Matio Gane 26 - Naaŋmen Nɔpaalaa GaneBa Naŋ Bo Ka Ba Ko Yeezu ( Mak 14:1-2 ; Luk 22:1-2 ; Gyn 11:45-53 ) 1 A Yeezu naŋ da wa yeli a yɛlɛ ama zaa baare, O da yeli ko la O potuuribo: 2 “Yɛ baŋ ka beri ayi la kyɛre ka a Ista tigri diibu na ta, ka ba na de a Nensaala Bie tere ka ba kpa dagaraa zu.” 3 Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare ane a teŋɛ nembɛrɛ da te lantaa a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ na yuori naŋ da di Kayefa naayiri poɔ, 4 ka ba da laŋ bo ka ba sɔgle nyɔge a Yeezu ko. 5 Kyɛ ka ba da yeli, “A ba seŋ ka a e a tigri bebie ŋa poɔ, ka lɛ naane dɔɔne na dɔ̃ɔ̃ la a noba poɔ.” Ba Naŋ Sɔ Yeezu Kããsoŋ Bɛtani Teŋɛ Poɔ ( Mak 14:3-9 ; Gyn 12:1-8 ) 6 A Yeezu naŋ da naŋ be Saamon kɔŋkɔŋ yiri a Bɛtani teŋɛ poɔ la 7 ka pɔge kaŋ da taa turaali mine daaroŋ naŋ ba wono, a wa kyiri eŋ a Yeezu zu, O naŋ da zeŋ dire diibu. 8 Kyɛ a potuuribo naŋ da wa nyɛ a lɛ, ba suuri da iree la ka ba yeli, “A saamo ŋa tɛgɛ la boŋ? 9 A turaali ŋa da na toɔ̃ koɔre yi la libi-kpoŋ ka ba de soŋ ne nembaalba.” 10 Kyɛ a Yeezu naŋ da baŋ ba poteɛrɛ zuiŋ, O da soore ba la, “Bonso ka yɛ dɔɔnɔ a pɔge? O toŋ la tonsoŋ a ko ma. 11 Bonso, a nembaalba na be la yɛ poɔ tegitegilɛ, kyɛ maa koŋ be yɛ zie tegitegilɛ. 12 O naŋ sɔ ma a turaali ŋa, N ũũmu naroo la ka o e a lɛ. 13 Yelmeŋɛ ka N yele korɔ yɛ, zie na zaa ba naŋ na manne a Ŋmen-yelnoore ŋa a tendaa zaa poɔ, ba na yeli la bonna a pɔge ŋa naŋ e, ka ba leɛ-teɛre o yɛlɛ.” Gyudase Naŋ Sage Ka O Koɔre A Yeezu ( Mak 14:10-11 ; Luk 22:3-6 ) 14 Lɛ la ka O potuuribo pie ne bayi na kaŋ yuori naŋ di Gyudase Ezekarɔte da gaa a Naaŋmen bagmaalkare zie 15 a te yeli, “Boŋ ka yɛ na ko ma, ka maa na iri a Yeezu ko yɛ?” Ba da yɔɔ o la warbie lezare ne pie. 16 A yi a lɛ puoriŋ la ka o da yɔ boɔrɔ vuo ka o iri a Yeezu tere. Yeezu Ne O Potuuribo Naŋ Di A Ista tigri ( Mak 14:12-21 ; Luk 22:7-13 ; Gyn 13:21-30 ) 17 A Boroboro Dambo tigri bebi-dɛndɛŋ daare, a potuuribo da wa la a Yeezu zie a wa yeli, “Yeŋ la ka fo boɔrɔ ka te nare ka fo di a Ista tigri?” 18 Ka O yeli, “Yɛ gaa a teŋkpoŋ poɔ, dɔɔ kaŋ zie, a te yeli ko o, ‘A Wulwullo yeli ka N saŋ peɛlɛɛ la, N ne N potuuribo na di la a Ista tigri fo yiri poɔ.’ ” 19 Lɛ la ka a potuuribo da nare a Ista tigri bondirii a seŋ lɛ a Yeezu naŋ yeli ko ba. 20 Zie naŋ da wa maa O da laŋ zeŋ ne la a O potuuribo pie ne bayi; 21 kyɛ ba naŋ da naŋ dire la, ka O yeli, “Yelmeŋɛ zaa ka N yele korɔ yɛ, a yɛ kaŋ na yi la N puori a iri ma tere.” 22 Posãã-yaga da kpɛ la a potuuribo, ka ba kanzaa maŋ soore, “Kyɛ maa eŋ naane wɛ, Daana?” 23 Ka O yeli sɔge, “A soba na maa ne o naŋ laŋ toŋ a laalee poɔ la na iri ma tere. 24 A Nensaala Bie gɛrɛ la a seŋ lɛ ba naŋ sɛge kyaare ne O, kyɛ weɛbo la a ko a soba na naŋ yi a Nensaala Bie puori! Ka ba naŋ da ba dɔge o soba gba a naŋ seɛ.” 25 Ka Gyudase, a onaŋ naŋ yi O puori meŋ da soore O, “Wulwullo, serɛzaa maa eŋ naane wɛ?” Ka a Yeezu leɛ yeli, “Fõõ la yeli a lɛ.” A Daana Bondiraa Pare Bimmu ( Mak 14:22-26 ; Luk 22:14-20 ; 1 Kor 11:23-25 ) 26 Ba naŋ da naŋ dire la ka Yeezu da de boroboro, a maale kyɛ nyɔge ŋmaa a de ko a O potuuribo, kyɛ yeli, “Yɛ de di, a N eŋɛ la aŋa.” 27 Lɛ la ka O da la de ŋmanlee, a puori Naaŋmen bareka baare, kyɛ de ko ba, a yele, “Yɛ zaa yɛ de a ŋmanlee ŋa poɔ boma nyu; 28 a N nɔpaalaa zẽẽ la ama, a na kyiri yaare la neŋyaga zuiŋ ka ba yelbebe nyɛ sudi. 29 N yele korɔ yɛ la: N daŋ koŋ la nyu a tewɔmɔ dãã ŋa kyɛ te ta daare na te naŋ na laŋ nyu a dããpaala a N Saa Naaloŋ poɔ.” 30 Ba naŋ da wa yieli a puubu yieluŋ baare, ba da yi gaa la a Oliva Taŋzu. Yeezu Naŋ Yeli Piita Naŋ Na Zagre O Yɛlɛ ( Mak 14:27-31 ; Luk 22:31-34 ; Gyn 13:36-38 ) 31 Lɛ la ka a Yeezu da yeli ko ba, “Yɛ zaa na zo yaare la a tensogɔ ŋa N zuiŋ: bonso, ba sɛgɛɛ la: ‘N na ŋmɛ la a pekyeenɛ, ka a peere zaa zo yaare.’ 32 Kyɛ a N kũũ leɛ-iruu puoriŋ, N na de la yɛ weɛ a gaa Galili.” 33 Ka Piita yeli ko O, “Haali ka ba zaa na zo yaare a fo zuiŋ, maa eŋ koŋ zo kyɛ bare fo.” 34 Ka a Yeezu yeli ko O, “Yelmeŋɛ ka N yele korɔ fo, a tensogɔ ŋa, nɔdaa koŋ koŋ sɛre, kyɛ ka fo kyiiri gbɛre bota ka fo ba baŋ ma.” 35 Ka Piita yeli ko O, “Ka a naŋ na e feroo ka maa ne fo laŋ kpi gba, kyɛ N koŋ zagre fo bare.” Ka a potuuribo zaa meŋ yeli a lɛ. Yeezu Naŋ Puori Gɛsamane Poɔ ( Mak 14:32-42 ; Luk 22:39-46 ) 36 Lɛ la ka Yeezu ne a O potuuribo da yi gaa zie kaŋ ba naŋ boɔlɔ Gɛsamane; ka O yeli ko a O potuuribo, “Yɛ zeŋ kyɛ, kyɛ ka N tɔle gaa nimitɔɔre te puori.” 37 O da taa la Piita ane a Zɛbɛdii biiri bayi a poɔ O eŋɛ. Posãã-kpoŋ da piili kpɛ O la ka O da taa O meŋɛ faana. 38 Lɛ la ka O pãã da yeli ko ba, “N poɔ sããɛ la yaga, ka N te tɔɔle kũũ; yɛ zeŋ kyɛ, a ta wa gbire.” 39 A Yeezu naŋ da wa kyɛŋ tɔle nimitɔɔre belaa, O da le vɔgle la teŋɛ a puoro yele, “N Saa, ka a naŋ da na taa eebo, vɛŋ ka a zuŋmanekoɔ̃ ŋa wa pare ma bare, kyɛ anealɛzaa, ka a ta e seŋ lɛ maa naŋ boɔrɔ, kyɛ lɛ fõõ naŋ boɔrɔ.” 40 Lɛ la ka O da leɛ wa a potuuribo zie, a wa nyɛ ka ba gbire, ka O soore Piita, “Ka lɛ yɛ kontoɔ̃ laŋne ma a bare goɔŋ gogo yeni? 41 Yɛ ta gbire, yɛ puoro, ka yɛ ta wa kpɛ enyaabo poɔ; a seɛ eŋ sereŋ boɔrɔ la, kyɛ ka a eŋɛ ba taa faŋ.” 42 A Yeezu da la maaleŋ gaa la a boyi soba a te puori a yele, “N Saa, ka a zuŋmanekoɔ̃ ŋa kontoɔ̃ wa pare ma bare, kyɛ ka a ferɛ ka N nyu o, ka a e seŋ lɛ fo naŋ boɔrɔ.” 43 O naŋ da laboreŋ wa, O da wa nyɛ ba la ka ba gbire, bonso, ba nimie da pa ne la goɔŋ. 44 Azuiŋ O da bare ba la kyɛ leɛ gaa te puori a bota soba, a yele a yelbie na ne a zu. 45 Lɛ la ka O da leɛ wa a potuuribo zie a wa soore ba, “Yɛ naŋ kyɛnɛ gbire la a pɛnnɛɛ? Yɛ nyɛ, a saŋ taɛ la ka ba iri a Nensaala Bie eŋ a yelbe-erebɛ nuuriŋ. 46 Yɛ iri ka te gaa. Yɛ nyɛ, a soba na naŋ iri ma tere peɛlɛɛ la.” Ba Naŋ Nyɔge Yeezu ( Mak 14:43-50 ; Luk 22:47-53 ; Gyn 18:3-12 ) 47 A Yeezu naŋ da naŋ kyɛnɛ yele a yɛlɛ la ka Gyudase, a potuuribo pie ne bayi na kaŋ la lɛ wa ta, ka nembeɛoŋ taa zɔɔzɔɔ-sɔre ane dabɔlɔ tuuro ne o. A Naaŋmen bagmaalkare ane a noba nembɛrɛ la da toŋ ba. 48 A soba na naŋ da na iri a Yeezu tere, da ko ba la yelwulaa kaŋ a yele, “A soba na N naŋ na te nyɔge moore la a lɛ, yɛ nyɔge O.” 49 Daadaalɛ a Gyudase da wa la a Yeezu zie a wa yeli, “Wulwullo, N puoro fo la!” kyɛ te nyɔge O moore. 50 Ka a Yeezu yeli ko O, “N ba, e yeli na fo naŋ wa kyɛ ka fo e.” Lɛ la ka a noba wa nyɔge a Yeezu. 51 A tɔntɔbaalɛ, ka a Yeezu potuuro na kaŋ da voɔ o zɔɔzɔɔ-soɔ, a kyɛ ne a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ gbaŋgbaa toori kpɛlle. 52 Ka a Yeezu yeli ko o, “Leɛ su a fo zɔɔzɔɔ-soɔ a sɔteɛ poɔ, bonso, banaŋ zaa naŋ zɔɔrɔ ne soɔ, a soɔ la na ko ba. 53 Fo teɛrɛ ka N da kontoɔ̃ sɔre N Saa ka O ko ma malekere naŋ gaŋ turi pie ne ayi be? 54 Kyɛ wola ka a yɛlɛ ba naŋ sɛge eŋ a ŋmen gane poɔ na tu a tuubu, a naŋ yeli ka a ferɛɛ la ka a yɛlɛ ama e a ŋaa?” 55 A gogo na poɔ Yeezu da soore la a nembeɛoŋ, “Zɔɔzɔɔ-sɔre ane dabɔlɔ la ka yɛ yi ne ka yɛ wa nyɔge ma aŋa N naŋ waa fafaara be? Bie la bie zaa ka N da maŋ zeŋ a Naaŋmen die poɔ a wullo noba, kyɛ ka yɛ ba nyɔge ma. 56 A yɛlɛ ama zaa da eɛɛ la ka a Ŋmen-yelmanneba yɛlɛ na ba naŋ sɛge a gane poɔ na tu a tuubu.” Lɛ la ka a O potuuribo zaa bare O kyɛ zo. Ba Naŋ Wa Ne Yeezu A Naaŋmen Bagmaalkare Neŋkpoŋ Zie ( Mak 14:53-65 ; Luk 22:54-55 , 63-71 ; Gyn 18:13-14 , 19-24 ) 57 A banaŋ naŋ da nyɔge a Yeezu pãã da taa O la gaa ne Kayefa, a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ yiri, be la ka a Naaŋmen bege wulwulibo ne a nembɛrɛ da te lantaa. 58 Kyɛ Piita da be la tɔɔre zaa a tuuro a te kpɛ a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ davoro poɔ. O naŋ da wa te kpɛ a davoro la ka o te lanzeŋ ne a guguribo, a na nyɛ a baaroo zie. 59 A Naaŋmen bagmaalkare ane a sɛrediribe zaa pãã da boɔrɔ la danse-zirii a na duori a Yeezu, ka ba e lɛ a ko O. 60 A zirii danseɛ deme da waa la yaga kyɛ ba da ba nyɛ yelsaanaa zaa a kyaara ne a Yeezu. Kyɛ a baaraa zie la ka zirii danseɛ deme mine bayi da yi wa 61 yeli, “A soba ŋa yelee la, ‘N na toɔ̃ ŋmore la a Naaŋmen die ŋa kyɛ leɛ mɛ o beri ata poɔ.’ ” 62 Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ vaa-iri kyɛ soore O, “Fo ba taa yelzaa na yeli sɔge be? Boŋ yɛlɛ la ama ba naŋ yeli kyaara ne fo?” 63 Kyɛ a Yeezu da taŋ la O noɔre. Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ yeli ko O, “Pɔ a Naaŋmen-vore, a yeli ko te, ka fõõ wa la a Mɛzaaya, a Naaŋmen Bie” 64 Ka a Yeezu yeli ko o, “Fõõ la yeli a lɛ. Kyɛ N yele korɔ fo la, A yi a ŋaa gɛrɛ, yɛ na nyɛ la a Nensaala Bie ka O zeŋ a Kpeɛ̃õ Zaa Daana nuduluŋ seŋ a yi a sazu sagama poɔ waana.” 65 Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ deɛ tage o bonsuuri kyeɛre kyɛ yeli, “O to la Naaŋmen! Boŋ danseɛ la ka te naŋ kyɛnɛ boɔrɔ? Ŋaa yɛ woŋ la a zone O naŋ to Naaŋmen. 66 Boŋ ka yɛ taa na yeli a poɔ?” Ka ba yeli sɔge o, “O seŋ ne la kũũ.” 67 Lɛ la ka ba da toore nentaare waare O niŋe, a tɔ O daa yaga; ka ba mine meŋ fale O lampɛgreŋ, 68 a yele, “Baŋna baŋna, fõõ Mɛzaaya! Aŋ la ŋmɛ fo?” Piita Naŋ Kyiiri Ka O Ba Baŋ Yeezu ( Mak 14:66-72 ; Luk 22:56-62 ; Gyn 18:15-18 , 25-27 ) 69 A Piita da yi be la a davoro poɔ a zeŋ, lɛ la ka a pɔglee kaŋ naŋ da waa tontonɔ a yiri na poɔ wa a Piita zie a wa yeli, “Fo meŋ da be la a Yeezu naŋ yi a Galili zie.” 70 Kyɛ ka a Piita da kyiiri a noba zaa niŋeŋ a yele, “N ba baŋ bonna yɛlɛ fo naŋ yele.” 71 A Piita naŋ da la yi te are a yiri dendɔreŋ la ka a tonton-pɔglee kaŋ meŋ nyɛ o, a yeli ko a banaŋ naŋ are a be, “A dɔɔ ŋa meŋ da be la a Yeezu naŋ yi Naazɛrɛ zie.” 72 Ka a Piita laboreŋ pɔ a kyiiri, “N ba baŋ a dɔɔ ŋa.” 73 A da ba la kɔɔre kyɛ ka a banaŋ naŋ da are a be, wa yeli ko a Piita, “Yelmeŋɛ, fo meŋ e la ba kaŋ, bonso, fo yɛlɛ yeluu gba wuo fo la.” 74 Lɛ la ka a Piita da piili poɔrɔ pɔgalma, “N ba baŋ a dɔɔ!” A saŋ na poɔ la ka nɔdaa da koŋ a paretɛloŋ lɛ. 75 Lɛ la ka Piita da leɛ-teɛre a Yeezu yelbiri na O naŋ da yeli, “Nɔdaa koŋ koŋ sɛre kyɛ ka fo kyiiri gbɛre bota ka fo ba baŋ ma.” Ka a Piita da yi yeŋ a te ŋma nentaŋ yaga zaa. |
First New Testament in Dagaare Language © The Bible Society of Ghana, 2013.
Bible Society of Ghana