Luka 6 - Naaŋmen Nɔpaalaa GaneA Pɛnnoo Bebiri Yɛlɛ ( Mat 12:1-8 ; Mak 2:23-28 ) 1 A pɛnnoo bebiri kaŋ daare Yeezu naŋ da kyɛnɛ te tu kyi weɛ poɔ, a O potuuribo da kɔɔ la a kazuri mine a ŋmeɛnɛ ne ba nuuri ɔɔrɔ. 2 Ka a Farazii noba mine da soore, “Bonso ka yɛ erɛ yɛlɛ naŋ ba taa sori ka yɛ e a pɛnnoo bebiri daare?” 3 Ka a Yeezu da yeli sɔge, “Yɛ mɔɔ ba sɔre a gane poɔ a nyɛ lɛ Davil naŋ da e a saŋ na kɔŋ naŋ da kpɛ o ne o noba be? 4 O da kpɛ la a Naaŋmen yiri a te de a Boroboro na ba naŋ maŋ de ko Naaŋmen, ka o ne o a noba ɔɔ, kyɛ ka neɛzaa da ba taa sori ka o ɔɔ a, ka a Naaŋmen bagmaale nembɛrɛ yoŋ naane?” 5 Lɛ la ka O da yeli ko ba, “A Nensaala Bie la a pɛnnoo bebiri Daana.” Dɔɔ Kaŋ Naŋ Taa Kpaŋkpaŋkũũ Yɛlɛ ( Mat 12:9-14 ; Mak 3:1-6 ) 6 A pɛnnoo bebiri kaŋ daare a Yeezu da kpɛ la a puoruudie a te kanne, ka dɔɔ kaŋ duluŋ nu naŋ kpi da be a be. 7 A Naaŋmen bege wulwulibo ane a Faraziimine da kaara la ka ba nyɛ ka O na saŋ la neɛ a pɛnnoo bebiri daare ka ba de saanaa dɔgle O zu. 8 Kyɛ a Yeezu da baŋ la a ba poteɛrɛ, lɛ la ka O da yeli ko a dɔɔ, “Iri wa are a niŋesogɔ kyɛ.” Ka a dɔɔ iri are a be. 9 Lɛ la ka Yeezu yeli ko ba, “Ka N soore yɛ, sori bebe la ka neɛ e yelvelaa bee yelfaa a pɛnnoo bebiri daare, a faa nyɔvore bee a saa nyɔvore?” 10 A Yeezu naŋ da wa kaa a noba zaa gyeere baare, O da yeli ko la a dɔɔ, “Teɛ a fo kpaŋkpane.” Ka a dɔɔ e a lɛ, ka a o Kpaŋkpaŋkũũ deɛ leɛ kpaŋkpaŋkpeɛŋaa. 11 Kyɛ a noba suuri da iree la yaga, ka ba piili boorɔ lɛ ba naŋ na e a Yeezu. Yeezu Naŋ Iri Apostolii Pie Ne Bayi ( Mat 10:1-4 ; Mak 3:13-19 ) 12 A beri na poɔ Yeezu da yi do la a taŋzu ka O te puori Naaŋmen. O da puori la a tensogɔ zaa ka zie te nyaa. 13 Kyɛ zie naŋ da wa nyaa, O da boɔle la a O potuuribo a iri pie ne bayi ba poɔ, a boɔlɔ ba apostoliimine. 14 Bana la: Saamon, ona la ka O da pore o yuori ka Piita, ane o yɔɔ Anduru, Gyimisi ane Gyɔɔn, Filipi ane Batolomi, 15 Matio ane Tɔmaase, Gyimisi, a Alfeo bidɔɔ ane Saamon, ba naŋ da boɔlɔ Zɛlɔte, 16 Gyudase, a Gyimisi bidɔɔ ane Gyudase Ezekarɔte, a onaŋ naŋ da yi a Yeezu puori. Yeezu Naŋ Kanne Noba Kyɛ Saŋ Baalba ( Mat 4:23-25 ) 17 A Yeezu ne a apostoliimine da yi la a taŋzu sigi wa are a zigbaŋgbalaa poɔ ka O potuuribo yaga ane nembeɛoŋ naŋ yi Gyudiya paaloŋ zaa, Gyɛruzɛlɛm, ane Taaya ane Sedɔŋ mane noɔre tenne zaa da wa a be. 18 Ba da waɛ la ka ba woŋ O yɛlɛ, kyɛ ka O na saŋ ba a yi ba baaloŋ poɔ, kyɛ ka banaŋ naŋ taa sefaare nyɛ ba sammo. 19 A noba zaa da moɔrɔ la ka ba seene a Yeezu, bonso, kpeɛ̃õ da yi la O zie a saŋ ba zaa. Maaloo Ane Weɛbo Yɛlɛ ( Mat 5:1-12 ) 20 Lɛ ka a Yeezu da leɛ gbole kaa a O potuuribo kyɛ yeli: “Yɛ banaŋ naŋ waa nembaalba nyɛ la maaloo, bonso, yɛnee la so a Naaŋmen naaloŋ. 21 Yɛ banaŋ naŋ taa kɔŋ pampana ŋa nyɛ la maaloo, bonso, yɛ na tege la. Yɛ banaŋ naŋ kono pampana ŋa nyɛ la maaloo, bonso, yɛ na la la. 22 “Yɛ banaŋ noba naŋ na kyiiri yɛ, kyɛ zagre yɛ bare, a to yɛ zoma, a kyɛ boɔle yɛ nenfaare a Nensaala Bie zuiŋ nyɛ la maaloo. 23 Yɛ taa popeɛloŋ a bebiri na daare, a vara ne kyelloo, serɛzaa, a yɛ san-yɔɔ na waa la kpoŋ a tenvelaa poɔ. A ŋaa la ka ba sããkommine da e a Ŋmen-yelmanneba. 24 “Kyɛ yɛ banaŋ naŋ e bondaanema yuori la we, bonso, yɛ nyɛ la yɛ mooreteroo baare, 25 “Yɛ banaŋ naŋ tege pampana ŋa yuori la we, bonso, kɔŋ na kpɛ yɛ la. Yɛ banaŋ naŋ laara pampana ŋa yuori la we, bonso, yɛ na koŋ la a ŋma nentaŋ. 26 “Yɛ banaŋ noba zaa naŋ puuro yɛ yuori la we, bonso, lɛ la ka ba sããkommine da e ko a kaŋwaa Ŋmen-yelmanneba. Dɔndɔnne Nɔmmo Yɛlɛ ( Mat 5:38-48 ; 7:12a ) 27 “Kyɛ N yele korɔ la yɛ banaŋ naŋ kyɛllɛ, yɛ nɔnɔ yɛ dɔndɔnne, a erɛ soŋ korɔ banaŋ naŋ kyiiri yɛ, 28 a maala banaŋ naŋ kaara eŋnɛ yɛ, a puoro korɔ banaŋ naŋ seɛre yɛ. 29 Ka neɛzaa wa fale fo lampɛgreŋ, leɛ a onaŋ meŋ ko o, ka o fale, kyɛ ka neɛ wa faa fo kpar-lee, ta mɔŋ o a fo kpar-kpoŋ meŋ. 30 Ko neɛzaa naŋ sɔre bon yi fo zie, kyɛ ka neɛzaa wa de fo boma, ta la soore de a. 31 Yɛ erɛ korɔ yɛ taaba lɛ yɛ naŋ boɔrɔ ka ba erɛ korɔ yɛ.” 32 “Ka fõõ nɔnɔ banaŋ yoŋ naŋ nɔŋ fo, boŋ tɔnɔ la ka fo na nyɛ? Haali gba, a nenfaare meŋ nɔnɔ la banaŋ naŋ nɔnɔ ba. 33 Ka fõõ erɛ soŋ korɔ banaŋ yoŋ naŋ erɛ soŋ korɔ fo boŋ tɔnɔ la ka fo na nyɛ? Haali gba, a nenfaare meŋ maŋ e la lɛ. 34 Ka fõõ maŋ pɛŋ banaŋ yoŋ fo naŋ teɛre ka fo na leɛ nyɛ la bonkaŋ yi ba zie, boŋ tɔnɔ la ka fo na nyɛ? Haali gba, a nenfaare meŋ maŋ pɛŋ la ba nenfa-taaba ka ba leɛ nyɛ tɔnɔ. 35 Kyɛ yɛ nɔnɔ yɛ dɔndɔnne, a erɛ soŋ, a pɛŋnɛ noba, kyɛ ta teɛrɛ ka ba leɛ yɔɔ yɛ. A yɛ san-yɔɔ na e la kpoŋ, ka yɛ e a Naaŋmen Kpeɛ̃õ Zaa Daana biiri, bonso, O maŋ taa la nimimaaroŋ ko a potuo deme ane a nenfaare. 36 Yɛ zoro noba nembaaloŋ, aŋa yɛ Saa Naaŋmen naŋ zoro noba nembaaloŋ lɛ.” Taaba Sɛrɛɛdiibu Yɛlɛ ( Mat 7:1-5 ) 37 “Ta di fo tɔ sɛrɛɛ, ka ba ta wa di fo meŋ sɛrɛɛ; ta yeli ka neɛ le la sɛrɛɛ poɔ, ka ba ta wa yeli ka fo meŋ le la sɛrɛɛ poɔ. Di suuri ko fo tɔ, kyɛ fo meŋ na nyɛ la sudi; 38 yɛ maŋ tere, kyɛ Naaŋmen na ko yɛ la. O na manne la ka a paale, ka O dii eŋ, a zɛgre zɛgre, ka a pa te doɔrɔ yaara, ka ba de ko yɛ. A lɛ fo naŋ manne seŋ a tere, lɛ ka ba na leɛ manne seŋ a ko fo.” 39 A Yeezu da la lɔɔ la sekpɔgre ko ba, “Zɔŋ na toɔ̃ tage la o zɔŋ tɔ be? A ba zaa bayi koŋ laŋ le bogi poɔ be? 40 Zanzanna ba ganna o wulwullo, kyɛ onaŋ zaa naŋ wa zanne velaa baare, na waa ŋa a o wulwullo. 41 Bonso ka fo nyɛ a muri naŋ be fo tɔsoba nimiri poɔ, kyɛ ba nyɛ a wɛge naŋ be a fo meŋɛ nimiri poɔ? 42 Bee, wola ka fo na toɔ̃ yeli ko fo tɔ, ‘N ba, vɛŋ ka n iri a muri fo nimiri poɔ’, kyɛ ba nyɛ a wɛge naŋ be a fo meŋɛ nimiri poɔ? Fõõ bampuori-kombampoɔ ŋa, daŋ iri a wɛge naŋ be a fo meŋɛ nimiri poɔ bare, lɛ la ka fo na nyɛrɛ velaa a pãã toɔ̃ iri a muri bare fo tɔ nimiri poɔ.” Teɛ Ane O Wɔmɔ Yɛlɛ ( Mat 7:16-20 ; 12:33-35 ) 43 “Te velaa zaa ba maŋ wɔnɔ wɔŋ faare, kyɛ bee ka te faa meŋ wɔŋ wɔŋ veɛle, 44 bonso, a teɛ wɔmɔ zie ka fo maŋ kaa kyɛ baŋ a teɛ. Fo koŋ baŋ pɔre kaŋkaŋaa gɔzaŋaa zu, bee a pɔre zemberemɛ haanaa zu. 45 Nemmeŋɛ yelsonne maŋ yire la o sukyiri poɔ, ka nenfaa meŋ yelfaare yire o sukyiri poɔ, bonso, yɛlɛ na naŋ paale neɛ sukyiri, ana la maŋ yire o noɔreŋ.” Yimeɛrebɛ Bayi Sekpɔgre ( Mat 7:24-27 ) 46 “Bonso ka yɛ boɔlɔ ma ‘Daana, Daana,’ kyɛ ba erɛ bonna N naŋ yele korɔ yɛ? 47 N na wuli yɛ la neɛ naŋ wa N zie, a wa woŋ a N yelbie, a sage de a, lɛ o soba naŋ waa. 48 O soba waa ŋa dɔɔ kaŋ naŋ meɛrɛ o yiri, a tu a yiri pare ka o sigi yaga a te tɔ piiri, ka o mɛ a yiri a piiri zu. Ka kɔmpiiri wa ŋmɛ, ka a baa kyeɛ̃, ka koɔ̃ laare pɔge a yiri, kyɛ ka o ba gbigre, bonso, a yiri mɛ la velaa. 49 Kyɛ neɛ naŋ maŋ woŋ N yelbie kyɛ ba tuuro a, o soba waa seŋ ŋa dɔɔ kaŋ naŋ mɛ o yiri teŋɛŋ, ka a yiri pare ba biŋ zikpeɛŋaa. A baa naŋ da wa kyeɛ̃ ka a koɔ̃ wa ŋmɛ a yiri, wieouŋ lɛ ka o ŋmore o zaa, ka a o leebu da waa saamo kpoŋ.” |
First New Testament in Dagaare Language © The Bible Society of Ghana, 2013.
Bible Society of Ghana