Luki 8 - Jɔ Biibili ki

Yesu cɛfantɔnŋ kiri

¹ Niŋ kɔɔtɛ, Yesu wuru ta-a kili sinaŋ kiri fa kili pyaanŋ kiri ra, ntiŋ i Kirinŋ wɔ Masabi ki Wulujii ki sunjo-ri kí tɛ. Ntiŋ wɔ kalindaŋ bwununfuuli ki wuru ntiŋ fan.

² Niŋ fa mari dama wuru ntiŋ fan sɛbɛ, ntiŋ ɲinijɛ ri kalikali po san wuru nwɔ̀ri ru, niŋ fa ntiŋ nwɔ̀ri kene wuru-i. Mari bɛɛ wuru nini nu, tu Makidala Mariyamu, Yesu ɲinijɛ jɔnpɔni kwɔ po san wuru niŋ nu.

³ Mari tɔri wuru nmaŋ, tu Yahanɛ, ninwɔ̀ wuru Ɛrɔdi wɔ nafulu lakparitɔnŋ Kunsa wɔ mari i. Mari tɔri wuru nmaŋ sɛbɛ, nwɔ̀ tɔ wuru tu Sunsani, ŋì i bo mari mwɔɔnna tɔri ri sun. Nini bataa wuru ye-a Yesu fa awɔ kalindaŋ kiri tɛ arì gbɛfɛfinŋ ni wu.

Yesu ɲaanjiwulu wɔ̀ bi-i bilantu bi ki sun

⁴ Konaŋ kiri wuru po-a kili kiri bataa ra, kí i ta-ri Yesu tɛ. Jibi bɛɛ, koŋ mwɔɔnna i na arì rakɔli ntiŋ kɛlina, ntiŋ i ka wulusuntalinŋ ka bi kí tɛ :

⁵ « Koŋ bɛɛ ta-i awɔ bilantu ɲɛɛn, ŋì i ntiŋ tu bilantu ki ɲɛɛn-na, bilanaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn saa tɔnŋ na. Saa fwuudetiiri i nini shɛ arì kanŋ fɛ, kirinpɔli la ɲaannaanŋ ni i na yìrì shi fɔn.

⁶ Bilanaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn faa maŋ nu. Nini shɛnpo-i waarinŋ wɔ̀ ru, yìrì i furu shuu, sabu yìrì manfili kila kì.

⁷ Bilanaŋ tɔri ri i ta fɛɛn ɲiŋ ciitiŋ ni faninmwuŋ, niŋ cii kiri fa bilaŋ shɛn ki i jɔrɔkɔ arìmaŋ fan. Cii kiri i arì la bilaŋ shɛn ki sun.

⁸ Nka bilanaŋ tɔri ri i ta fɛɛn pwɔkulinŋ jii ru. Nini i shɛnpo, yìrì i kaarinŋ ni pa. Kaarinŋ tenŋ tenŋ ki fɔn i daŋ yaataanŋ taanŋ (100) pa a ra. » Yesu i ǹʼbi sɛbɛ : « A wulu lama tɔɔn ni ji nwɔ̀tiŋ gbɛ, ntiŋ wulu lama dɛ! »

Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki bi ŋuŋ ki

⁹ Yesu wɔ kalindaŋ kiri i ntiŋ nanɔri awɔ wulusuntalinŋ ki kɔri ki sun.

¹⁰ Ntiŋ tu kí tɛ : « Kirinŋ wɔ Masabi ki ɲaantɔ gonto ki wɔri-i ábɛɛ kiri tɛ, nka ǹʼɲaan i bi-a koŋ tɔri kiri tɛ wulusuntalinŋ nu, nwɔma, ‹ kí i maannashɛɛli, nka kí fa ǹʼja kì, kí i ǹʼnama, nka kí fa ǹʼdaŋ tɔ kì. ›  »

Yesu wulusuntalinŋ ki kɔri ki bi-i

¹¹ « Míŋ wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i, niŋ kɔri ki i kaa : Bilantu ki i Kirinŋ wɔ wulu ki i.

¹² Kpeeri i nmaŋ, nwɔ̀ri i miŋ tu saa tɔnŋ na ni, bilanaŋ ki fɛɛn-ɛ nwɔ̀ri ru. A niŋ koŋ kiri Kirinŋ wɔ wulu ki rama, shitaanni ki i na-a ǹʼbataa kini po san kí ciiru, nwɔma kí fa na bili Kirinŋ wɔ wulu ki ra, niŋ i kí mwu kì.

¹³ Koŋ tɔri ri i ji miŋ tu faa maŋ ni, a kí Kirinŋ wɔ wulu ki rama, kí i ǹʼpa-a ciirudibi wu farɔn, nka ŋì sɔɔmaŋ kila-a kí tɔnŋ kiri ra kì. Kí i bilinabi ki ma-a waarinŋ pyaanŋ nu, nka yɛlinŋ pyaanŋ bo kí sun, kí i bilinabi ki tɔnbo-a.

¹⁴ Koŋ tɔri ri i ji nmaŋ sɛbɛ, nwɔ̀ri i miŋ tu cii maŋ ni. A nini Kirinŋ wɔ wulu ki rama, ciirufɔnɔbi kiri fa nafulu tɔ ki fa firi dintɛ bi jɛ kiri i na-a arì la niŋ wulu ki sun, fɔ ŋì i kɔ́ɔ́ bilinabi ki li. Ŋì i ji-a miŋ tu bilaŋ wɔ̀ furu-i, ŋì i a daŋ ki sobali tu.

¹⁵ Niŋ bataa kɔɔtɛ, konaŋ kiri bɛɛ ri i ji nmaŋ, nwɔ̀ri i miŋ tu pwɔkulinŋ jii ri. A nini Kirinŋ wɔ wulu ki rama, kí i ǹʼpa-a sɔbɛ fa ciirufɔɔbi wu, kí i tu ǹʼsun cunadibi wu, fɔ kí i daŋ pa. »

Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i lanpaŋ cumaan bi ki sun

¹⁶ Yesu i ǹʼbi kí tɛ sɛbɛ : « Koŋ lanpaŋ cu-a, ŋi i finŋ la ǹʼsun, walima ŋi i ǹʼsɔɔ bilifinŋ fɛ kì. Nka ǹʼyɔ cu sɔɔ-ra finŋ sun, nwɔma koŋ wɔ̀ri ra de fu ki ru, kí i so ǹʼsarinŋ ki ja-i.

¹⁷ Finŋ woo finŋ nadu-i, nini bataa ra na po taanna jibi bɛɛ. Gonto tɔri tenŋ nmaŋ, tu nwɔ̀ a na tu tɔbali kì.

¹⁸ Niŋ na, ábɛɛ i wulu wɔ̀ rama-a míŋ gbɛ, á ǹʼpaka shɔ dɛ! Sabu finŋ i nwɔ̀tiŋ gbɛ, ǹʼbɛɛ ra na bo niŋ sun, finŋ nwɔ̀tiŋ gbɛ kì, ntiŋ ɲakilila tu ǹʼpyaanŋ wɔ̀ afinŋ gbɛ, niŋ fɔn a na mwu san ntiŋ wu. »

Yesu jifinŋ kiri fa ntiŋ tindaŋ sɛlɛsɛli kiri nkɛnŋ ni?

¹⁹ Yesu wuru mani wɔ̀ ru, ntiŋ ɲiŋ ki fa ntiŋ pwaŋ kiri i ta niŋ mani nu, nka konaŋ ki mwɔka jɛ ki, kí so arì kpari-i ntiŋ tɛ kì.

²⁰ Ǹʼbɛɛ ri i ǹʼbi Yesu tɛ : « Miŋ ɲiŋ ki fa nʼpwaŋ kiri tu-i tanŋ ki ra, kí i ǹʼtɛ arì i miŋ ja. »

²¹ Yesu i kí rupwulu : « Míŋ ɲiŋ ki fa míŋ pwaŋ kiri i kpeeri i, nwɔ̀ri i Kirinŋ wɔ wulu ki rama-a, kí i ǹʼpo-ri a saa tɛ. »

Yesu i kirinŋ faa sinaŋ ki kaalipa-a

²² Jibi bɛɛ, Yesu i ǹʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ : « Yi fwuu po baa ki kuŋ nu. » Kí i de buŋ bɛɛ ru, kí i tiri.

²³ Ŋì i kí tu ju ki ɲaanna buŋ ki ru, Yesu i a bili, ntiŋ i ɲinintan. Pyaanniŋ, kirinŋ faa sinaŋ i jɔrɔkɔ. Faa ki i ju ki saa bo-ri buŋ ki ru. Ju ki mwɔka jɛ ki buŋ ki ru, fɔ ǹʼwuru nfaanna jɛri-i kí wu baa ki ru.

²⁴ Niŋ ɲaan ki tɛ, kalindaŋ kiri i arì kpaan Yesu tɛ, kí i ntiŋ ŋmɛni, kí i ǹʼbi : « Kalimɔɔ, kalimɔɔ, yibɛɛ ra beeni ju ki ru kaa dɛ! » Yesu i ŋmɛni, ntiŋ i jɛbi faa ki fa jukwululuŋ kiri gbɛ. Faa ki i tu, jukwululuŋ kiri i sunjɛri pilɛ!

²⁵ Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i ǹʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ : « Ábɔɔ bilinabi ki da gbɛ? » Kɛmi i de kalindaŋ kiri ru, ŋì i bo kí fɔn tɔnŋ sun, kí i arìmaŋ nanɔri-ri : « Ee! Ka koŋ ka koŋ kwuru danwɔ, fɔ ntiŋ i fali-li faa ki fa jukwululuŋ kiri fɔn sun, yìrì i ǹʼtu-ri ntiŋ wɔ ra? »

Yesu ɲinijɛtiŋ bɛɛ kene-i

²⁶ Yesu fa awɔ kalindaŋ kiri i ta so Gerasatɔnŋ kiri wɔ sɔɔta ki ru, Galile ɲaninkileŋ nu, baa ki kɔɔtɛ.

²⁷ Yesu jɛri po san-i buŋ ki ru mani wɔ̀ ru, shuru bɛɛ i bili, niŋ i ntiŋ ŋununafu. Ɲinijɛ ri wuru niŋ shuru ki ru. Ŋì waaci ŋmani po wuru kɔ, ntiŋ wuru juulinŋ bo-a a sun kili kì, niŋ fa ntiŋ wuru san-a fu ru kì. Ntiŋ sɔɔmaŋ ki wuru saali li lu.

²⁸ Ntiŋ Yesu ja-i waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i yaalinpo, ntiŋ i a saa fɛɛn Yesu kanŋ fɛ, ntiŋ i ǹʼbi faanna : « Nfɛnŋ míŋ fa miŋ faninmwuŋ Yesu, Kirinsinaŋ Danshuru? Míŋ i miŋ nafɛ-a, fa ńʼɲaanfɛkwulu kì. »

²⁹ Shuru ki wuru niŋ bi-a, sabu Yesu wuru ǹʼbi-a tu ɲinijɛ ki po san ntiŋ nu. Ɲinijɛ ki wuru tu-a bo-a ntiŋ nu. A niŋ ma-ni, kí wuru jɔlɔkɔ sɔɔ-ra, kí i ntiŋ gbɛ kiri fa ntiŋ kanŋ kiri kɔli, nwɔma ntiŋ fa tiri mani tɔri ru kì. Nka ntiŋ wuru jɔlɔkɔ kari bataa cɛn san-a a ra, ɲinijɛ ki i tiri-ri ntiŋ wu jaŋ fan.

³⁰ Yesu i nanɔri tan : « Miŋ tɔ ki dɔɔkunŋ? » Ntiŋ tu : « Kwurusinaŋ i. » Koŋ ki niŋ bi-i, sabu ɲinijɛ mwɔɔnna wuru ntiŋ nu.

³¹ Ɲinijɛ kiri i Yesu rafɛ, tu ntiŋ fa arì kwɔ bo ta kukuta sinaŋ ki ru kì.

³² Cɛ kwuru sinaŋ bɛɛ wuru a nu-a tɔnŋ ki kankanŋ nu nmaŋ. Ɲinijɛ kiri i Yesu rafɛ tu, ntiŋ ncusun arì ta de niŋ cɛ kiri ru. Ntiŋ i a tu niŋ na.

³³ Niŋ ɲaan ki tɛ, ɲinijɛ kiri i po san koŋ ki ru, yìrì i ta de cɛ kiri ru. Cɛ kiri i giri jɛri tɔnŋ ki jɛrimaŋ jɛ ki ru, yìrì i ta arì fɛɛn baa ki ru, yìrì bataa i beeni.

³⁴ Cɛ faa kiri niŋ bi mamaan kiri ja-i waarinŋ wɔ̀ ru, kí i bili ta niŋ nakali kili ki fa a tonfan jasa kiri ra.

³⁵ Konaŋ kiri i po, kí i ta bi mamaan ki shɛɛli. Ɲinijɛ kiri po san wuru koŋ wɔ̀ ru, kí i ta fa niŋ sɔɔ wu Yesu tɔntɛ, juulinŋ i ji ntiŋ sun, niŋ fa ntiŋ ɲakili ki rafaamaan i ji-i. Niŋ na, kɛmi i de kí bataa ru.

³⁶ Koŋ wɔ̀ri koŋ ki keneka ɲaan ki ja-i, nini wuru ǹʼɲaanbi-a kí tɛ.

³⁷ Niŋ na, Gerasa sɔɔta ki ru tɔnŋ kiri bataa i na ǹʼbi Yesu tɛ, tu ntiŋ po san arɔɔ mani ki ru, sabu kɛmi sinaŋ de wuru kí ru. Ntiŋ i de buŋ ki ru, tu a ra a pwulu.

³⁸ Koŋ kenemaan ki i Yesu rafɛ, tu a ra ta ntiŋ fan. Nka Yesu tu :

³⁹ « Nʼpwulu nʼwɔ kili ki ra, Kirinŋ bi sinaŋ wɔ̀ ma-i miŋ tɛ, ŋi i ta niŋ nakali. » Niŋ ɲaan ki tɛ, Yesu bi sinaŋ wɔ̀ ma wuru ntiŋ tɛ, ntiŋ i ta niŋ nakali kili ki mani ki bataa ru.

Yesu mari bɛɛ kene-i, ntiŋ i maannaanŋ bɛɛ kwuu ŋmɛni

⁴⁰ Yesu a pwulu po-i baa ki kɔɔtɛ waarinŋ wɔ̀ ru, konaŋ kiri i ntiŋ ŋununafu ciirudibi wu, sabu kí bataa wuru ntiŋ suu-ra.

⁴¹ Shuru bɛɛ wuru nmaŋ, nwɔ̀ tɔ wuru tu Yayirɔsi. Yawutu kiri wɔ kalinfu ki ŋununtiŋ ki wuru-i. Niŋ i na a kwushiri Yesu fɛ, ŋi i ntiŋ nafɛ, tu ntiŋ ta awɔ mani nu.

⁴² Sabu danmari tenŋ pe wuru ntiŋ gbɛ, nwɔ̀ jiri bwununfuuli bishi kila wuru kɔ. Niŋ maannaanŋ ki kira wuru fɔ níŋ nfaanna beeni. Yesu tirira ki niŋ mani nu, konaŋ ki fɔɔn wuru ntiŋ nu a kɛlinŋ ki fɔn tɛ, fɔ kí i arì la-ri ntiŋ sun.

⁴³ Mari bɛɛ wuru nmaŋ, juwu kɔbali bo wuru nmari sun. Niŋ kira ki jiri bwununfuuli kila wuru nmari ra kɔ. Nmari a gbɛfɛ jalinŋ ki bataa kɔ wuru janmatɔnŋ kiri tɛ, nka ǹʼtɔri tenŋ so nmari kene-i kì.

⁴⁴ Nmari i a kpari Yesu tɛ, nmari i po ntiŋ kɔɔtɛ, nmari i a gbɛ pa ntiŋ sunjuulinŋ ki tɔnŋ ki ra. Mìŋ manaanŋ tenŋ ki ru, juwu ki i nukwuru.

⁴⁵ Yesu i nanɔri tan : « Nkɛnŋ a gbɛ pa míŋ na? » Koŋ bataa tu afinŋ myɛ ntiŋ na kì. Niŋ na, Pyɛɛri i ǹʼbi : « Yibɔɔ kalimɔɔ, konaŋ ki fɔɔn ábɛɛ ru ɲaan wɔ̀ tɛ, ábɛɛ niŋ ja-a kì wa? »

⁴⁶ Yesu tu : « Sɛli yɛ, nka koŋ a gbɛ pa-i míŋ na, sabu míŋ ǹʼja-i ńʼtu mɔ́ɔ́n so ki bɛɛ po. »

⁴⁷ Mari ki ǹʼja-i tu afinŋ a so a radu-i kili kì, nmari i sɛrɛsɛri na a kwushiri Yesu fɛ. Nmari a gbɛ pa-i Yesu wɔ juulinŋ ki ra ŋuŋ wɔ̀ ra, niŋ fa nmari kene-i manaanŋ tenŋ nu ɲaan wɔ̀ tɛ, nmari i niŋ ɲaanbi ntiŋ tɛ konaŋ ki ɲaanna.

⁴⁸ Niŋ na, Yesu tu nmari tɛ : « Ńʼdanmari, mɔɔn bilinabi ki nʼkene-i. Kirinŋ de nʼshɔɔrinŋ wu. »

⁴⁹ Ŋì i Yesu tu niŋ wulu ki bi-a, koŋ bɛɛ i po kalinfu ki ŋununtiŋ ki wɔ mani ki ru, ntiŋ i na ǹʼbi ntiŋ tɛ : « Miŋ danmari ki beeni-i kɔ, fa kalimɔɔ ki yɛli kili kì. »

⁵⁰ Yesu i niŋ bimaan ki rama, ntiŋ i ǹʼbi Yayirɔsi tɛ : « Fa kɛni kì, miŋ bili bantenŋ tan míŋ na, miŋ danmari ki a kene. »

⁵¹ Kí so-i Yayirɔsi wɔ mani ki ru waarinŋ wɔ̀ ru, Yesu ncusun koŋ i de a fan kì, duu Pyɛɛri, Yuhana, Yakuba niŋ fa daŋ ki tiŋ ki fa ǹʼɲiŋ ki.

⁵² Koŋ bataa wuru a makwulu wulu bi-a, kí i ŋuntan-ni daŋ ki kwuu ki sun. Yesu tu kí tɛ : « Á fa ŋuntan kì, daŋ ki beeni kì, ǹʼyɔ ɲinintan-a. »

⁵³ Konaŋ kiri wuru yɛtan bo-a ntiŋ sun, sabu kí ǹʼtɔ wuru tu maannaanŋ ki beeni kɔ.

⁵⁴ Nka Yesu i maannaanŋ ki pa a gbɛ sun, ntiŋ i ǹʼbi ǹʼtɛ : « Ńʼdaŋ, jɔrɔkɔ! »

⁵⁵ Maannaanŋ ki ɲini ki i a pwulu de ǹʼnu, ŋì i jɔrɔkɔ mìŋ manaanŋ tenŋ ki ru. Ntiŋ tu kí nufinŋ wɔri ǹʼtɛ.

⁵⁶ Niŋ i bo daŋ ki jifinŋ kiri tɔnŋ sun, nka Yesu i ǹʼbi furu kí tɛ, tu kí fa bi mamaan ka tɔri tenŋ nakali koŋ tɛ kì.