2 Makabiis 15 - Naawuni Kundi Kasi Din Mali Diutɛrɔkanɔnikal Litaafinima

Nikano nia biɛɣu

¹ Nikano ni daa wum ni Judas min’ o tɔbbihi maa bela Samaria yaɣili polo, ka o daa niŋ nia ni o chaŋ ti liri ba Vuhim Dabisili dali din ni chɛ ka o ku lu barina ni.

² Ka bɛ ni daa muɣisi Yɛhudianim’ shɛba ka bɛ dol’ o la daa yɛli, “Di tum putɔɣu tuma din nyɛ mɔɣu ni biɛhigu tuma ŋɔ, amaa tim’ ŋun nyari binshɛɣukam ŋɔ ni tibigi dabisi’ shɛli ka zaŋ li leei dabisili din be kasi gari dabisa shɛŋa din kpalim ŋɔ jilima.”

³ Ka noli ni daa doli ninvuɣ’ biɛ’ so ʒiibuta zuɣu maa daa bɔhi ni naa m-be alizanda ni ŋun daa zali ni bɛ gbibi Vuhim Dabisili maa?

⁴ Ka bɛ daa garigi yɛl’ o, “Ti Duuma ŋun be, ka nyɛ Alizanda Naa ŋɔ maŋmaŋa n-daa zali ti ni ti gbibi dabisili din pahiri ayopɔin maa.”

⁵ Ka o daa garigi yɛli ba, “Man’ gba nyɛla dunia ŋɔ naa, ka zali ya ni yi kpuɣi yi bidibbina n-tum naa tuma maa naai.” Amaa di zaa yoli, o daa bi di nasara o ni daa lo ni o tum tuumbiɛ’ shɛli maa ni.

Judas mali Yɛhudianim’ shili gu tɔbu

⁶ Ka Nikano maa daa tɔɣisi barinyubo mini karimbaani yɛtɔɣa, ka bɔri ni o me binshɛli zali zama laɣiŋgu shee din ni teer’ o ni nyaŋ Judas min’ o tɔbbihi shɛm yɛla.

⁷ Amaa Judas daa kul niŋla naani ka niŋ yɛda zaa ni o ni nya sɔŋsim o Duuma sani.

⁸ Ka o daa kpaŋsi o tɔbbihi maa ni bɛ di zɔri Chɛfirinim’ maa dabiɛm, ka daa yɛli ba ni bɛ teemi saha shɛli ha sɔŋsim ni daa yi alizanda ni na ti sɔŋ ba shɛm la yɛla, ka yuuni bɔrila Kpiɔŋlan’ Naa ni yɛn ti ba nasara shɛli.

⁹ O daa zaŋ zaligu kpana la puuni yɛtɔɣa mini anabinim’ yɛligu kpaŋsi ba, ka teei ba bɛ ni daa mo mɔri shɛŋa ka di nasara la, ka di daa kpaŋsi bɛ suhuri pam.

¹⁰ O ni daa kpaŋsi bɛ suhuri maa, ka o daa ti ba o zaligunima. Di saha maa ka o daa lan yɛli ba Chɛfirinim’ maa ni ka dihitabili, ka nyɛ bɛn bi gbibi bɛ pɔri shɛm yɛla.

¹¹ O daa ti bɛ zaa bidibbina, ka di pala bɛ ni niŋ nyɔtaɣirisi mini kpan’ shɛŋa yɛda la, amaa o ni daa zaŋ suhukpeeni yɛtɔɣ’ shɛŋa ti ba la puuni, ka o daa lan zaŋ o ni zahim zahin’ shɛli, ka di ŋmanila ʒii ka o nya n-yɛli ba, ka di lan kpaŋsi ba pam.

¹² O ni daa nya shɛli maa m-bɔŋɔ: o daa nyala Onias, ŋun daa nyɛ maligumaaniba zuɣulana, ka nyɛ ninvuɣ’ titali ni ninvuɣ’ suŋ ni ŋun mali shɛhira viɛla, ka lan nyɛ tarima, ka lan nyɛ ŋun tɔɣisiri yɛtɔɣa din niŋ kamaata ni bɛ ni daa wuhi so biɛrisuŋ zaa o bilim ni la, ka o teeg’ o nuu n-suhiri Naawuni tiri Izraɛlnim’ zaa.

¹³ Di nyaaŋa ka Judas daa lan nya do’ so ni yina ka o zabiri paligi zaa m-mali dariza ka wolig’ o o ko. O daa nyɛla ŋun mali jilima mini yiko din ka ŋmali.

¹⁴ Ka Onias daa tɔɣisi yɛtɔɣa yɛli, “Naawuni daanab’ Jɛrimia m-bala, o nyɛla ŋun yuri Izraɛlnima, ka suhiri Naawuni pam tiri bɛ mini tiŋ’ kasi maa.”

¹⁵ Di saha ka Jɛrimia daa teeg’ o nudirigu n-zaŋ salima takɔbi ti Judas ka yɛl’ o yɛtɔɣa ŋɔ,

¹⁶ “Deemi takɔb’ kasi ŋɔ, di nyɛla pini din yi Naawuni sanna, dina ka a yɛn zaŋ ku a dimnim’ maa.”

¹⁷ Ka bɛ kɔba ni daa kpaŋsi Judas ni daa tɔɣisi ba yɛtɔɣ’ maŋa din daa ti nachimba maa suhukpeeni la, ka bɛ daa zali ni bɛ bi yɛn bɔrila soya kɔŋko, amaa bɛ yɛn liri ba mi ni suhukpeeni, ka woligi yɛlli maa ninvuɣ’ yino kam ni yɛn tuhi tɔb’ maa ni suhukpeeni shɛm, dama bɛ tiŋ’ maa mini luɣ’ kasi shee la ni Naawuni jɛmbu duu la nyɛla din be barina ni.

¹⁸ Bɛ paɣiba mini bɛ bihi ni bɛ mabihi bɛn nyɛ dɔbba ni paɣiba ni bɛ dɔɣiriba yɛla daa dii bi muɣisi ba pam. Din yɛla daa muɣisi ba pam daa nyɛla bɛ ni daa mali bɛ jɛmbu shee du’ shɛli din be kasi la.

¹⁹ Ka di daa niŋ bɛn daa yɛn kpalim be tiŋ’ maa ni nandahima, ka bɛ suhuri zɔhiri bɛ ni yɛn chaŋ mɔɣu ni ti tuhi tɔb’ shɛli maa ni yɛn bahindi shɛm zuɣu.

Nikano nyaŋbu min’ o kum

²⁰ Bɛ zaa nina ni daa kul kpala binshɛli din kanna maa, ka bɛ dimnim’ maa mi daa pun nyɛ bɛn mirina ka bɛ tɔbbihi nyɛla bɛn niŋ tɔb’ tuhibu shili, ka zaŋ wɔbiri zalizali luɣ’ shɛŋa din niŋ kamaata la, ka chɛ ka tɔbbihi bɛn chani tiŋ’ la be bɛ luɣa zuɣu.

²¹ Ka Makabius daa nya bɛ dimnim’ maa tɔbbi’ gbaliŋ maa mini bɛ ni gbibi bidibbin’ shɛŋa ni wɔbiri bɛn taai kanna maa, ka o daa teeg’ o nuhi tiri alizanda ni, ka suh’ o Duuma ŋun tumdi alahiziba tuma ŋɔ, dama o daa mi ni o Duuma zaŋdila nasara tiri ninvuɣ’ shɛb’ bɛn simdi li, ka pa ni bɛn mali bidibbina.

²² O daa suhila Naawuni ŋ-ŋɔ: “Yaa n Duuma, Juda Naa Hɛzɛkia saha la nyini n-daa tim a malaika naa Sɛnachɛrib sansan’ ni ka o ti ku o tɔbbihi tuhi’ kɔbiga ni tuhi’ pihiniinaanu la.

²³ Dinzuɣu pumpɔŋɔ, nyini ŋun nyɛ alizanda naa ŋɔ, timm’ a malaika suŋ na ka o ti gari ti tooni n-zaŋ dabiɛm mini niŋ’ sɔhibo kpɛhi ti dimnim’ maa.

²⁴ Zaŋm’ a nuu din mali kpiɔŋ ŋɔ ŋme ninvuɣ’ shɛb’ bɛn tur’ a, ka kana ni bɛ ti lir’ a ninvuɣ’ gahinda ŋɔ luhi. O ni daa zaŋ yɛtɔɣ’ shɛŋa naag’ o wunsuhigu maa m-bala.

²⁵ Ka Nikano min’ o tɔbbihi maa daa piɛbiri kikahi, ka yiini tɔb’ yila kanna.

²⁶ Amaa ka Judas min’ o tɔbbihi maa daa kpe bɛ dimnim’ maa ni ni Naawuni kabu mini wunsuhigu.

²⁷ Dinzuɣu bɛ daa gbibila bidibbina bɛ nuhi ni tuhiri tɔb’ maa ka suhuri Naawuni bɛ suhiri ni, ka daa ku bɛ dimnim’ maa kaman niriba tuhi’ pihitanaanu. Ka bɛ suhuri daa paligi pam Naawuni ni daa yi zahira sɔŋ ba shɛm maa zuɣu.

²⁸ Tɔb’ maa ni daa naai ka bɛ labiri kuni ni suhupiɛlli, ka bɛ daa nya Nikano ka o yɛla gbaɣino kpi n-doya.

²⁹ Di saha ka bɛ daa tahira, ka vuri mɔni, ka bɛ daa paɣi alizanda Naa ŋɔ bɛ yaannim’ yɛligu ni.

³⁰ Di nyaaŋa ka Judas ŋun daa zaŋ o niŋgbuŋ min’ o shia taɣ’ o niriba dini, ka nyɛ ŋun daa gbibi nia viɛlli o bipolital’ ni zaŋ chaŋ o yanim’ polo la daa zali ni bɛ ŋmaami Nikano zuɣu min’ o bɔɣu n-zaŋ li kuli Jɛrusalɛm.

³¹ O ni daa ti paai yiŋa, o daa bolila o yanim’ maa laɣim taba, ka chɛ ka maligumaaniba zani sara maligu bimbini gbini, ka o daa tim boli tɔbbihi bɛn daa be bɛ yaa ni be luɣ’ shɛli la na.

³² Ka o daa zaŋ Nikano ŋun daa nyɛ ninvuɣ’ biɛɣu maa zuɣu maa wuhi ba, ka daa lan zaŋ ninvuɣ’ so ŋun tɔɣisiri yɛtɔɣ’ yoya maa bɔɣu maa wuhi ba, o ni daa teeg’ o bɔɣ’ shɛli ni barinyubo ni o saɣim Kpiɔŋlan’ Naa jɛmbu du’ kasi la.

³³ Ka o daa ŋmaai Nikano ŋun daa pa Naawuni jɛmda maa zilinli, ka yɛli ni o yɛn ŋmahi li la zaɣ’ bihibihi ti noonsi ka bɛ di, ka zaŋ o zuɣu min’ o bɔɣu la yili Naawuni jɛmbu duu tooni ka di leei o jɛrilim tuma nyɔri.

³⁴ Ka bɛ zaa daa lihi zuɣusaa ka paɣi bɛ Duuma ŋun yih’ omaŋ’ palo ŋɔ n-yɛra, “Ti paɣiri ti Duuma ŋun gul’ o jɛmbu duu ka bɛ bi ta li daɣiri ŋɔ.”

³⁵ Ka Judas daa zaŋ Nikano zuɣu maa yili yaa ni daa be luɣ’ shɛli polo la, ka di nyɛ shihirili sokam sani din wuhiri bɛ Duuma ni sɔŋ ba shɛm.

³⁶ Ka bɛ daa niŋ piibupiibu n-saɣi ni di bi simdi ka dabisili maa ti gari ka so bi teei di yɛla, amaa ni di simdi ni bɛ puhiri di chuɣu goli so bɛ ni booni Ada Aramaik yɛligu ni la biɛɣu pinaata dali din nyɛ Mɔdɛkai dabisili la dazɔhigu dali.

Ŋun sabi yɛla ŋɔ yɛtɔɣ’ shɛŋa din bahindi nyaaŋa

³⁷ Yɛla maa ni daa ŋmaligi lu Nikano zuɣu shɛm m-bala, ka di saha maa zaŋ chana ka Hiburunim’ maa daa kpalim su tiŋ’ maa. Dinzuɣu n ni naai n lahibali maa kpe.

³⁸ Dinzuɣu n yi yɛl’ li viɛnyɛliŋga di ninni, n ni di bɔri shɛm m-bala; ka di yi nyɛla m bi yɛl’ li viɛnyɛliŋga, ka yɛl’ la shɛŋa ka chɛ shɛŋa, dindina n ni ni tooi niŋ shɛm n yaa tariga m-bala.

³⁹ Kaman wain kɔŋko nyubu ni mali barina, ka kom kɔŋko nyubu gba mali barina, amaa ka bɛ zaŋ kom gari wain ni ka di niŋ nyaɣisim ka mali nyubu ka tiri suhupiɛlli shɛm, lala ka lahibali din sabi viɛnyɛliŋga gba tiri bɛn karindi li tiba suhupiɛlli. Kpe n-nyɛ di tariga.