1 Makabe mɩnɛ 12 - A SƐB-SÕW

A Zonatã lɛb'a puuli a wõ-taa ʋlɛ nɩ a Ʋrʋmɛ̃ mɩnɛ nɩ Sɩparsɩatɩ mɩnɛ

¹ A Zonatã na tɩ nyɛ̃ a yele tu ʋ vla a, ʋ kaa na ír nɩbɛ tõ a Ʋrɔm, kɛ́ bɛ tɩ yel k'aa báalʋ wõ-taa, a Zifʋ mɩnɛ na maal'ɩ a Ʋrʋmɛ̃ mɩnɛ a, cãà nɩ be, ɛ́ lɛb puuli ʋ.

² Ʋ tɩ tɩr'ɩ sɛb-tʋɔlɩ Sɩpartɩ tẽw nɩ ziir a mɩnɛ a al ƴãw.

³ Lɛ n'a a nɩbɛ bɛ na tõ a tɩ cen a Ʋrɔm, tɩ kpɛ a Sena lãw nɩbɛ zie tɩ ƴɛ̀r à ŋá: «A bàwr-maal-kara Zonatã, nɩ a Zifʋ nɩ-bʋʋrɛ tõ tɩ na, kɛ́ tɩ wa lɛb puuli a báalʋ nyɩ na nyɔw nɩ bɛ a, nɩ a wõ-taa nyɩ na maal'ɩ bɛ a, mɛ̃ a lɛ a na dãw be be a.»

⁴ A Sena lãw nɩbɛ tɩ kʋ̀ bɛ nɩ sɛb-tʋɔlɩ, a ten al pʋɔ bɛ na na tu tɔl a nɩ-bɛrɛ ƴãw, kɛ́ bɛ gù bɛ bɛ lɛb ta a Zude tẽw nɩ ƴã-ɓaarʋ.

⁵ A sɛb-tʋɔla a Zonatã na sɛb kʋ̀ a Sɩpartɩ tẽw dem a ƴɛ̀r-bie n'ɩ à ŋà:

⁶ «A bàwr-maal-kara, Zonatã, a tẽw nɩ-kore lãw, a bàwr-maalbɛ, nɩ a Zifʋ nɩ-bʋʋrɛ na cɛ a, puore nɩ a bɛ yɛbr, a Sɩparsɩatɩ mɩnɛ.

⁷ A cɛlɩ na, a tɩ bàwr-maal-kara Onɩasɩ na tɩ páw a nyɩ nãà Areyɔsɩ sɛb-tʋɔla a. A Areyɔsɩ tɩ yere na kɛ́ nyɩ ɩ n a tɩ yɛbr, mɛ̃ a lɛ a ʋ sɛb-tʋɔla ƴɛ̀r-bie na wule a.

⁸ A Onɩasɩ tɩ de nɩ a nɩr nyɩ na tõ a, nɩ ƴãwfʋ yaga, ɛ́ de a sɛb-tʋɔla na tɩ ƴɛ̀rɛ báalʋ nɩ wõ-taa ƴɛ̀rʋ cãàmɩlɛ a.

⁹ Tɩɩm ƴãw a, a sɛb-son tɩ na tɛr a, kʋ̀rɛ tɩ nɩ kanyir, ɛ́ a wõ-taa á ŋá taabɛ maalʋ bɛ maal fɛrɛ tɩ ɛ.

¹⁰ Ɛcɛ tɩ bɔbr'a kɛ́ tɩ tõ bɛ lɛb wa puuli a yɛblʋ nɩ a báalʋ na be a tɩ cara pʋɔ a. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, tɩ bɛ bɔbr kɛ́ tɩ wa lɩɛbɩ nɩ-sãanbɛ a nyɩ zie ɩ, yome yaga na n'a tɔl, nyɩ na tõ a nyɩ nɩr a tɩ zie a.

¹¹ Tɩ mɩ́ tɩɛrɛ nɩ a nyɩ yele kʋralɛ, a cuw-bɛrɛ daar nɩ a bibie al na cɛ ton bɛ tone a, tɩ na mɩ́ wa maalɛ bagɛ ɛ́ puore a Naaŋmɩn a. A tu n sɔ́r ɛ́ sɛw kɛ́ fʋ mɩ́ tɛr a fʋ yɛbr tɩɛrʋ.

¹² Nʋ̃ɔ̀ mɩ̀ ɩrɛ tɩ na, a nyɩ yúor na yi a.

¹³ Tɩɩm ƴãw a, kpɩɛrʋ nɩ zɛbr yaga lo n a tɩ zu, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a na-mɩnɛ na jil koli tɩ a zɛb'ɩ tɩ na.

¹⁴ Ɛcɛ tɩ bɛ tɩ sàw sɔb nyɩ niwn, nyɩɩm nɩ a tɩ wõ-ta-dem bɛ mɩnɛ nɩ a tɩ bárɩ, a zɛbr á ŋá ƴãw ɛ.

¹⁵ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, Naaŋmɩn n'ʋ tɩ mɩ́ tɩɛrɛ a tɩ sõwfʋ ƴãw: ʋ faa tɩ nɩ a tɩ dɔ̃ dem zie, ɛ́ ƴãw bɛ vĩ.»

¹⁶ «A na ɩ à ŋá a, tɩ kaa na ír Ãtiokisi bidɛb, Numeniyisɩ, nɩ Zazɔ̃ bidɛb Ãtɩpatɛɛr, tõ bɛ a Ʋrʋmɛ̃ mɩnɛ zie, kɛ́ bɛ tɩ lɛb puuli a tɩ báalʋ nɩ a tɩ wõ-taa na dãw be be a.

¹⁷ Tɩ mɩ̀ yel bɛ na kɛ́ bɛ wa a nyɩ zie, wa puori nyɩ ɛ́ kʋ̀ nyɩ a sɛb-tʋɔla na càarɩ a tɩ yɛblʋ lɛb-puulu yele a.

¹⁸ A lɛ pʋɔ a, nyɩ sàw sɔw tɩ a yel ŋa ƴãw.»

¹⁹ A sɛb-tʋɔla bɛ na tɩ tɩr kʋ̀ a Onɩasɩ a ƴɛ̀r-bie n'ɩ á ŋá:

²⁰ «A Sɩparsɩatɩ mɩnɛ nãà, Areyɔsɩ, puore nɩ a bàwr-maal-kara Onɩasɩ.

²¹ Tɩ nyɛ̃ nɩ sɛbɛ na càarɩ a Sɩparsɩatɩ nɩ a Zifʋ mɩnɛ, yere kɛ́ bɛ ɩ n yɛbr nɩ kɛ́ bɛ ɩ n a Abraham bʋʋrɛ a.

²² Ƴɛrɛŋa tɩ na bãw a yel ŋa a, nʋ̃ɔ̀ na ɩrɛ tɩ na, nyɩmɛ wa sɛb yel a nyɩ ƴã-ɓaarʋ yele kʋ̀ tɩ a.

²³ Tɩɩm ƴãw a, tɩ na tʋ̃ɔ́ na sɛb yel nyɩ à ŋá: Nyɩ bãw k'aa tɩ dʋn nɩ a tɩ bʋ̃-tɛrɩ ɩ n a nyɩ dem, ɛ́ a nyɩ dem ɩ a tɩ dem. Alɛ n'a so tɩ yel k'aa nɩbɛ tɩ na tõ a, yel a yel ŋa kʋ̀ nyɩ.»

A Demetiriyisi zɛbr-nɩbɛ lɩɛb'a zɔ a Zonatã niŋé

²⁴ A Zonatã tɩ wõ na k'aa Demetiriyisi zɛbr-nɩbɛ nɩ-bɛrɛ bɛrɛ waar'ɩ nɩ zɛbr-nɩbɛ na yãwmɛ zuo a dãwdãw a, kɛ́ bɛ wa zɛb'ɩ ʋ.

²⁵ Ʋ tɩ yi n a Zerizalɛm daadaalɛ, cen k'ʋʋ tɩ tuori bɛ Hamatɩ vuo pʋɔ. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ bɛ tɩ bɔbr kɛ́ bɛ nyɛ̃ vuo kpɛ a ʋ tẽw pʋɔ ɩ.

²⁶ Ʋ tɩ tõ n zi-piwrbɛ a bɛ laɩ pʋɔ. Bɛ tɩ lɛb'a wa wa yel ʋ, k'aa dɔ̃ dem cɔbrɛ na kɛ́ bɛ wa ur lo a bɛ zu a tɩ̃ɩsɔw.

²⁷ A mʋ̃tɔ̃w na wa kpɩɛr a, a Zonatã yel'ɩ a ʋ nɩbɛ kɛ́ bɛ bɛr a gʋ̃ɔ ɛ́ tɛr a bɛ zɛbr bome a pɩɛlɩ bɛ, bɛ cɔbrɩ gù a zɛbr a tɩ̃ɩsɔw za. Ʋ mɩ̀ tɩ ƴãw nɩ zi-gùrbɛ viiri koli a laɩ.

²⁸ A dɔ̃ dem na wa bãwnɩ a k'aa Zonatã nɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ cɔbrɩ na gù a zɛbr a, dɛ̃bɩ̃ɛ nyɔw bɛ na, pʋl-vʋ̃ɔ tɩ tɛr bɛ na, bɛ gbɔw vũuni bɛr a bɛ laɩ pʋɔ ɛ́ zɔ.

²⁹ A biɓaara n'a a Zonatã nɩ a ʋ nɩbɛ wa tɩ bãwnɩ a bɛ zɔba. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, bɛ tɩ nyɛ̃ nɩ a vũuni na tɩ cãà 'lere a laɩ pʋɔ a.

³⁰ A Zonatã tɩ ìr'a ta tu bɛ, ɛcɛ ʋ bɛ tɩ tʋ̃ɔ́ páw bɛ ɩ, bɛ na tɩ gãw a Eletɛɛr man a ƴãw.

³¹ Lɛ n'a a Zonatã tɩ lɩɛbɩ Arabʋ mɩnɛ kãw, bɛ na bʋɔlɛ Zabadeyɛ̃ a, ƴãw. Ʋ tɩ zɛb'a tʋ̃ɔ́ bɛ ɛ́ de a bɛ bome.

³² Al pùorí, ʋ ìr a be, cɔlɩ a vuo ʋl za tɩ ta Damasɩ.

³³ Sɩmʋ̃ ʋl tɩ ìr'a cen tɩ ta Asɩkalon nɩ a zɛbr-yir-kpɛn na pɩɛlɩ a. Ʋ tɩ yi n a be tu Zafa lowr, tɩ zɛb de ʋ.

³⁴ Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, ʋ tɩ wõ na k'aa tẽw dem tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ de a zɛbr-yir-kpɛ̃w ŋa kʋ̀ a Demetiriyisi sojarɩ.

A Zonatã cɔbr'ɩ a Zerizalɛm tẽw ʋ kpɛmɛ

³⁵ A Zonatã na tɩ lɛb wa a Zerizalɛm a, ʋ bʋɔl'ɩ a nɩbɛ nɩ-kore lãw ɓã taa. Ʋ tɩ lãw nɩ bɛ na yel kɛ́ bɛ na mɛ n zɛbr-yir-kpɛn a Zude tẽw pʋɔ,

³⁶ kɛ́ bɛ na ɩ n a Zerizalɛm dacine a kɛrɩ dɔwlɩ, ɛ́ mɛ dacĩ-kpɛ̃ɛ a zɛbr-yir-kpɛ̃w nɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ cara pʋɔ, bʋ́r a. Ʋ tɩ bɔbr'a k'aa Demetiriyisi sojarɩ ɩ bɛ tɛwr, ta mɩ́ tʋ̃ɔ́ dà bom bɩɩ kʋɔrɩ bom ɛ.

³⁷ A tẽw dem tɩ ɓã n taa kɛ́ bɛ lɛb mɛ a Zerizalɛm. Bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, a tẽw dacin na be a saa-pɛrɩ́ a bà-fʋɔla lowr a, a zie kãw tɩ lo na. Bɛ mɩ̀ tɩ lɛb'a maalɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ lõbowr ʋl na dɩ Safenata a ƴãw.

³⁸ Sɩmʋ̃ ʋl tɩ lɛb'a mɛ Adida tẽ-kpɛ̃ɛ na be a Ba-Peyi a, ʋ tɩ mɛ n dacine viiri koli, ɛ́ ƴãw pamɛ na tɛr dà-jɩ̀rɩ́ a.

A Zonatã lo n Tɩrɩfɔ̃ nuru pʋɔ

³⁹ A Tɩrɩfɔ̃ tɩ bɔbr'a k'ʋʋ dɩ naalʋ a Siiri-Kpɛ̃ɛ zu, vɔblɩ a nãà-kpawʋɔ, ɛ́ nyɔw a Ãtiokisi 6 sob pàw a al ƴãw.

⁴⁰ Ɛcɛ ʋ tɩ zɔrɛ nɩ dɛ̃bɩ̃ɛ a Zonatã na kʋ̃ bɛr ʋ ʋ ɩ a lɛ, ɛ́ wa ŋmãa nɩ ʋ zɛbr a. Lɛ so ʋ tɩ bɔ a lɛ ʋ na na ɩ nyɔw ʋ kʋ a, ɛ́ ìr lo Bɛtɩsan sɔ́r.

⁴¹ A Zonatã tɩ tɛr'ɩ nɩbɛ tùr-lɩz'a ayi (40 000) na zɛb a zɛbr bãw a, yi tuor'ɩ ʋ wa a Bɛtɩsan.

⁴² A Tɩrɩfɔ̃ na tɩ nyɛ̃ k'aa Zonatã tɛrɩ zɛbr-nɩbɛ yaga wa n a, ʋ bɛ sàw nyɔw ʋ ɛ.

⁴³ Ʋ nɩ̃ɛ na tɩ tuori nyɔw ʋ nɩ ƴãwfʋ, ɛ́ kʋ̀ ʋ bʋ̃-kʋ̀rɩ. Ʋ tɩ wul'ɩ a Zonatã a ʋ bárɩ za, ɛ́ yel bɛlɛ nɩ a ʋ sojarɩ, kɛ́ bɛ sàwr a Zonatã nʋɔr mɛ̃ a ʋl mɩŋa dem a.

⁴⁴ Al pùorí, ʋ yel a Zonatã: «Bʋ̃ʋ n'ʋ so fʋ ƴãw bàlʋ a zɛbr-nɩbɛ bɛ ŋa za, ɛ́ bom za bɛ wul kɛ́ zɛbr jɩɛrɛ tɩ na?

⁴⁵ A na ɩ à ŋá a, bɛr a fʋ sojarɩ bɛ lɛb kul a bɛ yie pʋɔ, kaa ír nɩbɛ blã bɛ bɩɛlɛ fʋ, ɛ́ wa tɩ cen a Pitolemayisɩ. Ɩ̃ na tɩ de nɩ a tẽ-kpɛ̃ɛ ŋa kʋ̀ b, nɩ a zɛbr-yir-kpɛn al na cɛ a, lãwnɩ a zɛbr-nɩbɛ nɩ a tõ-tõ-bi-bɛrɛ na cãà be a. À á ŋá ƴãw n'a ɩ̃ wa a ka: al pùorí ɩ̃ na lɛb'a kul.»

⁴⁶ A Zonatã tɩ sàw nɩ a Tɩrɩfɔ̃ ƴɛ̀rʋ, ɛ́ ɩ a lɛ ʋ na yel a. Ʋ tɩ bɛr'ɩ a ʋ zɛbr-nɩbɛ bɛ lɛb kul a Zude tẽw.

⁴⁷ Ʋ tɩ tɛr'ɩ sojarɩ túr-ata (3 000), tɩ ír túr-ayi (2 000) bɛr Galile tẽw, ɛ́ a túr (1 000) na cɛ a bɩɛlɩ ʋ.

⁴⁸ Ɛcɛ a Zonatã na dɛ tɩ kpɩɛr a Pitolemayisɩ tẽw pʋɔ wa báarɛ a, a tẽw dem nyɔw nɩ a pamɛ pàw. Bɛ tɩ nyɔw ʋ na, ɛ́ kʋ a nɩbɛ na páw ʋ kpɛ a nɩ zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ.

⁴⁹ Lɛ n'a a Tɩrɩfɔ̃ tɩ tõ soja-gbɛ́ɛ dem nɩ wi-zɔmnbɛ a Galile nɩ a Tɩ̃tal-Kpɛ̃ɛ pʋɔ, kɛ́ bɛ tɩ kʋ a Zonatã sojarɩ za.

⁵⁰ À ŋá n'a bɛ tɩ bãw kɛ́ bɛ nyɔw nɩ a bàwr-maal-kara kʋ, lãwnɩ a bɛlɩ dem na tɩ bɩɛlɛ ʋ a. Ɛcɛ bɛ tɩ yere na kʋ̀rɛ taa kɛ́ bɛ ƴãw fãw, ɛ́ pɩɛrɩ nyɔw nyɔw taa waar, gù a zɛbr.

⁵¹ A bɛlɩ dem na tɩ diwr bɩ́ɛrɛ bɛ a na tɩ nyɛ̃ bɛ cɔbrɩ gù kɛ́ bɛ zɛb faa a bɛ nyɔ-vʋʋrʋ a, bɛ lɛb'a.

⁵² À ŋá n'a a Zifʋ sojarɩ za tɩ lɛb wa a Zude tẽw nɩ ƴã-ɓaarʋ. Bɛ tɩ kõ n a Zonatã nɩ a ʋ nɩbɛ, ɛ́ dɛ̃bɩ̃ɛ ɩrɛ bɛ yaga. A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ za tɩ maal'ɩ ko-kpɛ̃ɛ.

⁵³ A nɩ-bʋʋr-yoru na kpɩɛr pɩɛlɩ bɛ a, tɩ bɔbr'a kɛ́ bɛ kʋ bɛ pàw pɛr. Bɛ tɩ yere na: «A Zifʋ mɩnɛ bɛ cãà tɛr nɩ-kpɛ̃ɛ nɩ sõwne ɩ. Nyɩ ɩ tɩ zɛb'ɩ bɛ, kʋ bɛ pàw pɛr, nɩr za ta cãà tɩɛrɛ a bɛ yele ɩ.»