1 Rey 8 - Kaqchiquel Bible

¹ K'ari' ri rey Salomón xuteq k'a koyoxik konojel ri achi'a' ri k'o kiq'ij ri ek'o pa ruwi' ri ruwach'ulew Israel, konojel ri aj-raqen ri ek'o pa kiwi' ri tzobaj y ri e tata'al kichin ri aj pa jay. Y ri winaqi' nikimol-ki' chiri' pa Jerusalem richin nikelesaj-pe ri káxa richin ri rujikibel-tzij ri Jehová pa rutinamit kan ri David ri nibix Sión chire, y nikiq'axaj chupan ri k'ak'a' rachoch ri Jehová.

² Y xkimol k'a ki' rik'in ri rey Salomón konojel ri winaqi' ri' chupan ri ik' wuqu' ri rubini'an Etanim, toq ninimaq'ijux ri nimaq'ij richin ri taq jay banon rik'in ruq'a-che'.

³ Y toq xe'apon ri achi'a' ri k'o kiq'ij, jari' toq ri e sacerdote xbekitzeqej-pe ri káxa

⁴ y xkik'uaj k'a q'anej, y ri ch'aqa' chik sacerdote ri e levita ri xe'uk'uan y xkik'uaj-el chuqa' ri rachoch ri Dios ri banon rik'in tzieq y ronojel ri samajibel ri kan ek'o kan chiri'.

⁵ Y toq xe'apon chuwech ri k'ak'a' rachoch ri Jehová, jari' toq ri rey Salomón y konojel ri ruwinaq ri kimolon-apo-ki' rik'in, xekisujula' k'a kamelabel. Xekisuj k'a kokoj y nima'q taq awej y roma kan janila chi kamelabel ri xesuj, kan man tikirel ta chik chi xe'ajlex.

⁶ K'ari' ri e sacerdote xkikusaj k'a apo ri káxa richin ri rujikibel-tzij ri Jehová chupan ri k'ak'a' rachoch, ri chiri' chupan ri jay akuchi kan man jun wineq nok-apo, y xkiq'eba' kan chiri' chuxe' ri kixik' ri querubín.

⁷ Ri querubín ri' kan kirik'ik'en ri kixik' pa ruwi' ri káxa richin ri Jehová y pa ruwi' ri baloj taq che' ri uk'uabel richin ri káxa.

⁸ Ri baloj taq che' ri' kan janila k'a e nima'q kaqen, y roma ri' xaxe chupan ri jay ri' niq'alajin ri kitza'n, jak'a xa man niq'alajin ta chik ri k'a chupan ri nima-jay richin ri rachoch. Y keri' k'a rubanon kan k'a re q'ij re'.

⁹ Chupan ri káxa ri' xa kan xaxe k'a ri ka'i' tz'alem taq abej k'o, y ri abej ri' jari' ri xuya' kan ri Moisés toq xk'oje' pa juyu' Horeb, ri akuchi xuben ri jikibel-tzij ri Jehová kik'in konojel ri e rijatzul kan ri Israel toq xe'el-pe pan Egipto.

¹⁰ Toq ri e sacerdote xe'el-pe chupan ri jay richin ri Dios, jari' toq ri ruk'ojlen ri Jehová ri k'o chupan jun nimalej sutz' xunojisaj ri rachoch.

¹¹ Y ri e sacerdote man xetikir ta chik xek'oje' chiri' richin xesamej, roma ri ruk'ojlen ri Jehová xunojisaj rupan ri rachoch.

Xnimaq'ijux ri rachoch ri Jehová

¹² Y xeri' ri Salomón xch'on rik'in ri Jehová y xubij: Rat Jehová abin chi kan chupan jun mokol sutz' yak'oje-wi.

¹³ Jak'a re wakami, yin xinpaba-q'anej re jun jebelej y nimalej awachoch rat richin yak'oje' chupan richin q'asen, xcha' chire ri Dios.

¹⁴ K'ari' ri Salomón xupiskolij-ri', xerutzu' konojel ri ruwinaq y xerurtisaj. Y konojel k'a ri ruwinaq e pa'el-apo chiri'.

¹⁵ Y xubij k'a: Kan nim k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Jehová ri qa-Dios, roma wakami xbanatej ri rusujun kan chire ri David ri nata', toq xubij chire:

¹⁶ Toq yin xenwelesaj-pe pan Egipto ri nutinamit Israel, kan k'a chupan k'a pe ri q'ij ri' y k'a re wakami, kan man jun k'a tinamit ri nucha'on ta chupan ri tzobaj ri akuchi ta nipabex-wi-q'anej jun wachoch richin niya'ox nuq'ij re wawe' pa ruwach'ulew Israel, xaxe k'a rat David ri xatincha', richin chi ja rat yayuqen richin ri nutinamit, xcha' ri Dios chire ri nata'.

¹⁷ Roma ri' ri nata' David jantape' xk'oje' pa ránima richin xupaba' ta q'anej jun rachoch ri Jehová ri qa-Dios richin niya'ox ruq'ij.

¹⁸ Jak'a ri Jehová xa kere' k'a ri xubij chire ri nata': Rat kan k'o k'a pan awánima richin napaba-q'anej jun wachoch. Re ch'obonik re' kan janila wi utz.

¹⁹ Jak'a xa man ja ta rat ri xkabebanon ri wachoch, roma xa ja ri ak'ajol ri xtawalk'ualaj, ja rija' ri xtipaban-q'anej ri wachoch, xcha' ri Dios chire.

²⁰ Ri Jehová kan xutaqej-wi k'a re ruch'abel, y roma ri' wakami ja yin ri in yakatajineq-q'anej pa ruk'exel ri David ri nata', y ink'o kan chupan ri rutz'uyubal richin ninq'et-tzij pa ruwi' ri tinamit Israel. Y chuqa' wakami yin kan xinpaba' k'a q'anej ri rachoch ri Jehová ri qa-Dios richin niya'ox ruq'ij, achi'el ri xubij chire ri nata'.

²¹ Yin xinben k'a jun jay ri akuchi nik'oje-wi ri káxa richin ri rujikibel-tzij ri Jehová, y re jikibel-tzij re' xuben kik'in ri qate-qatata' toq xerelesaj-pe pan Egipto, xcha' ri Salomón.

²² K'ari' ri Salomón xbek'oje' chuwech-apo ri porobel richin ri Jehová chikiwech-apo ri rijatzul ri Israel ri kimolon-ki' chiri', y k'ari' xutzeqej-q'anej ri ruq'a' chikaj,

²³ y xubij chire ri Jehová: Rat Jehová ri at qa-Dios roj, kan man jun chik k'a Dios achi'el rat, ni ri chila' chikaj, ni pa ruwi' re ruwach'ulew. Rat kan naben ri ajikiban y kan najoyowaj kiwech ri yesamajin awichin ri kitaqen ri abey rik'in ronojel kánima.

²⁴ Rat kan achajin wi k'a jebel ri ach'abel ri abin kan chire ri asamajel David ri nata'; y chupan re q'ij re' kan xtz'aqet k'a ri asujun.

²⁵ Wakami k'a Jehová ri at qa-Dios, kan tabana' k'a chuqa' ri jun chik ach'abel ri xasuj chire ri David ri asamajel, toq xabij chire chi man jun bey xtitole' kan ri rutz'uyubal richin q'atbel-tzij, roma maneq jun rijatzul ri xtibiyin ta achi'el ri xuben rija'.

²⁶ Wakami k'a Jehová ri at qa-Dios richin Israel, kan tabana' k'a ri ach'abel ri asujun kan chire ri asamajel David ri nata', xcha' ri Salomón.

²⁷ Chuqa' ri Salomón xubij k'a chire ri Dios: ¿Kan qitzij kami chi rat Dios yak'oje' chuwech re ruwach'ulew re'? Roma rat kan at nimalej-wi, y ri kaj chi tz'etel, chi man tz'etel ta kan man nitikir ta yarukuch; k'a ta la' chik re jay re xinpaba-q'anej re awichin rat.

²⁸ Man rik'in ri', tabana' utzil kinawak'axaj toq yin ri in asamajel yich'on-q'anej awik'in, toq nink'utuj janila utzil chawe richin najoyowaj nuwech. ¡Jehová Dios! Tawak'axaj k'a ri nuraqoj-chi'ij, y ri ch'owen ri ninben chawe yin ri in asamajel, chupan re q'ij re'.

²⁹ Ri atzubal jantape' ta k'a xtik'oje' pa ruwi' re jun jay re', chi paq'ij chi chaq'a', ri akuchi abin chi kan yak'oje' rat. Keri' kan xtawak'axaj ta k'a ri nuch'owen ri ninben awik'in, yin ri in asamajel.

³⁰ Kan kinawak'axaj k'a toq yikamela'an yin ri in asamajel y chuqa' toq yekamela'an ri atinamit pa ruchojmilal ri awachoch. Kan tawak'axaj k'a pe ri chila' chikaj ri akuchi atk'o-wi, y takuyu' tasacha' qamak.

³¹ Y wi k'o ta jun ri k'o numakuj chuwech ri rachpochel, y nik'amer-pe chuwech re porobel re', chupan re awachoch richin nuya' rutzij chi wi aj-mak o man aj-mak ta,

³² rat Ajaw kan tawak'axaj ri chila' chikaj, y xtaben k'a ri ruk'amon. Xtaq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi' ri'. Kan xtaben k'a chi xtiqaqa ri ruk'ayewal pa ruwi' ri aj-mak, y xtaben k'a ri ruchojmilal pa ruwi' ri maneq rumak. Rik'in ri chojilej aq'atbel-tzij, rat xtaq'et-tzij pa kiwi'.

³³ Wi ta ri nuwinaq xkech'akatej-el roma jun chik tinamit ri etzelanel qichin roma xemakun chawech rat, jak'a wi xa xtitzolin-pe kik'u'x y xtikik'utuj kuyubel-mak chawech y xtikiya' chik aq'ij ak'ojlen, y xtikik'utuj utzil chawe pa ruchojmilal re awachoch;

³⁴ wi keri', rat Ajaw kan xtawak'axaj k'a pe ri chila' chikaj y xtakuy k'a rumak ri atinamit Israel y xketzolej ta chik pe chupan re ruwach'ulew re' ri xaya' rat chike ri qati't-qamama'.

³⁵ Y wi ri kaj nitz'ape' y man ta nuben job roma xemakun chawech rat, jak'a wi nikik'utuj kuyubel kimak chawech pa ruchojmilal re awachoch re' y xtikiya' chik aq'ij, y wi xketane' chire ri mak toq nikik'owisaj ri tijoj-poqonal;

³⁶ wi keri', rat kan xke'awak'axaj k'a pe chila' chikaj y xtakuy ta rumak ri atinamit Israel, y xtak'ut ta k'a ri utzilej bey ri akuchi k'o chi yebiyin-wi, y xtaya' ta chik k'a pe ri job pa ruwi' re ruwach'ulew ri xkichinaj kan awik'in rat.

³⁷ Y wi chuwech re ruwach'ulew k'o ta nima-wayjal o nima-yabil kichin ri awej, o wi ri tiko'n nuchop ul o wi yepe pus chirij, o wi yepe ta ri tzobaj sak' richin nikik'is ri tiko'n, o yepe ta ri etzelanel qichin nikisutij-rij ri qatinamit y xtikichop chi oyowal, o xtipe xabachike nima-ruk'ayewal o xabachike yabilal pa kiwi',

³⁸ y wi k'o ta jun ri nutz'et ri nima-ruk'ayewal y nuna' ri q'axo'n pa ránima y xtuyek ta ri ruq'a' y xtitzu'un pa ruchojmilal ri awachoch richin nich'on awik'in o nuk'utuj chawe;

³⁹ wi keri', rat kan xtawak'axaj k'a ri chila' chikaj ri akuchi atk'o-wi, xtakuy ta rumak ri atinamit. Kan xaxe k'a rat ri yatz'eton ri kánima konojel ri winaqi', y roma ri' kan xtaben k'a kik'in achi'el ri kibanobal chikijujunal.

⁴⁰ Richin keri' kan xtikiya' k'a aq'ij y xtikinimaj atzij ronojel q'ij ri janipe' xkek'ase-el chuwech re ruwach'ulew ri xaya' kan chike ri qate-qatata'.

^41-42 Y wi k'o ta jun wineq ri man qawinaq ta, y xtrak'axaj k'a pe chirij ri nimalej abi' y ri nimalej awuchuq'a' y roma ri' nel-pe chupan rutinamit ri k'a nej k'o-wi, richin noch'on awik'in y noruya' aq'ij chupan re jay re';

⁴³ wi keri', rat xtawak'axaj k'a ri chila' chikaj ri akuchi atk'o-wi y xtaben k'a ronojel ri nuk'utuj chawe ri wineq ri' ri man qawinaq ta. Richin keri' konojel ta k'a ri winaqi' richin ri ch'aqa' chik tinamit xtiketamaj ta ri abi' y xtikiya' ta aq'ij y xtikinimaj ta ri atzij, achi'el nuben ri atinamit Israel. Y keri' xtiq'ax k'a chikiwech re xinpaba-q'anej yin, ri niban-wi ronojel k'utunik chawe rat.

⁴⁴ Y wi rat, nateq ta el ri atinamit xabakuchi richin niberubana' oyowal kik'in ri e etzelanel qichin, y wi rije' yech'on ta awik'in rat Jehová pa ruchojmilal ri awachoch ri xinpaba-q'anej chupan re atinamit Jerusalem;

⁴⁵ wi keri', rat k'a chila' chikaj k'a xtawak'axaj-pe ri kik'utunik, y kan xke'ato' rik'in ruchojmilal.

⁴⁶ Yin wetaman chi kan man jun ri man ta nimakun chawech. Roma ri', toq ri atinamit xkemakun chawech, rat xtiyakatej awoyowal chikij, y xke'ajech-el pa kiq'a' ri xabachike etzelanel qichin.

⁴⁷ Y wi chupan ri ruwach'ulew ri akuchi xe'uk'uex-wi el, xtitzolin-pe kik'u'x awik'in y nikik'utuj kuyubel kimak chawe y xtikibij chi rije' xemakun, xkijel rubanik ri apixa' y xkiq'ej ruwi' jumul,

⁴⁸ jari' toq xkech'on awik'in. Wi kan rik'in ronojel kánima xtitzolej-pe kik'u'x awik'in rat, stape' k'a ek'o na chupan ri kiruwach'ulew ri e etzelanel qichin, y wi yech'on ta awik'in rat Jehová pa ruchojmilal re awachoch re xinpaba-q'anej ri akuchi niya'ox-wi aq'ij ak'ojlen, chupan re atinamit Jerusalem, chupan re qaruwach'ulew ri xaya' chike ri qati't-qamama',

⁴⁹ jari' rat k'a chila' chikaj xtawak'axaj-pe ri kich'owen, y ri utzil ri nikik'utuj chawe. Y kan xke'ato' k'a pa ruchojmilal.

⁵⁰ Kan xtakuy k'a kimak ri atinamit, ri kan xeyakatej chawij rik'in ri itzel taq kibanobal ri xkiben chawech. Y chuqa' xtaben chike ri xe'uk'uan-el kichin richin xtikijoyowaj kiwech ri atinamit.

⁵¹ Xtaben k'a ronojel re' roma rije' kan e awichin rat, y kan ja rat xatelesan-pe ri atinamit pan Egipto, toq ri qati't-qamama' nikik'owisaj tijoj-poqonal ri kan achi'el chupan jun horno ri janila ruk'atanal ri xek'oje-wi.

⁵² Kan jantape' ta k'a xtawak'axaj ri utzil ri nink'utuj chawe, yin ri in asamajel, y ri utzil chuqa' ri nikik'utuj chawe ri atinamit Israel. Kan xabakuchi ta k'a xqojawak'axaj toq niqak'utuj to'onik chawe,

⁵³ roma rat kan xojacha' richin xojok awichin richin q'asen, y xojacha' chikikojol konojel tinamit chuwech re ruwach'ulew achi'el xabij chire ri asamajel Moisés toq xe'awelesaj-pe ri qati't-qamama' pan Egipto, rat nimalej qajaw Jehová, xcha' ri Salomón.

⁵⁴ Toq ri Salomón xtane' chi ch'owen rik'in ri Jehová, xyakatej k'a pe chiri' chuwech ri porobel richin ri Jehová roma chiri' xxuke' y xeruyek-wi ri ruq'a'.

⁵⁵ Toq pa'el chik xerurtisaj k'a konojel ri ruwinaq israelita, y rik'in ronojel uchuq'a' xch'on y xubij chike:

⁵⁶ ¡Nimalej ruq'ij-ruk'ojlen ri Jehová roma ruya'on chik uxlanibel-k'u'x chiqe roj ri oj rutinamit, achi'el ri rusujun kan rija'! Kan man jun k'a ch'abel chire ronojel ri rusujun kan chire ri rutinamit ri man ta banatajineq; ronojel ri xubij chire ri Moisés ri rusamajel, kan xbanatej-wi.

⁵⁷ Kan ta xtik'oje' qik'in ri Jehová ri qa-Dios, achi'el xk'oje' kik'in ri qate-qatata' y man ta xqojrumalij ni man ta xqojruya' kan.

⁵⁸ Ri Dios kan ta xtuben chiqe chi niqakanoj rija' y kan ta xtiqaben ronojel ri rurayibel rija' y chuqa' kan ta xtiqataqej ronojel ri pixa' ri rubin chike ri qate-qatata'.

⁵⁹ Y ronojel k'a ri nuch'abel ri xinya' chuwech ri Jehová, kan ta chi paq'ij chi chaq'a' k'o chuk'u'x, y kan ta xkiruto' yin ri in rusamajel, y kan xkixruto' ta rix nuwinaq achi'el ri nik'atzin chiqe ronojel q'ij,

⁶⁰ richin tiketamaj konojel tinamit richin chi jun ruwach'ulew, chi ri Jehová jari' ri Dios y man jun chik achi'el rija'.

⁶¹ Ri qánima kan ta choj k'a chuwech ri Jehová ri qa-Dios, qojbiyin chupan ri rubey y tiqataqej ronojel ri pixa' achi'el re yojtajin chubanik wakami, xcha' chike.

⁶² K'ari' ri rey y konojel ri ruwinaq xekisuj kamelabel chuwech ri Jehová.

⁶³ Y ri rey Salomón xusuj k'a sipanik ri niq'alajirisan chi junan ruwech rik'in ri Jehová: Xerukamisaj k'a e 22,000 nima'q taq awej y 120,000 kokoj taq awej. Keri' ri rey y ri winaqi' xkijech k'a ri k'ak'a' rachoch ri Jehová pa rusamaj.

⁶⁴ Y chupan chuqa' ri q'ij ri' ri rey xuch'er richin rusamaj ri Jehová ri ruwa-jay ri k'o-apo chuwech ri rachoch ri Jehová, richin chiri' xerusuj ri chikopi' ri yeporox chijun, ri sipanik richin jalajoj ruwech ixin y ri kiq'anal chikopi' ri xesuj richin nuq'alajirisaj chi junan kiwech rik'in ri Jehová. Y ri' k'o chi xban chuwa-jay roma ri porobel ri banon rik'in q'enq'oj-pueq ko'ol ok y man nuben ta ronojel ri kamelabel ri'.

⁶⁵ Ri Salomón y ri winaqi' xenimaq'ijun k'a wuqu' q'ij, y chirij ri nimaq'ij ri', xenimaq'ijun chik wuqu' q'ij richin ri nimaq'ij richin ri taq jay banon rik'in ruq'a-che'. Y kan konojel k'a ri winaqi' ek'o-apo chiri'; ri winaqi' ri' e peteneq k'a pa ronojel tinamit, nitiker-pe pa xaman chiri' pa tinamit Hamat y napon-qa pa xokon k'a chuchi' ri raqen-ya' richin ri ruwach'ulew Egipto.

⁶⁶ Y toq xk'is ri nimaq'ij ri', ri ruka'n q'ij chik, ri Salomón xerutaluj-el ri winaqi', y rije' kan xkinimirisaj ri rubi' rija', y k'ari' xebe chi taq kachoch rik'in janila kikoten pa taq kánima, roma ronojel ri utzil ri xuben ri Jehová rik'in ri ánima David ri rusamajel, y chuqa' rik'in ri rutinamit Israel.