Gɛlaɠaa 13 - Bible

Dí Banaba da Sɔ̂ɔ sìɣe zu dí dítɛɛ

¹ Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃela da zɛŋ lɛ́-ƃela dí kɛ̀ Kôrai-toli-kpɔŋ su Ɛŋtiɔi. Dia ƃé kɛ̀ a Banaba, Simiɔŋ nyíi da kâa dòli a Naigɛi, Lusiɔ, nyíi kɛ̀ a Sailini-nuui, da Manaɛŋ, nyíi dí díŋa kɔ̀ŋ gîe ma da gâloŋ kɛ́tɛi Ɛɛlɔ, é pɛ́lɛ Sɔ̂ɔ ma.

² Dí kɛ́ɛ Kúnuu-namui fɛlîi, díkɛ pili suŋ sui, M̀ɔlêŋ Maa Waai è mò dîa ǹyɛɛi, “Ka Banaba da Sɔ̂ɔ kula kásama díi ŋá dítòli a gɛ́ɛ dí gɛ́i mɛni ma.”

³ Dí kpɛ̀ɛ a Ɣâla fɛliɛɛ da suŋ siɣeɛɛi, dí díyee pɛ̀lɛ dîa dí dítɛɛ.

Zia-ƃelai dí Ɣâla-woo ƃò Saipɔlɔ

⁴ M̀ɔlêŋ Maa Waai kɛ́ɛ a dítɛɛi, dí lì Selusia. Díkulaa naai, dí yá ŋá-keleŋ sìɣe dí li Sapɔrɔ.

⁵ Dí seriɛɛ Salamii, dí Ɣâla woo ƃò Zûu Ɣala-fɛli kêre-ŋai mu. Zɔ̂ŋ è kɛ̀ dípôlu a díkpɔŋ mâa-nuu.

⁶ Dí lì dîŋ su gwaa kélee dí seri Paafo. Dí póniŋ kɛ́-naloŋ tɔnɔ kàa naa. Ǹaloŋ ŋí è kɛ̀ a Ɣâla maa woya lono kɛ́-nuu. È kɛ̀ a Zûu-nuu. Ǹáa ƃé kɛ̀ a Bàa-zîsɛ.

⁷ È kɛ̀ a dîŋ su lɔii-kpiniŋ láa túɛ nuui Sɛ̂giɔ Paulu ŋɔwɛli kɛ́-maa nuu. Ǹalôŋ ŋí è kɛ̀ a ƃaa kɛ́-maa nuu kɛ́tɛ táreɛɛ. È Banaba da Sɔ̂ɔ worɛ̂ tɛ̀ɛ a gɛ́ɛ dí pá dí Ɣâla-woo ƃo mà.

⁸ Kɛ́lɛ boniŋ kɛ́-nuui Ilama è tɔ̀ɔ dîa. (Ilama laai ŋí su-kulâi ƃa póniŋ kɛ́-nuu), gɛ́ kɔ̀ a gɛ́ɛ ǹɔii-kpiniŋ nuu kɛ́tɛi ŋí é ŋɔlaa-lai maa fáleŋ.

⁹ Nya ƃe Sɔ̂ɔ, nyíi máŋ dí dòli a Pɔ̂ɔi, è kɛ̀ a ǹáa fɛ́ɛ a M̀ɔlêŋ Maa Waai. È ŋ̀ɛ́i pìlaŋ mà,

¹⁰ ǹyɛɛi, “Íkaa a nuu-pɛlɛ-nuu. Ya mɛni nyɔ́mɔɔ sii támaa kɛ̀. Íkaa a Dɛ̂ƃele ǹóŋ. Ífe tɔ̃yâ mɛni da wɛ́lini. Ífe pâi kperâi Ɣâla ŋɔpere sã́ai su kpînanii!

¹¹ Gáa ŋaŋ, Kúnuu-namui yée káa ímɛi. Íŋɛi a pâi pûi, ífe pâi vóloi kâai a ɣele da-ŋa.” Nya ƃe lúu è pɛ̀lɛ Ilama ŋɛ́i ŋá ma. È kɛ̀ liî a núu da kɔ́riɛɛ a gɛ́ɛ é ǹyée soŋ.

¹² Ǹɔii-kpiniŋ mɛi-nuu kɛ́tɛi kɛ́ɛ a mɛni-ŋai ŋí naa káai, è làa la, kpɛ́ni fêi, Kúnuu-namui ŋɔsɛŋ-lɛ́ɛi è ǹá kpàla ma.

Pɔ̂ɔ da Banaba díkaa Ɛŋtiɔ, Pasidia lɔii su

¹³ Pɔ̂ɔ da m̀arâai dí kúlaa Paafoi, dí tɛ̀ɛ ǹyái ŋá-pere dí pá Pɛga taa-leei su. Daa-leei ŋí káa Paŋfîlia lɔii-kpiniŋ su. Nàa ƃe Zɔ̂ŋ Mâki è dílɛ̀ɛ naa é lí pôlu Zerusâlɛŋ.

¹⁴ Kɛ́lɛ, dí kùla Pɛga, dí pà Ɛŋtiɔ, Pasidia lɔii su. Dí lì Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu a Vii-tɔɔ-ɣelei dí see naa.

¹⁵ Dɔ̂ŋ da Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai díkɔlɔi da-ŋa lónoɔɔ pôlu ma, Ŋ̀âla-kerei mɛi-ƃelai dí Pɔ̂ɔ-ni tòli dí m̀ó dîa, dîyɛɛi, “Kúnûa, à kɛ̀ wóo da káa kála a gɛ́ɛ ka m̀ó ǹûai dîa, ka m̀ó.”

¹⁶ Pɔ̂ɔ è sìɣe é tɔ́ɔ é ǹyée sã́a ǹûai pɔ́ naa-pere, ǹyɛɛ dîai: “Eezuɛ-ƃela da káai ka yao Ɣâla mai, ka káwoli tɔ́ɔ.

¹⁷ Eezuɛ-ƃelai Díɣâlai è wɔ́lɔ kúnâŋ-ni ɣɛ̀ɛ zu é ǹûai kɛ́ a núu kpaya-kpaya díkɛɛ Ize lɔii sui. È ŋɔ́nɔ díkùla naa a ŋɔwála-walai.

¹⁸ È dímɛi kàa a kóraŋ buu náaŋ vɛ̃ɛ-kpâlaŋ su.

¹⁹ Ɣâla kɛ́ɛ a lɔii-ŋuŋ lɔ́ɔlu mɛi feerɛ su kara Keena lɔii sui, è dílɔii ŋáa kɔ̀lɛ Eezuɛ-ƃelai dîa kóraŋ kɛ́ɛ yɛ̂ɛ ŋ̀uŋ náaŋ pôlu buu lɔ́ɔlu mɛni ma.

²⁰ Nyíti pôlu ma, è mɛni-sâa ƃó-ƃela tɛ̀ɛ dípɔ Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuui Samia é lɛ́ɛ pâi.

²¹ Naa pôlu ma dí Ɣâla marê kɛ̀ kâloŋ mɛni ma, é Sɔ̂ɔ tɛ́ɛ dípɔ kóraŋ buu náaŋ mɛni ma. Sɔ̂ɔ ǹâŋ láa ƃé kɛ̀ a Kesi. È kɛ̀ a Bɛŋsima ŋɔsuui su-ƃelai da.

²² Sɔ̂ɔ kúlaa naa mìi, è Deeƃé tɔ̀ɔ bɔ́ɔ ŋá a kâloŋ dímɛni ma. È m̀aa sere-faa kɛ̀ máŋ, ǹyɛɛi, ‘Ŋa Zɛse ǹóŋ Deeƃé káa. Gáa a ńii ma nuui. A pâi ńîa mɛni kélee kɛ̂i.’

²³ Deeƃé ŋɔsuui su ƃé Ɣâla è m̀álo-nuui Zîsɛ kùla naa Eezuɛ-ƃelai mɛni ma, yɛ̂ɛ berei è wɔ́lɔ gono tèe lai.

²⁴ Zîsɛ é lɛ́ɛ pâi, Zɔ̂ŋ è batâi mɛni ƃò Eezuɛ-ƃelai kélee dîa. Ǹyɛɛ dîa ka kálii pene ŋa kábatâi kɛ́.

²⁵ Zɔ̂ŋ kɛ́ɛ a kpɛɛ a ŋɔtíi kɛ́ɛi, è mò, ǹyɛɛi, ‘Gáa kákili ŋá a gɛ́ɛ ŋ́gaa a gbɛ̂ɛ? Ǹyaa fa ǹyaa. Kɛ́lɛ, núu da káa pâi ḿbôlu, nyíi ḿaa fé nɛ̃ɛ ní a gɛ́ɛ ŋá ŋɔkɔ́ɔ ŋá-kɔlɔi ŋ̀ɛli fúloŋ.’

²⁶ “Sinâa da ŋánûa, Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔsuui su lonii, da diai díkaa kásama da yâo Ɣâla mai, kwa káa ni ƃé dí m̀álo-laai ŋí maa worɛ-wooi tɛ̀ɛ kûɛ.

²⁷ Diai Zerusâlɛŋ da dímɛi-ƃelai dífe kɛ́ ní a gɔ́lɔŋɔɔ a gɛ́ɛ ǹyaa ƃa ŋ̀uŋ ma ƃo-nuui. Dífe fúlɔi máŋ kɛ́ ní Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai woo-ŋai ŋá kâai berei máŋ díkɛ̀ ǹônoi la dîa a Vii-tɔɔ-ɣelei kélee. Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai wooi nɔ́ dí làa lai ǹyaa ƃa Zîsɛ fé a Ɣâla ǹóŋ.

²⁸ Berei máŋ dí gàa la a gɛ́ɛ 1m̀ɛni-ŋai kélee dí kɛ̀ m̀ôi a ǹáa zɔŋ fé da sui, dí m̀o dîɛ fɛ̂ɛ Pâle é gɛ́ dí bàa.

²⁹ M̀ɛni-ŋai ŋí kélee ŋ̀aa-see kɛ́ɛ kɛ̀ dîɛ, nyíi-ŋai kɛ̀ a bɔ̃̀yɛ Ŋ̀âla-kɔlɔi su é pîlaŋ mài, dí gùla ŋ̀úrii ma dí ǹáa m̀olôŋ su.

³⁰ Kɛ́lɛ, Ɣâla è m̀u sìɣe saa yêei.

³¹ È kùla nûa ŋɛ́i a ɣele kûu támaa. Da ǹûai ŋí da-ŋa wɔ́lɔ kùla Galalii da pá Zerusâlɛŋ. Dia ƃa maa sêre-ŋa Eezuɛ.

³² Kwa Duŋ Lɛ́lɛɛi ƃôi kâa é pîlaŋ gono-teei ma Ɣâla è gɛ̀ kúnâŋ pɔlɔ-ŋai yêei.

³³ Gono-teei ŋí Ɣâla a ŋ̀aa-see kɛ́ kûɛ, kúai kúkaa a kúnâŋ pɔlɔ-ŋai dílônii. È nyíŋi kɛ̀ a Zîsɛ mu siɣeɛ mì saa yêei, yɛ̂ɛ berei máŋ bɔ̃yɛɛ̂i la ŋ̀ule-wooi veerɛi sui, ǹyɛɛi, ‘Íkaa a Ńoŋ. Sâa ŋa ímaa sɔlɔ ƃó.’

³⁴ Ɣâla kɛ́ɛ a Zîsɛ mu siɣe saa yêei a gɛ́ɛ vé ŋɔ́nɔ sàa gbono è lulai, è lòno bere sîi ŋí su, ǹyɛɛi, ‘Ŋa pâi dɔ̃yâ mɛni maa waa-ŋai tɛɛ̂i ípɔ nyíi-ŋai ŋa ŋ́gono tee la Deeƃé yêei.’

³⁵ M̀ɛni ma a m̀ôi ŋɔ́nɔ ŋ̀ule-wooi da kpɛni su, ǹyɛɛ, ‘Ífe pâi ítenîŋ nuu Maa Waai lɛɛ̂i naa gbono é lula m̀olôŋ su.’

³⁶ Deeƃé è Ɣâla nia-mɛnii kɛ̀ gbɔ́ɔ tãi mai. È sàa dí nòo ŋɔnúu pɔlɔ-ŋai ƃolôŋ lá. Gbono è lula,

³⁷ kɛ́lɛ, ǹúui nyíi Ɣâla è mù-siɣe ŋɔ́nɔ saa yêei, gbono fé lûla ní.

³⁸ M̀ɛni ma, ŋánûa, nyíŋi é kɛ́ a kákɔlɔŋ mɛni a gɛ́ɛ ǹalôŋ ŋí sârai ƃé ka su-mɛni lɛɛ-mɛni sɔlɔ ƃo la.

³⁹ Zarâi ƃé ǹúui kélee a lâa lai ŋ̀uŋ ma ƃoɔɔ̂i mɛni-ŋai su, nyíi-ŋai Mose ŋɔtɔ̂ŋ fa núu ŋuŋ ma ƃo zui.

⁴⁰ Ka kámɛi káa a gɛ́ɛ mɛni-ŋai Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai dí wɔ́lɔ mòi, dífe pà kápɔ.

⁴¹ ‘Ka gáa, káai a ŋɛi-naɣîŋ mɛi-ƃelai! M̀ɛni-ŋai ŋa sâa m̀ôi sâai káfe pâi lâai la a nɛ̃ɛ ma kpîŋ núu da é ŋ̀áa lɛ́ kâa!’ ”

⁴² Pɔ̂ɔ da Banaba kɛ́ɛ kulâi, ǹûai dí díkpera fè a gɛ́ɛ dí mɛni tɔnɔi ti ƃo ŋɔ́nɔ a Vii-tɔɔ-ɣelei kɛ̀ pâi naa pôlu mai.

⁴³ Gbɔŋ su-ƃelai kúlaa Ŋ̀âla-fɛli kerei mui, Zûu-ŋai dámaa da Ŋ̀âla-ƃela lɛ́lɛɛ-ŋai díkpîŋ kɛ̀ a Zûu-ŋai, dí pìlaŋ Pɔ̂ɔ pôlu da Banaba. Pɔ̂ɔ-ni kɛ́ɛ lônoi dípɔi, dí dílii kula woo ƃò dîa a gɛ́ɛ dí kɛ́ nɔ́ Ɣâla ŋɔƃɛlɛ-seei su.

⁴⁴ Vii-tɔɔ-ɣelei tɛ̂ɛi pôlu mai, daa-ƃelai dámaa ɣele dí pà a gɛ́ɛ dí Ɣâla ŋɔwóoi mɛ́ni.

⁴⁵ Kɛ́lɛ Zûu-ŋai kɛ́ɛ da gbɔŋ káai, dílaa è fɛ̀ɛ a tólo. M̀ɛni-ŋai Pɔ̂ɔ è mòi, dí ŋ̀á fàraŋ, díkɛ tɛ-ŋɛi kɛ̀.

⁴⁶ Kɛ́lɛ Pɔ̂ɔ da Banaba dí lòno kpɔ́ a lii-kpele pere, dîyɛɛi, “M̀aa nɛ̃ɛ̂i kɛ̀ a gɛ́ɛ Ɣâla ŋɔwóoi è ƃò kâa a maa-ŋuŋ. Kɛ́lɛ, káfe káyee seêni mu. Ka kákpîŋ lɛ̀ a gɛ́ɛ kámaa fé nɛ̃ɛ ní ŋ̀wɔ́lɔ-wɔlɔ fulu-laai mɛni ma. M̀ɛni ma, kúkaa nâa tínanîi Zɛ̃tai-ŋai pɔ́-naa pere.

⁴⁷ Kúnuu-namui è mò kûa, ǹyɛɛi, ‘Ŋa ílɛ a Zɛ̃tai-ŋai díkwaa-ponoɔɔ a gɛ́ɛ í kɛ́ a ƃâlo-laa maa pere é tóo ǹɔii kpɛɛ ŋá ma.’ ”

⁴⁸ Zɛ̃tai-ŋai kɛ́ɛ da nyíŋi mɛ́nii, dílii è nɛ̃ɛ, dí Kúnuu-namui ŋɔwóoi ŋɔfólo-laai maa tɛ. Diai kélee è kɛ̀ a sɛŋ a gɛ́ɛ dí ŋ̀wɔ́lɔ-wɔlɔ fulu-laai sɔlɔ ƃoi, dí làa la.

⁴⁹ Kúnuu-namui ŋɔwóoi e taa-taa ǹɔii-kpiniŋ ti su gwaa kélee.

⁵⁰ Kɛ́lɛ, Zûu-ŋai dí Ŋ̀âla nɛyaa kpaya-kpayai da daa láa túɛ-ƃelai líi mu siɣe dí kpɔara sée Pɔ̂ɔ ma da Banaba, dí díkpɛ dílɔii su.

⁵¹ Kɛ́lɛ, dí muluŋ kpɛ̀mɛŋ díkɔɔ ŋá ǹûai ŋí láa ma dí kúla naa dí pá Akonia.

⁵² M̀ɔlêŋ Maa Waai è pà Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃelai líi è nɛ̃ɛ da.