Amsal 23 - Eipomek1 Anda weiknye ap neika bukmince, dina dinamlum talak nirya ara, elce kintinibuka deipnamkil din ning nirya ati, pia moubuka tenepnamlyame. Tonda elti, ‘Yatato weik deiyoknye ulul do? Diksukum ululnye do, talye yupu nyalulnye ulul do?’ tenen moubuka tenenamlyame. 2 Anggunce, ‘Se, elce kintinibuka deipmasil din ara, pia teleb ning ati, weik arye dipnuyabe,’ tenepmunyopura, topnong obuka, anggun ngang dam deipnamlume. Ara, ‘Elce arenmasilye ning deice arye, inipropsiliba, aning dibipyeura, kanye deibuka elce nyasilye yupu moubuka kekebibirye, adiparyuk malye ubipyak’ tenen, ‘Nun bidamang ngang sekdanamap do?’ tenenamlulume. Moubuka tenipmunce, moubuka unamlume. ‘Anye birye arepmasilye ning dibibirye, talye lukparabuka malye ubipyak’ tenen, moubuka tenenamlume. 3 Aweik deiyoknye birye, pia telebto ning arepsilyopura, dipmunce to lepliba, kanye deipnamlum bukni, anye birye tenepce, malye yupu nyapsiliba, ‘Talye elce el tilila yupu nyapliba, mangkau arye kekepmunce, malye upmunyak’ tenen nyapsine. Ati, ninye deiyoknye birye, pia teleb ning kintinibuka deipsilirye, ‘Telebe, anggun nirya talye dilyalulume,’ nyapsilyopura, pia kanye moubuka teninamlulume. Ara, to weik arye min-min lelamle ning atibuk, pia kum tenenamlulume. Aning winibuka tenepmunya deice arye, din ning delin yo deice delilbimunyopura, tilila ning uka. ‘Ninye deiyoknye birye pia teleb ning arepmasila ara, yata deiyok ati arepmasil do?’ tenen, moubuka tenenamlulume. 4 Aning atonun, anggunce, ‘Se, bona weik talin ninye unamap’ tenen, mambul kanye bobuka mikip arye pil kum donamlulume. ‘Aning-aning nirya dopnirye, sisinanye weik unamap’ tenen, pil weik arye dopnin balamunya ani, aminyan talak ara, mikip pia kum unamsile. Kanye imun ning ap, bona weik talin un ning ap, atibuk tenena kume. Weik kel nang arye, aninguk tenebuka kum unyak atonun, teleb ubuka unamlume. ‘Se, nunda bona weik talin ninye utibye’ tenena kumce, atenena ning nirya ara, batakmunce telebuk unamlume. 5 Yo bok ap, bona ning ap nirya ara, asing elimunce umunye ning nirya ara, tuba elinmamunye talak noutamak aryuk, kum upnamlarya. Winipmanto ara, bip maka eipmunba, adiparyuk minopce im noutamak lakuka balamle atonun, bona weik talin ning babye, minopce kum danin banamle. Winipmanto ara, bip maka pol laklirye, talye karin arye lakuka balule. Winilamle atonun aning nirya ara, pia kum upnamlarya. 6 Tonda, sik talinyak ning nirya ati, ‘Kume aning nirya ara, ‘Naʼ tenen, ninguk ulule. Yuk nang ton pia kum arenamne,’ tenenyak ninye ap neika bukmunce, el ap din ning dina kume. Atonye birye kintinibuka deiplye din ning ati, ‘Se, aning ara telebe’ tenen, dina kume. 7 Aning ara talye ati kum nyapsine. Aning atonun ululnye birye, sikti, “Telebe, tamubuka yamunce, adina ning dobuka tonap tabakuka denamlume,” nyapnamasil bukni, ara tilila yupu arye nyapnamsile. Ara, el nimalye arye teleb yupu nyanamle ning ara, teleb ulul bukni, dipkoprob el kanye talima noutamak tenelul ning ara yuke. Ati atonye ap, bukuka neika kum denamlume. 8 Aning nyapsiliba, anggunce dobuka dipnamlum ning nirya ara, tamubuka duklopnamlulume. Tonda, anggunce elti, pia teleb yupu sisikdanamlum ning nirya ara, aminyan talak nong ton kum upnamle. 9 Tonda, ayupu nyapsine. Sik malye ulamice ninye arye, ‘Aning winipnyopura, aminyan talak ara yata wiripnamnil do?’ tenena kumce, talye walwal arye talye lukparabuka unyak ninye ara, sik kekena ak pia weik kel yupu nyana kume. Deiyok ara, anggunce nyanamlum yupu nirya ara, weik teleb kel bikna yupu ulul bukni, sik walwal aryuk unyak ninye ayupu kekebikirye, anggunti, ‘Se, sikce kel yupu nyanmaka ara, nun like,’ tenena uk unamake. Ati walwal aryuk unyak ninye kekena ak, weik kel yupu nyana ara kume. Sikda anyuk pia moubuka kum kekenamake. 10 Anggunda minop talak arye, ‘Aninye sik teleb tuku ani, yuk ninye sik wa wiliba tuku ara ani’ tenen, keil dobuka, tuku ati wilibuka ikdongamik keil ara, dobuka yuk tam donokna pia meme. Tonda sik kwangnamne mapu ati arelamik tuku noutamak binuka wa wena kume. ‘Amapu ara, mikip kum mapu anya arye, sik tuku ubula doproptibye’ tenena pia meme. ‘Sik kwaknan mapu, atuku noutamak wa wibikirye, kounamak’ tenen, kintinibuka deiamik mutuku noutamak ara, anggun wekna pia kume. 11 Aning ara, talye ati kum nyapsine. Luba kildongona kume. Mikip pia kum ninye ap, kwaknan mapu ap ati, melibuka kalikilulnya bira, el mikip pia weiknye ulule. Ara, sik ni koprop Allah, elcuk sik mikip pia kum ninye ati, melibuka kalikilule. Ara, elce, sik aninye ati lyelolule. Anggunce amikip kum ninye ati, malye upmunyopura, aminyan talak Allah elcuk, anggunti yupu lipsisikuka bokeipsilirye, wenenamsile. 12 Ati sik weik kel peterena deiyok nang arye peteresinyak yupu nirya ara, ‘Ayupu nirya moubuka kekebibirye, talinamap’ tenena uk unamlume. Ton ning ara, sik peteren deiyok nang arye peterenamsiyak yupu, weik kel yupu deice arye nyanyak talak ara, anggun amul deice arye apeterenyak yupu nirya moubuka kekepmunce, kel kinamlulume. Talye amul deice aryuk, kekeltakana kume. 13 Tonda anggun ni yapu arye, anggun mapu nirya ati, peterenamlum talak ara, ‘Se, malye ubikiba, wenebipyopura, sikce malye kanye bopsicak’ tenen, ilil asa deice arye peterena pia kume. Ara, anggun ni yapu arye, sik bidamang mapu ati, mitik yo kama arye wenebuka kulapmunya babye, sik amapu ara kum dipnamake. Wenepmunya deice arye kel kipnamake. 14 Mitik yo kama deice arye, sik mapu kulapmunce, wenepmunyopura, kel kipnamake. Bukni, anggunce sik mapu ati, kam unamak talak noutamak nirya ara, ‘Malye kanye bopsikirye, nun ni yapu ara, nun like, tenepsicak’ tenen, kum wenepmunyopura, malye-malyeuk upnin banamake. Malye uk ubicopura, aminyan talak ninye dibinyak ninye wenena ati, wekelbanyak mutuku noutamak binamake. Ati, ‘Aminyan talak ara, amalye mutuku noutamak bicak’ tenen, sik mapu ap neika unamlum talak noutamak nirya ara, malye ubicopura, amapu ati, teleb ubuka wenebuka peterenamlume. 15 Aning ati ara, dipkoprob yupu nyapsine. Se, na mapu koprop, anggun kanye talima noutamak ara, weik kel deice, teleb ninguk tenebuka umunyopura, narye anggunti kanye pia delinamsine. Ara, anggun pia teleb kanye uk bobuka, weik kel deice uk umunyeura, na talima noutamak nirya arye anggunti, ‘Telebe,’ tenenamsine. 16 Aning atonun, anggun si bam bol deice weik kel arye, pia teleb yupu nyalamunba, kekepnyopura, narye anggunti pia kanye delinamsine. Anggunce diksukum yupu uk nyapmunyeura, narye pia kanye delinamsine. 17 Tonda, anggunce yuk ning pia malye-malye unyak ninye ati, ‘Se, sik aninye wininyak ning ap, sikce talinyak ning nirya ara, na ton taliptinirye, sik wininyak atonun winiptinye,’ tenena pia meme. Aning ara kum wininamlum bukni, anggun na mapu nirya arye, nun ni Allah Yahweh ati, ‘Elda weik telebnye ulule’ tenen, el tibuk ilil tenebuka umunce, el siuk pia erenamlume. 18 Aning winibuka ulamunyopura, Allah arye melisilyeba, aminyan upnamsil ning nirya ara, pia telebuk unamle. Tonda, anggunce, ‘Dipkoprop nun ni Allah arye melipsilirye, teleb kibuka delinamsil’ tenen, el tibuk talibuka unamlum nirya ara, dipkoprob nong upnamle. Anggunce, ‘Aminyan talak teleb ulinamsile,’ tenelulum ning nirya ara, pia kum wangalsikninamle. Dipkoprop nong upnamlarya. 19 Se, na yapu anggun nirya kekepnululume. Anggun kam unamlum talak nirya ara, ‘Nun unamap ning ara, winibuka weik kel bikna deice aryuk unamabe’ tenen, unamlume. Tonda, ‘Mangkau kanye arye, malye ubipyak’ tenen, anggun unamlum ning nirya ati ara, dipkoprob moubuka tenepmunce, malye ning nirya batakuka, teleb winin ninguk talibuka unamlume. 20 Tonda na mapu, anggun nirya arye, yu mek kanye wangalamak mek, weik arye dinyak ninye ap, neika dukgongobuka una pia meme. Aning atonun, ‘Tup ning ap, yuk teleb din ning ayala-yala nirya, pia weik arye diptinye,’ tenenyak ninye ap, neika dukdongobuka kum unamlulume. 21 Ayupu ara, talye ati kum nyapkine. Deiyok ara, kanye wangalamak mek weik arye dinyak nang ap, teleb din ninguk pataliba, ‘Weika arye diptinye,’ tenenyak nang ap nirya ara, dipkoprob sik anang ara, yuk aminyan talak noutamak nanguk unamake. Aning atonun, ninye ton wimana atibuk patalul nang ara, pil kum donyaka anya arye, aminyan talak, bona utotoa talina kum nanguk ukirye, sik minop talak taleamice ning nirya kum upnin balyopura, sik baju nirya ara, pun ninguk ongopra unamake. Deiyok ara, sik anang ara, ‘Pil dona ara, nun like,’ tenenyak nang unyaka atia. 22 Ton ara, na mapu, anggun nirya ara, anggun ni yapu koproba, anggun deipsik nang sikce anggunti, ‘Aning wininamlulume, aning ara kum wininamlulume,’ nyalisinyak yupu nirya ara, pia moubuka kekenamlulume. Anggun deipsik nang arye nyalisinyak yupu nirya, moubuka kekenamlulume. Aning atonun, anggun nin yapu koprop, anggun deipsik kilapu akunum wisi dalyopura, elce nyaplye yupu moubuka kekepmunce, el amu tam nimalye awinibuka unamlulume. Anggunce anggun nin yapu ati, ‘Sikda pia teleb kilapu,’ tenebuka kinamlume. Deiyok ara, anggun nin yapu kumopura, anggun kum ulamtuma ati nyapsine. 23 Winipmanto ara, ninye arye weik dekna weik ning dekicopura, ‘Aning ara pia talinamne’ tenen, batakana kumce, pia moubuka talilamak touk, anggunce dipkoprob yupu ap, weik kel kina yupu ap, peterena teleb yupu ap, diksukum una deiyok ning ap, ‘Aning ara, weik ilile’ tenen, pia pi dobuka dolonamlume. Dopropmunce, kel bikmunyopura, aminyan winipnin banamlum talak noutamak nirya ara, aning nirya ara, pia kum batakanamlulume. 24 Tonoknye birye, el mi deiamli bukni, yuk talak ami neplirye teleb ninguk taliplirye weik kelnye unamle. Tonda, anye bira, nun ni koprop Allah Yahweh arye, ‘Aning ara wininamlume, aning ara pia kum wininamlume,’ nyabuka deiamsuk touk, aninguk talibuka upyopura, el li koprop ami eiplirye, dipkoprob pia kanye delinamle. Sik mapu arye weik kel bikna deiyok ning doprobikirye, pia telebuk ucopura, sik ni yapu arye amapu ati, pia kanye deibuka unamake. 25 Anggun nirya ara, malye kum unamlume. Teleb ubuka diksukumuk upmunyopura, anggun ni yapu ap, anggun nin yapu koprop ap arye anggunti, kanye deilinamsiyake. Ara, teleb anya arye, aninguk unamlume. 26 Se, na mapu nirya ara, anggun kanye talima ap, anggun tenen ning nirya ara, anggun ni koprop Allah el deice uk delinamlume. Allah arye, ‘Aning ara wininamlulume, aning ara kum wininamlulume,’ nyapdeiamsuk yupu nirya ara, aninguk eibuka, pia moubuka kel kipmunce, ‘Allah arye nyapdeiamsuk touk, abisikuk binamap’ tenen, Allah el yupu uk moubuka talinamlulume. 27 Aning ara talye ati kum nyapsine. Winipmanto ara, ninye arye, ‘Na sakuka opmanto kikin bisik ara ani,’ tenena kumce, talye lukparabuka banmakirye, apum bisik sakikirya, min kutukuka binmanto kum ulamak touk, ninye arye talye-talye yoltakalamak kilapu dobuka yolkiriklamlanye bira, el bidamnye arye el bidamang atibuk malye kililalule. Atonye bira, kum lyepdanmantonye ulule. Elda, ikin ning weik dolonamle. 28 ‘Ninye arye yo bok arepsitingce, talye yopsitinge’ tenen, pataliba tenenyak kilapu ara, ubula dolamak nang atonun unyake. Ubula dona nang dungnupmakirye, yuk nang mangkau kanye bobuka baki bukni, ‘Anang oplobuka, sik ning ubula dalubuka dopropnuyabe,’ tenelamak touk, sik talye yoltakanyak kilapu arye, ninye eibikirye, aninye ati atonun tenebuka unyake. Akilapu ara sal arye kum tenepmakibuk ubula dolonyaka ati nyapne. Atalye yoltakalamak kilapu arye wininyaka ati ara, ninye weik arye kanye imun ning dolonamake. Akilapu ap neika unyak nang ara, ikin pia weik unamake. 29 Kanye wangalamak mek weik arye dinyak ninye ara, teleb kum unyake. Amek weik arye dibikcopura, aminyan talak ikin ning weik, sik damak yalyopura, pia mambul kanye bobuka engenyake. Aning atonun, anang ap, yuk nang ap, yupu deice weik arye oldana uk unyake. Tonda, atalak-atalak noutamak nirya ara, sikce, ‘Se, nun ikin usulule,’ nyabuka, malye nyabuka engena uk unyake. Tonda, deiyok ton kum upmale bukni, kanye wangalamak ninye arye, yuk ninye ap oldanmacopura, dila weik upliba, sik ining balule. Sik kanye wangalamak mek weik arye akunum dibikcopura, sik asing bi doklirye miripliba, el nong nirya uk dilule. 30 Anyapmasin touk, aikin ning sik damak yangalamle ninye ara, talye daunyak ninye kume. Asing bi doklamle ning ap, yupu deice arye nyalakirye, oldanyak. Amalye kanye dobuka malye nyalamake ninye ap, deiyok ton kum upmalibuk, obikiba dila weik ulamle ninye ap ara, talye daunyak ninye kume. Aikin ning sik damak yangalamle ninye ara, kanye wangalamak mek weik arye dinyak nang atia. 31 Kanye wangalamak mek weik arye dinyak ninye ara, ikin ning weik dolonyakce, mambul kanye bobuka unyaka anya arye, anggun na mapu ara, akanye wangalamak anggur mek, eipmunce, el urasin pia teleb uplya babye, aning weik arye dina meme. Amek urasin teleb upliba, dipmunnye talak, to lepsutua babye, ‘Amek dobuka dinamabe’ tenena kume. 32 Anggunce kanye wangalamak yu mek dimunye talak ara, ‘Kume amek ara, to weik nun kanye deibabe,’ tenemunce, ‘E, ayu kum dipnamap ning ara, telebuk,’ tenenamle bukni, aning weik arye dimunyopura, dipkoprob aminyan talak ikin weik unamlume. Winipmanto ara, ninye on kwatima arye si topsiliba, aminyan talak kanye imun ning ulamsil touk, kanye wangalamak mek weik arye dimunyopura, aminyan talak ikin ning weik anggun damak yanganamlarya. 33 Ara, talye ati kum nyapsine. Kanye wangalamak mek weik arye dimunyopura, anggun kanye wangapsilyeura, kum winipmanto ning anggun asing arye elinamlume. Aning atonun, anggun kanye noutamak arye, kum winipmanto ning tenemunce, kanye moubuka tenena kumce, talye-talye yupu weik arye nyanamlume. 34 Winipmanto ara, mekwen deice balamle kapal deice, ‘Mapnamap’ tenen, mapdeca babye, mek kuruninikna mikip arye donmalya ani, buppu piriplirye, uk weik dibuka, dukna duklamake. Aning atonun, sik kanye wangalamak yu mek pia weik arye dinyak ninye ara, sik mun uk diliba dukunyake. Winilamle touk, mekwen deice balamle kapal, ‘Kum mikip arye bobinamsil’ tenen, dana-dana ikuka, domikce cang yo konak, ninye arye welebuka bukmakibuk, weik kumanya mikip doplirye, baju lapkwetamice ning arye, litukunmaliba, el mun uk diliba, dukna pia weik arye dukunamle. Aning atonun, sik ninye kanye wangalamak yu mek pia weik arye dimunyopura, mun uk disilyebuk, dukna dukunamlume. 35 Kanye wangalamak yu mek weik arye dipmamunba, anggun kanye wangapmunye talak ara, ninye arye opsica babye, ‘Na uk ton adinmanile,’ kum tenenamlume. Aning atonun, ninye arye yu upliba, weik arye opsiceba, dila upmasilya babye, ‘Anang arye opmaniyake,’ kum tenenamlume. ‘Awinipmaniyak ning ara, aning arye winipmaniyake,’ kum tenenamlume. ‘Awininmanungu talak, nara wi talimanua anya arye, tuba tamubuka tonap kanye wangalamak mek dipnamne,’ tenenamlume. Anggunda aning nirya moubuka tenena kum, walwal deice arye, ayupu nirya ara nyanamlume. Ati kanye wangalamak mek, weik arye dina meme nyapsine. |
© 2023, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
Wycliffe Bible Translators, Inc.