Matiyu 13 - Jɔ Biibili ki

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki bilaŋ ɲɛɛntɔnŋ bi ki sun

¹ Niŋ shikaŋ, Yesu i po san fu ki ru, ntiŋ i ta sɔɔ baa ki tɔnŋ na.

² Konaŋ mwɔɔnna i na arì rakɔli ntiŋ kɛlina. Konaŋ ki mwɔka jɛ ki, fɔ ntiŋ i de sɔɔ buŋ bɛɛ ru, konaŋ ki i tu tankpiŋ ki sun.

³ Ntiŋ i wulu mwɔɔnna bi kí tɛ wulusuntalinŋ ni nu. Ntiŋ tu : « Shuru bɛɛ po-i, ntiŋ i ta bilantu ɲɛɛn.

⁴ Ŋì i ntiŋ tu awɔ bilaŋ ki ɲɛɛn-na, bilanaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn saa tɔnŋ na, ɲaannaanŋ ni i na nini shi fɔn.

⁵ Bilanaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn faa maŋ ni nu, fwuu mwɔɔnna mani wɔ̀ri ru kì. Nini i shɛnpo farɔn, sabu fwuu ki mwɔ-ni nmaŋ kì.

⁶ Sunŋ ki na-i kwulu, yìrì bataa i wɔli wɔli, yìrì i furu, sabu kanaŋ ɲaansun wuru yìrì ra kì.

⁷ Bilanaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn ɲiŋ ciitiŋ ni faninmwuŋ, niŋ cii kiri i jɔrɔkɔ, yìrì i bilaŋ shɛn ki fɔɔn.

⁸ Nka bilanaŋ tɔri ri i ta fɛɛn pwɔkulinŋ jii ru, nini i daŋ bo. Bilanaŋ tenŋ tenŋ kiri bɛɛ ri i arì bishi yaataanŋ (100) pa, ǹʼtɔri ri i arì bishi yaabyaŋ pa, ǹʼtɔri ri i arì bishi kɔniŋ fa byinŋ pa.

⁹ A wulu lama tɔɔn ji nwɔ̀tiŋ gbɛ, ntiŋ wulu lama. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ kiri bi ŋuŋ ki

¹⁰ Yesu wɔ kalindaŋ kiri i arì kpari ntiŋ tɛ, kí i ntiŋ nanɔri tu : « Nfɛnŋ na, ábɛɛ wulu ki bi-a konaŋ tɛ wulusuntalinŋ nu? »

¹¹ Ntiŋ i kí rupwulu tu : « Kirinpɔlila Masabi ki ɲaantɔ gonto ki wɔri-i ábɛɛ kiri tɛ, ǹʼwɔri kíbɛɛ tɛ kì.

¹² Sabu finŋ i nwɔ̀tiŋ gbɛ, ǹʼbɛɛ ra bo niŋ sun nintiŋ gbɛ, ŋì i mwɔ, nka finŋ nwɔ̀tiŋ gbɛ kì, hali pyaanŋ wɔ̀ i ntiŋ gbɛ, niŋ a mwu san ntiŋ wu.

¹³ Niŋ ki ra, míŋ i wulu ki bi-a kí tɛ wulusuntalinŋ nu, nwɔma kí i maannashɛɛli-li, kí fa finŋ tɔri ja kì. Kí i arì tɔɔncu, kí i wulu lama-ni, nka kí fa ǹʼdaŋ tɔ kì.

¹⁴ Kirinŋ wɔ cintɔnŋ Esayi cintɔnbi wulu wɔ̀ bi-i, niŋ nafaa koŋ kari sun. Ǹʼbi-i kí bi sun tu : ‹ Ábɛɛ tɔɔncumaan ki a na wulu lama, nka á ra ǹʼdaŋ tɔ kì. Ábɛɛ ra na maannashɛɛli, nka ábɛɛ ra na finŋ tɔri ja kì.

¹⁵ Sabu ka shiya ka ru konaŋ kiri ciiru ɲakili ki furu-i, kí i arì tɔɔn kiri raye, kí i arì ɲaninaŋ kiri rala, nwɔma arì ɲaninaŋ kiri fa maannaja kì, arì tɔɔn kiri fa wulu lama kì, arì ciiru ɲakili kiri fa bi tɔ, arì i arì ɲaannu pwulu míŋ Kirinŋ tɛ, nwɔma ŋí i kí kene kì. ›  »

¹⁶ Yesu tu awɔ kalindaŋ kiri tɛ tu : « Ábɛɛ kɔniŋ fɛri-i, sabu ábɛɛ ɲaninaŋ kiri i maannaja-a, á tɔɔn kiri i wulu lama-ni.

¹⁷ Sɛli ki ra, míŋ i ǹʼbi-a ábɛɛ tɛ, ńʼtu ábɛɛ i nwɔ̀ ja-a jiŋ, ńʼtu cintɔnŋ mwɔɔnna fa koŋ telimaan mwɔɔnna wuru ǹʼtɛ arì i niŋ ja, nka kí ǹʼja kì. Ábɛɛ i nwɔ̀ rama-a, kí wuru ǹʼtɛ arì i niŋ nama, nka kí ǹʼnama kì. »

Yesu awɔ wulusuntalinŋ ki kɔri ki bi-i

¹⁸ Yesu tu awɔ kalindaŋ kiri tɛ tu : « Dɔnsaŋ, míŋ wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i ábɛɛ tɛ bilaŋ ɲɛɛntɔnŋ ki bi ki sun, á á tɔɔnye ǹʼkɔri ki tɛ.

¹⁹ Konwɔtiŋ i kirinpɔlila Masabi ki wulu ki rama-a, nka ntiŋ ǹʼdaŋ tɔ-a kì, shitaanni ki i na-a wulu lamamaan ki bataa kini san ntiŋ ciiru. Nintiŋ wɔ bi ki i miŋ tu bilanaŋ wɔ̀ri fɛɛn-ɛ saa tɔnŋ na.

²⁰ Bilanaŋ wɔ̀ri fɛɛn-ɛ faa maŋ ki ru, niŋ i konaŋ ni i, nwɔ̀ri Kirinŋ wɔ wulu ki rama-i, kí i ǹʼpa farɔn ciirudibi wu.

²¹ Nka, niŋ wulu ki kanaŋ kila-a, ŋì i ta mani narimaŋ nu kí ciiru kì. Kí tu-a niŋ wulu ki sun kì. A fɔɔnbi kí kila, walima a kí ji cɔɔri kila-a niŋ wulu ki bira, kí i ǹʼpani-na shuu.

²² Bilanaŋ wɔ̀ri fɛɛn-ɛ ɲiŋ ciitiŋ kiri faninmwuŋ, nini i kpeeri i, nwɔ̀ri i Kirinŋ wɔ wulu ki rama-a, nka juniɲa ka ru ciirufɔnɔbi kiri fa koŋ sunnɛɛn nafulu tɔ kiri i na-a arì la niŋ wulu ki sun, fɔ ŋì so-a daŋ pa-i kì.

²³ Pwɔkulinŋ jii ru bilanaŋ kiri i kpeeri i, nwɔ̀ri i Kirinŋ wɔ wulu ki rama-a, kí i ǹʼdaŋ tɔ, kí i ǹʼma, kí i daŋ mwɔɔnna pa. Ǹʼbɛɛ ri gbɛ, daŋ tenŋ ki i a bishi yaataanŋ (100) pa-a, ǹʼtɔri i a bishi yaabyaŋ pa-ri, ǹʼtɔri i a bishi kɔniŋ fa byinŋ pa-ri. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki ɲiŋ jɛ bi ki sun

²⁴ Yesu i wulusuntalinŋ tɔri bi kí tɛ tu : « Kirinpɔlila Masabi ki fa finŋ wɔ̀ po-i, niŋ i kaa : Ji kaantɔnŋ bɛɛ bilantu shɔɔrinŋ ɲɛɛn-ɛ awɔ ji ki ru.

²⁵ Cii ki ru, ŋì i konaŋ kiri tu ɲinintan-a, niŋ koŋ ki ɲa bɛɛ i ta ɲiŋ jɛ daŋ ɲɛɛn ntiŋ wɔ ji ki ru sɛbɛ, ntiŋ i tiri.

²⁶ Niŋ ɲaan ki tɛ, bilaŋ shɛn ki na-i gbɛ waarinŋ wɔ̀ ru, niŋ ɲiŋ jɛ ki i tɔ.

²⁷ Ji ki baara matɔnŋ kiri i na ǹʼbi jitiŋ ki tɛ tu : ‹ Yi ŋununtiŋ, ábɛɛ bilantu shɔɔrinŋ ɲɛɛn-ni áwɔ ji ki ru kì wa? Ka ɲiŋ jɛ kaa yiri-ra da? ›

²⁸ Ntiŋ i kí rupwulu tu : ‹ Míŋ ɲa ki bɛɛ mwɔɔn yɛ. › Baara matɔnŋ kiri i arì ŋununtiŋ ki ranɔri tu : ‹ Ábɛɛ i ǹʼtɛ, yi i ta niŋ ɲiŋ jɛ ki cɛn cɛn kee wa? ›

²⁹ Jitiŋ ki tu kí tɛ : ‹ Aayi, míŋ i kɛni-na ńʼtu niŋ ɲiŋ jɛ ki cɛnmaanna ki fa na bilaŋ shɛn ki bɛɛ cɛn kì.

³⁰ Á ǹʼtu nmaŋ, á ncusun yìrì gbɛ arìmaŋ fan, fɔ ŋì i ta so bilaŋ tɛri waarinŋ ki sun. Niŋ waari ru, míŋ a na ǹʼbi bilaŋ tɛritɔnŋ kiri tɛ, tu kí ɲiŋ ki tɛri sun, ńʼtu kí i ǹʼkɔli, kí i ǹʼbilituru, niŋ kɔɔtɛ, kí i ńʼwɔ bilaŋ ki nakɔli bo ńʼwɔ cinŋ ki ru. › »

Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i mutaridi daŋ ki bi sun

³¹ Yesu i wulusuntalinŋ tɔri bi kí tɛ tu : « Kirinpɔlila Masabi ki i miŋ tu mutaridi daŋ, koŋ ninwɔ̀ firi-i awɔ ji ru.

³² Mutaridi daŋ ki i wɛɛlafinŋ daŋ kiri bataa ru pyaanŋ ki i, nka ǹʼshɛnpo-i waarinŋ wɔ̀ ru, ŋì i ji-a cu, nwɔ̀ gbɛ-i wɛɛlafinŋ cu kiri bataa wu, fɔ kirinpɔli la ɲaannaanŋ kiri i na-ni arì foo bo-ri kanŋ kiri nu. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki lenfe ki bi sun

³³ Yesu i wulusuntalinŋ tɔri bi awɔ kalindaŋ kiri tɛ tu : « Kirinpɔlila Masabi ki i miŋ tu lenfe. A mari niŋ pyaanŋ shi, nmari i ǹʼbo fani kulu sinaŋ tenŋ nu, nmari i ǹʼnusu, ǹʼyɔ fani ki bataa tuutuu-ra. »

³⁴ Yesu awɔ wulu kari bataa bi-i konaŋ ki tɛ wulusuntalinŋ ni nu, ntiŋ wulubi konaŋ ki tɛ wulusuntalinŋ bali kì.

³⁵ Ntiŋ niŋ ma-i, ntiŋ i Kirinŋ wɔ cintɔnŋ ki wɔ wulu bimaan ki rafaa tu : « Míŋ a wulubi kí tɛ wulusuntalinŋ nu. Bi wɔ̀ri radu-i kabi juniɲa cɛtu waari ki ru, míŋ a na nini sunjo kí tɛ. »

Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i ɲiŋ jɛ ki bi sun, niŋ kɔri ki

³⁶ Ka wulu kari bimaan ki kɔɔtɛ, Yesu i konaŋ ki tu niŋ mani nu, ntiŋ i de kulu. Ntiŋ wɔ kalindaŋ kiri i arì kpari ntiŋ tɛ, kí i ntiŋ nanɔri tu : « Á ji ru ɲiŋ jɛ ki wulusuntalinŋ ki kɔri ki bi yi tɛ. »

³⁷ Yesu i kí rupwulu tu : « Bilantu sɔbɛ ki ɲɛɛntɔnŋ ki i Koŋ Danshuru ki i.

³⁸ Ji ki, niŋ i juniɲa ki i. Bilantu sɔbɛ ki i kirinpɔlila Masabi ki daŋ kiri. Ɲiŋ jɛ ki i shitaanni daŋ kiri.

³⁹ Ɲa wɔ̀ ɲiŋ jɛ ki ɲɛɛn-ɛ, niŋ i shitaanni yɛrima ki i. Bilaŋ tɛri waari ki i juniɲa nakɔ waari ki i. Bilaŋ tɛritɔnŋ kiri i ji Kirinŋ wɔ mɛlɛkɛn kiri.

⁴⁰ Miŋ tu konaŋ kiri i ɲiŋ jɛ ki cɛn-a, kí i ǹʼbilituru-ri ɲaan wɔ̀ tɛ, ŋì a na ji ninkunŋ juniɲa nakɔ waari ki ru.

⁴¹ Koŋ Danshuru ki a na awɔ mɛlɛkɛn kiri cin, yìrì i na koŋ fɔnitɔnŋ kiri fa bi kulinŋ matɔnŋ kiri po san awɔ masabi ki ru konaŋ kiri ru,

⁴² yìrì i kí kee kwulutuu ki ru. Kí a na yaalinpo, kí i arì ɲiinnaŋ nataa-ri niŋ mani nu.

⁴³ Nka koŋ telimaan kiri sarinŋ kiri a na cu-ri, miŋ tu sunŋ sarinŋ, arì Tiŋ Kirinŋ wɔ Masabi ki ru. A wulu lama tɔɔn ji nwɔ̀tiŋ gbɛ, ntiŋ wulu lama. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki nafulu ladumaan ki bi sun

⁴⁴ Yesu tu sɛbɛ : « Kirinpɔlila Masabi ki i miŋ tu nafulu ladumaan ji bɛɛ ru. Shuru bɛɛ i niŋ ja, ntiŋ i ǹʼnaduka shɔ sɛbɛ, ntiŋ ciirudimaan i ta a gbɛfɛfinŋ kiri bataa ju, ntiŋ i na niŋ ji ki sa. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki kuruɲɛ bi ki sun

⁴⁵ Yesu tu : « Kirinpɔlila Masabi ki fa jɔɔ tantɔnŋ po-i sɛbɛ, nwɔ̀ i kuruɲɛ shɔɔrinŋ ceeli-la.

⁴⁶ Ntiŋ i na kuruɲɛ shɔɔrinŋ kpaafuru bɛɛ ja jibi bɛɛ, ntiŋ i ta a gbɛfɛfinŋ kiri bataa ju, ntiŋ i ta niŋ kuruɲɛ ki sa. »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki yɛrinŋ pa jɔ ki bi sun

⁴⁷ Yesu tu : « Kirinpɔlila Masabi ki fa yɛrinŋ pa jɔ po-i sɛbɛ, konaŋ kiri i ninwɔ̀ kee-ra baa ju ki ru, kí i yɛrinŋ kwuru ki bataa pa-ri.

⁴⁸ A jɔ ki faa waarinŋ wɔ̀ ru, yɛrinpatɔnŋ kiri i ǹʼcɛɛn po-a tankpiŋ ki ra. Kí i sɔɔ, kí i yɛrinŋ kiri rubi. Kí i yɛrinŋ shɔɔrinŋ kiri rubi bo-a arì gbɛ finŋ nu, kí i yɛrinŋ jɛ kiri kee.

⁴⁹ Ŋì a na ma ninkunŋ juniɲa nakɔ waaci ki ru. Mɛlɛkɛn kiri ra na koŋ jɛ kiri rubi po san koŋ telimaan kiri ru,

⁵⁰ koŋ jɛ kiri i bo kwulutuu ki ru. Kí a na yaalinpo, kí i arì ɲiinnaŋ nataa-ri niŋ mani nu. »

Nafulu ŋunaŋ ki bi ki fa nafulu bwuumaan ki bi ki

⁵¹ Yesu i kí ranɔri tu : « Ábɛɛ bi kari bataa ɲaantɔ-i wa? » Kí tu : « Aawe. »

⁵² Ntiŋ tu kí tɛ : « Niŋ ɲaan ki tɛ, sariya kalimɔɔ finŋ woo finŋ kali-i kirinpɔlila Masabi ki bi sun, ntiŋ fa kanintiŋ po-i, nwɔ̀ i nafulu ŋunaŋ fa nafulu bwuumaan shi po-a awɔ nafulu bomaŋ ki ru. »

Nansarɛtitɔnŋ kiri kaan bi ki Yesu tɛ

⁵³ Yesu kɔ-i awɔ wulusuntalinŋ kiri ra waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i po san niŋ mani nu.

⁵⁴ Ntiŋ i tiri a rakili kili ki ra, ntiŋ i ta konaŋ kiri kali-li Yawutu kiri wɔ kalinfu kiri ru. Ntiŋ wɔ kalinŋ ki botɔnsun i konaŋ kiri pa, fɔ kí i ǹʼbi-ri tu : « Wú ka ɲakilitinbi ka kila da? Wú so-a ka botɔnsunbi kari bataa ma-i dɔɔkunŋ?

⁵⁵ Jirinŋ sɛritɔnŋ ki danshuru ki i ji-i kili wa? Mariyamu wú ɲiŋ ki i kì wa? Wú pwaŋ kiri Yakuba fa Yusufu fa Simɔŋ fa Yudasi kì wa?

⁵⁶ Wú narinmari kiri bataa yibɛɛ kanfɛ kwumaŋ kì wa? Wú dumiŋ i ka bataa kila da? »

⁵⁷ Niŋ ɲakilila ki ncusun kí i so bili-i Yesu ra kì. Niŋ na, Yesu i ǹʼbi kí tɛ tu : « Cintɔnŋ ki fyɛbi kila-a mani tɔri ru kì, duu a ji kili ki fa awɔ kaninsuntɔnŋ kiri gbɛ. »

⁵⁸ Niŋ mani nu tɔnŋ kiri wɔ bilinabalibi ki bira, Yesu botɔnsunbi mwɔɔnna ma niŋ mani ki ru kì.