1 Makabe mɩnɛ 4 - A SƐB-SÕW

A Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ a Emayisɩ tẽw pʋɔ

¹ A Gɔrzɩasɩ tɩ tɛr'ɩ soja-gbɛ́ɛ dem túr-anũu (5 000), nɩ wi-zɔmnbɛ túr (1 000) na ta bɛl a, bɛlɛ nɩ a ʋl. A zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋa tɩ yi n a laɩ pʋɔ a tɩ̃ɩsɔw,

² kɛ́ bɛ tɩ lo a Zifʋ mɩnɛ laɩ zu, ur zɛb'ɩ bɛ. A Zerizalɛm zɛbr-yir-kpɛ̃w nɩbɛ bɛ mɩnɛ kãw tɩ wule bɛ nɩ a sɔ́r.

³ A Zuda tɩ wõ a na, ɛ́ ìr tɛr a ʋ soja-soci-kpɛn dem cen nɩ. Ʋ tɩ bɔbr'a k'ʋʋ zɛb tʋ̃ɔ́ a nãà zɛbr-nɩbɛ na be a Emayisɩ,

⁴ ɛ́ a Gɔrzɩasɩ nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ cãà zãá nɩ a laɩ a.

⁵ A Gɔrzɩasɩ nɩ a ʋ nɩbɛ mɩ̀ tɩ ta n a Zuda laɩ pʋɔ a tɩ̃ɩsɔw, ɛ́ bɛ nyɛ̃ nɩr za ɩ. Bɛ tɩ tɩɛrɛ na: «A Zifʋ mɩnɛ zɔrɛ nɩ a tɩ niŋé.» Lɛ n'a bɛ tɩ nyɔw a bɛ bɔb a tan pʋɔ.

⁶ A zie na wa vɩɛrɛ a, a Zuda tɩ sãá nɩ a tɩ̃tal pʋɔ, ʋlɛ nɩ nɩbɛ túr-ata (3 000). Ɛcɛ bɛ bɛ tɩ tɛr a zɛbr bʋ̃-suuri nɩ a zɛbr-sɔ-bɛrɛ, bɛ na tɩ bɔbr kɛ́ bɛ nãá tɛr a ɩ.

⁷ Bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a nɩ-bʋʋr-yoru zɛbr-nɩbɛ na ta zɛbr-nɩbɛ a, bɛ su zɛbr nyãa-kpali, ɛ́ wi-zɔmnbɛ na zɛb a zɛbr mili a gù bɛ.

⁸ A Zuda tɩ yel'ɩ a ʋ nɩbɛ: «Nyɩ ta zɔrɛ a zɛbr-nɩ-yaga yaga bɛ ŋa ɩ, ɛ́ dɛ̃bɩ̃ɛ ta ɩrɛ nyɩ bɛlɛ wa zɛbr'ɩ nyɩ a ɩ.

⁹ Nyɩ lɛb tɩɛrɩ a lɛ a tɩ sãàkʋm-kore na tɩ nyɛ̃ a faafʋ a Kʋ̃ɔ-kpɛ̃ɛ-zɩɛ nʋɔr a, a lɛn daar a Faarawɔ̃ na tɩ diwr bɛ nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ a.

¹⁰ Ƴɛrɛŋa a, nyɩ ɩ tɩ ŋmɛ cɛlsɩ cɔw a Naaŋmɩn. A ʋ pʋɔ wa pɛlɩ a tɩ ƴãw a, ʋ na lɛb'a bãwnɩ a wõ-taa ʋ na maal'ɩ a tɩ sãàkʋm-kore a, ʋʋ na zɛb'a tʋ̃ɔ́ a zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋa na be a tɩ niŋé a pẽlẽpẽlẽ a dɩ̃a.

¹¹ Lɛ n'a a nɩ-bʋʋr-yoru za na bãw kɛ́ nɩr be n be, yarɛ dier ɛ́ faarɛ a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ.»

¹² A nɩ-sãanbɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a Zifʋ mɩnɛ na waar a bɛ ƴãw a.

¹³ Bɛ tɩ yi n a bɛ laɩ pʋɔ daadaalɛ kɛ́ bɛ zɛb'ɩ bɛ. A Zuda nɩbɛ tɩ pɛbl'ɩ a wɩ́ɛ

¹⁴ ɛ́ nyɔw a zɛbr. Bɛ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ a nɩ-bʋʋr-yoru, bɛ lɩɛbɩ zɔ tu a tɩ̃tal lowr.

¹⁵ Bɛ tɩ kʋ n a bɛl za na tɩ pàw a pùor a. A Zifʋ mɩnɛ tɩ diw nɩ a dɔ̃ dem tɩ sãá nɩ Gazara, tɩ sãá nɩ Idume, Azotɔsɩ nɩ Zamɩnɩa ten tɩ̃talɛ pʋɔ. Nɩbɛ na vɩrɩ na ta túr-ata (3 000) a tɩ kpi n a be.

¹⁶ A Zuda na tɩ yi a nɩbɛ diwfʋ zie lɛb wa n a ʋ zɛbr-nɩbɛ a,

¹⁷ ʋ yel bɛ na: «Nyɩ ta tɩɛrɛ a zɛbr na-bome sɛr ɛ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, zɛb-yũo gùre tɩ na.

¹⁸ Gɔrzɩasɩ nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ pɩɛlɩ tɩ nɩ yɩ̃ɛlɛ a tãw zu. Nyɩ bà gbɛ́r a tɩ dɔ̃ dem niŋé, ɛ́ zɛb'ɩ bɛ. Al pùorí a, nyɩ na ɓãá nɩ ƴãw wob a zɛbr na-bome.»

¹⁹ A Zuda tɩ ƴɛ̀rɛ na wa báarɛ, ɛ́ bɛ nyɛ̃ sojarɩ a tãw zu na bɔbr kɛ́ bɛ nyɛ̃ ʋlɩ bom nɛ na ɩrɛ a.

²⁰ Bɛ tɩ nyɛ̃ na k'aa bɛ nɩbɛ zɔ na, ɛ́ a bɛ laɩ dɩrɛ vũu. A zʋ̀ʋ́r na tɩ ìre dúor a tɩ wul'a a sãá.

²¹ Bɛ na tɩ nyɛ̃ a lɛ a, dɛ̃bɩ̃ɛ tɩ kpɛ bɛ nɩ yaga. Bɛ mɩ̀ na tɩ nyɛ̃ a Zuda zɛbr-nɩbɛ a tɩ̃tal pʋɔ bɛ cɔbrɩ gù a zɛbr a,

²² bɛ zɔ n bɛ za cen Filisɩtɛ̃ mɩnɛ tẽw.

²³ Lɛ n'a a Zuda tɩ lɛb cen a dɔ̃ dem laɩ pʋɔ, k'ʋʋ tɩ wob a bome. A Zifʋ mɩnɛ tɩ de nɩ salm-zɩɛ nɩ salm-pla yaga za, pɛn-zɩɩr nɩ pɛn-zɩɩr mʋɔlɛ, nɩ na-bʋ̃-yoru yaga.

²⁴ Bɛ tɩ lɛb'a danɛ, puore nɩ a Sore yãanɩ waar'ɩ. Bɛ tɩ yiele na: «A Sore vɩɛl'a, ɛ́ a ʋ nɔ̃wfʋ be be kʋralɛ.»

²⁵ Faafʋ bibi-kpɛ̃ɛ tɩ n'ʋ a Ɩsɩrayɛl nɩbɛ zie.

²⁶ A soja-sãanbɛ na tɩ lɛb zɔ a, tɩ cen na tɩ manɩ a alɩ bome nɛ za na ɩ a kʋ̀ a Lɩzɩasɩ.

²⁷ Ʋ na tɩ wõ a yel ŋa a, a tɩ dam ʋ na ɛ́ a ʋ kanyir za baarɩ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a yele bɛ tɩ ɩ a Ɩsɩrayɛl ƴãw mɛ̃ a lɛ ʋ na tɩ bɔbr a ɩ. A yele nʋɔr na tɩ kʋ a bɛ tu a lɛ a nãà na tɩ yel a ɩ.

Zuda zɛb'a tʋ̃ɔ́ Bɛtɩ-Suur tẽw pʋɔ

²⁸ A vɩɛr daarɩ́, a Lɩzɩasɩ tɩ ɓã n a ʋ soja-vɩɛlɩ vɩɛlɩ tùr-lɩz'a ata (60 000) taa, nɩ wi-zɔmnbɛ túr-anũu (5 000), k'ʋʋ zɛb'ɩ a Zifʋ mɩnɛ.

²⁹ Bɛ tɩ cen nɩ Idume tɩ maalɩ a bɛ laɩ Bɛtɩ-Suur. A Zuda tɩ tuori bɛ na nɩ nɩbɛ tùr-pie (10 000).

³⁰ Ʋ na tɩ nyɛ̃ a zɛbr-nɩbɛ na ta zɛbr-nɩbɛ a, ʋ puor'ɩ à ŋá: «Fʋ tɛr'ɩ puoru, Ɩsɩrayɛl Faarɛ ɛ! Fʋ̃ʋ n'ʋ ɩ a fʋ tõ-tõ-bie, Daviir, tʋ̃ɔ́ a gãdaa Golɩatɩ na tɩ ìr'ɩ a zɛbr a. Fʋ̃ʋ n'ʋ ƴãw a Filisɩtɛ̃ zɛbr-nɩbɛ a Sawul bidɛb, Zonatã, nɩ a ʋ zɛbr-bʋ̃-tɛrɛ nuru pʋɔ.

³¹ Mɩ̀ ƴãw a zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋa a fʋ nɩ-bʋʋrɛ Ɩsɩrayɛl nuru pʋɔ, ɛ́ a bɛ sojarɩ nɩ a bɛ wi-zɔmnbɛ a, ƴãw bɛ vĩ.

³² Ƴãw bɛ dɛ̃bɩ̃ɛ, ɛ́ ɩ a tɩɛrʋ bɛ na ƴãw a bɛ fãw ƴãw a, ʋ bɔr. A tʋ̃ɔ́fʋ bɛ na na zɛb tʋ̃ɔ́ bɛ a tɩɛrʋ, ʋ ɩ bɛ màwr.

³³ Ɩ a bɛlɩ dem na nɔnɛ fʋ a zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ kʋ bɛ. Lɛ n'a a bɛlɩ dem za na bãw a fʋ yúor a na yiele danʋ yielu íre nɩ a fʋ yúor-vɩɛlʋ-danʋ.»

³⁴ A zɛbr tɩ tĩ na, a zɛbr-nɩbɛ taw tuori taa, a Zifʋ mɩnɛ kʋ a Lɩzɩasɩ sojarɩ túr-anũu (5 000).

³⁵ A Lɩzɩasɩ na tɩ nyɛ̃ bɛ zɛb tʋ̃ɔ́ a ʋ zɛbr-nɩbɛ a, ʋ mɩ̀ tɩ nyɛ̃ nɩ a Zuda sojarɩ na bɛ zɔrɛ bom za a, ɛ́ gù kɛ́ bɛ vʋʋrɛ bɩɩ kpi n dɛblʋ a. A lɛ n'a ʋ tɩ lɛb cen a Ãtɩɔsɩ, tɩ ír soja-sãanbɛ, k'ʋʋ lɛb wa kpɛ n a Zuda tẽw pʋɔ nɩ sojarɩ na yãwmɛ zuo a dãwdãw a.

A Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ dɛwr ír-bɛrʋ

³⁶ Lɛ n'a a Zuda nɩ a ʋ yɛbr tɩ yel: «Ƴɛrɛŋa tɩ na tʋ̃ɔ́ a tɩ dɔ̃ dem a, nyɩ ɩ tɩ do tɩ ír a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ dɛwr bɛr, ɛ́ lɛb de ʋ kʋ̀ a Naaŋmɩn.»

³⁷ A zɛbr-nɩbɛ za tɩ ɓã n taa do a Sɩyɔ̃ tãw zu.

³⁸ Bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ ʋ gã zawla, a bàwr-maal-kuur tɩ tɛr'ɩ dɛwr, ɛ́ a pamɛ dɩ vũu. Váar tɩ bul'ɩ a davʋrɩ pʋɔ mɛ̃ tuw pʋɔ bɩɩ tãw zu a. A diru tɩ sãw na.

³⁹ Lɛ n'a bɛ tɩ taw a bɛ bʋ̃-suuri cɩɛrɩ, ɛ́ kõ yaga, ɛ́ ŋmɛ tãpɛlʋ a zuru.

⁴⁰ Bɛ tɩ lo na vɔlɩ muru, ɛ́ a wɩ́ɛ na wa pɛblɩ a, bɛ ŋmɛ cɛlsɩ cɔw a Naaŋmɩn.

⁴¹ Al pùorí, a Zuda tɩ yel'ɩ a ʋ sojarɩ bɛ mɩnɛ kɛ́ bɛ zɛbr'ɩ a nɩbɛ na tɩ be a zɛbr-yir-kpɛ̃w pʋɔ a, ʋʋ ír a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ dɛwr bɛr.

⁴² Ʋ tɩ kaa na ír bàwr-maalbɛ na bɛ tɛr sãwna ɛ́ tu a Moyiir wulu pùor a,

⁴³ bɛ ír a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ dɛwr bɛr, ɛ́ tuo a kʋsɛ-dɛgɛ cen nɩ zi-dɛwr pʋɔ tɩ bin.

⁴⁴ Bɛ tɩ sowre nɩ a lɛ a na fɛr kɛ́ bɛ ɩ a bagɛ bàwr-maal-kuur bɛ na tɩ dɛw bɛr a.

⁴⁵ A yã-vla tɩ wa na kɛ́ bɛ ŋmɛr ʋ bɛr, ʋ taa wa ɩrɛ vĩ bom a bɛ zie ɩ, a nɩ-bʋʋr-yoru na faa tɩ ɩ k'ʋ tɛr dɛwr a. Lɛ n'a bɛ tɩ ŋmɛr ʋ bɛr,

⁴⁶ ɛ́ bin a kʋsɛbɛ zie na sɛw taa nɩ a, a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ tãw zu, ɛ́ gù kɛ́ naaŋmɩn-ƴɛ̀r-manɛ kãw wa yel a lɛ bɛ na na ɩ a a.

⁴⁷ Bɛ tɩ de nɩ kʋsɛ-gbawlɛ, mɛ̃ a lɛ a Wulu na yel a, mɛ n bàwr-maal-kuur-paala na ŋmɛ̃ taa nɩ a kʋra a.

⁴⁸ Bɛ tɩ lɛb'a maalɩ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ nɩ a pʋɔ za ƴãw, ɛ́ ír a davʋrɩ dɛwr bɛr.

⁴⁹ Bɛ tɩ maal'ɩ tõ-tõ-bʋ̃-son paalɛ, ɛ́ ƴãw a fɩ̃tɩlɩ dɔwlʋ zie, a tɩ-suur-zɔ̃-na-nyùur-vla-vla-a bàwr-maal-kuur, nɩ a dipɛ̃ bɛ na mɩ́ de kʋ̀ a Naaŋmɩn a tabal a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ pʋɔ.

⁵⁰ Bɛ tɩ nyɩw nɩ a tɩ-suur-zɔ̃-na-nyùur-vla-vla-a, a bàwr-maal-kuur zu. Bɛ tɩ tɔ̃w nɩ a fɩ̃tɩlɩ na be a dɔwlʋ zie a, a caalɛ a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ.

⁵¹ Bɛ tɩ dɔwl'ɩ dipɛ̃ a tabal zu, yawlɩ a pɛn-yawlɩ, ɛ́ baarɩ a tome al za bɛ na tɩ tĩ a.

⁵² A cuwr piwaɩ sob, bɛ na bʋɔlɛ Kisile a, bibie lɩzɛr'ɩ anũu sob, a yome lɩz'a ayopõi nɩ ani (148) sob daar, a Zifʋ mɩnɛ tɩ ìr'ɩ biɓaar-pipi,

⁵³ maalɩ bàwr, mɛ̃ a lɛ a Moyiir wulu na yel a, a bàwr-maal-kuur-paala bɛ na tɩ mɛ a zu.

⁵⁴ A yũon vuo ʋl tɔr za, nɩ a bibir ʋl tɔr za a nɩ-bʋʋr-yoru na tɩ ɩ a bàwr-maal-kuur tɛr dɛwr a n'a a Zifʋ mɩnɛ tɩ de a bàwr-maal-kuur-paala kʋ̀ a Naaŋmɩn, yiele ŋmɩɛr'ɩ korijom nɩ pɛ̀nɛ́ nɩ sɛ̃sɛgɛ.

⁵⁵ A nɩbɛ za tɩ lo na vɔblɩ muru puori. Al pùorí bɛ danɩ a Naaŋmɩn na ɩ kɛ̀ bɛ zɛb tʋ̃ɔ́ a.

⁵⁶ Bɛ tɩ maal'ɩ a bàwr-maal-kuur de-tɩrʋ cuw bibie ani. A nɩbɛ tɩ maal'ɩ nyɩw-a-za-bagɛ, lãw-taa bagɛ nɩ danʋ bagɛ nɩ nʋ̃ɔ̀.

⁵⁷ Bɛ tɩ ƴãw ƴãw nɩ salm-zɩɛ nãà-kpawʋʋr nɩ pɩ̃ɛmɛ bome a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ niŋé, k'ʋʋ vɩɛl. Bɛ tɩ lɛb'a maalɩ a dɩ̃dɛɛ nɩ a diru ƴãw, ɛ́ ƴãw a pamɛ.

⁵⁸ Nʋ̃ɔ̀ tɩ kpɛ n a nɩbɛ yaga za, bɛ na tɩ ír a vĩ a nɩ-bʋʋr-yoru na ƴãw bɛ a bɛr a ƴãw.

⁵⁹ A Zuda, a ʋ yɛbr nɩ a Ɩsɩrayɛl lãw za nɩbɛ tɩ yel'a kɛ́ bɛ na mɩ́ maal'ɩ a bàwr-maal-kuur de-tɩrʋ cuw nɩ nʋ̃ɔ̀ bibie ani, yũon za, a vuo ʋl tɔr za pʋɔ, a na tĩ a Kisile cuw bibie lɩzɛr'ɩ anũu sob a.

⁶⁰ A ʋlɩ daar nɛ a, bɛ tɩ mɛ n dacine na kɛrɩ a, nɩ yir-cõcowli na kpɛmɛ a, viiri koli a Sɩyɔ̃ tãw, k'aa nɩ-bʋʋr-yoru taa lɛb wa mab dɛw a ziir á ŋá bɛr, mɛ̃ a dãwdãw a ɩ.

⁶¹ A Zuda tɩ ƴãw nɩ sojarɩ bɛ gùre a Ŋmɩn-yir-kpɛ̃ɛ. Ʋ mɩ̀ tɩ cɔbr'ɩ a Bɛtɩ-Suur tẽ-kpɛ̃ɛ ʋ kpɛmɛ, k'aa Ɩsɩrayɛl nɩbɛ tɛr zɛbr-yir-kpɛ̃w tori a Idume.