Marko Gane 14 - Naaŋmen Nɔpaalaa GaneBa Naŋ Bo Ka Ba Ko Yeezu ( Mat 26:1-5 ; Luk 22:1-2 ; Gyn 11:45-53 ) 1 A da kyɛre la bebie ayi kyɛ ka a Ista tigri ane a Boroboro Dambo tigri na ta. A Naaŋmen bagmaalkare ane a Naaŋmen bege wulwulibo da boɔrɔ la sori ka ba nyɔge a Yeezu ko; 2 bonso, ba da yelee la, “A ba seŋ ka a e a lɛ a tigri bebie ama poɔ, ka lɛ naane dɔɔne na dɔ̃ɔ̃ la a noba poɔ.” Ba Naŋ Sɔ Yeezu Kããsoŋ Bɛtani Teŋɛ Poɔ ( Mat 26:6-13 ; Gyn 12:1-8 ) 3 A Yeezu naŋ da naŋ be a Saamon naŋ e kɔŋkɔŋ yiri a Bɛtani teŋɛ poɔ, a da zeŋ dire diibu la ka pɔge kaŋ da taa turaali mine daaroŋ naŋ ba wono wa ne, a wa nyɔge a kããkolee ŋmɛre kyɛ de a kãã pore waare a Yeezu zu. 4 Kyɛ a noba mine naŋ da be a be da yele ne la suuri korɔ taa, “A saamo ŋa tɛgɛ la boŋ? 5 Ba da na toɔ̃ koɔre la a turaali ŋa ka a yi bebie kɔɔraata san-yɔɔ, ka ba de a libie ko nembaalba.” Lɛ la ka ba da nyare a pɔge zu. 6 Kyɛ ka a Yeezu da yeli, “Yɛ bare a pɔge lɛ; bonso ka yɛ dɔɔnɔ o? O toŋ la tonsoŋ ko ma. 7 Bonso, nembaalba na maŋ be la yɛ zie tegitegilɛ, ka yɛ na toɔ̃ soŋ ba saŋ na zaa yɛ naŋ boɔrɔ; kyɛ maa koŋ be yɛ zie tegitegilɛ. 8 A pɔge ŋa e la yeli o naŋ na toɔ̃ e; o daŋ sɔ la N eŋɛ a kããsoŋ a gu ne o ũũmu. 9 Yelmeŋɛ ka N yele korɔ yɛ, zie na zaa ba naŋ na manne a Ŋmen-yelnoore ŋa a tendaa zaa poɔ, ba na yeli la bonna a pɔge ŋa naŋ e, ka ba leɛ-teɛre o yɛlɛ.” Gyudase Naŋ Sage Ka O Koɔre A Yeezu ( Mat 26:14-16 ; Luk 22:3-6 ) 10 Lɛ la ka Gyudase Ezekarɔte, naŋ da waa a potuuribo pie ne bayi na kaŋ, da gaa a Naaŋmen bagmaalkare zie ka ba te bɔ lɛ o naŋ na e a iri a Yeezu ko ba. 11 Ba naŋ da woŋ a lɛ, ba poore da pɛlɛɛ la yaga, ka ba eŋ noɔre ka ba na ko o la libie. Ka a Gyudase pãã da piili boɔrɔ vuo ka o iri a Yeezu tere. Yeezu Ne O Potuuribo Naŋ Di A Ista Tigri ( Mat 26:17-25 ; Luk 22:7-14 , 21-23 ; Gyn 13:21-30 ) 12 A Boroboro Dambo tigri bebi-dɛndɛŋ, a daare na ba naŋ maŋ ko a Ista tigri pilee, a O potuuribo da soore O la, “Yeŋ la ka fo boɔrɔ ka te gaa nare ka fo wa di a Ista tigri?” 13 Lɛ la ka a Yeezu toŋ a O potuuribo bayi, a yeli ko ba, “Yɛ gaa a teŋkpoŋ poɔ, yɛ na tuori la dɔɔ kaŋ naŋ tuo koɔ̃ ne yuori; yɛ tuuro o, 14 zie na zaa o naŋ wa te kpɛ, yɛ yeli ko a yidandɔɔ, ‘A Wulwullo soorɔ la, yeŋ ka N saama die be ka N ne N potuuribo na wa di a Ista tigri?’ 15 O na wuli yɛ la peɛzu die kaŋ naŋ e yɛloŋ ka bonzaa bebe, yɛ nare a be kyɛllɛ ne te.” 16 Lɛ la ka a potuuribo da gaa a teŋkpoŋ poɔ, a te nyɛ a yɛlɛ zaa ka a e seŋ a lɛ a Yeezu naŋ da yeli ko ba; ka ba da nare a Ista tigri bondirii a be. 17 Zie naŋ da wa maa a Yeezu ne a O potuuribo pie ne bayi da waɛ la. 18 Ba naŋ da wa zeŋ ba zenziiri baare a dire, a Yeezu da yelee la, “Yelmeŋɛ zaa ka N yele korɔ yɛ, a yɛ kaŋ naŋ laŋ dire ne ma na yi la N puori, a iri ma tere.” 19 Posãã-kpoŋ da piili kpɛ la a potuuribo ka ba kanzaa da soorɔ, “Serɛzaa, kyɛ maa eŋ naane wɛ?” 20 Ka a Yeezu yeli ko ba, “A soba waa la a pie ne bayi kaŋ, a onaŋ naŋ laŋ tonɔ a o nu a laa poɔ ne ma la. 21 A Nensaala Bie erɛɛ yɛlɛ seŋ lɛ ba naŋ sɛge kyaare ne O, kyɛ soba na naŋ na iri a Nensaala Bie tere yuori la we! Ka ba naŋ da ba dɔge o soba gba anaŋ da seɛ.” A Daana Bondiraa Pare Bimmu ( Mat 26:26-30 ; Luk 22:14-20 ; 1 Kor 11:23-25 ) 22 Ba naŋ da naŋ dire, a Yeezu da de la boroboro, a maale kyɛ nyɔge ŋmaa a de ko a O potuuribo, kyɛ yeli, “Yɛ de; a N eŋɛ la aŋa.” 23 Lɛ la ka O da la de ŋmanlee, a puori Naaŋmen bareka baare, kyɛ de ko ba, ka ba zaa da de nyu. 24 O da yeli ko ba la, “A N nɔpaalaa zẽẽ la ama naŋ kyiri yaare neŋyaga zuiŋ. 25 Yelmeŋɛ ka N yele korɔ yɛ, N daŋ koŋ la nyu a tewɔmɔ dãã, kyɛ te ta a daare na te zaa naŋ na laŋ nyu a dããpaala a Naaŋmen naaloŋ poɔ.” 26 Ba naŋ da wa yieli a puubu yieluŋ baare, ba da yi gaa la a Oliva Taŋzu. Yeezu Naŋ Yeli Piita Naŋ Na Zagre O Yɛlɛ ( Mat 26:31-35 ; Luk 22:31-34 ; Gyn 13:36-38 ) 27 A Yeezu da yeli ko ba la, “Yɛ zaa na zo yaare la a seŋ lɛ ba naŋ da sɛge, ‘N na ŋmɛ la a pekyeenɛ, ka a peere zaa zo yaare.’ 28 Kyɛ ka maa wa leɛ-iri, N na de la yɛ weɛ gaa Galili.” 29 Ka Piita yeli ko O, “Haali ka ba zaa na zo yaare, kyɛ maa eŋ koŋ zo.” 30 Ka a Yeezu yeli ko o, “Yelmeŋɛ ka N yele korɔ fo, a zenɛ tensogɔ ŋa, nɔdaa koŋ koŋ gbɛre boyi sɛre, kyɛ ka fo kyiiri ka fo ba baŋ ma gbɛre bota.” 31 Ka a Piita leɛ yeli kpeɛŋaa zaa, “Ka anaŋ na e feroo ka maa ne fo laŋ kpi gba, kyɛ N koŋ zagre fo bare.” Ka ba zaa yeli a lɛ ne o zu. Yeezu Naŋ Puori Gɛsamane Poɔ ( Mat 26:36-46 ; Luk 22:39-46 ) 32 Ba da gaa la zie kaŋ ba naŋ boɔlɔ Gɛsamane; ka a Yeezu da yeli ko a O potuuribo, “Yɛ zeŋ a kyɛ, kyɛ ka N gaa te puori.” 33 O da taa la Piita, Gyimisi ane Gyɔɔn gaa ne, ka posãã-kpoŋ da piili kpɛ O, ka O da nyɔgrɔ O meŋɛ faana. 34 O da yeli ko ba la, “N poɔ sããɛ la yaga ka N te tɔgle kũũ; yɛ zeŋ kyɛ a ta wa gbire.” 35 A Yeezu naŋ da wa kyɛŋ gaa nimitɔɔre belaa, O da le vɔgle la teŋɛ a puoro yele, ka anaŋ da na taa eebo, vɛŋ ka a gogo ŋa wa pare ma bare. 36 O da yelee la, “N Ba, N Saa, yɛlɛ zaa na toɔ̃ nyɛ la eebo fo zie, de a zuŋmanekoɔ̃ ŋa yi N zie, ka a ta e seŋ lɛ maa naŋ boɔrɔ, kyɛ e seŋ fõõ naŋ boɔrɔ lɛ.” 37 O da leɛ wa nyɛ ba la ka ba gbire; ka O soore Piita, “Saamon, yɛ gbire la? Ka lɛ yɛ kontoɔ̃ bare goɔŋ gogo yeni? 38 Yɛ ta gbire, yɛ puoro ka yɛ ta wa kpɛ enyaabo poɔ; a seɛ eŋ sereŋ boɔrɔ la, kyɛ ka a eŋɛ ba taa faŋ.” 39 O da laboreŋ leɛ gaaɛ la a te puoro, a yele a yelbie na ne a zu. 40 O da leɛ wa nyɛ ba la ka ba da gbire, bonso ba nimie da pa ne la goɔŋ; ka ba da ba baŋ bon ba naŋ na yeli ko O. 41 A Yeezu da leɛ wa la a gbɛre bota poɔ a wa soore ba, “Yɛ mɔɔ naŋ gbire la a pɛnnɛ? A seŋɛɛ la! A saŋ taɛ la, ka ba na iri a Nensaala Bie eŋ a yelbe-erebɛ nuuriŋ. 42 Yɛ iri ka te gaa. Yɛ nyɛ, a soba na naŋ na iri ma tere peɛlɛɛ la.” Ba Naŋ Nyɔge Yeezu ( Mat 26:47-56 ; Luk 22:47-53 ; Gyn 18:3-12 ) 43 A daadaalɛ, Yeezu naŋ da naŋ kyɛnɛ yele a yɛlɛ la ka Gyudase, a potuuribo pie ne bayi na kaŋ wa ta, ka nembeɛoŋ naŋ taa zɔɔzɔɔ-sɔre ane dabɔlɔ tuuro o. A Naaŋmen bagmaalkare ane a Naaŋmen bege wulwulibo ane a nembɛrɛ la da toŋ ba. 44 A soba na naŋ da iri a Yeezu tere da ko ba la yelwulaa kaŋ, a yele, “A soba na N naŋ na te nyɔge moore la a lɛ, yɛ nyɔge O a gu O velaa gɛrɛ ne.” 45 Azuiŋ a Gyudase naŋ da wa ta, o da gaa la a Yeezu zie daadaalɛ a te boɔle O, “Wulwullo!” kyɛ nyɔge O moore. 46 Lɛ la ka a noba pãã da ŋmore nyɔge O. 47 Kyɛ a neɛ kaŋ naŋ da are a be da voɔ la o zɔɔzɔɔ-soɔ a kyɛ ne a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ gbaŋgbaa toori kpɛlle. 48 Lɛ la ka a Yeezu soore ba, “Yɛ yie la wa ka yɛ nyɔge ma ne zɔɔzɔɔ-sɔre ane dabɔlɔ aŋa ka fafaara kaŋ la ma, bee wola? 49 Bie la bie zaa ka maa ne yɛ da maŋ be a Naaŋmen die poɔ ka N kanna noba, kyɛ ka yɛ da ba nyɔge ma. Kyɛ a seŋ ka a Naaŋmen gane yɛlɛ tu a tuubu.” 50 A potuuribo zaa da bare O la kyɛ zo. 51 Pɔlbile kaŋ da tuuro O la a vaare wagyɛ yoŋ. Ba da nyɔge o la, 52 ka o da fuori a wagyɛ eŋ ba nuuri poɔ kyɛ zo ne eŋkpoŋkpoli. Ba Naŋ Wa Ne Yeezu A Sɛrediribe Zie ( Mat 26:57-68 ; Luk 22:54-55 , 63-71 ; Gyn 18:13-14 , 19-24 ) 53 Ba da taa la a Yeezu gaa ne a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ zie, ka a Naaŋmen bagmaalkare zaa ane a teŋɛ nembɛrɛ ane a Naaŋmen bege wulwulibo da lantaa a be. 54 Piita da be la tɔɔre zaa a tuuro a Yeezu, a te kpɛ a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ davoro poɔ; ka o ne a guguribo te laŋ zeŋ uoro vũũ. 55 A Naaŋmen bagmaalkare ane a sɛrediribe zaa da boɔrɔ la yelsaanaa ka ba tuo a Yeezu ka ba e lɛ a ko O; kyɛ ba da ba nyɛ saanaa zaa. 56 Noba yaga da di la danse-zirii a kyaare ne a Yeezu kyɛ a ba danseɛ da ba maŋ tutaa. 57 Ka ba mine da iri are kyɛ di danse-zirii a kyaare a Yeezu, a yele: 58 “Te da woŋee la ka O yeli, ‘N na ŋmore la a Naaŋmen die ŋa ba naŋ mɛ ne nuuri, kyɛ a beri ata poɔ ka N leɛ mɛ o tɔ, ba naŋ koŋ de nuuri mɛ ne.’ ” 59 Kyɛ a saŋ ŋa poɔ gba, a ba danseɛ da ba tutaa. 60 Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ da iri are ba niŋesogɔŋ kyɛ soore a Yeezu, “Fo ba taa noɔre iruu zaa be? Boŋ yɛlɛ la ama ba naŋ yele kyaare ne fo?” 61 Kyɛ a Yeezu da taŋ la O noɔre a ba yeli yelzaa sɔge. Ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ laboreŋ soore O, “Fõõ la a Mɛzaaya, a Puubu Naaŋmen Bie na?” 62 Ka a Yeezu yeli, “Maa la; kyɛ: ‘yɛ na nyɛ la a Nensaala Bie ka o zeŋ a Kpeɛ̃õ Zaa Daana nuduluŋ seŋ,’ a ‘waana ne a sazu zunzugri.’ ” 63 Lɛ la ka a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ deɛ tage o bonsuuri kyeɛre kyɛ yeli, “Boŋ danseɛ la ka te naŋ kyɛnɛ boɔrɔ? 64 Yɛ woŋ la a zone O naŋ to Naaŋmen! Wola ka yɛ teɛre?” Ka ba zaa yeli ka O lee la a seŋ ne kũũ. 65 Ka ba mine piili toorɔ nentaare waara O, a leŋ O niŋe pɔge, a kyɛ maŋ ŋmɛ O, a yele korɔ O, “Baŋna baŋna, aŋ la ŋmɛ fo!” A guguribo meŋ da tuori nyɔge O la a ŋmɛ. Piita Naŋ Kyiiri Ka O Ba Baŋ A Yeezu ( Mat 26:69-75 ; Luk 22:56-62 ; Gyn 18:15-18 , 25-27 ) 66 Piita naŋ da naŋ kyɛnɛ sigi be a davoro poɔ la ka pɔgsarlee kaŋ naŋ da waa a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ tontonɔ wa tɔlɔ. 67 O naŋ da wa nyɛ a Piita ka o uoro vũũ, o da vɔ la nimie eŋ o kyɛ yeli, “Fo meŋ da be la a Yeezu zie, a dɔɔ na naŋ yi a Naazɛrɛ.” 68 Ka a Piita da kyiiri, a yele, “N ba baŋ bonna fo naŋ yeli bee a baŋ a tɛgɛ.” O pãã da iri yi la yeŋ. Lɛ la ka a nɔdaa deɛ koŋ. 69 Ka a pɔgsarlee naŋ da waa a Naaŋmen bagmaalkare neŋkpoŋ tontonɔ, naŋ da wa nyɛ o, ka o laboreŋ piili yele korɔ a noba mine naŋ are a be, “A dɔɔ ŋa meŋ da waa la ba kaŋ.” 70 Ka a Piita laboreŋ kyiiri. Lɛ la ka a da la e belaa ka a ba mine naŋ da are a be laboreŋ yeli ko a Piita, “Serɛzaa fo meŋ waa la ba kaŋ; bonso, fo waa la Galili neɛ.” 71 A Piita da piili kaara eŋnɛ la o meŋɛ kyɛ poɔrɔ yele, “Maa ba baŋ a dɔɔ ŋa yɛlɛ yɛ naŋ yele.” 72 A lɛ poɔ la ka a nɔdaa da koŋ a boyi soba. Lɛ la ka a Piita da leɛ-teɛre a yɛlɛ na Yeezu naŋ da yeli ko o, “Nɔdaa koŋ koŋ gbɛre boyi sɛre kyɛ ka fo kyiiri gbɛre bota ka fo ba baŋ ma.” Ka a Piita da ŋma nentaŋ yaga zaa. |
First New Testament in Dagaare Language © The Bible Society of Ghana, 2013.
Bible Society of Ghana