Matiu 12 - WƖA TENIŊBa pɩɛsɛ Yesu chɛ-wiesii-la wɩaa Maak 2.23-28 ; Luuk 6.1-5 1 Ʋ bɩ diene aŋ ka Yesu arɩ ʋ harɩ-tooroo sii to nyonso baga tʋɔŋ chɛ-wiesii-la chɛɛŋ. Losuŋ fa kɛŋ Yesu harɩ-tooroo. Ŋɩɩ nɛ ba suomo bori nyonso-la aa chaŋ. 2 Farisii tɩŋŋaa sɩ na wɩɩŋ deeŋ, ba bʋla pɩ Yesu, “Ŋ bɩ naa? Chɛ-wiesii-la kɩsɩŋ nɛ ŋ harɩ-tooroo chichei ŋɩɩ.” 3 Ŋɩɩ nɛ Yesu pɩɛsɛba, “Ma bɩ wɩɩ-la Devit fa sɩ ŋaa karɩmaa? Losuŋ fa sɩ kɛŋ ʋ dɩ ʋ harɩŋ nɩaa, 4 ʋ mʋ jʋʋ Wɩa dɩa a joŋ boroboro-la ba fa sɩ kaa kʋ bil Wɩa sɩpaaŋ a chɔgɔ dii, aŋ joŋo pɩ ʋ harɩŋ nɩaa ma, ba ma dii. Ʋ fa ŋaa kɩsɩŋ nɛ dɩ nɩwogo dii boroboro-la, see Wɩɩsʋllɩ sɩpaalaaraa dʋndʋŋa. Ŋɩɩ-na ʋ fa bɩ maga dɩ Devit arɩ ʋ harɩŋ nɩaa dii kʋdiile-la. 5 Koo ma ha bɩ wɩalɩŋ Mosis fa sɩ ŋmʋnsa bil dɩ la tuto karɩmaa? Chɛ-wiesii-la chɛɛŋ kala Wɩɩsʋllɩ sɩpaalaaraa fa yie chei kɩsɩŋ nɛ Wɩa dɩɩ-bal-la lɛ. Ama ba fa sɩ ŋaa ŋɩɩ chɛ-wiesii-la chɛɛŋ, ʋ bɩ wʋbɔŋ ŋaa. 6 Mɩ bʋlaa pɩma arɩ nʋʋ nɛ hɛ ma tʋɔŋ lɛɛlɛ a yʋga kɩɩ Wɩa dɩa. 7 Wɩa teniŋ tʋɔŋ, ba ŋmʋnsa arɩ Wɩa sɩ: ‘Mɩ cho dɩ ma fɩfá nɩaa nenige nɛ a kɩɩ ma sɩ kpʋ pʋsʋŋ pɩpɩmɛ.’ Dɩ ma nɛ fa sɛnɛ jɩŋ wɩɩŋ deeŋ bʋbʋɔŋ, ma fa bɩ jaŋ joŋ cheeriŋ pɩ nɩalɩŋ sɩ bɩ wɩɩ cheye, 8 bɛɛ wɩaa mɩ-na Nuhuobiine Bie nɛ ŋaa chɛ-wiesii-la Tɩɩna ŋɩɩ.” Yesu vaarɛ baal kʋbala nɩsɩŋ sɩ sʋba Maak 3.1-6 ; Luuk 6.6-11 9 Ŋɩɩ nɛ Yesu lɩɩ lee-la a mʋ jʋʋ Wɩɩchʋɔlɛ dɩa, 10 dɩ baal kʋbala nɛ ŋɩɩ, ʋ nɩsɩŋ sʋba nɛ. Nɩaa dɔnsʋŋ ma fa hɛ nɩmɛ a chɩchɛ wombiiŋ dɩ ba joŋ cheeriŋ a pɩ Yesu. Ŋɩɩ nɛ ba pɩɛsʋ, “Ʋ ŋaa wombiiŋ nɛ dɩ la vaarɛ nyanyal tɩŋŋaa chɛ-wiesii-la chɛɛŋ?” 11 Ŋɩɩ nɛ Yesu pɩɛsɛba, “Dɩ ma kʋŋ nɛ kɛŋ piesu dɩ ʋ tel viliŋ lɛ chɛ-wiesii-la chɛɛŋ, ŋ jaŋ lɩɩsʋ koo ŋ jaŋ leŋu nɩmɛ dɩ ʋ sʋʋ? Ma jaŋ lɩɩsɛ. 12 Nuhuobiine nɛ paala kɩɩ piese. Dɩ la nɛ saa ŋaa wʋzɔŋŋɔɔ chɛ-wiesii-la chɛɛŋ, la bɩ chɛ-wiesii-la kɩsɩŋ lɛ cheye.” 13 Ŋɩɩ nɛ ʋ bʋla pɩ nasʋʋ-la tɩɩna, “Kɛŋ ŋ nɩsɩŋ tɩɛnɛ.” Ʋ kaa tɩɛnɛ, ʋ fɩɛlɛ a nagɛ ʋ nɩsɩ-la dɔŋɔ. 14 Ŋɩɩ nɛ Farisii tɩŋŋaa lɩɩ lee-la a mʋ vʋʋrɛ ŋɩɩ ba sɩ jaŋ ŋaa a kpʋ Yesu. Yesu bʋl wɩaa a tɩgɛ ʋ tɩtɩa lɛ 15 Yesu sɩ nɩa dɩ ba vʋʋra dɩ ba kpʋʋ ŋɩɩ, ʋ lɩɩ lee-la. Nɩ-daŋ to ʋ harɩŋ. Ŋɩɩ nɛ ʋ vaarɛ nɩalɩŋ fa sɩɩ wɩɩlʋ kala 16 aŋ bʋla pɩba dɩ ba sɩ́ leŋe dɩ wɩɩŋ deeŋ teeli leriŋ. 17 Ʋ ŋaa wɩɩŋ deeŋ dɩ wɩalɩŋ Wɩa wʋlaabʋlla Azaaya fa sɩ bʋla kʋ ŋaa wʋtɩtɩɩ nɛ. 18 Ʋ fa sɩ: “Mɩ Tɩntɩnna nɛ ŋ-la, nɩɩ-la mɩ sɩ lɩɩsa, nɩɩ-la mɩ sɩ cho, mɩ tʋɔŋ tɔrɛ ʋ nyuŋ. Mɩ jaŋ joŋ mɩ Dɩŋ-zɔmʋŋ hɛ ʋ lɛ. Ʋ jaŋ bʋl mɩ sarɩya diiniŋ wɩaa a pɩ dʋnɩa nɩaa kala. 19 Ʋ bɩ jaŋ kɛŋ kaalɛrɛ, ʋ bɩ jaŋ kpɩa goŋ ma. Ʋ bɩ jaŋ ŋɩŋaa goŋ wombiee lɛ. 20 Ʋ sɩaa jaŋ fɩɛlɛ nɩalɩŋ sɩ ŋaa puwuoloo teeŋ. Ʋ bɩ jaŋ chei ba yɩɛla-la mʋa sɩ ka ta. Ʋ jaŋ pɛsɛ halɩɩ, see wʋtɩtɩɩ-la Wɩa sɩɩ chɛ yuo dii leriŋ kala. 21 Ʋ lɛ nɛ dʋnɩa nɩaa kala jaŋ joŋ ba yɩɛlaa hɛ.” Yesu arɩ Bɛlizibul Maak 3.20-30 ; Luuk 11.14-23 22 Ŋɩɩ nɛ nɩaa dɔnsʋŋ kɛŋ baal kʋbala kaa kɔ Yesu teeŋ. Jɩŋ-bɔŋŋɔɔ nɛ fa kɛŋ baal-la. Ʋ fa nyʋlɩma nɛ aŋ pɛ taŋ. Yesu vaarɛ baal-la. Ŋɩɩ nɛ ʋ wuo wɩaa bʋbʋl a nɩna ma. 23 Yesu sɩ ŋaa ŋɩɩ, ʋ ŋaa nɩ-daŋ-la kala wʋkpuŋkpere. Ŋɩɩ nɛ ba pɩpɩɛsɛ dɔŋɔ, “Devit bie nɛ ŋ-laa?” 24 Ama Farisii tɩŋŋaa fa sɩ nɩɩ wɩɩ-la, ba bʋl, “Jɩnsɩŋ kuoro Bɛlizibul nɛ pʋ doluŋ, ŋɩɩ nɛ tɩɩ ʋ wuo kikiri jɩŋ-bɔŋŋɔɔ ŋɩɩ.” 25 Yesu wuo jɩŋ ba tʋɔbɩɩnaa a bʋla pɩba, “Dɩ tinteeŋ nɩaa nɛ hɛ nɩmɛ a bɩ nii-bala kɛnɛ, ba tintee-la jaŋ tel. Dɩ taŋ nɩaa koo naambiiriŋ ma nɛ bɩ nii-bala kɛnɛ, ba dɩa jaŋ tel. 26 Ŋɩɩ nɛ saa, dɩ Sɩtaanɩ nɛ kiri Sɩtaanɩ, ʋ ma kuoruŋ bɩ jaŋ wuo chɩŋ.” 27 Yesu bɩra pɩɛsɛba, “Dɩ Bɛlizibul nɛ pɩmɛ doluŋ mɩ kaa kiri jɩŋ-bɔŋŋɔɔ nɩaa lɛ, kʋbɛɛ nɛ saa joŋ doluŋ pɩ nɩaa deemba sɩɩ to ma harɩŋ ba ma kikiri jɩŋ-bɔŋŋɔɔ nɩaa lɛ? Nɩaa deemba tɩtɩa daga arɩ maa nyɩɛ nɛ. 28 Wɩa doluŋ nɛ mɩ kaa kiri jɩŋ-bɔŋŋɔɔ nɩaa lɛ. Wɩɩŋ deeŋ nɛ daga arɩ Wɩa kuorii-la paala kɔ ma teeŋ nɛ. 29 Nʋʋ tuo sɩ jaŋ jʋʋ nɩduoŋ dɩa a gaa ʋ kɩaa, see dɩ ʋ kɛŋ nɩduo-la vɔɔ, aŋ-na jʋʋ paa ʋ kɩaa. 30 Nʋʋkala sɩ bɩ mɩ nʋʋ ŋaa, ʋ lɩɩ mɩ harɩŋ nɛ. Nɩɩ-la kala sɩ bɩ mɩ lɛ pɛ dɩ la kiri kɩaa hɩhɛ dɔŋɔ lɛ, ʋ kaa pɩsa tɩta nɛ. 31 Mɩ bʋlaa pɩma arɩ Wɩa jaŋ joŋ nɩaa wʋbɔŋŋɔɔ arɩ wɩalɩŋ ba sɩ bʋla chei ʋ yɩrɩŋ a chɛba, ama nɩɩ-la kala sɩ tʋʋsɛ Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ joŋŋoo, Wɩa bɩ jaŋ joŋo chɛʋ. 32 Nɩɩ-la kala sɩ bʋl wʋbɔŋŋɔɔ a mʋ tɩgɛ mɩ-na Nuhuobiine Bie lɛ, Wɩa jaŋ joŋo chɛʋ, ama nɩɩ-la kala sɩ tʋʋsɛ Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ joŋŋoo, Wɩa bɩ jaŋ joŋo chɛ ʋ tɩɩna lɛɛlɛ a kaa mʋ wuu.” Tɩa arɩ ʋ nɛnɛɛ Luuk 6.43-45 33 Ŋɩɩ nɛ Yesu bɩra bʋl, “Dɩ ŋ nɩɩ chɛ tɩa nɛŋ nɛŋ-zɔŋŋɔɔ, see dɩ ŋ kɛŋ tɩa-la sɩ kɛŋ yarɩfɩɛlaa. Dɩ ŋ nɛ kɛŋ tɩa-la sɩ bɩ yarɩfɩɛlaa kɛnɛ, see dɩ ʋ nɩnɛŋ nɛŋ-lɔrʋnʋŋ. Tɩa nɛnɛɛ nɛ yie dagɛ tɩa-la doho ʋ sɩ ŋaa. 34 Ma nuhuobiiŋ basɩŋkpɩaŋ deemba, ɛɛ nɛ ma nɩbɔŋŋɔɔ deemba jaŋ wuo ŋaa a bʋbʋl wʋzɔŋŋɔɔ? Ŋ tʋɔbɩɩnaa sɩ kɛŋ wɩɩ-la, ʋ nɛ ŋ niiŋ bʋbʋl. 35 Nɩzɔmʋŋ kɛŋ tʋɔbɩɩŋ zɔŋŋɔɔ nɛ a ŋɩŋaa wʋzɔmɔ-la ʋ sɩɩ bɩɩnʋ. Nɩbɔmʋŋ ma kɛŋ tʋɔbɩɩŋ bɔŋŋɔɔ a ma ŋɩŋaa wʋbɔmɔ-la ʋ sɩɩ bɩɩnʋ. 36 Mɩ bʋlaa pɩma arɩ sarɩya chɛ-diiliŋ, nʋʋkala jaŋ dagɛ wʋbɔmɔ-la ʋ niiŋ sɩ bʋla. 37 Wɩalɩŋ tɩtɩa ma sɩ bʋla nɛ jaŋ dii ma sarɩya a dagɛ dɩ ma kɛŋ tʋɔpʋla koo ma bɩ tʋɔpʋla kɛnɛ.” Nɩaa sɩ dɩ Yesu ŋaa wʋmagɩlaa Maak 8.11-12 ; Luuk 11.29-32 38 Ŋɩɩ nɛ Wɩa teniŋ kerichiba dɔnsʋŋ arɩ Farisii tɩŋŋaa dɔnsʋŋ ma kɔ Yesu teeŋ a bʋla pʋ, “La kʋhɩaŋ, laa chɛ dɩ ŋ ŋaa wʋmagɩl nɛ dɩ la na.” 39 Ŋɩɩ nɛ Yesu bʋl, “Jɩnɩŋ nɩaa ŋaa nɩbɔmɔ nɛ, ba bɩ Wɩa ka fá. Ma sɩ dɩ mɩ ŋaa wʋmagɩlɩŋ. Aɩ, mɩ bɩ ŋaa. Wʋmagɩlɩŋ ma sɩɩ chɛ, ma bɩ jaŋ wuo naʋ, see wʋmagɩl-la Wɩa fa sɩ ŋaa a tɩgɛ Jona lɛ. 40 Jona fa sɩ hɛ chenfil-bal-la tʋɔŋ tapʋlaa batori wɩɩhɛyɛ arɩ tɩtaŋɩŋ kala, ŋɩɩ tɩtɩa nɛ mɩ-na Nuhuobiine Bie ma jaŋ hɛ sʋʋŋ bʋa tʋɔŋ tapʋlaa batori, wɩɩhɛyɛ arɩ tɩtaŋɩŋ kala. 41 Sarɩya chɛ-diiliŋ, Nɩnɩvɛ nɩaa ma jaŋ sii a joŋ cheeriŋ pɩ ma jɩnɩŋ nɩaa woruŋ. Bʋa-la lɛ Jona fa sɩ mʋ bʋl Wɩa wɩaa pɩ Nɩnɩvɛ nɩaa, ba bɩrɩma lɩɩ ba wʋbɔŋŋɔɔ lɛ nɛ a to Wɩa. Mɩ jaŋ bʋla pɩma arɩ nʋʋ nɛ hɛ ma tʋɔŋ a yʋga kɩɩ Jona, ka ma bɩ sɛɩ dɩ ma jegile nɩɩ ʋ wɩaa.” 42 Ŋɩɩ nɛ Yesu bɩra bʋl, “Haal kʋbala nɛ fa hɛ nɩmɛ. Ʋ dii kuoruŋ tintee kʋbala lɛ baa yɩrɛ Sɩɩba. Ʋ sii lɩɩ ʋ jaŋ lɛ a mʋ dɩ-bolii dɩ ʋ jegile nɩɩ kuoro Solomoŋ wʋjɩmɩŋ. Sarɩya chɛ-diiliŋ, haal-la jaŋ sii a joŋ cheeriŋ a pɩ jɩnɩŋ nɩaa woruŋ. Mɩ jaŋ bʋla pɩma arɩ nʋʋ nɛ hɛ ma tʋɔŋ, ʋ yʋga kɩɩ Solomoŋ, ka ma bɩ sɛɩ dɩ ma jegile nɩɩ ʋ wɩaa.” Yesu bʋl wɩaa a tɩgɛ jɩŋ-bɔŋŋɔɔ lɛ Luuk 11.24-26 43 Ŋɩɩ nɛ Yesu bɩra bʋla pɩ nɩaa, “Dɩ jɩŋ-bɔŋ nɛ lɩɩ nʋʋ lɛ, ʋ yie gɔllɛ tintee-hɩlɩŋ lɛ nɛ a chɩchɛ dɩ-wiesiŋ, aŋ bɩ na. 44 Ʋ sɩ bɩ lee na ŋɩɩ, ʋ yie bʋl ʋ tʋɔŋ lɛ, ‘Mɩ jaŋ mɩɩra mʋ lee-la mɩ sɩ lɩa.’ Ʋ jaŋ mɩɩra mʋmʋ, dɩ dɩa-la wuolo, disiniŋ tuo ʋ lɛ, ba wasʋ ʋ kala zɔŋ. 45 Ŋɩɩ nɛ ʋ jaŋ mɩɩra lɩɩ a kɛŋ jɩŋ-bɔŋŋɔɔ balɩpɛ, kɩalɩŋ sɩ bɔmɔ kɩɩʋ, ba kʋ jʋʋ a pɛ ʋ lɛ. Ŋɩɩ harɩŋ lɛ nɛ baal-la yie kperi a kɩɩ bumbuŋ-la. Ŋɩɩ tɩtɩa nɛ ʋ jaŋ nagɛ a pɩ ma jɩnɩŋ nɩbɔŋŋɔɔ deemba.” Yesu bʋl wɩaa a tɩgɛ ʋ naaŋ arɩ ʋ naambiiriŋ lɛ Maak 3.31-35 ; Luuk 8.19-21 46 Yesu fa sɩ bʋl wɩaa pɩpɩ nɩalɩŋ ŋɩɩ, ʋ naaŋ arɩ ʋ ŋaanaa kɔ ʋ teeŋ a kʋ chɩŋ jeeŋ harɩŋ a chɩchɛ dɩ ba naʋ. 47 Ŋɩɩ nɛ nʋʋ bʋla pʋ, “Bee na, ŋ naaŋ arɩ ŋ ŋaanaa nɛ chɩŋ jeeŋ harɩŋ a chɩchɛ dɩ ba naŋ.” 48 Ŋɩɩ nɛ Yesu mɩɩra pɩɛsɛba, “Kʋbɛɛ nɛ ŋaa mɩ naaŋ arɩ mɩ ŋaanaa?” 49 Ŋɩɩ nɛ ʋ lɩɩsɛ ʋ nɩsɩŋ a dagɛ ʋ harɩ-tooroo aŋ bʋl, “Mɩ naaŋ arɩ mɩ naambiiriŋ nɛ ŋ-la. 50 Nɩɩ-la kala sɩ ŋaa wɩɩ-la mɩ Nyɩmma Wɩa sɩ hɛ Wɩa-jaŋ lɛ sɩ cho, ʋ nɛ ŋaa mɩ ŋaana arɩ mɩ dɩhaala arɩ mɩ naaŋ.” |
©Ghana Institute of Linguistics Literacy and Bible Translation 1984, 2014
Wycliffe Bible Translators, Inc.