Amsal 11 - EipomekPia malye ning talibuka wininyak nang ap, diksukumuk unyak nang ap ati, nyabuk yupu 1 Ura ninye arye, ‘Dekna ning ati, ikin yata barye do?’ tenen, kiklilen ning, timbangan malye kibuka kiklinyaka ara, Allah arye, ‘Aning ara pia na like,’ tenelule. Bukni, ninye arye, ikin kiklilen ning el si ara timbangan, kiklipdekirye, timbangan dipkoprob ulamle touk nyabikirye, auang yo bok dipkoprob ning arinyak nang ara, ateleb wininyak ninye ati ara, Allah arye el kanye weik delilule. 2 Ninye ton kwalina ap, erepdanuka kwalilan uk ululnye bira, aminyan talak malyeuk ubikiba, yuk ninye eibikirye, talima erenanye, alye dakdanamle. Bukni, ninye ton talima namin asa arye ululnye bira, aminyan talak, pia weik arye kel biklirye, telebuk unamle. 3 Ninye ton pia diksukumuk unyak ninye ara, sik talima pum tam ara, ‘Tilila yupu kum nyanamabe. Tonda, dipkoprob ninguk talibuka unamabe,’ tenenyaka deice arye, sik pil donamaka ap, sikce wininamak ning nirya ap ara, ‘E, teleb kin ning ara, ani,’ tenebikirye, moubuka unamake. Ara, sik talima pum tam ara, diksukum ninguk ulula deice arye, pia weik kel bikinyakce, telebuk unyake. Bukni, yuk nang ara, malye winin ninguk talibuka wininyaka ati ara, sik talima noutam ara, pia malyeuk unyake. Kanye talima malye nanguk unyaka ati ara, adeice arye, malye winin ning ap, tilila yupu nyanyak deice arye, sik bidamnye arye, sik bidamnye atibuk, malye winililanyake. Aminyan talak ara, sik winin ning ap, sik ap, kum upnamake. 4 Allah arye ninye tukwak ninye nirya ati wenepnamsil talak, el yu ning nun nong deice deipnamsil talak ara, bona utotoa talin weik nang uptibye babye, aning arye kum melipsetue. Bona utotoa ning deice arye, kum lyepdatibye. Bukni, malye winin ning nirya batakikirye, diksukumuk unyak ninye ara, Allah arye sik wininyak ning ap, sik talima ap dipdelirye, teleb kibuka unyak ninye ati, lyepnamle. Sik diksukumuk unyak ninye ati, wenebuka opliba, kum dipnamake. Allah arye sikti, lyepropliba, kam pia unamake. 5 Ninye ton teleb un ninguk, talibuka ululnye bira, el banamle bisik nirya ara, pia diksukumuk ulule. Diksukum bisikuk banamle. Bukni, malye winin ninguk talibuka ululnye bira, el balamle bisik nirya ara, kwalin bisik anya arye, el malye winin ninguk, talibuka ulye deice arye, malye kililalule. Malye wininyak ninye arye, sik mining atibuk, malye winililanyake. 6 Aning atonun, ninye ton el talima diksukumuk ululnye bira, ikin ning el dam yatua babye, el diksukumuk ulye deice arye, aminyan talak telebuk unamle. Bukni, ninye ton malye winin ninguk tenebuka ululnye bira, el malye ulul ning deice arye, malye kililalule. Winipmanto ara, ninye arye, ‘Bai basam tongopnamap’ tenen, wena tapu deibikceba, basam mangkau arye banmalebuk, wena tapu youlamle touk, sik malye unyak ninye arye, sik mining atibuk, malye winililanyake. 7 Pia malye ninguk talibuka, unyak ninye diamice talak ara, sik kam ulamice talak noutamak arye, ‘Aning wininamabe, ateleb ning talinamabe,’ tenelamice ning nirya ara, kum danamle. Atonun, amalye wininyak nang arye, ‘Nuncuk mikip kipdabirye, mikip weik ninye akunum ubibyopura, aning-aning nirya talibibirye, pia weik mambul nang unamabe,’ tenenyake. Winibuka tenenyak bukni, dibice talak ara, sikce, ‘Wininamabe,’ tenelamice ning nirya babye, nong ton kum upnamle. Anang ap, sik ning ap, talye diamuk upnamle. 8 Ninye ton teleb un ninguk, talibuka unyak ninye ara, ikin ning sik dam ton kum yanamle bukni, ikin ning sik dam akunum yalyopura, Allah arye sik ikin unamake noutamak arye lyepnamle. Bukni, ninye ton yu ninguk tenebuka unyak ninye, imun kanye sik dam yangalye talak ara, ‘Se’ tenen, malye kanye bobuka unamake. Ikin ning teleb unyak ninye, sik nong deice yanmanto uplye ning ara, sik malye winin ninguk talibuka unyak ninye ara, sik nong deice yanamle. 9 Allah arye nyalul yupu ap, Allah arye winilul ning ap ati, ‘Aning nirya ara, na like,’ tenelinye, el pia malye yupu nyalya deice arye, el dam unyak ninye ati, malye ulilule. Elce nyalul yupu kekebikca deice arye, malyeuk winipra banyake. Anye birye, malye yupu nyana ap, malye winina ap, ulye deice arye, sik diksukumuk unyak ninye ati, malye kipdeiptu bukni, sikce weik kel kinyaka deice arye, el malye nyalul yupu ara, batakalongonyake. ‘Elda talye nyanmala’ tenen, mangkau kilongonyake. 10 Dipkoprop ninguk, talibuka unyak ninye arye, pil dopra bakirye, sik winin ning nirya, teleb upra balyopura, amutuku noutamak unyak ninye nirya arye, kanye deibuka unyake. Aning atonun, sik malye ninguk, talibuka unyak ninye dibicopura, sik mutuku neika unyak ninye arye, kanye deibuka unyake. Ara, ‘Naie, nunti malye kililamsuknye bira, merekuka dipmale. Elda akunum kum danmala ati ara, wini talak ara, nunda telebuk upra banamabe,’ tenebikirye, kanye deibuka unamake. 11 Aning atonun, diksukumuk unyak ninye arye, sik mutuku noutamak ulamikca deice arye, amutuku unyak ninye nirya babye, teleb ning dolonyake. Yuk mutuku ninye arye, ateleb unyak ninye eibikirye, ‘Se, sikda pia teleb kibuka unyake. Sikda mambul weik unyake,’ tenenyake. Bukni, yu kanye uk tenebuka, ulinye birye nyalul yupu deice arye, el ap neika unyak ninye ati, pia malyeuk ulilule. El malye yupu nyalula deice arye, yuk ninye nirya ati, malye kililule. El malye ulul ning sik nong deice sakalongolule. 12 Yatanye, ‘Teleb una ara ani, malye winina ning ara ani,’ kum tenelinye birye, el kwit capu koproba ati, malye yupu nyalilya deice arye, anang ati malye kililule. Bukni, ninye ton pia weik kelnye bira, elce tenelul ning nirya ara, ‘Talye lukparabuka lakak arye nyapnune,’ kum tenelule. Aning kum bukni, sik kel nang arye, pia kanye darabuka kat asa, telebuk unyake. Yupu talye kum nyaltakanyake. 13 Tonoknye, el kwit koproba ati, el talima ikin ulul ning ati, laka nyaployopura, el kwit koproba kekepnamle bukni, yuk ninye kekenak talye lukparabuka, kum laka nyalbinamle. El talima noutamakuk, duknubuka tenelule. Bukni, sik talye minina yupu nyabice ninye ara, sik kayapu nang arye, mambul yupu nyabikiba kibicopura, moubuka tenena kumce, yuk ninye kekenak talye nyabuka banyake. 14 Tonda, pia weik mutuku negara tonok talina deiyok nang dam, “Winipnuyabe. Teleb una ara ani, malye ning ara ani,” nyabuka yupu lak lena deiyok nang kum ucopura, walwal arye winipra balamiceba, yuk mutuku ninye arye, amutuku ninye nirya ati, obuka sirya daknamake. Bukni, “Teleb una ara ani, malye ning ara ani,” nyabuka, yupu lak len deiyok nang, sik amutuku talina deiyok nang dam unyakce, teleb yupu melibuka nyaptingopura, amutuku unyak ninye arye, telebuk unamake. Yuk mutuku ninye arye, sikti, talye lukparabuka, obuka sirya kum daknamake. 15 Neika kum elilamikinye, tonok sum uk yalirye, ‘Na yo bok arepnilyame, areamniminyeba, aminyan talak tamubuka punupnamkinarya. Aning dipkoprob tamubuka na arepnamkine,’ nyaployopura, kum kekenamlyame. Kekepmince, arepminyopura, dipkoprob aminyan talak ikin upnamkile. Deiyok ara, anang arye, ‘Punupnamkinarya,’ nyaplomice touk, kum pununyake. Bukni, talye daunyak nang arye, morobikce ning, kekebuka kum arenamlanye bira, telebuk unamle. Aminyan talak ikin kanye kum bonamle. 16 Kil ton talima teleb kibuka ulirye, yuk ninye ati, bico tenebuka melilul kil ara, pia teleb un ninguk, tabakuka upra banamle. Yuk ninye arye, akil eibikirye, ‘E, dipkoprob akil ara, talima teleb kil ulule,’ tenebikirye, akil ati kanye delinyake. Bukni, ninye ton, bico tenena kumce, yu weik unyakce, yuk ninye ati, ikin ning weik, sik nong deice delinyak nang ara, bona weik talin ning weik doproptinga babye, yuk ninye arye anang ati kanye kum delinamake. Yuk ninye arye anang ati, ‘E, sikda talima teleb nang unyake,’ pia kum tenekirye, anang ati kanye kum delinamake. 17 Aning atonun, ninye ton kanye talima lamapdongobuka amu tam kibuka ululnye birye, yuk ninye ati melilulnye bira, elce el bidamang atibuk, teleb kililalule. Yuk ninye melilula deice arye, el bidamang atibuk melilalule. Bukni, ninye ton yu kanye uk bobuka ulamlanye bira, yuk ninye ati bico tenena kumce, ikin ning weik, sik nong deice delilulnye bira, elce el bidamang atibuk, malye kililalule. Anye birye el bidamang nong uk, ititilalule. 18 Malye wininyak ninye arye, yo bok ap, bon ning ap, weika arye dolonyak bukni, aning ara tia talak uk talinamake. Aminyan talak ara, sikce talinyak ning nirya ara, kum danamle. Atalak noutamak ara, sikce sik mining atibuk, ‘Kume nunda bona utotoa talin pia unamabe,’ tenebikirye, tilila ninguk tenelilanyake. Sikce talinyak ning nirya ara, talye-talye urdemuk ulule. Winipmanto ara, teleb yala ninguk, taliplirye balulnye bira, aminyan talak pia teleb ning ton talinamle. Ati ara, yata ninye do nirya, diksukum ninguk talibuka unyak ninye ara, aminyan talak Allah arye, dekne ning weika arye arepliba, pia telebuk unamake. Atalak dopronamak ning ara pia kum kum danamle. Apia unamle. 19 Yatanye do nirya, diksukum un ninguk talibuka upra balamlanye birye, aminyan talak dipkoprob pia kam una deiyok ning doproplirye, pia kam unamle. Bukni yatanye do nirya, malye un ninguk, talibuka dopra balulnye bira, aminyan talak kam kum unamle bukni, elda dipna dam anyuk binamle. 20 Ninye ton sik talima pum tam yu ning ap, malye winin ning ap uk, tenebuka unyak ninye ati, Allah Yahweh arye, ‘Aninye ara na like,’ tenelirye batakalule. Bukni, ninye ton sik kanye talima pum tam yu kum tenebikirye, malye winin ning talibuka winina kumce, diksukum bisikuk banyak ninye ara, Allah Yahweh arye, ‘Aninye ara, na kanye delinamne,’ tenelirye, pia melibuka lyelule. Aninye ap, Allah el ap dukdongobuka unamake. 21 Narye nyapnusin yupu ara, pia dipkoprob yupu ati ara, ayupu ara pia kum luba kinamlulume. Talye kum nyapsine. Yata ninye do nirya, malye ninguk tenebuka unyak ninye ara, aminyan talak dipkoprob wenen ning, sik dam yanuka aunamle. Allah arye aninye ati, pia weik arye wenepnamlarya. Bukni, malye winin ning talibuka winina kum aryuk, diksukumuk unyak ninye nirya ara, aminyan talak Allah arye lyebuka, teleb sukumuk deipnamle. Diksukumuk unyak ninye ara, wenena ning sik dam ton kum yanamle. 22 Winipmanto yupu nyapnusine. Talye basam arye, pia malye ulamtu bukni, abasam weina deiyok nang arye, dekna weik ning, el si emas deice arye, kintinibice tapu dobuka abasam el u pum bisik kirikdongoptinga babye, talye basam uk ulirye, talye malye diamuk unamle. Yuk ninye abasam eibikirye, ‘Se, yata deiyok ning ati, el u pum bisik dekna weik ning dongobik do?’ tenebikirye, abasam weina deiyok nang ati, akutunamake. Aning atonun, yata kilapu do nirya, sik urasin pia teleb kilapu ulamting bukni, kanye moubuka tenena kumce, talye yoltalamak kilapu atonun ucopura, yuk ninye nirya arye, ‘Kume akilapu ara, urasin teleb unyak bukni, tuba pia malye weik unyake,’ tenenamake. Ninye nong bol deice teleb una ati, kweirya ning weik donamak babye, ninye talima pum tam malye ninguk, tuba aupmalya deice arye, malye winin ninguk talibuka tuba unamake. 23 Teleb kibuka ulinye birye, ‘Se, teleb ninguk uptinye’ tenen, pia weik arye, patalul ning nirya ara, aminyan talak nong teleb kibuka upnamlarya. Bukni, malye winin ninguk talibuka ulinye birye, ‘Se, aning ton winiptinye,’ tenelul bukni, el tenebuka ulul ning nirya ara, aminyan ara nong kum upnamle. Aminyan talak ara, Allah arye sik malye winin ninguk, tenebuka unyak ninye nirya ati, pia yu weik arye wenebuka oplopnamle. 24 Tonoknye birye, ‘Teleb arin ning dobuka, na kayapu nang ati arenamne,’ tenelirye, weika arye yamubuka arelul bukni, aminyan talak ara, Allah meliliba, teleb ning weika arye doproplirye, bona utotoa talinanye kipnamle. Bukni, tonye birye, el talilul ning nirya ati, ‘Kume aning nirya ara, ‘Naʼ tenen, ning anya arye, yuk nang ati melibuka kum arenamne,’ tenelirye, aning nirya pia talibuka ulule. Bukni, anye bira, aminyan talak pia bona utotoa talina kumnye unamle. Anye birye, ‘Na bidamang ninguk, talibuka unamne,’ tenebuka ulul bukni, aning nirya kum daliba, aminyan talak tamubuka, talye bona utotoa talina kumnye unamle. 25 Ninye ton el winin ning dobuka, el kwit capu ati bico teneplirye, bokuka arelulnye bira, el winilya deice arye, el winin ning weika arye ton, tamubuka el dam yanamle. Elce wininamle ning nirya telebuk upre baliba, bona weik talinanye unamle. Aning atonun, yatanye do nirya, sik yuk nang ati, ‘Yata winiptinya deice arye, sik kanye talima kwa diptiniba, teleb kanye bobuka unamak do?’ tenen, pia melilulnye bira, dipkoprob elce el bidamang atibuk melilalule. Tonda, yuk ninye arye, el dam ikin ning yanamle talak ara, bico tenebikirye, elti, pia melinamake. 26 Aning atonun, din patan talak noutamak, ninye ton gandum wa wibikiba, teleb kibuka palamlirye, weika arye linyak bukni, sik kwit capu ap, yuk daunyak ninye ap ati, ‘Kume, anggunti kum arenamsine. Agandum din ning nirya ara, na dokola ninguk ulule,’ nyabuka, bico kum teneplirye, yuk ninye ati, pia kum melilulnye bira, yuk ninye nirya arye anye biti, malye yupu nyabuka wililanyake. Sikce elti, ‘Anye nun like,’ tenenyake. Bukni ninye gandum wa wibikirye, ‘Aning ara nun dokola uk unamle,’ tenena kumce, aning dobuka yuk ninye melina ati, dekelulnye bira, yuk ninye arye elti, ‘E, anye bira telebuk ulule,’ tenenamake. Tonda, Allah arye anye biti, tabakuka areplirye, teleb kilinamle. 27 Yata nang do nirya, ‘Yata teleb ning winiptibyeba, yuk nang ton teleb unamak do?’ tenen, pia moubuka tenekirye, teleb ning atibuk, elbanyak ninye ara, dipkoprob teleb un ninguk eibuka dolonamake. Bukni, yata nang do nirya, ‘Malye winin ning winiptinye’ tenen, malye winin ninguk elbanyak nang ara, dipkoprob pia malye winin ninguk, eibuka dolonamake. Yata ninye do nirya, sikce dobolbanyak ninguk, eibuka dolonamake. 28 Yatanye do nirya, el babye talilye ning atibuk, ‘Aning talinamna deice arye, telebuk unamne’ tenen, el bon ning atibuk, kanye deibuka ululnye bira, aminyan talak aning nirya kum uplyopura, mambul kanye bobuka unamle. Winipmanto ara, yo bok kouluplye talak dakalsaklamle touk upnamle. Bukni, yatanye pia diksukum un ninguk, talibuka ululnye bira, winiryuk yo burye tuba-tuba siliklamle touk unamle. Pia telebuk unamle. 29 Yata ninye do nirya, sikce malye ubica deice arye, sik neika ansinibuka unyak ninye ati, ikin ning sik nong deice deipnamak ninye ara, imun kanye bobuka unamake. Aminyan talak dengna ning kum dopronamak bukni, urdemuk unamake. Kum puplirye, balamle touk, talye urdemuk unamake. Sik anang ara kum winipnamake. Aning atonun, sik kanye moubuka tenina kumce, walwal kanye bobuka unyak ninye ara, aminyan talak teleb asa arye unyak nang, sik amu tamukirye, sik talye pil melin nanguk unamake. 30 Winipmanto ara, duk teleb moulamle yo arye, yo duk pia teleb ninguk moulamle touk, sik malye ning tonok ning babye, kum talikirye, diksukum un ninguk, talibuka unyak ninye ara, aminyan talak kam pia una deiyok ning dopdobikirye, kam pia unamake. Tonda, yatanye do nirya, ‘Yuk ninye ton, Allah ati dib tenebikirye, sik babye kam unamak’ tenen, Allah yupu moubuka peterebikiba, yuk nang kekebikirye, dib tenebikcopura, apeteren deiyoknye bira, diksukum teleb pil dolula ati ara, elda pia kel weiknye unamle. Aminyan talak ara, Allah arye anye biti, dengna ning tabakuka arenamle. 31 Anggun moubuka teneipdelulume. Diksukum un ninguk, talibuka unyak ninye arye, telebuk winipra balamica ani, Allah arye sik winilamice touk, wenen ning ap, dengna ning ap arelule. Ninye yupu lipsisikuka bokolisulule. Talye mangkau kum kilule. Winilula ati ara, sik malye ninguk talibuka, malye weik unyak ninye ara, Allah arye sik malye unyak ninye arye, wininyak ning ton kum dilul do? Kume, tukwak mutuku noutamak kam unyak talak arye, wininyak ning nirya ara, Allah elilulce kel kilula ati ara, dipkoprob aninye ati, ninye yupu lipsisikuka bokeipnamle. Diksukumuk unyak ninye ati, mitik tonun dem wenepnamle bukni, sik malye weik wininyak ninye ati ara, pia weik arye wenebuka opnamle ati, pia weik ikin ning dolonamake. Ninye tukwak ninye nirya winilamice touk, Allah arye yupu lipsisikuka bokeipnamsile. |
© 2023, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
Wycliffe Bible Translators, Inc.