2 Makabe mɩnɛ 8 - A SƐB-SÕW

A Zuda Makabe ìr'ɩ nɩ a zɛbr

¹ A Zuda Makabe nɩ a ʋ taabɛ mɩ́ tɩ sɔwl'a kpɛ a tẽli pʋɔ. Bɛ mɩ́ tɩ bʋɔl'ɩ a bɛ yɛbr Zifʋ mɩnɛ kɛ́ bɛ wa tu bɛ. Bɛ mɩ́ tɩ ɩ na a bɛl na cãà tɛr a Zifʋ mɩnɛ naaŋmɩn-sàw-deb a, bɛ wa a bɛ zie. À ŋá n'a bɛ tɩ tʋ̃ɔ́ ɓã nɩbɛ taa ta túr-ayʋɔb (6 000).

² Bɛ tɩ zɛlɛ nɩ a Sore yãayãa, k'ʋʋ sõw a ʋ nɩ-bʋʋrɛ a nɩbɛ za na dɔwrɛ a, ɛ́ zɔ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ a nɩ-faar na ɩ k'ʋ tɛr dɛwr a nɩbaalʋ.

³ Bɛ mɩ̀ tɩ zɛlɛ ʋ na k'ʋʋ tɛr mimi-baalʋ a tẽ-kpɛ̃ɛ ƴãw bɛ na ŋmɛr bɛr, ɛ́ kʋ̃ yaa kɛ́ ɩ ʋ ɩ tãlãtãlã a. Bɛ tɩ cãà na zɛlɛ ʋ k'ʋʋ bɛr wõ a zɩ̃ɩ na cɩɩrɛ bɔbr'ɩ san yáafʋ a,

⁴ k'ʋʋ taa yiire a bibiir na bɛ sãw ɛ́ bɛ kʋ kʋ ɛ́ a bɛ tu sɔ́r a bɛrɛ ɩ, k'ʋʋ dɔwrɩ dɔwrɩ a bɛlɩ dem na tɩ tʋ ʋ a. À ŋá n'a ʋ na wul k'ʋʋ bɛ nɔnɛ a yel-faa ɩ.

⁵ A Zuda na dɛ wa tɩ de a zɛbr-nɩbɛ niwn a, a nɩ-bʋʋr-yoru bɛ mɩ́ lɛb tɩ tʋ̃ɔ́ ɩ ʋ bom za ɩ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a Sore tɩ bɛr'ɩ a suur a ʋ nɩ-bʋʋrɛ ƴãw, ɛ́ tɛr'ɩ bɛ su-ɓaarʋ.

⁶ A Zuda mɩ́ tɩ ùr'a zɛb'ɩ a tẽ-bɛrɛ nɩ a tẽli, ɛ́ mɩ́ nyɩw a bɛr. Ʋ mɩ́ tɩ de nɩ a ziir al na vɩɛl a zɛbr ƴãw a, ɛ́ diw dɔ̃ dem yaga bɛ zɔ.

⁷ A tɩ̃ɩsɔw n'ʋ ʋ mɩ́ tɩ kaa ír a zɛbr á ŋá taabɛ ƴãw. A ʋ gãda-yele yúor tɩ yi n a ziir za.

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ Nɩkanɔɔr

⁸ A Filib na tɩ nyɛ̃ a Zuda ʋ tɛrɛ fãw bɩɛlbɩɛl, ɛ́ zɛbr tʋ̃ɔ́nɛ kʋralɛ a, ʋ sɛb'ɩ a Siiri-Kpɛ̃ɛ nɩ Fenisi ten na-kpɛ̃ɛ-lɩɛrɛ, Pitoleme, zɛlɩ ʋ k'ʋʋ wa sõw a nãà yele ƴãw.

⁹ Daadaalɛ, a Pitoleme tɩ kaa na ír Patʋrɔkʋl bidɛb, Nɩkanɔɔr, na tɩ ɩ a «Nãà bárɩ» dãw-niwn dem ƴen sob a. Ʋ tɩ kʋ̀ ʋ nɩ a nɩ-kpɛ̃ɛnʋ zɛbr-nɩbɛ na ta tùr-lɩzɛr (20 000) ɛ́ yi nɩ-bʋʋr-tɛɛtɛɛ pʋɔ a zu, ɛ́ tõ ʋ k'ʋʋ tɩ kʋ a Zifʋ nɩ-bʋʋrɛ pàw pɛr. Ʋ tɩ yel'ɩ a zɛbr-nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ kpɛ̃ɛ za, Gɔrzɩasɩ, k'ʋʋ bɩɛlɩ ʋ. A Gɔrzɩasɩ tɩ bãw nɩ a zɛbr yele vla vla.

¹⁰ A nãà Ãtiokisi tɩ tɛr'ɩ a Ʋrɔm tẽw dem salm-pla kilo tùr-lɩz'a ayi nɩ pie nɩ anaar (54 000) san. A Nɩkanɔɔr tɩ yel'a k'ʋʋ na kʋɔr'ɩ a Zifʋ mɩnɛ bɛ na na nyɔw a bɛ ɩ gbãgbaar, ʋ ya n a san ŋa za.

¹¹ Ʋ tɩ tõ n fɔ̃wlɛ yel a tẽ-bɛrɛ na be a Mediterane kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ nʋɔr a, k'aa wa da Zifʋ gbãgbaar. Ʋ tɩ yel'a k'ʋʋ na mɩ́ kʋ̀ bɛ nɩ nɩbɛ lɩz'a anaar nɩ pie salm-pla kilo lɩzɛr'ɩ ayopõi ƴãw. Ʋ bɛ tɩ bãwnɩ a dɔwrʋ a Kpɛnʋ-za-sob na na ƴãw ʋ a ɩ.

¹² A Zuda tɩ wõ na k'aa Nɩkanɔɔr waar'a. Ʋ na wa yel kʋ̀ a ʋ taabɛ k'aa dɔ̃ dem zɛbr-nɩbɛ tarɛ na a,

¹³ a dɛ̃bɩ̃ɛ dem nɩ a bɛlɩ dem na bɛ tɩ sàw a Naaŋmɩn mɩnʋ a, tɩ zɔ na cen zi-yoru.

¹⁴ A bɛl na cɛ a tɩ kʋ̀ɔr'ɩ a bɛ bʋ̃-tɛrɩ za, ɛ́ zɛlɩ a Sore k'ʋʋ faa a nɩbɛ a nɩsaal-faa Nɩkanɔɔr na tɩ kʋ̀ɔrɩ ɛ́ bɛ zɛb a zɛbr sɛr a.

¹⁵ A Sore bɛ wa faarɛ bɛ a bɛl mɩŋa ƴãw a, ʋ̃ʋ faa bɛ a wõ-taar ʋ na maal'ɩ a bɛ sãàkʋm-kore a ƴãw, nɩ a ʋ yúor bɛ na por ƴãw bɛ a ƴãw, yúor na ɩ kpɛ̃ɛ ɛ́ tɛr vɩɛlʋ a.

¹⁶ A Zuda Makabe tɩ ɓã n a ʋ nɩbɛ taa, bɛ ta túr-ayʋɔb (6 000). Ʋ tɩ kpaalɛ bɛ na, kɛ́ bɛ ta sàw a dɔ̃ dem ƴãw bɛ dɛ̃bɩ̃ɛ ɩ, kɛ́ bɛ ta zɔrɛ a nɩ-bʋʋr-yoru nɩ-yaga yaga bɛ ŋa na zɛbr'ɩ bɛ ɛ́ a bɛ tu sɔ́r a ɩ, kɛ́ bɛ ƴãw fãw zɛbr,

¹⁷ ɛ́ mɩ́ cãà bãwnɩ kʋralɛ a ɩ-faar na bɛ sɛw a nɩbɛ bɛ ŋa na ɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ ƴãw a, a vĩ bɛ na ƴãw a Zerizalɛm a, pãa de nɩ a sãàkʋm-kore tub bɛ na diw bɛr a.

¹⁸ A Zuda tɩ yel'a ƴãw pʋɔ: «A nɩbɛ bɛ ŋa ɩrɛ na ƴãwn a bɛ zɛbr bome nɩ a bɛ pʋr-ɩb ƴãw. Tɩɩm a, a Naaŋmɩn kpɛnʋ-za-sob ƴãw n'a tɩ ƴãw a tɩ tɩɛrʋ. Ʋ na tʋ̃ɔ́ na dam a ʋ nobile gb'a been yõ, ɛ́ gaalɩ a zɛbr-nɩbɛ na waar a tɩ ƴãw a, bɛlɛ nɩ a tẽ-daa za!»

¹⁹ A Zuda mɩ̀ tɩ lɛb'a sɔr a daar al za a Naaŋmɩn na sõw a bɛ sãàkʋm-kore a kʋ̀ bɛ: mɛ̃ a Senakerib daar ʋ na tɩ kʋ dɔ̃ dem tùr-kɔbr ayi vʋ̃ɔ lɩzɛr dɔwlɩ túr-anũu (185 000) a.

²⁰ Nyɩ mɩ̀ lɛb tɩɛrɩ zɛbr kãw na tɩ zɛb'ɩ Galatɩ tẽw dem, Babɩlɔn tẽw a, Zifʋ mɩnɛ túr-ani (8 000) nɩ Masedʋan tẽw dem túr-anaar (4 000) na tɩ zɛb'ɩ nɩbɛ tùr-lɩz'a ayʋɔb (120 000) a. A Masedʋan tẽw dem tɩ be n fɛrʋ pʋɔ, ɛcɛ a Naaŋmɩn sõwfʋ zũú a, a Zifʋ mɩnɛ túr-ani (8 000) tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a dɔ̃ dem pẽlẽpẽlẽ, ɛ́ de na-bome yaga.

²¹ A Zuda ƴɛ̀rʋ á ŋá tɩ ɩ na a ʋ sojarɩ kpɛ socir. Ʋ tɩ cɔbrɩ bɛ na bɛ gu a kũu a Naaŋmɩn wulu ƴãw, nɩ a bɛ tẽw ƴãw. Ʋ tɩ põ nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ ziir anaar.

²² Zi-been za mɩ́ tɩ tɛr'a ta sojarɩ túr'ɩ kɔbr anũu (1 500). A ʋ yɛbr Sɩmʋ̃, Zuzɛb nɩ Zonatã nɛbɛ ʋ tɩ ƴãw bɛ ɩ ziir ata nɩ-bɛrɛ, ʋʋ so a anaar sob.

²³ Ʋ mɩ̀ tɩ ƴãw na a Eleazaar kanɩ a sɛb-sõw zie kãw. Ʋʋ na wa tɩr a zɛbr ƴɛ̀r-bir ŋa: «Naaŋmɩn sõwfʋ» a, ʋ de nɩ a zi-dãw-niwn dem niwn zɛbr'ɩ a Nɩkanɔɔr.

²⁴ A Kpɛnʋ-za-sob tɩ lãw nɩ bɛ na. Lɛ n'a bɛ tɩ kʋ dɔ̃ dem tùr-piwaɩ (9 000). Bɛ tɩ ƴãw nɩ a Nɩkanɔɔr sojarɩ yaga zie bàalʋ ɛ́ cɛ̀ a bɛ ƴã-gã-ɓɛrmɛ a mɩnɛ ŋma, ɛ́ diw a ʋ zɛbr-nɩbɛ ŋmãa na cɛ a, bɛ zɔ.

²⁵ Bɛ tɩ de nɩ a nɩbɛ na tɩ wa kɛ́ bɛ wa da bɛ bɛ ɩ gbãgbaar a libie. Bɛ tɩ diw bɛ na zãá nɩ, ɛcɛ a zie na tɩ tɔlɛ a, bɛ lɩɛb'ɩ pùor wa.

²⁶ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a pɩ̃ɛnʋ-bibir zãa daarɩ́ tɩ n'a, alɛ n'a so bɛ tɩ ŋmãa a bɛ diwfʋ bɛr.

²⁷ Bɛ na tɩ wob a dɔ̃ dem zɛbr bome ɛ́ de a bɛ bʋ̃-tɛrɩ a, bɛ tɛr'ɩ a pɩ̃ɛnʋ-bibir tub. Bɛ tɩ danɩ nɩ a Sore, ɛ́ puori ʋ nɩ barka puor-yaga, ʋ na sàw bɛ nyɛ̃ a bibir ŋa ʋ na lɛb wul bɛ a ʋ nɔ̃wfʋ a.

²⁸ A pɩ̃ɛnʋ-bibir na wa tɔl a, bɛ põ nɩ a zɛbr na-bome ŋmãa a nɩbɛ na nyɛ̃ dɔwrʋ a, nɩ a pɔw-kɔbɛ nɩ a bi-kpebe. Al pùorí, bɛ põ a al na cɛ a a bɛ cara pʋɔ bɛlɛ nɩ a bɛ bibiir.

²⁹ A na wa baar'a, bɛ lãw na puori zɛlɩ a Sore, a su-ɓaarʋ sob, k'ʋʋ ɩ ʋlɛ nɩ a ʋ tõ-tõ-biir lɛb kpɛ taa a nʋɔr kʋ.

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ Timote

³⁰ Al pùorí, a Zuda nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ zɛb'ɩ nɩ Timote nɩ Bakɩdɛsɩ zɛbr-nɩbɛ. Bɛ tɩ kʋ n a dɔ̃ dem sojarɩ tùr-lɩzɛr'ɩ dɔwlɛ (20 000), ɛ́ zɛb de zɛbr-yir-kpɛn na kɛrɩ a. Bɛ tɩ põ nɩ a zɛbr na-bʋ̃-yaga bɛ na zɛb de a, ziir ayi a zɛ̃ taa: bɛl mɩŋa tɛr a mɩnɛ, ɛ́ a mɩnɛ bɛ kʋ̀ a nɩbɛ na nyɛ̃ dɔwrʋ a, nɩ a bi-kpebe nɩ a pɔw-kɔbɛ, tɩ lãwnɩ a dɛb-nyamɛ.

³¹ Bɛ tɩ maal'a wob a dɔ̃ dem zɛbr bome ɓã taa, tɩ ƴãw a ziir na sɛw taa nɩ a. Bɛ tɩ cen nɩ nɩ a bome ŋmãa bɛ na wob a, a Zerizalɛm.

³² Bɛ tɩ kʋ n a nɩbɛ na lãwnɩ a Timote zɛbr a zɛbr a nɩ-kpɛ̃ɛ, nɩsaal-faa na dɔwrɩ a Zifʋ mɩnɛ yaga za a.

³³ Bɛ na tɩ maalɛ a zɛb-tʋ̃ɔ́fʋ cuwr a Zerizalɛm a lɛn daar a, bɛ tɩ nyɩw nɩ a bɛlɩ dem na nyɩw a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pamɛ bɛr a. Bɛ mɩ̀ tɩ nyɩw nɩ Kalisɩtɛn na tɩ zɔ kpɛ yile kãw pʋɔ a. À ŋá n'a ʋ tɩ nyɛ̃ a dɔwrʋ na sɛw taa nɩ a ʋ naaŋmɩn-bɛ-ƴãwfʋ ɩ-ɩrɩ a.

A Nɩkanɔɔr zɔ na cen Ãtɩɔsɩ

³⁴ A Nɩkanɔɔr, a nɩ-kʋ-bul ŋa, na tɩ ƴãw yɛ-yɛrbɛ túr (1 000) wa kɛ́ bɛ wa da a Zifʋ mɩnɛ a,

³⁵ a bɛlɩ dem tɛɛ za ʋ na bɛ tɩ bʋɔlɩ nɩbɛ a, tɩ siwri ʋ na a Sore sõwfʋ zũú. Ʋ tɩ yàa nɩ a ʋ dɛpaal-kparʋ bɛr, ɛ́ zɔ tɔl a póru pʋɔ mɛ̃ gbãgbaa na yi zɔrɛ a. Ʋ tɩ tɛr'ɩ bàwson zɔ tɩ ta a Ãtɩɔsɩ, ɛ́ a ʋ zɛbr-nɩbɛ bɛl kpi baarɩ.

³⁶ A nɩr ŋa na tɩ yel k'ʋʋ na kʋɔr'ɩ a Zerizalɛm tẽw dem mɛ̃ gbãgbaar a, ya a Ʋrɔm tẽw dem a bɛ san a, ʋ tɩ sàw nɩ ƴɛrɛŋa k'aa Zifʋ mɩnɛ bɛ tɛr tʋ̃ɔ́fʋ ɛ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, bɛ tɛr'ɩ nɩr ʋ zɛbr faarɛ bɛ, bɛ na sàwr a nɛ́ɛ a faarɛ ŋa na kʋ̀ bɛ a ƴãw.