Matius 5 - EipomekYesus mutuku dup deice biyukce, peterelamuk yupu ( Lukas 6:20-23 ) 1 Ura, sik ninye weike Galilea tam ap, Yudea tam ap, Yerusalem mutuku ap arye, bulubuka yayikba, Yesus eibukopura, ‘Peterepnun’ tenen, weik mutuku kon deice welebuka bukuk. Bukukce, el wipdeiyamuk nang, sik 12 nang ara, el bukmok dam bukik. Abulupmek nang nirya babye, asukumuk bukik. 2 Aninye ap, el yupu kekebuka dobolbalamik nang, yuk nang ap, sik nirya bukikura, elce ayupu deiyok koubuka peterenmok. 3 Sik kanye deibuka, telebuk un nang ara, ani. Ara, sik kanye talima erena kum aryuk, Allah arye, “Etekdopuk unamlulume,” nyasilya ara, ‘Nunda talima malye ninguk winiyaba, ati, nun bidamnye aryuk kum winiptibye. Allah el melisilya deice aryuk teleb unamabe,’ tenebikce ninye ara, Allah lyeplirye, sik kanye talima talibuka, el mapu kipliba, el ap neika unamake. Allah arye sik kanye talima taliliba, el tam nang unyaka ati, sik kanye deibuka telebuk unyaka atonun, apia unamake. 4 Sik kanye deibuka telebuk winin nang ara, ani. Ara, sik babye malye winin ning ap, yuk nang malye winin ning ap ati, ‘Se,’ tenebikirye, mambul kanye bobuka engenamak nang ara, Allah arye, sik talima kwa dibuka melinamle. Aning ati ara, sik kanye deibuka telebuk unyaka atonun, pia unamake. 5 Sik kanye deibuka, telebuk unyak nang ara, wininyake. Ara, sik kanye erena kumce, mitang arye unyak nang ara, Allah arye ninye weike lyeplirye, sik talima talinamle talak ara, mutuku-mutuku nirya wiryuk ning, kintinibuka arepliba, anang arye talinamake. Aning ati ara, sik kanye deibuka, telebuk unyaka atonun, aminyan talak babye, apia unamake. 6 Sik kanye deibuka, telebuk winin nang ara, ani. Ara, Allah arye, “Diksukumuk wininamlulume,” nyasilye yupu ati, ‘Aninguk winiptibye’ tenen, pia patalul nang ara, sik kanye talima noutamak diksukum winin ning, pataplye ning nirya, Allah arye tuba melibuka arenamle. Ati ara, sik kanye deibuka, telebuk unyaka atonun, aminyan talak babye, apia unamake. 7 Sik kanye deibuka, telebuk winin nang ara, ani. Ara, yuk nang ikin uplye nang ati, talima arepliba, melibikce nang ara, Allah arye anang wenena kumce, melinauk unamle. Tonda, yuk nang arye anggunti, malye winipbikceba, adiparyuk yu upliba, kum kwang daknamlume. Sikti malye winipmace nang ati, ila tamubuka malye kum wininyak bukni, namin kibikirye, anang ati teleb ulinyake. Ati ara, anang sik kanye deibuka telebuk unyaka atonun, pia unamake. 8 Sik kanye deibuka, telebuk un nang ara, ani. Ara, sik kanye talima bitinye bokoltona kum diparyuk, ‘Na talima ap, nonge ap nirya, Allah akunum arepsa ati, malye winin ning tonok ning babye, kum wininamne,’ tenenyakce, el yupu uk kekebuka unyak nang ara, Allah eipnamake. Ara, sik talima kanye dukdongopra, Allah ap, neika ulamikirye, Allah ap epdakirye, kanye deibuka epdanamke. Aning ati ara, sik kanye deibuka telebuk unyaka atonun, pia unamake. 9 Sik kanye deibuka telebuk un nang ara, ani. Ara, ninye olanmace talak, ‘Namin uptinge’ tenen, ‘Olana ap, walana ap ara, bataklulume,’ nyabuka, teleb ubuka bita dilamice nang ara, Allah diba tenebuka unyaka anya arye, aminyan talak ara, anang ati Allah arye nyapnamle. “Anang ara, na mapu unyake,” nyapnamle. 10 Sik kanye deibuka telebuk un nang ara, ani. Ara, sik Allah yupu diba tenenyak nang ara, diksukumuk winilamice bukni, yuk malye nang arye eibikcopura, ‘Diksukum winina ara, nun like’ tenen, anang ara, Allah el mapu unyaka ati, ikin ning sik nong deice deibikirye, malye kilinyake. Bukni, sik diba tenenyak nang ara, Allah akunum lyebukce, sik kanye talima talilula anya arye, el mapu unyake. Ati, sik kanye deibuka telebuk unyaka atonun, aminyan talak babye unamake. 11 Anggunce na tuba diba tenepnuluma ati aning ara, malye nang arye, malye yupu nyabuka yu kilina ap, ikin ning anggun nong deice delina ap, lululina yupu nyana ap winipsicopura, anggun kanye deibuka, telebuk wininamlulume. 12 Ara, Allah arye anggunti, kanye deipsuka anya arye, urdemuk arepnamsil ning, weik arye im deice kintinibuka akunum deipsuke. Aning ati ara, amalye winin ning nirya winipsicopura, anggunda kanye pia deibuka unamlulume. Amalye winin nang, anggun apu yapu arye, na yupu laka nyalamik nang, sik nabi nang ati, atouk ikin ning sik nong deice delilamika anya arye, wini talak unyak nang babye, anggunda na yupu kekelulum ninye ati, atouk malye winin ning winilinamsiake. Winipnamsiyak bukni, im deice binamlum talak ara, Allah arye menenga ning weik arye arenamsile. Aning ati ara, “Anggun kanye pia deibuka unamlulume,” nyapsine. 13 Winipmanto yupu nyapnusine. Din ningto kum nyaple ati, ‘To lepnamle’ tenen, garam dongobuka dilamak touk, anggunce nati, diba tenelulum ninye ara, tukwak mutuku unyak ninye kan-kan, garam uwa atonun ululume. Ara, anggunce namin una ap, ninye melina ap winimunyopura, anggun winilulum ning, yuk nang eibikirye, kel bikikirye, diba tenenamaka ati, nyapsine. Garam uwa teleb lepnamle deiyok ning ara, kum uptuba, ila tamubuka teleb kipdeiptumba, to nyaptu do? Kume, aning ara, pia kum winipmanto ati, to kum nyaptu ati, kum diptinge. Talya buru tam donokiceba, ninye arye aning deice yaniltakanyake. 14 Tonda, anggunda mutuku-mutuku nirya ninye kan-kan arye weik dirina atonun ululume. Weik mutuku dup aik domtingce, weisa uptingopura, yata winibuka duknuptu do? Kume, aweisa dirina upliba, yuk pera mutuku ninye nirya arye eiptinge. 15 Mutuku konak ulamak weisa ara, ninye arye updeibikiba, kum duknulul touk, aik pum delilamak weisa ton nyapnusine. Ara, sik weisa ubikirye, aik pum boyangalamaka, ara ‘Kau pum siknipdongopnamap’ tenen, ubuka yangalamak do? Tonda, ‘Amsuna dangabuka, amu tam weisa siknipnamap’ tenen, ubuka yangalamak do? Aning ara, kume. Weisa ubikirye, abilinga taramak deibikiba, dirina weik upliba, anyaik wekmace ninye nirya elinyake. 16 Ati ara, ‘Ninye eipnamak’ tenen, upna delilamak touk, anggunda ninye dinak nirya, weik dirina atonun unamlulume. Winimunyopura, yuk nang arye, anggun teleb winilulum ning eibikirye, anggun ni Allah im deice ululnye ati, kel kibuka el siuk erenamake. Yesus arye, el mapu ati nyabuk. Yesus arye Musa sekamuk yupu ati, laka nyabuk yupu 17 Yesus arye ayupu nyabuk. Anggunce, ‘Musa sekamuk yupu, mem yupu ap, Allah yupu laka nyalamik nang, nabi-nabi nang arye sekamik yupu ap, kum daneipnamle ati, Yesus ara yayuke,’ tenenululume. Bukni, aning ara, kum tenenamlulume. Aning ara, kume. Allah arye, ‘Aning wininamlulume, aning ara, pia kume. Aning ara wininamlulume,’ nyapdeibukba, Musa arye sekeiyamsuk yupu ap, tonda Allah yupu laka nyalamik nang, nabi-nabi nang arye sekamik yupu ap, ‘Ayupu ara, kum daneipnamle’ tenen, na kum yase. Sikce, “Aminyan talak, Allah arye winipnamle,” nyabuka sekamik ning ara, bola deice atonun ulul bukni, dipkoprop nong upnamle ning winina ati, na yase. 18 Na dipkoprop nyapsine. Wini talak arye dipdongobuka, im ap, tuku ap, kum danamle talak noutamak nirya ara, Allah arye, ‘Aning wininamlulume, aning ara pia kum wininamlulume,’ nyapdeibukba, Musa arye sekeiyamsuk yupu, mem yupu noutamak ara, tonok huruf babye, pia mitik sekna ning babye, min kum, kum danamle. Ayupu nirya, sik lyalamik touk, dipkoprop nong upnamle. 19 Allah arye, ‘Aning wininamlulume, aning ara, pia kum wininamlulume,’ nyapdeibukba, Musa arye sekeiyamsuk yupu, mem yupu noutamak ning ara, yatanye do nirya, mitik ning babye bataklirye, ‘Yuk nang ton, sik babye bataktinge’ tenen, “Musa yupu ara, dawaplye, ayupu kekena kume, bataknululume,” nyabuka petereplyopura, aminyan talak, Allah arye ninye weike lyeplirye, sik kanye talima talinamle talak ara, anye ati aning ara, weneplirye, nyapnamle. “Anye pia mambule kume. Anye bira talinye,” nyapnamle. Bukni, anyapce tamubuka, yata nang do nirya, Musa el mem yupu sekamuk ning kekebuka ulirye, ‘Yuk nang ton atonun, Musa el yupu ara, teleb yupu anya arye, kekenamake’ tenen, petereplyopura, Allah arye ninye weike lyeplirye, sik kanye talima talinamle talak ara, Allah arye anye biti, “Anye bira, ereipnamne, elda weik mambule,” nyapnamle. 20 Anyapmasina ara, talya ati kuma. Sik Farisi nang ap, Allah arye, “Aning ara, wininamlulume, aning ara, pia kum wininamlulume,” nyapdeibukba, Musa arye sekeiyamsuk yupu, mem nyabuka peterena deiyok nang ap, talya nang arye utenenyake. ‘Se, sik diksukum una ara, telebe,’ tenenyak bukni, dipkoprop sik anang ara, talima malye nang unyaka anya arye, Allah arye anang kum talinamle. Anggun akekepmanulum nang ara, anggun dipkoprop Allah yupu moubuka kekebuka, diksukum winipmunyopura, Allah ninye weike lyeplirye, sik kanye talima talinamle talak ara, anggunti, ‘Telebe,’ nyabuka, anggun dobuka talinamsile. Yesus arye nyabuk. “Anggun nirya arye, yuk ninye ati, yu una meme,” Yesus arye nyabuk yupu ( Lukas 12:58-59 ) 21 Ayupu nyabukopura, Yesus arye ayupu ton dukdongobuka nyabuk. Minop talak Allah yupu peterelamik nang ati, ‘Ninye talya obuka batakna ara, meme. Ninye talya obuka batakikcopura, yupu bokeibikirye, wenepnamake,’ nyalamik. (Keluaran 20:13) Nyabuka peterelamikba, sik apu yapu kekelamika ati, anggun babye ayupu tuba kekelulume. 22 Bukni, narye nyasunun yupu ara, ani. Yata yuk dib tenen nang do nirya, yuk nang ati, ona kum bukni, deremunye ning babye, Allah arye wenepnamsile. Tonda, sik minop talak ulamik nang arye nyalamik. “Yata yuk dib tenen nang do nirya, pia yu upliba derelakirye, anggun bidam nang ati, ‘Anda pia weik malinye,’ nyapmunyopura, Yahudi yala weik ninye deiyok nang, Sandeheren nang arye wenepnamsiyake,” nyalamik. Bukni, narye nyasunun yupu ara, ani. Yu upsiliba derelamunce, yuk dib tenena nang ati, “Anda pia walwalnye,” nyapmunyopura, anyapmamunye ning ati, Allah arye anggun wenena ati, anggun dobukapsilirye, uku din mutuku dongopsilyak ati, kanye moubuka unamlulume. ‘Aning ara, talya nyapmala,’ kum tenenamlulume. 23 Ati ara, anggunce Allah si erena ap, tonda, ‘Nun malye winin ning eipsilirye, kum daneipnamsil’ tenen, anggun malye winin ning dekna ati, Allah ati arepnumunye talak ara, moubuka tenepdenamlulume. Anggunce, ‘Se, narye, ninye yuk dib tenenanye ati, malye upmasiba, anye birye na ton derepnuke,’ tenepmunyopura, adiparyuk Allah arepnumunye ning ara, asukumuk batakuka deipnulume. 24 Allah ati arepnumunye ning, anyakauk deipmunce, anggunti derepmasilinye dam bimunce, yupu talibukamunce, teleb winipmunyopura, ‘Anang arye tamubuka Allah ati arepnun’ tenen, deipmamunye ning ara, ila dobuka Allah ati arenamlulume.” 25 “Aning atonun, anggun derepsikce nang arye, anggun bobuka yupu talinak bobisikce talak ara, minopce anggun adiparyuk yupu talipmunce, telebuk ulinamlulume. Dobuka bobasikce talak bisik noutamak arye, teleb min kum kipdeipmunyopura, derepsilinye birye, yupu talina deiyoknye birye arepsiliba, yupu talina deiyoknye birye wenepsilirye, yin talin nang arepsilyopura, wenen aik dongopnamsiyake. 26 Aning ara, moubuka tenepnulume. Narye dipkoprop nyapsine. Yupu talina deiyoknye birye, ‘Winibuka arepnamsululume,’ nyapsikce touk, nirya min kum areamunye talak ara, wenen aik noutamak arye kum lopnamsiyake. Apia wininamlulume. Ati, yuk nang arye anggunti, derepsikce ning ara, adiparyuk merekelinamlulume. ‘Yuk talakuka’ tenena kume.” Yesus arye nyabuk. Kil ubula yoldana ati, nyabuk yupu 27 Ayupu nyabukopura, Yesus arye ayupu ton nyabuk. “Allah yupu peterelamik nang arye, ‘Kil ubula yoldana meme,’ nyabuka peterelamik. (Keluaran 20:14) Nyabuka peterelamikba, anggun apu yapu kekelamik touk, anggun babye kekelulume. 28 Bukni, na nyapsin yupu ara, anggun asing arye kilapu eipmunce, ‘Akil ara, teleb tenepmana ati, dobuka yoptinye,’ tenepmunyopura, ara dipkoprop kil dobuka talya yolamak touk, anggun talima ap, kanye ap, tenena noutamak arye akunum winilulume. Winipmunyopura, Allah el kanye ara, ‘Akunum yopdanmarake,’ tenesulule. 29 Ati, anggun sirik tam asing arye eipmunce, malye upmunyopura, anggun sirik tam asing kwetebuka donoklulume. Tonok asing kum dasutopura, ara telebe. Bukni, asing bitinye tuba aupsilyopura, tuba-tuba malye winimunyopura, Allah wenepsilirye, anggun dobuka, uku din mutuku dongopsilyeba, ara pia ikin weik unamlulume. 30 Aning atonun, anggun sirik taruk arye malye winipmunyopura, asirik taruk ara, sekuka donoknululume. Tonok taruk kum dasutopura, ara telebe. Bukni, taruk bitinye tuba aupsilyopura, tuba-tuba malye winimunyopura, Allah wenepsilirye, anggun dobuka, uku din mutuku dongopsilyeba, pia ikin weik unamlulume.” Yesus arye nyabuk. Domikce kilapu batakna ati, nyabuk yupu 31 Yesus arye nyabuk. “Sik Allah yupu peterelamik nang arye nyalamik. ‘Anggun domunye kilapu, ‘Akil bataknun,’ tenepmunyopura, kil batakna ati, laka nyan surat sekuka arepmunyopura, akil talya mangkau asa bataknamlulume,’ nyalamik. (Ulangan 24:1) Nyabuka nyalamikba, anggun apu yapu kekelamik touk, anggun wini talak ululum ninye babye, ayupu kekelulume. 32 Bukni, na nyapsin yupu ara, anggun domunye kilapu, yuk nang arye ubula yobikcopura, akil batakna mitik telebe. Bukni, ubula kum yopmakce bukni, mambul ning ati, deiyok kum upmalibuk, talya batakmunyopura, ara pia malye. Anggun kilapu arye, yuk nang ap ubula yoldakcopura, batakna teleb bukni, yuk deiyok nirya deice arye teneprumunce, anggun kilapu talya batakmunyopura, ara malye. Abatakmunye kil, yuknye birye doplyopura, sik bitinye talya yolamak touk, wininamrake. Bukni, akil ati malye ulina deiyok nang ara, sik kilapu batakanyak nang uka. Tonda, yuk nang domikce kilapu, ubula kum yomikcebuk batakikceba, yuknye birye akil doplyopura, anye babye talya yolana atonun ulule. Ati, anggun babye, yuk nang babye, yuk ninye arye batakikce kilapu babye, batakikce ninye babye, dolana meme. Tonda, sik kilapu do, ninye do, talye-talye yoldana kumopura, batakna pia meme.” Yesus arye nyabuk. Yesus arye, “Nyalin yupu nyan talak ara, yuk ning si ap, Allah el si ap, tabakuka kum nyanamlulume,” nyabuk yupu 33 Yesus arye nyabuk. Ura, Allah yupu peterelamik nang arye anggun apu yapu ati, “Anggunce Allah ati dipkoprop winipnamle,” nyalilulum yupu ara, talya nyaltakana kume. Anggunce Allah ati, “Winipnamabe,” nyabuka nyalalulum yupu nirya ara, “Dibkoprop wininamlulume,” nyalamik.’ Ayupu ara anggun babye kekelulume. 34 Bukni, na wini talak nyapsin yupu ara, anggunce yuk nang ati, nyalin yupu nyamunye talak nirya ara, ‘Kekepsikce nang dib tenepnamsiyak’ tenen, mambul ning si ap, tabakuka nyana meme. Anggunda, “Allah el ulye mutuku im deice arye nyapsine,” nyamunye ning ara, batakanamlulume. Ara, im deice ara, Allah ulirye, aning-aning nirya talibuka ulula ati, nyana meme. 35 Tonda, anggunce, “Tukwak mutuku im sirya, mutuku sirya nirya si deice arye nyapsine,” nyamunye ning ara, batakanamlulume. Tukwak mutuku im sirya, mutuku sirya nirya ara, Allah elce talilula anya arye, el yan deice didik selula atonun ulule. Ati ayupu nyana meme. Tonda, “Kota Yerusalem mutuku si deice arye nyapsine,” nyamunye ning ara, batakanamlulume. Ara, ‘Nun weik ninye deiyoknye, nun ni Allah arye, ‘Yerusalem mutuku unamne,’ tenen, wibuka deiyamuk mutuku ulula ati, nyana meme. 36 Tonda, sik kisok potong ara, ‘Miripnutue, tonda kurupnutue’ tenen, aning nyabuka moroptuma babye, kum miripnamsile. Tonda kum kurupnamsile. Aning pil dona ara, kanam piluk bukni, anggun pia mikip ninye ati, aning babye kum winiptume. Aning ati ara, “Na kisok ap, na si ap deice arye nyapsine,” nyamunye ning ara, batakanamlulume. 37 Aning ati ara, anggunce nyalin yupu nyanamlum talak nirya ara, ‘Winipnune,’ tenepmunyopura, “Yo, winipnune,” nyapnamlulume. Aning atonun, ‘Kum winipnune,’ tenepmunyopura, “Kume, kum winipnune,” nyapnamlulume. Anggunce, ‘Yuk ninye diba tenepnamsiyak’ tenen, yuk ning si ap, tabakuka nyamunye ning ara, isa arye nyapsiliba winin ning atonun ati, aning winina meme nyapsine. Yesus arye nyabuk. Yesus arye ninye malye usinyak ning mal dona ati, nyabuk yupu 38 Yesus arye ayupu nyabukopura, ayupu ton nyabuk. Minop arye kekelamlum ning ara, ani. ‘Yuk nang arye, anggun asing tulubuka opsikcopura, anggun babye tamubuka anang sik asing tulubuka onamlulume. Tonda, yuk nang arye, anggun si bana moubuka opsikcopura, anggun babye tamubuka, anang sik si bana moubuka opnamlulume.’ (Keluaran 21:24) Nyalamikba kekelamlume. 39 Bukni, na wini talak nyapsin yupu ara, sik pia yu nang, ‘Opnuyap’ tenen, opsikcopura, anggun bidamnye, ila tamubuka anang obuka lyeldana kume. Yu nang arye sirik katum opsikcopura, ila ton tam katum babye merekeipnamlulume. 40 Tonda, yuk nang arye, ‘Sik baju arepsitinge’ tenen, yupu talina deiyok nang dam bobisikcopura, anggun nong deice ongopmamunye baju ap, na tenemunye deice baju ap, talya mangkau asa anang ati arenamlulume. 41 Atonun ton, yu nang arye, “Na bisik melina ati, na bona bobuka, na binamne mutuku melibuka bobinamnilyame,” nyabuka, ikin pil deipsikcopura, sik nyabikce mutuku babye, anyapce otam karen binamak mutuku babye, abona melibuka bobinamlyame. 42 Yuk nang arye anggunti, moropsikcopura, adiparyuk arenamlulume. Tonda, yuk nang arye, ‘Tia bopnun’ tenen, moropsikcopura, sik anang tia bona ati, sik moropmakce ning arenamlulume. Yesus arye nyabuk. Yesus arye, “Yuk nang arye anggunti, ‘Nun like,’ tenelamsiak ninye ati, bico tenenamlulume,” nyabuk yupu 43 Yesus arye nyabuk. Allah yupu peterelamik nang nyalamikba, anggun apu yapu kekelamik touk, anggun wini talak ululum ninye babye, kekelulume. Ara, ‘Anggun oldalamlum nang ati, lik tenenamlulume. Bukni, anggun dam unyak ninye ati, bicoe tenebuka melinamlulume,’ nyalamsikba kekelulume. 44 Bukni, na wini talak nyapsin yupu ara, ani. Anggun oldalamlum nang ati, bico tenebuka melinamlulume. Anggun nong deice ikin ning deililamsiyak nang ati, ‘Allah arye aninye lyepnamle’ tenen, moronamlulume. 45 Wininamlum ning ara, anggun ni Allah, im deicanye, ‘El mapu unamak’ tenen, wininamlyame. Allah ara, pia telebnye ulula anya arye, teleb ninye babye, malye ninye babye, bico tenebuka, kanye talima aresulule. Anggunda, el mapu ululuma ati, anggun babye atonun unamlulume. Allah el keting ara, elce nyaplyeba, malye nang dam babye, teleb nang dam babye, delilule. Mok ababye, Allah elce nyaplyeba, malye nang dam babye, teleb nang dam babye, mok celule. 46 Yuk nang arye anggunti, bico tenebuka kanye talima melisinyak nanguk, bico tenepmunyopura, adeice arye Allah elce anggun teleb una ati, ‘Talya arepnamne,’ tenepsuk ning arepnamsil do? Kume. Sik pia malye nang, ‘Ninye deiyok nang dopropnamak’ tenen, pajak yo bok bulubuka delilamak nang, anggun malye nang ababye, sik babye, atonun nang ati, bico tenebuka melildanyake. Aning ara, ninye nirya, sik babye, atonun nang ati, melildanyake. 47 Anggun kayapu nang, yuk dib tenena nang tonok, si erebuka telebe nyapmunyopura, ‘Aning ara, teleb unamabe,’ kum tenenamlulume. Yuk nang nirya atonun unyake. Allah diba kum tenenyak nang ababye, sik bidam nang ati, si erebuka telebe nyanyake. 48 Aning ati ara, anggun ni Allah im deice ululnye birye, ninye nirya ati, bico tenebuka kanye talima talibuka melilul touk, anggun babye ninye nirya ati, kanye talima arenamsile. Anggunda, Allah el mapu ululuma anya arye, anggun ni Allah malye una kum, diparyuk diksukumuk ulye touk, anggun babye atonun, malye winina kum, diparyuk diksukumuk wininamlulume. Yesus arye nyabuk. |
© 2023, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
Wycliffe Bible Translators, Inc.