Samuɛlə dɔlɔɔ 25 - Bible

Samia saa mɛni

¹ Samia saai, ǹûai dí kùla kpɔ́ Eezuɛ m̀éla kélee ma dí pá naa zaa mɛni kɛ̂i. Dí nòo ŋɔpɛ́rɛi lá Lama.

Aƃigee è ǹyée kpĩ̀yaŋ Deeƃé perei nûa paa mɛni ma kpɛ́ni-kpɛni

^2-3 Nya ƃe Deeƃé è ŋɔƃûui kòloŋ é lí la Paraŋ Fɛ̃ɛ-kpalaŋ su. Nalôŋ tɔnɔ è kɛ̀ Mauŋ, ǹáa ƃé kɛ̀ a Neeba. Gɔ̃liŋ-ŋa díkɛ̀ Kamɛɛ Potoi kɔlɛ ma. Ƃála wála saaƃa è kɛ̀ ǹyêei da ƃoli wála tɔnɔ ma. Ƃála wála saaƃa è kɛ̀ ǹyêei da ƃoli wála tɔnɔ. Ŋɔnɛnîi láa ƃé kɛ̀ a Aƃigee. Aƃigee è kɛ̀ a nɛnî lɛ́lɛɛ, dáreɛɛ. Kɛ́lɛ Neeba è kùla Kelɛ nuu suui su. Neeba è kɛ̀ a gomáa, ŋ̀óyaa, dûa pere kpanaŋɔɔ ŋ̀ɛi kpálaa.

⁴ Deeƃé è kɛ̀ vɛ̃ɛ-kpâlaŋ su é mɛni a gɛ́ɛ Neeba da ǹyée mu-ƃelai da ŋɔƃála-ŋai léɣa pûi.

⁵ Nya ƃe è Sinâa puu tɛ̀ɛ Kamɛɛ Neeba pɔ́-naa a gɛɛ dí ŋɔlaa tí-maai láa seri ma.

⁶ È mò dîa ǹyɛɛi, “Kà sèri naa ka ƃaa kɛ́-maa tɛɛ bɔ́ kâa mai, ‘Deeƃé ǹyɛɛ lii-see é kɛ́ yâ ka ínûai lûwa kɛ́ ƃo íyêei sãa kélee dîa.

⁷ Ŋa mɛni a gɛ́ɛ íkaa sâa íƃala-ŋai léɣa pûi. Tãi íƃala mɛi-káa-ƃelai díkɛ la kú kɔlɛ Kamɛɛi, kúfe mɛni ŋánaa da kɛ́ ní a dia-ni, ǹyaŋ núu da fé dɔnɔ ŋúma ní.

⁸ Íƃala mɛi-káa-ƃelai marê kɛ́. Ǹyaŋ da pâi mɛni tɔnɔi ŋí ƃôi yâ. Kwa ŋáyee mu-ƃelai kúkaa a íyee mu-ƃelai da, ǹyaŋ íkaa nɔ́ yɛ̂ɛ ńâŋ. Vóloi ŋí káa a lii nɛ̃ɛ folo, mɛni ma kpere yɛ̂ í mii-sɛŋ da tɛɛ kú pɔ́.’ ”

⁹ Deeƃé ŋɔnûai dí lì Neeba pɔ́-naa dí ŋɔworɛ̂-wooi ƃó ma. Nya ƃe dí kɛ̀ ŋɔmɛni su too wooi maa kpɛ̂nii.

¹⁰ È mò dîa ǹyɛɛi, “Deeƃé a nɛ̂i ǹyɛɛ gáa a gbɛ̂ɛ? Zɛse ǹóŋ tí káa nɔ́ a yée mu-nuu nyíi a pú ŋɔnuu-namui yêei, ǹyaŋ dí tâmaai berei sîi tí su, tãi-ŋai ŋí yée mu.

¹¹ Da kɛ̂i lé, ŋá ŋákpoloi, da ŋáyai, da zuai ŋá baai kúla ŋátii kɛ́-ƃelai lá ŋá dɛ́ɛ ǹûai pɔ́ nyíi-ŋai fé díkulai kɔ́lɔŋ? Naa pôlu ma fé láa-ni la a gɛ́ɛ ká kula Deeƃé pɔ́-naa!”

¹² Ǹûai dí lì pôlu díƃûui su dí mɛnii ŋí kéle ƃó Deeƃé ma nyíi Naaƃɔ è mò dîai.

¹³ Deeƃé è mò ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋai dîa ǹyɛɛi, “Kákélee ka káƃoa-sɔ̂kpɔ-ŋai síɣe.” Díkelee dí díƃoa-sɔ̂kpɔ-ŋai pili dí kpãai. Kpakolo ŋuŋ feerɛ è lɛ̀ɛ pôlu a gɛ́ɛ dí m̀ûui mɛi káa. Kɛ́lɛ Deeƃé da kpakolo ŋuŋ náaŋ dí lì.

¹⁴ Deeƃé è kéla tɛ̀ɛ Kúnuu-namui pɔ́-naa dí kúla vɛ̃ɛ-kpâlaŋ su. Kɛ́lɛ è wóo nyɔ́mɔɔ támaa ƃò dîa.

¹⁵ Deeƃé ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋai dí kɛ̀ kúkɔlɛ a tãi kélee tãi kú kɛ̀ m̀ála-ŋai mɛi kâai la víyeŋ-ŋai. Da kâa tùa a ǹɛ́lɛɛ a kúa, dífe mɛni nyɔ́mɔɔ da kɛ́ ní a kúa. Núu da fé sɛŋ da ŋúma ní kú yêei.

¹⁶ Maa tãi tí Neeba yée mu-nuui dɔnɔ è kɛ̀ naa. Nya ƃe è mò Aƃigee ma: Tãi díkɛ la kúkɔlɛi è kɛ̀ nɔ́ yɛ̂ sɛŋ ƃé kwa kɛ̀ taa-lee su siɣaŋ tínaŋɔɔ kûa.

¹⁷ Gáa a wolii kpɔ̂lɔ nuu. Vá ŋ̀óli tɔ̀ɔ núu da kpɛ́ni ma. Í faa pɔri mɛni da kɛ̂i? Ye kpera yɛ, ye mɛni da kɛ́! A wàla kɛ́ tí Kúnuu-namui da ŋɔnûai, é pɛ́lɛ dîai kélee tíi kɛ̂i mìi da pâi kɛ̂i mɛni kpɔ̂lu su.

¹⁸ Nya ƃe Aƃigee è kpólo kane ŋuŋ feerɛ sìɣe, da pɔ̂rɔ-leɣi kpaya-kpaya feerɛ láa fɛ̂ɛ a ŋwã̂ai, da ƃála lɔ́ɔlu sua, da gbai wɔ̃ŋɔɔ ƃɔrɔ tɔnɔ, da kpɔmɔ-ƃa kpálaa ŋɔyée láa fɛ́ɛ ŋuŋ tɔnɔ é pɛ́lɛ fii-kpalaa ŋɔyée ŋuŋ feerɛ. È zãai ŋí kélee tɛ̀ ŋ̀wɛlɛ-sôo-ŋai mɛi

¹⁹ é m̀ó ŋɔyée mu-ƃelai dîa ǹyɛɛi, “Ka tɔɔ a zãai ŋí tuɛ, ŋa pâi ká soŋ-nii.” Vé mɛnii ŋí ƃó ní ŋɔsurɔ̂ŋ Neeba ma.

²⁰ Aƃigee è kɛ̀ ŋɔwɛlɛ-sôoi mɛi gɛ́ ƃò berei ma nyíi a tɛɛ ńyee pɛlɛ ma perei. Naa è kɛ̀ nɔ́ tí gɛ́ Deeƃé kàa da ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋai díkɛ pà dí téniŋ tɔɔ ma.

²¹ Deeƃé è kɛ̀ môi ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ ma ŋá kɛ̀ nɔ́ ŋ́gbɔɔi fée kpɛɛi ŋ́gɛ Neeba ŋɔsãai mɛi kâa vɛɛ-kpalaŋ su, ŋ́gɛ gɛ̀ núu da fé da ŋuma ní. Ŋá kɛ̀ mɛni lɛ́lɛɛ kɛ̂i la. Kɛ́lɛ a ḿvela fé a woo-yɔŋ.

²² Ɣâla fé mɛ̀ni, tínaa ɣele-wala, surɔ̂ŋ, kpaa máŋ surɔŋ-loo tɔnɔ fé pâi lɛɛ̂i ŋɔpɛ́rɛi da ǹyée mu-ƃelai díwɔ̂i mu. Ŋá Ɣâla fɛli a gɛ́ɛ é ŋá mɛnii ŋáa tée à kɛ̀ ŋà wàla gɛ́ tí.”

²³ Aƃigee kɛ́ɛ a Deeƃé káai, è kùla ŋɔwɛlɛ-sôoi mɛi é pîlaŋ a maa félaa é ŋuŋ ma pîlaŋ ŋ̀ɛ́i túɛ.

²⁴ È ǹyɛɛ m̀ai, “Ǹalôŋ, tɔɔ ŋá mɛnii ŋí su-kula yɛ̂!

²⁵ Ífe íwoli tɔɔ Neeba ma. Gáa a núu kpɛ́ni-kpɛni. Ǹaa su kulai ƃa ‘Ƃoo,’ ǹyaŋ ǹaa nɔ́ ká tí. Ḿve ǹûai káa ní í dítɛɛi.

^26-27 Kɛ́lɛ ye zama-sɛŋ ŋí síɣe í ŋaa kɔ́lɛ ípôlu-ƃelai dîa. Mii-sɛŋ ká tí. Yâwɛɛ a í kpera a gɛ́ɛ ífe ǹûai paa nyíi-ŋai dífe mɛnii ŋí kɔ́lɔŋ. Kɛ́lɛ kili-kɛ-zu káa ńyêei a gɛ́ɛ í kpɔara-ƃelai da diai dítɔɔ̂i yâi dí kpɛɛ-ŋai a pâi kɛ̂i nɔ́ yɛ̂ Neeba. Ŋa nyíŋi ƃôi gè ɣéniɛ Yâwɛɛi ŋɛ́i é pɛ́lɛ yâ.

²⁸ Ye kpera yɛ̂ ńzumɛni lɛɛ à kɛ̀ ŋá lòno a dámaa. Yâwɛɛ a pâi ímɛi kâai a tãi kélee ka ínûai, kpɛ́ni fêi, ya kɔ̂i m̀ɛni ma. Ŋa Ɣâla fɛli a gɛ́ɛ ífe mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ̀ a núu da íkɛ ɣéniɛi su.

²⁹ Í Ɣâlai Yâwɛɛ a pâi ímɛi kâai é íŋuŋ ma ƃó íkpɔara-ƃelai yêi da kɛ̀ ŋ̀wɛ̂lii dí í páa. Kɛ́lɛ a pâi dífulu-laai kûlai díyêei a maa féla é tɛ́ɛ la berei ma ya kɔni pîli la a í vûu-mai.

³⁰ Yâwɛɛ a gbɛ̀tɛ a gɛ́ɛ é mɛni lɛ́lɛɛ támaa kɛ́ yɛ̂. A gbɛ̀tɛ a gɛ́ɛ é íkɛ a kâloŋ Eezuɛ mɛni ma. Yâwɛɛ a pâi ŋɔkɔno-tee-ŋai ŋaa see kɛ̂i yɛ̂.

³¹ Ǹyaŋ íkili-ŋa a pâi kɛ̂i a bonoɔɔ, kpɛ́ni fêi, mɛni fé pâi lɛɛ̂i yâ a gɛ́ɛ í mɛni kpa kula ǹûai dîa nyíi dí sɔŋ fé zui. Ḿaa mɛni kíli é lɛ́ɛ íŋa tãi Yâwɛɛ a mɛni-ŋai ŋí kɛ̀ la yɛ̂i.”

³² Deeƃé è mò ma ǹyɛɛi, “Ŋa Eezuɛ Ɣalai Yâwɛɛ sɛɣɛi fe! Nya ƃe sâa ítɛɛ a gɛ́ɛ í pá ḿbɔ naa.

³³ Yá máŋ maa mɛɛi ŋa láa ma tɛ tɛɛ ípɔ. Í tûa-pere lɛ́lɛɛi a gɛ́ fí mɛni kpa kula ní ŋá dîai páa dísɔŋ fé zui.

³⁴ Eei kɛ̀ í wàla pá a maa félaa kwa yá kúkɔyɛŋ, Zinaai da zina-nɛyai díkaa Neeba ŋɔpɛ́rɛi mu, da ŋɔyée mu-ƃelai kélee kpɔ́ ŋai sâa dí pàa a ŋ̀ele-walai. Eezuɛ Ŋɔɣâlai Yâwɛɛ fé ḿvɛli-woo mɛni, nyíi í mɛi kàai, ǹyaŋ gáa a tɔ̃yâ.”

³⁵ Deeƃé è mii-sãai soŋ nyíi Aƃigee è pà lai. Nya ƃe è mò ma ǹyɛɛi, “Ílii fí kɔkɔ, ya pɔri liî pôlu ípɛrɛi la. Ŋa pâi mɛnii kɛ̂i nyíi í maa marê kɛ́ɛ kɛ̀ mai.”

³⁶ Aƃigee è lì pôlu bɔ́naa é Neeba káa gɛ́ kúu kɛ̀ kpɔ́ yɛ̂ɛ kâloŋ. E kɛ̀ kpɔ́ a gbelɛɛ a lɔ̀ɔ ǹíi láa. Mɛni ma vé mɛni da ƃó ní ma a gbínii tí.

³⁷ Kɛ́lɛ tãi ǹɔ́ɔi è tèe la ma a ŋ̀ele-walai, Aƃigee è mɛni-ŋai kɛ̂i gélee ƃò ma. Líi kɔlɔ-fela è kɛ̀ ma. Nya ƃe è làa kpɔ́ gbìŋ ŋá tɔŋ yɛ̂ɛ kɔni.

³⁸ Ɣele kûu puu tɛɛ pôlu ma Yâwɛɛ è ŋɔfúlu-laai kula ǹyée-ŋa.

³⁹ Tãi Deeƃé è m̀ɛni la a gɛ́ɛ Neeba a saai, è mò ǹyɛɛi, “Laa maa tɛ̂ é tɛ́ɛ Yâwɛɛ pɔ́! A Neeba ŋɔmɛnii ŋáa tée, kpɛ́ni fêi, è woo-yɔ̂ŋ pìli ḿâ. Yâwɛɛ è ŋ́gbera a gɛ́ɛ ḿve mɛni nyɔ́mɔɔ da kɛ̀. Ǹyaŋ è ǹɛɛ naa a gɛ́ɛ Neeba é mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ́ a gbîŋ.”

⁴⁰ Aƃigee è kɛ̀ niî Kamɛɛ. Nya ƃe Deeƃé è kéla tɛ̀ɛ é m̀arê kɛ́ à kɛ̀ da ǹyaa da pɔ̂ri tûai.

Deeƃé è Aƃigee kùla a nɛnî

⁴¹ Nya ƃe è ŋuŋ ma pìlaŋ ǹyɛɛi, “Ŋa ŋ̀wɛ̂lii ŋá kɛ́ a Deeƃé yée mu-nuu ŋ́gɛ ŋɔyée mu-ƃelai kɔ́ɔ ma waa.”

⁴² Aƃigee è mu sìɣe é gbîŋ kpɛtɛ a maa félaa da Deeƃé ŋɔkéla-ŋai díkɛ lì pôlu. È tɛ̀ ŋɔwɛlɛ-sôoi mɛi. Ńyee mu nɛni lɔ́ɔlu díkɛ siai gɔlɛ ma. È sèri Deeƃé pɔ́-naa é kɛ́ a ŋɔnɛnî.

⁴³ É lɛ́ɛ pâi kɛ̂i tí Deeƃé è Ainoaŋ kùla a nɛnî, Ainoaŋ è kɛ̀ a Zariɛɛ nɛni. Gɛ̀ ní da Aƃigee dífeerɛ dí nâa kɛ̀ a Deeƃé ŋɔnɛyâa.

⁴⁴ Sɔ̂ɔ è nâa ǹóŋ-nɛnii Maka, nyíi kɛ̀ a Deeƃé ŋɔnɛnî tɛ̀ɛ Laisi ǹóŋ-surɔŋ Paati pɔ́ a ŋɔnɛnî. Paati è kɛ̀ a Galiiŋ taai su nuu.