2 Makabiis 14 - Naawuni Kundi Kasi Din Mali Diutɛrɔkanɔnikal Litaafinima

Alisimus tɔɣisi yɛtɔɣa jɛndi Judas

¹ Di yuma ata nyaaŋa ka bɛ daa yɛli Judas min’ o tɔbbihi maa ni Sɛliukus bia Dɛmitirius zaŋla ŋarima pam ni tɔbbihi bɛn mali yaa n-doli teeku kana ti sheei Tiripolis ŋarima zanibu shee

² n-ku Antiɔkus mini Lisias ŋun gul’ o la ka deei tiŋgbɔŋ maa su.

³ Ka do’ so ŋun yuli daa booni Alisimus, ka o daa nyɛ sara maligumaaniba zuɣulana, amaa ka daa ti ta omaŋ’ daɣiri saha shɛli bɛ ni daa taai duŋ wɔligi la; o ni daa ti baŋ ni o nyɛvili bela barina ni ka lan mi ni o ku lan tooi paai sara maligu bimbini kasi la gbini,

⁴ ka o daa chaŋ Naa Dɛmitirius sani yuun’ shɛli din pahiri yuun’ kɔbiga ni pihinu ni yin’ ni nti zaŋ nam zuɣupiligu din nyɛ salima mini abie tia vari ti o. Dimbɔŋɔ nyaaŋa ka o daa lan doli bɛ kali soli n-zaŋ Naawuni jɛmbu duu olivi tia vari ti o pahi. Dindali maa o daa bi yɛli shɛli.

⁵ Ka daliri daa ti niŋ ka o jɛrilim nia maa yi polo. Naa Dɛmitirius n-daa bol’ o ni o kana ka o min’ o saawaranim’ ti laɣim ʒini ka bɛ daa bɔh’ o Yɛhudianim’ maa biɛhigu mini bɛ nia ni nyɛ shɛm. Ka o daa garigi yɛli ba:

⁶ “Bɛ ni booni Yɛhudianim’ shɛb’ Hasidinima, ka bɛ toondan’ nyɛ Judas Makabius la nyɛla ninvuɣ’ shɛb’ bɛn kul bɔri tɔbu, ka chɛ ka niriba taari duŋ niŋdi nanima, ka bi chɛ ka suhudoo be nam maa ni.

⁷ Dinzuɣu ka n chɛ n yaannim’ jilima maa, n yɛrila maligumaaniba zuɣulaantali la ka kana kpe maa.

⁸ Ka n ni mali shɛli tuuli nyɛla m puu’ m-biɛri naa zuɣu. Ka din pahi nyɛla m puu’ n-lan biɛri n yanim’ maa zuɣu. Dama n ni boli ninvuɣ’ shɛb’ yuli ŋɔ jɛrilim tuma zuɣu chɛ ka tiŋgbɔŋ maa zaa nya ashaara pam.

⁹ Naa, a ni mi yɛla ŋɔ zaa piligu zaŋna ni pumpɔŋɔ ŋɔ, n suhir’ a ni a tɛhi tiŋgbɔŋ ŋɔ mini ti zuliya ŋɔ yɛla, ka zo ti nambɔɣu niŋ ti nirilim kaman a ni niŋdi sokam shɛm.

¹⁰ Judas ŋun dee yi be o nyɛvili ni, suhudoo kul ku niŋ gomnanti maa ni.”

Dɛmitirius tim Nikano ni o ti liri Judas

¹¹ Alisimus ni daa kul yɛli yɛtɔɣa ŋɔ naai, ka naa zɔnim’ maa zaa daa chɛ ka Naa Dɛmitirius suhu yiɣisi pahi, dama bɛ daa nyɛla bɛn je Judas.

¹² Ka o daa dii yihi Nikano ŋun daa su wɔbiri fukumsi la n-zaŋ o leei Judia gomna n-tim o,

¹³ ka zal’ o ni o kum’ Judas, ka wurim o tɔbbihi maa bahi, ka zaŋ Alisimus leei maligumaaniba zuɣulana Naawuni jɛmbu du’ titali la puuni.

¹⁴ Ka Chɛfirinim’ bɛn zaa daa be Judia, ka daa zɔri Judas dabiɛm ka zo la zaa daa laɣim chaŋ ti pahi Nikano zuɣu ka tɛhiri ni Yɛhudianim’ zuɣubiɛɣu mini bɛ daashaara maa yɛn nyɛla bɛn’ Chɛfirinim’ maa tɔŋsim.

¹⁵ Yɛhudianim’ maa ni daa wum Nikano kandina maa mini Chɛfirinim’ maa ni daa laɣim shɛm maa yɛla, ka bɛ daa niŋ taŋkpaɣu puɣi bɛ zuɣuri ka suhi Naawuni ŋun zal’ omaŋmaŋ’ niriba ni bɛ kul beni sahakam ka nyɛ ŋun yihir’ omaŋ’ zahira n-gbib’ o niriba maa.

¹⁶ Ka Judas ŋun daa nyɛ bɛ toondan’ maa daa bahi noli, ka bɛ daa dii yi nimaani chaŋ ka bɛ ti zaŋ nya taba tiŋkpan’ shɛli din yuli booni Adasa la.

¹⁷ Ka Judas tizo Simɔn daa nyɛ ŋun tuhiri Nikano, ka daa bi diri nasara, dama bɛ dimnim’ maa ni daa kabiri kanna shɛm maa daa pa bɛ ni yu shɛm.

¹⁸ Di zaa yoli, Nikano ni daa wum Judas min’ o tɔbbihi maa ni niŋ suhukpeeni tuhiri tɔb’ maa shɛm bɛ tiŋgbɔŋ maa zuɣu maa, ka o daa gbaɣisi tɔbu, ka zali ni tab’ tuhibu ku mali bɛ yɛlli maa.

¹⁹ Dinzuɣu ka o daa tim Pɔsidɔnius mini Tiɔdɔtus ni Matatias ni bɛ chaŋ ka bɛ mini ba ti lo zɔsimdi alikauli ni taba.

²⁰ Bɛ ni daa zahim yɛtɔɣ’ shɛŋa din be di puuni maa naai, ka toondaannim’ maa daa zaŋ li yɛli niriba maa, ka di daa wuhi ni bɛ zaa mali naŋgban’ yini, ka bɛ daa saɣi alikauli maa.

²¹ Ka toondaannim’ maa daa zali ba dabisili shɛli bɛ toondaannim’ maa kɔŋko ni yɛn laɣim ʒini. Ka bɛ daa zaŋ chɛchɛbuŋ’ yi bɛ yino kam tɔbbihi sanna, ka zaŋ jilima kuɣisi na ti zali.

²² Ka Judas daa chɛ ka tɔbbihi bɛn gbibi bidibbina guŋgu luɣ’ shɛŋa bɛ tɔb’ nɛma ni daa be din ni taɣi bɛ dimnim’ ka bɛ ku tum bibiɛlim tuma libigi ba. Di saha ka bɛ daa gbaai saawara din niŋ kamaata.

²³ Ka Nikano daa kpalim be Jɛrusalɛm, ka daa bi niŋ Yɛhudianim’ maa zaɣ’ biɛɣu, ka daa bahi ninvuɣ shɛb’ bɛn zaa daa laɣim o sanna maa.

²⁴ Ka o daa kul chɛ ka Judas be o sani, ka o mini Judas daa bi wɔligir’ taba.

²⁵ Ka o daa kpaŋsi Judas ni o kpuɣim’ paɣa n-dɔɣi bihi. Di saha ka o daa kpuɣi paɣa n-ʒini luɣ’ yini ni suhudoo.

Nikano lan ŋmaligi lu Judas zuɣu

²⁶ Amaa Alisimus ni daa ti nya ka bɛ niriba maa mali nia viɛla ni tab’ shɛm maa ka o daa zaŋ bɛ daalikauli gbaŋ maa chaŋ Dɛmitirius sani nti yɛl’ o ni Nikano bi lan doli bɛ gomnanti maa zaligunima, dama ni o zaŋla Judas ŋun nyɛ nia biɛrilan’ maa zali ni o ti zan’ o zaani.

²⁷ Ka ninvuɣ’ biɛɣu maa ʒiri maa daa chɛ ka naa suhu yiɣisi pam, ka o daa sabi gbaŋ ti Nikano n-yɛli ni o bi yu bɛ daalikauli maa, ka zal’ o ni o gbaam’ Makabius n-zaŋ o tahi Antiɔk ti kpɛhi duu yomyom.

²⁸ Lahibali ŋɔ ni daa paai Nikano di daa muɣis’ o pam ka saɣim o suhu, o ni daa lan yɛn yiɣisi alikauli maa ka di mi pala Judas tumla taali shɛli maa zuɣu.

²⁹ Di mi daa naan ku tooi nani ni o ŋme naa yɛligu maa naŋgbankpeeni. Di saha ka o daa bɔri daliri shɛli o ni yɛn zaŋ yɔhim Judas gbaag’ o.

³⁰ Amaa ka Judas daa nya ka Nikano kpalim yiɣisirila o suhu bahir’ o zuɣu, ka kan’ o sanna ni suhuyiɣisili, ka bi lan be kaman o ni daa yi pun be shɛm, ka o daa baŋ ni suhuyiɣisili maa pala din ni dɔɣi bi viɛlli. Di saha ka o daa laɣim o tɔbbihi pam ka bɛ zo nti sɔɣi ka chɛ Nikano.

³¹ Nikano ni daa baŋ ni Judas mali yɛm gar’ o maa, ka o daa chaŋ Naawuni jɛmbu du’ titali din be kasi la ni saha shɛli maligumaaniba ni daa maani sara kaman bɛ kaya ni daa nyɛ shɛm la nti yɛli ba ni bɛ zaŋm’ Judas ti o na.

³² Ka bɛ ni daa po pɔri n-yɛl’ o ni bɛ bi mi o ni bɔri so maa ni be luɣ’ shɛli polo,

³³ ka o daa teeg’ o nuu tiri Naawuni jɛmbu duu maa polo ka po pɔri yɛli, “Yi yi bi gbaai Judas ti ma, n ni wurim yi Naawuni jɛmbu duu ŋɔ nahi tiŋgban’ ni, ka wurim sara maligu bimbini ŋɔ, ka me jɛmbu duu din mali jilima zali kpe n-ti Diɔnisus.”

³⁴ O ni daa yɛl’ lala naai o daa ŋmaligimi chaŋ. Di saha ka maligumaaniba maa daa teei bɛ nuhi tiri alizanda polo n-suhi Naawuni ŋun kul zabiri bɛ zuliya maa zuɣu sahakam ŋɔ yɛli,

³⁵ “Yaa ti Duuma ŋun su binshɛɣukam ŋɔ, hal a ni kul bi bɔri shɛli ŋɔ zaa yoli, a nini daa tiɣiya ni ti me jɛmbu duu ka di nyɛ a biɛhigu shee ti sunsuuni.

³⁶ Dinzuɣu pumpɔŋɔ, nyini ŋun nyɛ kasi, ka nyɛ kasi zaa Duuma ŋɔ, kul guli jɛmbu du’ shɛli ti ni na yoli yihi daɣiri ni ŋɔ, ka di chɛ ka bɛ lan ta li daɣiri pumpɔŋɔ kul mali wara.”

Razis kpi o tiŋgbɔŋ zuɣu

³⁷ Ka bɛ daa fiɣisi Jɛrusalɛm kpamba ni do’ so ŋun yuli daa booni Razis la Nikano sani ni o nyɛla ŋun yur’ o yanima, ka bɛ tir’ o jilima pam. O ni mali nia viɛla zuɣu daa chɛmi ka bɛ boon’ o Yɛhudianim’ ba.

³⁸ Saha shɛli bɛ mini Chɛfirinim’ ni daa bi laɣindi la ka bɛ daa zaŋ o taali bɛ daadiini din nyɛ Yɛhudianim’ jɛmbu soli la zuɣu. Ka o daa yi n-zani n-zaŋ o niŋgbuŋ min’ o nyɛvili pa talima Yɛhudianim’ jɛmbu soli maa zuɣu.

³⁹ Ka Nikano daa bɔri ni o wuhi o ni gbibi dimdi shɛli ni Yɛhudianim’ maa, ka daa tim tɔbibihi kɔbisinu ni bɛ ti gbaag’ o na,

⁴⁰ dama o daa tɛhiya ni bɛ yi gbaag’ o di ni dam bɛ suhuri.

⁴¹ Tɔbbihi maa ni daa yɛn kpe duchunchuni maa ni ka zaŋ kiŋkansi ni bɛ yooi di dundɔŋ dunoli, o daa zali ba mi ni bɛ niŋmi buɣim na ka bɛ nyo di pundi maa. Ka tɔbbihi maa ni daa gili ŋun Razis niŋ sunsuuni maa zuɣu, o daa zaŋ o takɔbi kpali sa tiŋa n-lu di noli zuɣu.

⁴² O daa paɣiya ni o kpi jilima kum n-gari o lu alahichinim’ maa nuu ni n-di wahala biɛ’ shɛŋa din bi simdi bɛ ni daa dɔɣ’ o ni jilima shɛli la zuɣu.

⁴³ O mɔbu maa ni, takɔbi maa daa bi kuh’ o ni bɔri ni di kuh’ o luɣ’ shɛli maa. Ka zama maa daa kul kabiri kpɛri dunol’ ni na. Ka o daa niŋ suhukpeeni n-guui chaŋ ti du gooni n-zaŋ omaŋ’ bahi tiŋ’ na zama maa ni.

⁴⁴ Amaa ka bɛ daa miligi yomyom ka chɛ palo ka o lu palo maa ni;

⁴⁵ ka daa na ne, ka di ku o suli pam, ka o daa vaai yiɣisi, hal o ʒim ni daa kul yiri ka o dansi galisi maa zaa yoli, ka o daa guui ti tim zama maa ni n-chaŋ ti du n-tam tampiŋ chomchom zuɣu,

⁴⁶ ka di daa chɛ biɛla ni o ʒim zaa yi o niŋgbuŋ ni, ka o daa darigi yih’ omaŋmaŋ’ nyɔri niŋ o nuhi ayi ni n-zaŋ li labi zama maa na, ka suhiri ti Duuma ŋun su nyɛvili mini shia ŋɔ ni o ti labisi li ti o yaha. O ni daa kpi shɛm m-bala.