1 Makabe mɩnɛ 8 - A SƐB-SÕW

A Ʋrɔm tẽw dem bɛ na mʋʋrɛ a

¹ A Zuda tɩ wõ na bɛ ƴɛ̀r a Ʋrɔm tẽw dem ƴɛ̀rʋ. A nɩbɛ tɩ yere na kɛ́ bɛ tɛr'ɩ kpɛnʋ, kɛ́ bɛ ɩ n nɩ-vɩɛlɩ a bɛlɩ dem na mɩ́ maal'ɩ bɛ wõ-taa a zie, kɛ́ bɛ mɩ́ sàw na ɩ bɛlɩ dem za, na bɔbr a bɛ sõwfʋ a, bárɩ.

² Bɛ tɩ manɩ nɩ a bɛ zɛbr bɛ na zɛb a kʋ̀ ʋ nɩ a bɛ gãda-tome bɛ na tõ a Góòl tẽw dem zie a: kɛ́ bɛ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a Góòl tẽw dem ɛ́ ƴãw bɛ yarɛ zu-yar na tɩbrɛ a.

³ Bɛ mɩ̀ tɩ zɛb'ɩ nɩ Ɛsɩpanyɩ tẽw, de a salm-zɩɛ nɩ a salm-pla bɔwrɩ na tɩ be a be a.

⁴ A bɛ bãw-ɩb nɩ a bɛ kanyir zũú, bɛ tɩ zɛb'a de a tẽw ŋa za, ʋ na saa tɩ zãá nɩ a Ʋrɔm tẽw yaga za a. Bɛ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ na-mɩnɛ na tɩ yi a tẽ-zãánɩ za wa kɛ́ bɛ wa zɛb'ɩ bɛ a. A Ʋrɔm tẽw dem tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ bɛ, zɛb tʋ̃ɔ́ bɛ pẽlẽpẽlẽ, ɛ́ a ŋmaarɛ yarɛ bɛ zu-yar yũon za.

⁵ Bɛ mɩ̀ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a Masedʋan tẽw na-mɩnɛ, Filib nɩ Pɛrse, dɩ naalʋ a bɛ zu, lãwnɩ a bɛlɩ dem za na bɛ tɩ sàwr a bɛ naalʋ a.

⁶ Bɛ mɔ̃ mɩ̀ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a Azi tẽw nãà pẽlẽpẽlẽ, a Ãtiokisi-Kpɛ̃ɛ na tɩ wa n zɛbr wɔ́br lɩz'a ayʋɔb (120), wi-zɔmnbɛ, zɛbr-torkori nɩ zɛbr-nɩbɛ na ta nɩbɛ a k'ʋʋ wa zɛb'ɩ bɛ a.

⁷ Bɛ tɩ nyɔw ʋ nɩ mimir, ɛ́ tɩ fɛr ʋlɛ nɩ a bɛlɩ dem na dɩ a naalʋ a pùorí a, bɛ yarɛ zu-yar na tɩbrɛ a, ɛ́ tɩrɛ nɩ-tɛwrɩ.

⁸ Bɛ tɩ faa nɩ a Ɛ̃dɩ, Medi, Lidi ten nɩ a naalʋ-tẽw tẽ-ŋma-kʋ̀rɩ al na vɩɛl zuo a za a, a Ãtiokisi zie, kʋ̀ a nãà Emɛn.

⁹ A Gɩrɛkɩ mɩnɛ tɩ yel'a kɛ́ bɛ na cen na tɩ kʋ bɛ pàw pɛr.

¹⁰ A Ʋrɔm tẽw dem na wa wõ a a, bɛ tõ n zɛbr-nɩbɛ nɩ-kpɛ̃ɛ been yõ k'ʋʋ tɩ zɛb'ɩ bɛ. Bɛ tɩ kʋ n Gɩrɛkɩ yaga a zɛbr zie. A Ʋrɔm tẽw dem tɩ nyɔw nɩ a bɛ pɔwbɛ nɩ a bɛ bibiir bɛ ɩ gbãgbaar. Bɛ tɩ de nɩ a Gɩrɛkɩ mɩnɛ bʋ̃-tɛrɩ, so a bɛ tẽw, ŋmɛr a bɛ zɛbr-yir-kpɛn bɛr, ɛ́ ɩrɛ bɛ mɛ̃ gbãgbaar a, wa tɩ tɔ a dɩ̃a.

¹¹ A naalʋ-ten al na cɛ a nɩ a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ-sɔgɔ-ten, na tɩ bà gbɛ́r a bɛ niŋé a, bɛ sãw a na bɛr, ɛ́ ɩ a nɩbɛ lɩɛbɩ a bɛ gbãgbaar.

¹² Ɛcɛ a Ʋrɔm tẽw dem mɩ́ tɩ tɛr'ɩ a bɛ báalʋ a bɛ bárɩ zie, nɩ a bɛlɩ dem na mɩ́ tɩ ƴãw a bɛ tɩɛrʋ a bɛ ƴãw a zie. Bɛ tɩ dɩ n nɩ-kpɛ̃ɛnʋ na-mɩnɛ na pɩɛlɩ a nɩ na-mɩnɛ na zãá a zu. Bɛlɩ dem za na mɩ́ tɩ wone bɛ ƴɛ̀rɛ a bɛ ƴɛ̀rʋ a mɩ́ tɩ zɔrɛ bɛ na.

¹³ Bɛ mɩ́ tɩ kʋ̀ n a naalʋ a bɛlɩ dem bɛ na bɔbr kɛ́ bɛ sõw, ɛ́ ɩ bɛ dɩ a naalʋ a, ɛ́ faa a naalʋ a na-mɩnɛ bɛl bɛ na bɛ bɔbr a zie. A bɛ kpɛnʋ tɩ ta n a ʋ tab zie.

¹⁴ A na saa tɩ ɩ à à ŋá a, Ʋrɔm tẽw nɩr kãw za bɛ tɩ vɔblɩ a nãà-kpawʋɔ, bɩɩ su a nãà bʋ̃-suuri k'ʋʋ zɛw ʋ tʋɔra ɩ.

¹⁵ Bɛ tɩ maal'ɩ nɩbɛ kɔbr-ata dɔwlɩ lɩzɛr (320) lãw, bɛ na bʋɔlɛ Sena a. Bibir za, a nɩbɛ bɛ ŋa mɩ́ tɩ ɓã n taa jɛl a nɩbɛ za yele kaa, a bɛ za vla ƴãw.

¹⁶ Yũon za, a Ʋrɔm tẽw dem mɩ́ tɩ ƴãw na nɩ-been yõ dɩ nɩ-kpɛ̃ɛnʋ a bɛ zu, ɛ́ so a bɛ naalʋ-tẽ-kpɛ̃ɛ. Bɛ za mɩ́ tɩ sàwr'ɩ a nɩ-been ŋa yõ nʋɔr, ɛ́ nɩr za bɛ mɩ́ tɩ hɩ̃ɛn ʋ bɩɩ nyuur'ɩ ʋ ɛ.

A Zifʋ mɩnɛ maal'ɩ báalʋ wõ-taa nɩ a Ʋrɔm tẽw dem

¹⁷ A Zuda tɩ kaa na ír Epolɛm na ɩ Zã bidɛb, ɛ́ ɩ Akɔsɩ yãw a, nɩ Eleazaar bidɛb, Zazɔ̃, tõ bɛ a Ʋrɔm tẽw, kɛ́ bɛ tɩ nyɔw nɩ a Ʋrɔm tẽw dem báalʋ, ɛ́ maal'ɩ bɛ wõ-taa.

¹⁸ A Zuda tɩ tɩɛrɛ kɛ́ à ŋá n'a ʋ na faa a Zifʋ mɩnɛ a Gɩrɛkɩ mɩnɛ na dɩrɛ naalʋ a Siiri tẽw a nuru pʋɔ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tɩ nyɛ̃ na k'aa Zifʋ mɩnɛ lɩɛbɛ nɩ gbãgbaar a naalʋ-tẽw ŋa pʋɔ.

¹⁹ A Epolɛm nɩ a Zazɔ̃ tɩ nyɔw nɩ a Ʋrɔm sɔ́r, sɔ́r na wõwme yaga a, tɩ ta cen a Sena lãw nɩbɛ niŋé. Bɛ tɩ de nɩ a ƴɛ̀rʋ a bɛ zie yel:

²⁰ «Zuda Makabe, a ʋ yɛbr nɩ a Zifʋ nɩbɛ nɛbɛ tõ tɩ a ka, kɛ́ tɩ wa lɩɛbɩ a nyɩ wõ-ta-dem, ɛ́ maal'ɩ nyɩ ƴã-ɓaarʋ wõ-taa. Tɩ bɔbr'a kɛ́ nyɩ sɛb tɩ ƴãw a nɩbɛ nyɩ na maal'ɩ a wõ-taa a pʋɔ, nɩ a nyɩ bárɩ pʋɔ.»

²¹ A ƴɛ̀rʋ ŋa tɩ pɛlɩ nɩ a Sena lãw nɩbɛ pʋɔ.

²² Bɛ tɩ wi n sɛb-tʋɔla ƴɛ̀r-bie ƴãw kur-zɩɛ-pãgalali zu tɩr a Zerizalɛm, k'aa Zifʋ mɩnɛ mɩ́ cãà bãwnɩ bɛ na maal'ɩ a Ʋrɔm tẽw dem ƴã-ɓaarʋ wõ-taa, ɛ́ lɩɛbɩ a bɛ wõ-ta-dem a. A sɛb-tʋɔla ʋl ƴɛ̀r-bie na lɛb sɛb a n'ɩ á ŋá:

²³ «A Ʋrɔm tẽw dem nɩ a Zifʋ nɩbɛ a, a yele za a ɩ vla a bɛ zie kʋralɛ, a tẽw zu nɩ a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ zu. A bɛ dɔ̃ dem, bɛ zãá nɩ bɛ, lãwnɩ a zɛbr!

²⁴ Ɛcɛ a naalʋ-tẽ-kpɛ̃ɛ zie za, zɛbr wa waar na ìr a Ʋrɔm tẽw tɔr za ƴãw, bɩɩ tẽw kãw na maal'ɩ ʋ wõ-taa a ƴãw a,

²⁵ a Zifʋ nɩbɛ na lãw nɩ nɩ a Ʋrɔm tẽw zɛb'ɩ bɛ pʋɔ za, mɛ̃ a lɛ a yele na na ɩ a lɛn daar a.

²⁶ A Ʋrɔm tẽw zɛlɛ nɩ a Zifʋ mɩnɛ kɛ́ bɛ taa kʋ̀rɛ bɩɩ pɛ̃wnɛ ble, zɛbr bome, libie nɩ gbee a bɛ dɔ̃ dem ɛ. A Zifʋ mɩnɛ na tu n a lɛ bɛ na yel a, ɛ́ taa gùre bom a pùorí ɛ.

²⁷ Lɛ mɩ̀ n'a, zɛbr wa ìr a Zifʋ mɩnɛ ƴãw a, a Ʋrɔm tẽw dem na lãw nɩ bɛ na zɛb nɩ bɛ pʋɔ za, mɛ̃ a lɛ a yele na na ɩ a lɛn daar a.

²⁸ A Ʋrɔm tẽw ƴãwnɛ nɩ nʋɔr kʋ̀rɛ a Zifʋ mɩnɛ, k'ʋʋ bɛ kʋ̀rɛ ble, zɛbr bome, libie nɩ gbee a bɛ dɔ̃ dem ɛ. A Ʋrɔm tẽw dem na tu n a lɛ bɛ na yel a, ɛ́ ziri ta jɛr ɛ.»

²⁹ A wõ-taa bɛ na maal'ɩ a Zifʋ mɩnɛ a, ƴɛ̀r-bie n'ɩ à á ŋá.

³⁰ Nɩdaar kãw, a wõ-ta-dem wa lãw nʋɔr yel kɛ́ bɛ dɔwlɩ bom bɩɩ ír bom bɛr a wõ-taa ŋa pʋɔ a, bɛ na tʋ̃ɔ́ na ɩ. A na fɛr'a bɛ tuur a ʋlɩ bom nɛ bɛ na ƴãw dɔwlɩ bɩɩ ír bɛr a.

³¹ Lɛb waar, a ɩ-ɩrɩ a Demetiriyisi na ɩrɛ a Zifʋ mɩnɛ zie a bɛ tu sɔ́r a, tɩ sɛb ʋ nɩ a al ƴãw à ŋá: «Bʋ̃ʋ n'ʋ so fʋ dɔwrɛ a Zifʋ mɩnɛ sɛw à ŋá, bɛl na ɩ tɩ bárɩ nɩ tɩ wõ-ta-dem a?

³² Bɛlɛ lɛb wa yel kɛ́ à ŋá nɩ à ŋá a fʋ ƴãw a, tɩ na kpɛ bɛ na ɛ́ zɛb'ɩ fʋ a kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ zu nɩ a tẽw zu.»