2 Makabe mɩnɛ 12 - A SƐB-SÕW

A Zuda yáa nɩ a san a Zafa nɩ a Zamɩnɩa ten Zifʋ mɩnɛ ƴãw

¹ A wõ-taa na tɩ maalɩ a Zifʋ mɩnɛ nɩ a Lɩzɩasɩ cara pʋɔ baar'a, a Lɩzɩasɩ tɩ lɛb'a cen a nãà zie, ɛ́ a Zifʋ mɩnɛ lɛb nyɔw a bɛ póru kɔb.

² Ɛcɛ a vuo ʋl na-kpɛ̃ɛ-lɩɛrbɛ, Timote nɩ Geneyisɩ bidɛb Apoloniyisɩ, Ieronim nɩ Demofɔ̃, de nɩ Nɩkanɔɔr na tɩ ɩ Sɩɩpʋr tẽw sojarɩ nɩ-kpɛ̃ɛ a, bɛ tɩ sàw a Zifʋ mɩnɛ na bãw pɩ̃ɛnʋ nɩ ƴã-ɓaarʋ ɛ.

³ A Zafa tẽw dem tɩ ɩ n ɩ-faa kãw na bɛ maal'ɩ wob a. Bɛ tɩ bɛlɩ na ɩ mɛ̃ dɔ̃ za bɛ be bɛlɛ nɩ a Zifʋ mɩnɛ na kpɩɛr a bɛ tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ a cara pʋɔ a, ɛ́ bʋɔlɩ bɛ, bɛlɛ nɩ a bɛ pɔwbɛ nɩ a bɛ bibiir, kɛ́ bɛ wa bɛ dɛnɩ cen a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ zu, gbee bɛl mɩŋa na cɔbrɩ a pʋɔ.

⁴ A tẽ-kpɛ̃ɛ nɩbɛ za na nɛbɛ tɩ yel à à ŋá a, a Zifʋ mɩnɛ tɩ sàw nɩ a lɛ bɛ na yel a. Bɛ tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ wul kɛ́ bɛ bɔbr'ɩ a ƴã-ɓaarʋ, ɛ́ bɛ lɛb tɩɛrɛ bom kãw za ɩ. Ɛcɛ bɛ na wa tɩ kpɛ a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ pʋɔ tɔl a nidaa za a, bɛ tɩ ɩ na bɛ tu kʋ̃ɔ bɛ za. Bɛ tɩ ta n nɩbɛ kɔbr-ayi (200).

⁵ A Zuda na dɛ wa wõ a po-to-ɩb ŋa na ɩ a ʋ nɩ-bʋʋrɛ ƴãw a, ʋ bʋɔl'ɩ a ʋ nɩbɛ ɓã taa.

⁶ Ʋ na wa puori a Naaŋmɩn na dɩrɛ a ƴɛ̀rʋ nɩ mɩnʋ a baar'a, ʋ cen nɩ a nɩbɛ na kʋ a ʋ yɛbr a ƴãw. Ʋ tɩ nyɩw nɩ a gbee siwfʋ zie bɛr a tɩ̃ɩsɔw, ɛ́ ƴãw vũu a gbee ƴãw, ɛ́ ƴãw bɛ kʋ a bɛlɩ dem na tɩ sɔwlɩ a ʋlɩ zie nɛ a.

⁷ Ɛcɛ a tẽ-kpɛ̃ɛ pamɛ na tɩ pàw a, a Zuda tɩ cen na, ɛ́ tɩɛrɛ k'ʋʋ lɛb wa, wa kʋ a Zafa tẽw dem za pàw pɛr.

⁸ A Zuda tɩ wõ na k'aa Zamɩnɩa tẽw dem tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ mɩ̀ ɩ a Zifʋ mɩnɛ na kpɩɛr a bɛ tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ a a lɛ mɩ̀.

⁹ A lɛ n'a ʋ tɩ cen a tɩ̃ɩsɔw tɩ zɛb'ɩ a Zamɩnɩa tẽw, nyɩw a gbee siwfʋ zie nɩ a gbee bɛr. Bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a vũu-zɛlɛ na ìre dúor a a Zerizalɛm na zãá nɩ a be ta kilo lɩz'a ayi nɩ anũu a.

A Zuda zɛb'a de Sasɩfo tẽ-kpɛ̃ɛ

¹⁰ Al pùorí, a Zuda nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ yi n a Zamɩnɩa kɛ́ bɛ cen tɩ zɛb'ɩ a Timote. Bɛ tɩ cen na zãá nɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ mɛ̃ kilo ayi a, ɛ́ Arabʋ na ta tùr-anũu (5 000) ɛ́ wi-zɔmnbɛ kɔbr-anũu (500) sõwne a, ŋmãa nɩ bɛ a zɛbr.

¹¹ A zɛbr tɩ zɛb'ɩ faa faa. Ɛcɛ a Naaŋmɩn sõwfʋ zũú a, a Zuda sojarɩ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́. Bɛ na tɩ zɛb tʋ̃ɔ́ bɛ baarɩ a, a Arabʋ yʋɔrɩ tɩ zɛlɩ nɩ a Zuda k'ʋʋ bɛr bɛ a ƴã-ɓaarʋ. Bɛ tɩ yel'a kɛ́ bɛ na kʋ̀ n dʋn a Zifʋ mɩnɛ nɩ sõwfʋ bʋʋrɛ za.

¹² A Zuda tɩ nyɛ̃ na kɛ́ bɛ na tʋ̃ɔ́ na sɩrɩ tɛr sõwfʋ yaga a ʋ zie, alɛ so ʋ tɩ sàw maal'ɩ bɛ a ƴã-ɓaarʋ wõ-taa. Bɛ na tɩ wõ taa baar'a, a Arabʋ tɩ lɛb'a kpɛ a bɛ pɛnɛ-sɛwr pʋɔ.

¹³ A Zuda mɩ̀ tɩ zɛb'ɩ nɩ tẽ-kpɛ̃ɛ kpɛ̃w kãw bɛ na bʋɔlɛ Sasɩfo a. Bɛ tɩ mɛ n dacĩ-bɛrɛ viiri koli ʋ. A nɩbɛ na tɩ kpɩɛr a ʋ pʋɔ a tɩ ɩ n nɩbɛ na yi tẽ-tɛɛtɛɛ wa jɛr taa a.

¹⁴ Bɛ tɩ ƴãw nɩ a bɛ tɩɛrʋ a bɛ dacine na kpɛmɛ a ƴãw, nɩ a bʋ̃-dɩrɩ na be be a ƴãw, ɛ́ tʋʋr a Zuda nɩ a ʋ sojarɩ zʋm-bi-faar faar. Bɛ mɩ̀ tɩ tʋʋr'ɩ a Naaŋmɩn ɩrɛ nɩ ʋ laar, ƴɛ̀rɛ nɩ ƴɛ̀r-bie nɩr na kʋ̃ tʋ̃ɔ́ sàw lɛb yel a.

¹⁵ Ɛcɛ a Zuda nɩ a ʋ sojarɩ tɩ zɛlɩ nɩ a tẽ-daa Sore na ɩ kpɛ̃ɛ a sõwfʋ, ʋl na tɩ da a Zeriko dacine lɔb a Zozue daar ɛ́ bɛ de zɛbr bom kãw za a. Al pùorí bɛ nyar bɛ za cen a tẽ-kpɛ̃ɛ dacine ƴãw.

¹⁶ Bɛ tɩ zɛb'a de a tẽ-kpɛ̃ɛ, a Naaŋmɩn na n'ʋ bɔbr a zũú. Bɛ tɩ kʋ n a nɩbɛ a bɛ tɛr manʋ ɛ, gbãtar kãw na tɩ pɩɛlɩ a be ɛ́ a yɛ̀lʋ ta mɛtɩr kɔbr anaar (400) a, tɩ ɩ mɛ̃ ʋ paal'ɩ a zɩ̃ɩ na gbɔl kpɛ a.

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ Karnɩ̃ɔ tẽw pʋɔ

¹⁷ A Zuda nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ yi n a Sasɩfo cen mɛ̃ kilo lɩz'a ayopõi (140) a, ɛ́ ta Karasɩ zɛbr-yir-kpɛ̃w, a Zifʋ bɛl bɛ na bʋɔlɛ Tubɩ̃ɛ a zie.

¹⁸ Bɛ bɛ tɩ nyɛ̃ a Timote a vuo ʋl pʋɔ ɩ: ʋ tɩ tɔl'a cen ɛ́ bɛ páw bom za ɩ, ɛcɛ ʋ tɩ bɛr'ɩ sojarɩ na tɛr zɛbr bome vla vla a zie kãw.

¹⁹ Dosite nɩ Sosipatɛɛr na ɩ a Makabe zɛbr-nɩbɛ nɩ-bɛrɛ ayi a tɩ cen na tɩ kʋ a zɛbr-nɩbɛ a Timote na tɩ bɛr a zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ a, bɛ tɩ zuo nɩ nɩbɛ tùr-pie (10 000).

²⁰ A Zuda ʋl tɩ põ põ nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ, ɛ́ kaa ír nɩ-bɛrɛ bɛ so bɛ. Al pùorí ʋ diwr bɩ́ɛrɛ a Timote na tɩ tɛr soja-gbɛ́ɛ dem tùr-lɩz'a ayʋɔb (120 000) nɩ soja-wi-zɔmnbɛ túr-ayi dɔwlɩ kɔbr-anũu (2 500) a.

²¹ A Timote na wa wõ k'aa Zuda pɩɛlɛ na a, ʋ ƴãw na a pɔwbɛ nɩ a bibiir cen Karnɩ̃ɔ tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ lãwnɩ a tuor za. Zie na bɛ tɩ tɛr zɛb-deb a n'ʋ, ɛ́ a ʋ tab kpɛmɛ, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a sɛ́ɛ za tɩ ɩ n sɔr-fɩɩrɩ.

²² A lɛ a Zuda zɛbr-nɩbɛ dãw-niwn dem na wa sãá a, dɛ̃bɩ̃ɛ nyɔw nɩ a dɔ̃ dem. A dɛ̃bɩ̃ɛ tɩ lɩɛbɩ pʋl-vʋ̃ɔ a lɛn daar a Naaŋmɩn na nyɛrɛ bom za a na wa ɩ bɛ nyɛ̃ ʋ a. Lɛ n'a bɛ tɩ bʋnɩ zɔrɛ, a ɩ a lɛ bɛ tɩ ƴãw taa bàalʋ bɩɩ a bɛ taabɛ zɛbr-sɔ̀rʋ cɔ̀r cɔ̀r bɛ.

²³ A Zuda tɩ diw nɩ a nɩ-kʋrbɛ bɛ ŋa kpɛ̃w kpɛ̃w za k'ʋʋ tɩ kʋ bɛ: ɛ́ tɩ kʋ bɛ ta nɩbɛ tùr-lɩzɛr'ɩ pie (30 000).

²⁴ A Dosite nɩ a Sosipatɛɛr sojarɩ tɩ nyɔw nɩ a Timote tɔr za. Ʋ tɩ maal'ɩ yã zɛlɩ bɛ yãayãa kɛ́ bɛ bɛr ʋ ʋ cen ɛ́ taa ɩrɛ ʋ bom ɛ. Ʋ tɩ yel bɛ na k'ʋʋ tɛr'ɩ a bɛ yaga zie nɩbɛ bɩɩ yɛbr, bɛ nãà mab kʋ bɛlɛ wa ɩ ʋ bom a.

²⁵ A Timote tɩ ƴɛ̀r'ɩ yaga, ɛ́ wa yel k'ʋʋ na lɛb'a bɛr a bɛ nɩbɛ kʋ̀ bɛ, ɛ́ ta ɩ bɛ bom ɛ. Lɛ n'a a Zifʋ mɩnɛ tɩ lɛb bɛr ʋ, kɛ́ bɛ faa a bɛ yɛbr.

²⁶ Al pùorí, a Zuda tɩ cen na tɩ kpɛ so a Karnɩ̃ɔ nɩ a ŋmɩn-pɔw Atargatisɩ zi-sõw. Ʋ tɩ kʋ n nɩbɛ tùr-lɩzɛr'ɩ anũu (25 000) a be.

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ baarɩ lɛb wa a Zerizalɛm

²⁷ A Zuda na tɩ zɛb tʋ̃ɔ́ a dɔ̃ dem, kʋ bɛ baarɩ a, ʋ cen na tɩ zɛb'ɩ Efiron tẽw. Tẽ-kpɛ̃ɛ dacine na viiri koli a tɩ n'ʋ, ɛ́ Lɩsanɩasɩ nɩ nɩ-sãanbɛ na yi tẽ-yaga pʋɔ a kpɩɛr a be. Pɔlbil-kpɛn kpɛn tɩ àr'ɩ a dacine pɛr zɛbr kpɛ̃w kpɛ̃w za. A laɩ pʋɔ a, zɛbr bome a mɩnɛ kãw tɩ be n be bɛ dɩ vuo ɩ, nɩ zɛbr bome yaga na gã gùre a.

²⁸ Ɛcɛ a Zifʋ mɩnɛ tɩ puor'ɩ a Sore na tɛr fãw mɩ́ sãw a dɔ̃ dem fãw za bɛr a. À ŋá n'a bɛ tɩ tʋ̃ɔ́ zɛb de a tẽ-kpɛ̃ɛ, ɛ́ kʋ ta nɩbɛ tùr-lɩzɛr'ɩ anũu (25 000) a ʋ pʋɔ.

²⁹ Al pùorí, bɛ yi a be cen Sitopolisɩ ƴãw, tẽ-kpɛ̃ɛ na zãá nɩ a Zerizalɛm ta kilo kʋba nɩ pie (110) a.

³⁰ Ɛcɛ a Zifʋ mɩnɛ na tɩ kpɩɛr a be a tɩ yel'ɩ a Zuda k'aa tẽw dem tɩ ɩ n vla a bɛ zie, ɛ́ de bɛ sãanʋ vla a lɛn daar bɛ na tɩ be a kpɩɛrʋ pʋɔ a.

³¹ A Zuda nɩ a ʋ taabɛ tɩ puor'ɩ a tẽw dem barka, ɛ́ yel bɛ k'aa nɩdaar a, bɛ cãà lɛb wul a nɔ̃wfʋ ŋa a Zifʋ nɩ-bʋʋrɛ. Al pùorí, bɛ tɩ lɛb'a cen a Zerizalɛm, a Pãtɩkɔtɩ cuw na tɩ cɛ blã na ta a.

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ Gɔrzɩasɩ zɛbr-nɩbɛ

³² A Pãtɩkɔtɩ cuw pùorí, a Zuda nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ cen na kɛ́ bɛ tɩ zɛb'ɩ Gɔrzɩasɩ, a Idume tẽw na-kpɛ̃ɛ-lɩɛrɛ.

³³ A Gɔrzɩasɩ tɩ tuori bɛ na nɩ soja-gbɛ́ɛ dem túr-ata (3 000) nɩ soja-wi-zɔmnbɛ kɔbr-anaar (400).

³⁴ Bɛ tɩ tĩ nɩ a zɛbr, ɛ́ bɛ kʋ Zifʋ nɩbɛ blãlɛ.

³⁵ Dosite nɛ kãw, soja-wi-zɔmnɛ na pʋɔ a Tubɩ̃ɛ sojarɩ pʋɔ ɛ́ kpɛ socir a, tɩ nyɔw nɩ a Gɔrzɩasɩ a kparʋ ƴãw vɩrɛ nɩ fãw cere nɩ. Ʋ tɩ bɔbr'a k'ʋʋ nyɔw bʋ̃-faa nɛ mimir. Ɛcɛ Tɩrasɩ wur-zɔmnɛ kãw tɩ ŋmʋr'a cen a Dosite ƴãw, tɩ cɛ ʋ a kpãkpãw ŋmãa. Lɛ n'a a Gɔrzɩasɩ tɩ zɔ tɩ kpɛ Marisa tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ.

³⁶ Ɛcɛ, a Ɛsɩdɩrasɩ nɩ a ʋ nɩbɛ na tɩ zɛbr a koro za a tɩ bàl'ɩ bɛ za. Lɛ n'a a Zuda tɩ zɛlɩ a Sore yãayãa, k'ʋʋ wul k'ʋʋ lãw nɩ bɛ na, ɛ́ de bɛ niwn a zɛbr pʋɔ.

³⁷ Al pùorí ʋ ŋmɛ a zɛbr cɛl a bɛ sãàkʋm-kore ƴɛ̀rʋ pʋɔ, cɛ n yielu, ɛ́ ur cen a Gɔrzɩasɩ sojarɩ ƴãw, ɩ bɛ zɔ.

A bàwr na maalɩ a kũuni ƴãw a

³⁸ A zɛbr pùorí, a Zuda tɩ lɛb'a ɓã a ʋ zɛbr-nɩbɛ taa cen nɩ Odolam tẽ-kpɛ̃ɛ pʋɔ. A pɩ̃ɛnʋ-bibir tɩ waar'a na tĩ. Bɛ tɩ so n a bɛ dɛwr bɛr, mɛ̃ a lɛ a na ɩrɛ a, ɛ́ maalɩ a pɩ̃ɛnʋ-bibir a be.

³⁹ A bio daarɩ́ a, a pãa tɩ ɩ n fɛrʋ a Zuda nɩ a ʋ nɩbɛ zie, kɛ́ bɛ wob a Zifʋ mɩnɛ na kpi a zɛbr zie a ƴã-gamɛ, tɩ ũù a bɛ yie dem yarʋ pʋɔ.

⁴⁰ Zɩ̃ kɛ́ a kũu za kparʋ pile a, bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a Zamɩnɩa tẽw tɩbɛ bome a Naaŋmɩn wulu na diw a Zifʋ mɩnɛ kɛ́ bɛ ta mɩ́ tɛr a. A tɩ sãá nɩ cãàmɩlɛ a nɩbɛ za zie, kɛ́ alɛ n'a tɩ so a sojarɩ bɛ ŋa kpi.

⁴¹ Lɛ n'a bɛ za tɩ danɛ a Sore, a ƴɛ̀r-dɩrɛ na tuur yel-mɩnʋ a, na mɩ́ ɩ a yel-sɔwlɩ a sãá a.

⁴² Bɛ tɩ puor'a zɛlɩ ʋ k'ʋʋ de a sãwna bɛr ʋ baarɩ ʋ za. Al pùorí, a Zuda, a zɛbr-nɩr ŋa na kpɛ socir a, tɩ kpaal'ɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ kɛ́ bɛ gùre bɛ tʋɔra a yel-bier ŋa tɔ ƴãw: ŋa za tɩ nyɛ̃ nɩ a lɛ a na ɩ a, a nɩbɛ na tɩ lo a sãwna zũú a.

⁴³ A Zuda tɩ cɩɛr'ɩ libie a ʋ sojarɩ pʋɔ, a vɩrɩ na ta salm-pla libie túr-ayi (2 000), ʋ tɩr a Zerizalɛm, kɛ́ bɛ tɩ maal'ɩ bàwr a yel-bier ŋa suur páwfʋ ƴãw. Yel na vɩɛl yaga ɛ́ sɛwnɩ mʋʋrʋ a n'ʋ ʋ tɩ maalɩ, wul k'ʋʋ sàw na de a kũuni-lɛb-yibu.

⁴⁴ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋlɛ bɛ tɩ tɩɛrɛ k'aa sojarɩ na kpi a na lɛb'a yi bibir kãw a, a bɛ puor-kʋ̀b nãá ɩ n yel-dɔwla nɩ bom na bɛ tɛr pɛr a.

⁴⁵ Ɛcɛ a Zuda tɩ bãwnɩ a na k'aa bɛlɩ dem na mɩ́ tu a Naaŋmɩn ɛ́ kpi a, bɛ mɩ́ páw nɩ maalʋ na vɩɛl vɩɛl a. Tɩɛr-sõw nɩ Naaŋmɩn ƴãwfʋ tɩɛrʋ tɩ n'ɩ à ŋà. Alɛ n'a so ʋ tɩ maalɩ a bàwr ŋa a kũuni ƴãw, kɛ́ bɛ tʋ̃ɔ́ páw a bɛ yel-bebe suur.