wi ghə, tɔŋɔ ghə̂ ghə Izree tə̀ tə â dza naŋanə nə̀ i nə kwɔɔlənu sii zə n kow ghə,

⁵⁵ ighələ tə̀ tə â dza naŋanə tə̀ ghə bày a saa ghə nə i nə ghəŋŋə sey tə Abraham nsə waa a waa a wi ghə tə̀ mbi nə bə may.”

⁵⁶ Sey, Maria n doʼo tsu ghi Elisabet təndzɔŋɔ tətəghə, kəm nuu dzəŋŋə ndòw n ndàw wi.

Ji i Jɔn wù fuu u mmuu n Kəzə̀ mə

⁵⁷ Ambə nəŋə i kpii tsunə tə̀ Elisabet ni ji, tə n ji bə waa u num wə.

⁵⁸ Nghee tə sali i ndaw i wi nsə ghə̂ ghə ukɔli a wi a zow tsunə nə̀ Bày n ngii dii wi n sî i kwɔɔlə zə, ghə n duʼlə dzəŋi ghi wi.

⁵⁹ Ambə tsuʼu n tsəghə tsunə ifam, ghə̂ ghə n bə ni bə faalə waa, ghə n ləghə ni tsə̀ zəd i bày n kow wi nə a loʼ Zakalia.

⁶⁰ Zə̂ n dza ndow nə̀, “Ngaŋ! Zəd i wi zə i loʼ nə a loʼ Jɔn.”

⁶¹ Ghə n dza tə̀ wi nə̀, “Wù loʼ way dzə n sad i ndaw i ghaa tə̂ khənə zəd zən.”

⁶² Sey, ghə n fòʼlə tsu aghəə tə bày wi Zakalia n wɔɔ ni keeli tsu zəd zey tə ləghənə ni fu tə̀ waa.

⁶³ Tə n foʼlə tsu awɔɔ nə ghə fu bə wi n bad kamaʼlə. Ambə ghə fu ndownə, tə n tɔ̀ɔ tsu nə̀, “Zəd i wi i loʼ nə a loʼ Jɔn.” Dzuu zə n zum ghə.

⁶⁴ Dzuu i wi zə n daŋŋə chi kɔʼ, nyim kə wi kə ziilə tsu, tə n kaʼ ndow ni ghɔɔmə, fuu nkɔʼlə tə Zə̀ kə.

⁶⁵ Ghə̂ ghə ukɔli ghey n khə itsəŋ n fə̀ŋ tə ghə, ghə n ghɔɔmə kaabə tsə ghəə ghən n naʼa tey tə loʼnə nə ukaʼ n naʼ i Judeya idzəm.

⁶⁶ Ghə̂ ghey ghə â zownə ghəə a tii ghə, n ney naŋa n fə̀ŋ tə ghə. Ghə n bəbə nə̀ “Waa wən i bəghə doʼlə ndzoʼo wù ghaa wə ə?” Ghə â bəbə sey, n təŋkey, ghə â koʼ tsunə daʼa K-a-zə̀ kə loʼ n kow wi.

Ndzaŋ a Zakalia

⁶⁷ Sey, Zay kə Zow kə n tsu bə n kow bày wi tɔŋɔ Zakalia, tə n kaʼ ni ghɔɔmə dza,

⁶⁸ “Kɔʼlə n loʼ tə Bày, Zə̀ kə ghə̂ ghə Izree, kûmnə tə n bə ni bə bəghəshi ghə̂ a wi.

⁶⁹ Tə n fu saa n bəghəshi u nii wə. Wù nə tə shi n salli ndaw i wù kəfwaʼ a wi tɔŋɔ Devid,

⁷⁰ tə̀ tə â khə dza naŋanə tə̀ tûm tə Kəzə̀ tə wi tə zow tə n num tə ibam tə nə̀,

⁷¹ Tə i bəghəshiə saa n wɔɔ kə ghə̂ a təngəmə a saa ghə nsə ghə̂ ghey ghə bàa nə saa.

⁷² À wən loʼ ni dii bə sii i kwɔɔlə i Kəzə̀ tə̀ tə â dza naŋanə tə ghə bày a saa a sə̂ isə ghə. Tə n moʼlə kaa n zow mey tə â zə̂nə ghi ghə

⁷³ tɔŋɔ kaa mey tə â zə̂nə ghi Abraham bày saa u sə isə wə;

⁷⁴ nə tə î bəghəshi saa n wɔɔ kə ghə̂ ghey ghə bàanə saa, sey nə̀ a i loʼ ni fwaʼa tə wi nə tsəŋ i way,

⁷⁵ nə a i fwaʼa tə wi n fə̀ŋ tə zow tə, loʼ tsətsəghə n sə kə wi n tsuʼu ndzəm tə mbi nə bə may.

⁷⁶ Abə wɔ̀ n waa, ghə i tɔŋŋə wɔ nə̀ à loʼ wù tûm Zə̀ kə Idəŋ kə. Təŋkey, wə i ndòw dzə isə ni bayyə naŋa tsu jii tə Mûkəbii.

⁷⁷ Wə ghəŋə nə̀ ghə̂ a wi a keeli tsu nə̀ ghə î keeli ibəghəshi, abə Zə̀ kə neyzəənə ghəə a ghə a bəbə ghə.

⁷⁸ Zə i doʼlə sey, n təŋkey, Zə̀ kə saa kə khə fə̀ŋ zey i ngii khə sî i kwɔɔlə zə. Zə i ghəŋə nə̀ tsə̂ wə idəŋ u taw tsu bə n kow saa.

⁷⁹ Zə i ney bə luʼu tə zow tə tə̀ ghə̂ ghey ghə loʼnə nə kələm, nsə ghə̂ ghey ghə loʼnə tə̀ ghə nya sòʼo ivə. Zə i dii bə jii i dzuŋu zey i fuunə buulə zə tə saa.”

⁸⁰ Waa tii, tɔŋɔ Jɔn n nyim kɔʼ bə n wù, keeli tsu fə̀ŋ, ndow muu doʼo ndow n mbvən ə ntsaŋ ni ndòw kùm n nəŋə zey tə â kaʼnə ni naʼa tûm Kəzə̀ tə̀ ghə̂ ghə Izree ghə n mgbaŋ.