Makaabee2 12 - LAWA A BOO SONBORE

Zudaasi n Zoopee laanka Zania a Zuifun zia gii sii

¹ Lɛ kɔ kɔn la ǹ boo lɛ bɛ́ á kɔn kun Liziasi bii ka Zuifun ni, Liziasi wusoo á n bɔyaa á daa kii lɛ li, Zuifun nə́ wusoo ǹ nə́ ǹ wurun kɔsiɛ gialakɔ.

² Sɛnɛ, gánadɛnan lɛn bii bǎã lɛ nɛ, Geneyusu a nɛgiĩ Timote ka Apoloniyusu ni, Yieronimu ni, Demofɔn nɛ ka Nikanɔɔrɔ nɛ, a n Siipri a sɔraasin mìilandɛnaa lɛa, ǹ ba toɛ Zuifun lɛn tá ǹ yiitákoobaa zɛnɛɛ, kiĩn ni sɔnbɔraa wa.

³ Zoopee a zaman nə sii kaka kɔ́n zɛnɛɛ. Zuifun mɛnɛn bɛ́ ǹ kiwi, maǹ biɛ kɛnɛn ka ma nə ǹ biɛ ǹ giaáran lɛa. Ǹ nə́ ǹ bii wɔ kun ka ǹ lɔn nɛ, ǹ nɛnyaanan nɛ, mà ǹ nə n tá ǹ nə n gòãn bɔ kɔn, yìsi mu gole lɛ-a, kɔ̀ goon ne ǹ dininmaan nə́ ǹ yɔrɔ bɔ.

⁴ A bɛ-n ka kiwi lɛ a zaman tumaa a kaa kun na á bɛa sii kɛ lɛ yɔrɔ bɔ, Zuifun lɛn nə́ lɛ kɔ. Maǹ giɛ li ǹ nyaa, mà ǹsɛn man yii-nyɛɛ la, ǹ nə́ ǹ ba n nyɛnɛɛ sii kɔ́n nɛ wa. Sɛnɛ, ǹ bɛ́ ǹ nə́ dɔ yìsi mu gole lɛ bii, Zoopee minin nə́ ǹ nɔɔ ǹ nə́ ǹ kaa mu lɛ li, mu lɛ nə́ ǹ kũ. Ǹ nə́ dɔ min biɛpaa (200) kɛ miã.

⁵ Zudaasi bɛ́ á gɛ̀-dɛ ǹ boo baraa kɛ ma ǹ nə́ zɛnaa a tɔrɔ minin manɛ, á ná a minin lɛn sɔkɔn.

⁶ A n kiri pepere wɔle Lawa nyankoe, a n woe zia biɛ ǹ dɔɔ̃nɔn lɛn dɛlen ganaa. Tèlò biikoo li, á tɛ da mu la ǹ goon golee ǹ bǎã ganaa, á mu la ǹ goon kũ, kɔnlɛ ka min mɛnɛn nə n duru bɛa bǎã kɛ nɛ, á bɛn dɛ.

⁷ Kiwi gɔ́ɔ̃ a kiɛnlɛn man tiɛ̃ nɛ. Ka bɛ nɛ, Zudaasi n woe a ná a yiri ni, mà a wusoo a n bɔyaa a da biikoo kɔsɔ li, a Zoopee kiwi a zaman tumaa dɛ.

⁸ Á boo kɛ ma: Zania minin man giɛ li, ǹ Zuifun kɛn dɛ giã nɛ ǹ li, a din yɔrɔ goon lɛ la, ka a n zɛnaa Zoopee lɔn.

⁹ Á woo zia baa Zania ganaa tèlò biikoo li. Á tɛ da mu la ǹ goon golee ǹ bǎã ganaa, á tɛ da mu la ǹ goon ganaa. Ǹ nə́ n toa Zeruzalɛmu ǹ ná a tɛ lɛwɔn yɛ, á doe kilo pusiwensooro (45) kɛ miã, Zeruzalɛmu ganaa.

Zudaasi n Kazifo kiwi sii

¹⁰ Bɛ kio, Zudaasi laanka a minin nə́ n toa Zania, ǹ nə́ woo zia baa Timote ganaa. Ǹ nə́ lui Zania ganaa ka kilo paa nɛ. Bɛa biikoo kɛ li, Larabu duu sooro (5 000) kɛ miã zia baa ǹ ganaa, sùi da-baali biɛsooro (500) nə́ n dɔ ǹ lɛ.

¹¹ Zia baa kaka wɔ, sɛnɛ, Zudaasi gɔ̀lɔ̀baa yɛ ka Lawa a dɔmalɛ pàã nɛ. Ǹ bɔ a mɛnaa kio, Larabu kiɛ̃ wolen kɛn nə́ nɔ̀n da Zudaasi la, mà a toa là nyantoro goã ǹ bii. Ǹ nə́ lɛ kɔ mà ǹ tá tɔɔn koe Zuifun la, mà ǹ tá re dí din tɔrɔ tumaa nyɛɛ ǹ nɛ.

¹² Zudaasi n taasɛ mà ǹ là á re yii asɛ ganaa taãn nɛ. Bɛ lɛ nɛ, á lɛ kɔ ka là nyantoro ne ǹ dinin bii. Lɛ-kɔ lɛ bɛ́ á yɔrɔ bɔ, Larabun lɛn nə́ n moɛ̃ ǹ nə́ woo ǹ waa ǹ bǎãn nɛ.

¹³ Zudaasi zia baa kiwi goon dɔ ganaa, a n tamaa nɛ sɔnbɔraanɛ, a lɛn nə́ pɛnɛɛ nɛ ka kungɔn sɔsɔrɔn nɛ. A tɔ n Kazifo. A zaman nə tiin lɛa, ǹ nə́ boe gána gigiã nɛ.

¹⁴ Maǹ nə n yiri koɛ ǹ kungɔnɔn kakabaa kɛ ganaa ka ǹ màn-biin mɛnɛn bɛ́ ǹ nə́ koa ǹ dinin manɛ, ǹ nə́ die bii ǹ gòã boo la a doa. Maǹ nə n dinin nyɛɛ ǹ mìi n lon Zudaasi ganaa ka a minin ni. Ka bɛ-n doo, maǹ sɔ koe ǹ ganaa, ǹ nə́ n dinin koɛ Lawa ganaa, ka boon mɛnɛn bɛ́ ǹ nə́ ǹ kɔnbɔ ka a diɛ-n ma.

¹⁵ Sɛnɛ, Zudaasi laanka a sɔraasin nə́ lɛ dia kanaa a Dɛnaa gole la, mà a da ǹsɛn gú ganaa, ka a bɛ́ á goã á Zerikoo a kungɔn sɔsɔrɔn kaa lɔn Zozoe a biikoo li, ziabaa ǹ dii mala ǹ gɔnɔn nə́ ǹ banban. Bɛ kio, ǹ nə́ parɛ ǹ nə́ kaa kiwi lɛ a kungɔnɔn la, ka yii kakabaa nɛ.

¹⁶ A giala Lawa n li, maǹ kiwi lɛ si. Ǹ nə́ minbuiin dɛ á la yii ni, ǹ miãkɛ-n tà mɛn bɛ́ a pəməbaa á doe mɛtərə biɛsii (400) kɛ miã, bɛ n giɛ mà á piɛ̃ ka ǹ mà mɛn bɛ́ á kaa.

Zudaasi gɔ̀lɔ̀baa yɛ Karnayimu

¹⁷ Zudaasi laanka a minin nə́ kiɛ̃ ǹ nə́ n bɔ Safoo. Ǹ nə́ tɔ wɔ ǹ gòãn nɛ, á doe kilo paabiɛ ka pusi (140) kɛ miã, ǹ nə́ dɔ Korasi a bǎã mɛn bɛ́ tamaa nɛ sɔnbɔraanɛ Zuifun li, ǹ nə́ bíi Tobii gána minin.

¹⁸ Ǹ Timote yɛ gána lɛ-n doo wa. Asɛ kɛ woo, a giala, a boo sii kɔ́n la á zɛnaa wa, sɛnɛ, á sɔraasin koa bǎã kɔ́n nɛ, ziabaa ǹ mànan nə́ ǹ gɔn.

¹⁹ Dositee laanka Sozipatrɔsi ni, Zudaasi Makaabee a sɔraasin kuru paa mìilandɛnan manɛ, ǹ nə́ woo zia baa ǹ ganaa. Ǹ nə́ sɔraasin lɛn dɛ á la minbuiin duu fù (10 000) ni, Timote nə ǹ mɛnɛn koa bɛa tamaa ǹ bǎã sonbore kɛ lɛ nɛ.

²⁰ A wɔ paǹ li, Zudaasi ná a sɔraasin kurun lɛn nakɔn wɔlɔ damatan. Mìilandɛnan mɛnɛn doamaa bɛ́ nɛ ǹ goã ǹ mìi la, á bɛn koa. Bɛ kio, á parɛ á dama Timote ganaa, ka a sɔraasi duu paabiɛ ka fuə (120 000) ne, ǹ nə́ ǹ gòã nɛ, ka sùi da-baali duu paa ka biɛsooron (2 500) kɛn nɛ, ǹ ná a lɛnpɛnɛ.

²¹ Timote bɛ́ á ma mà Zudaasi dirii, á lɔn laanka nɛnyaanan dia, mà ǹ wo n duru Karnayimu kiwi, ka ǹ guĩn tumaa nɛ. A n bǎã lɛa, zia ná a boe la a n baa a-n wa. Ǹ ba boe la ǹ dɔ a ganaa naanaa wa, a giala, a ziin tumaa n gɛwaa nɛ.

²² Zudaasi a sɔraasin kuru bibinaa nə n din nyaa biikoo mɛn li, zɔ́ɔn lɛn nə́ nyɛ́ɛ baa. Ǹ nə́ kere nyɛ́ɛ gɔn. Ka bɛ nɛ, Lawa mɛn bɛ́ a yii n sii tumaa ganaa, á n din nyaa ǹ nɛ. Maǹ baa sii wɔlɔ yii ni ǹ nə́ papaɛ̃. Bǎã tɛn nɛ, ǹ dinin zia-baalin ma nə ǹ foɛ̃ ka gɔyaa sa nɛ, hinlaa ǹ gɔn nə ǹ kuĩ a wɔ ǹ ganaa.

²³ Zudaasi bɛa gɛ̀-dɛlen kɛn kialan loo ka a we ne, a nə́ ǹ dii ǹ nə́ giɛ̃, á minin dɛ ǹ nə́ dirii minbuiin duu pɔsɔɔ la (30 000).

²⁴ Dositee laanka Sozipatrɔsi a sɔraasin nə́ Timote dinmaa kũ. Á ǹ gòã kũ parsiini, mà ǹ toa asɛ woo, mà ǹ nyan baraa zɛnaa asɛ-n wa. Á pɛ ǹ nɛ, mà minin tá kun ka asɛ a pàã lɛ nɛ, ǹ minin hinlaa ǹ dɔɔ̃nɔn lɛa mɔnaa nɛ ǹ bii. Bɛ̀ sii kɔ́n ma yɛ, ǹ tá re boe la ǹ nə ǹ dɔn dɛ.

²⁵ Ǹ boo gigiã diɛ kio, Timote lɛ kɔ mà asɛ á ǹ dɔɔ̃nɔn lɛn koe ǹ minin la, a ná a baraa zɛnɛɛ ǹ nɛ wa. Ka bɛ nɛ, Zuifun lɛn nə́ toa walan, mà a wo ǹ dɔɔ̃nɔn lɛn kirisibaa.

²⁶ Bɛ kio, Zudaasi woo n kɔ Karnayimu lɛ ka a wɔlɔ pipiã bǎã kɛ nɛ, ǹ nə́ kɔ dì lɔ Atargatii la. A na á min duu fuəwensooro (25 000) dɛ walan.

Zudaasi n we Zeruzalɛmu ka gɔ̀lɔ̀baa nɛ

²⁷ Bɛa zɔ́ɔn kɛn mɛnaa ka ǹ papaã kio, Zudaasi woo zia baa Efrɔn ganaa. Kiwi goon ne, a n tamaa nɛ sɔnbɔraanɛ, Liziasi n giã-n walan, ka gána gigiã a tiin ni. Min ten kakan man doa nɛ kiwi lɛ a kungɔnɔn yɔrɔ-a, ǹ nə́ zia biɛ ka foo tãbaa nɛ. Bǎã lɛ nɛ, ziabaa ǹ dii ǹ gɔnɔn tan, ka ziabaa ǹ màn gigiã nɛ koa nɛ.

²⁸ Sɛnɛ, Zuifun man Dɛnaa nyankoe pàã ná a lon, a n boe la ka a din a pàãyiidɛnaabaa nɛ, a zɔ́ɔn lɛn pàã nya. Min mɛnɛn nə goã doa nɛ ǹ nə́ zia biɛ, ǹ nə́ ǹ min duu fuəwensooro (25 000) kɛ miã dɛ, ǹ tá boe la ka bɛ nɛ, ǹ nə́ kiwi lɛ sii.

²⁹ Ǹ nə́ kiɛ̃ ǹ nə́ n bɔ bɛa bǎã kɛ nɛ, bɛ kio, ǹ nə́ woo zia baa Sitopolisi kiwi ganaa, a n kilo paabiɛ ka fù (110) Zeruzalɛmu ganaa.

³⁰ Sɛnɛ, Zuifun mɛnɛn bɛ́ gɛnaa nɛ walan, ǹ nə́ pɛ kɛnɛn: Sitopolisi minin nə́ goã sii sonbore zɛnɛɛ ǹ nɛ, ǹ nə́ ǹ kuĩ doɛ̃ bɛ̀ ǹ bɛ́ ǹ nə́ goã koe ne.

³¹ Ka bɛ nɛ, Zudaasi laanka a minin nə́ barka da bɛa kiwi kɛa minin manɛ. Maǹ nɔ̀n diɛ ǹ la mà ǹ bɛa sonborebaa ǹ sii goon lɛ nyaa Zuifu tɔrɔ nɛ lɛawaa kɔsɔ-a. Bɛ kio, ǹ nə́ n bɔyaa ǹ nə́ woo Zeruzalɛmu, biikoo boɛɛn nɛ Pantikɔti zɔ́n nyɛɛnɛ.

Zudaasi gɔ̀lɔ̀baa yɛ Gɔrziasi a zaman kurun la

³² Pantikɔti zɔ́n kio, Zudaasi laanka a minin nə́ woo zia baa Idumee a gánadɛnaa Gɔrziasi ganaa.

³³ Asɛ kɛ daa n da ǹ lɛ ka sɔraasi duu sɔɔ (3 000) nɛ ǹ gòã nɛ ka sùi da-baali biɛsii ni (400).

³⁴ Ǹ nə́ zia baa giala kɔ, ǹ nə́ Zuifun lɛn gigiã dɛ.

³⁵ Dositee, a n Bakenɔɔrɔ a zaman a sùi da-baali foo taãnaa wole goon lɛa, á Gɔrziasi kũ. Á kũ a mɔnaa ganaa, á giɛɛraa ka pàã nɛ. A n li a waa zii-a wɔle kɛ kũ a yii n koo. Sɛnɛ Trasi a sùi da-baali goon nə́ n sɔɔ Dositee ne, á ná a nyàa goon kuru. Gɔrziasi la á baa si á woo Maresaa kiwi gɔ́ɔ̃ nɛ.

³⁶ Azariya laanka a minin ni, ǹ bɛ́ kɔn dii haalɛ bibi, ǹ nə́ bɔ ǹ nə́ kaa nɔmaa gɔn. Ka bɛ nɛ, Zudaasi n Dɛnaa gòã kuĩ. «A nyaa mà n tá zia biɛ kun ka wɔ nɛ, goã wɔa mìilandɛnaa lɛa ziabaa biikoo li!»

³⁷ Bɛ kio, á ziabaa ǹ lɛ-dɛ da a nɛ ka a din a yɛ ǹ bɔlɔ nɛ, kun ka loen ne. Bɛ kio, á Gɔrziasi a sɔraasin lɛn tɔwaa á n mìi fɔ̃ ǹ ganaa, á ǹ kaa baa ganaa.

Wúlu bɔ geren lɛa

³⁸ Ziabaa lɛ kio, Zudaasi ná a zia-baalin sɔkɔn a n woe Adulaamu kiwi. Susu ǹ pii n die n giala koe. Ǹ nə́ gɔ̀ bɔ ǹ nə́ bɔ ǹ dinin ganaa landa yii li, ǹ nə́ bɛa susu ǹ pii kɛ lɛ zɛnaa bɛa bǎã kɛ nɛ.

³⁹ A lɛawaa, Zuifun mɛnɛn nə gã ziabaa ǹ bǎã nɛ, Zudaasi a minin nə́ woo ǹ geren goa. Bɛ́ fufuu sii baa. Maǹ li ǹ nə ǹ bĩ kun ka ǹ minin ni, ǹ sumu a yalan nɛ.

⁴⁰ A da yaa, ǹ nə́ wɔlɔ pipiã mànan yɛ geren lɛn gogoonmaa a mɔnaan giulun, maǹ boe bɛa dì soɛ-bɔlen kɛn li, ǹ nə́ ǹ guguru kɔ Zania. A da yaa, landa a lɛ koe Zuifun la, mà ǹ bɛ miã mànan kɛn tɔrɔn gũ wa. Ka bɛ nɛ, ǹ tumaa yii wɔlɔ yɛ a gɔ́ɔ̃-n foaã nɛ, wàa na á baa bɛa minin kɛn nə́ gã.

⁴¹ Ǹ tumaa yoo ǹ nə́ Dɛnaa tɔ-bɔ ǹ loe loe, kiri-wɔle pepere, a n màn duriin nyɛɛ panparaa nɛ.

⁴² Maǹ na a nyankoe ǹ nə́ nɔ̀n diɛ la, mà a makara bɔ bɛa sii baraa kɛ a zɛnaa a lɛa ka lenlen. Bɛ kio, Zudaasi, bɛa zia-baali foo taãnaa kɛ n boo diɛ kɔn ka a zia-baalin ni. Min mɛnɛn nə bɔ ǹ nə́ mɛnaa, sii mɛn nə ǹ yɛ, ǹ sii baraa a lɛa nɛ, min gogoonmaa yɛ. A na a sɔraasin foo taɛ̃, mà ǹ nə n nyɛnaa bɛa sii baraa kɛ tɔrɔ nɛ.

⁴³ Zudaasi n wɔrɔ soekɔn sɔraasin lɛn bii, á wɔrɔ we duu paa (2 000) kɛ miã yɛ. A n bɛa wɔrɔ kɛ diɛ Zeruzalɛmu, ǹ boo la ǹ wúlu bɔ nɛ, bɛa sii baraa kɛ lɛ a makara bɔma-a a lɛa. Zudaasi n bɛa sii kɛ lɛ piɛ̃ a n siĩni, a giala, a n golee li mà minin lɛn yii á re wusii a kaa, ǹ yoo ǹ nə n bɔ gɛ̀ nɛ.

⁴⁴ Ka bɛ nɛ, bɛ̀ a yiri bie a ganaa, mà ǹ kɔ́n pinaa sɔraasin mɛnɛn nə gã, mà ǹ yii á wusii a kaa ǹ yoo ǹ nə bɔ gɛ̀ li wa, Lawa-nyankɔ geren lɛa là kɔ́n ba re yii wa, a mìi á re goɛ̃ a tan wa.

⁴⁵ Sɛnɛ, Zudaasi á labaa nɛ sii goon la: Min mɛnɛn bɛ́ giɛ̃ bɔlɔgoondɛnaabaa nɛ Lawa nɛ, ǹ tá re dɔmalɛ sonbore yii. A n goleemali sii lɛa, a n kɔnboe ka Lawa a giaárabaa nɛ. Bɛ lɛ a lɛa nɛ, á n wúlu kɛ boe geren lɛa, n giɛ ǹ tá boe la, ǹ tá ǹ sii baraan makara bɔma-a yii.