LOS HECHOS 7 - Chatino Tataltepec

Cha' nu nchcui' Esteban lo'o ngu' nu laca loo

¹ Li' nchcuane xu'na sti jo'ó ji'i̱ Esteban: ―¿Ha cha' liñi laca cha' nu nchcui' ngu' re? ―nacui̱.

² Nguxacui̱ Esteban cha' ji'i̱ li': ―Cu'ma̱ ngu' cusu', cu'ma̱ ngu' tya'a quichi̱ tyi na ―nacui̱ yu―, cui'ya ma̱ cha' clyu ti' 'na, chcui' na' xi lo'o ma̱ ―nacui̱ yu―. Tlyu tsa cha' ntsu'u ji'i̱ ycui' Ndyosi nu ndu'ni tlyu na ji'i̱ Ni. Cua sa'ni ngulu'u loo Ni ji'i̱ jyo'o cusu' ji'na nu ngua naa Abraham. Tya ndi'i̱ jyo'o cusu' bi' nde quichi̱ tyi yu, nde loyuu su cuentya Mesopotamia, cha' bilya tyalaa yu ca quichi̱ Harán nu ngua li'.

³ “Xtyanu nu'u̱ ji'i̱ loyuu quichi̱ tyi nu'u̱, tyu'utsu' nu'u̱ ji'i̱ ngu' tya'a nu'u̱”, nacui̱ ycui' Ndyosi ji'i̱ Abraham bi' li'. “Tsaa nu'u̱ ca chaca chalyuu ca su culu'u na' jinu'u̱ cha' tyi'i̱ nu'u̱”, nacui̱ Ni.

⁴ Bi' cha' ngutu'u Abraham loyuu ji'i̱ ngu' Caldea, ndyaa yu quichi̱ Harán, ndyanu yu ca quichi̱ bi' tyu̱u̱ yija̱. Nu lo'o ngujuii sti Abraham, li' ngulo ycui' Ndyosi cña ji'i̱ yu cha' tsaa yu tyijyu' la ña'a̱ cuayá' nu ndyalaa yu loyuu re su ndi'i̱ na juani.

⁵ Pana ná nda ycui' Ndyosi chacuayá' caja yuu ji'i̱ yu tsiya' ti, lo'o jua'a̱ ni sca sñi' Abraham ná ntsu'u tyempo bi'. Li' nchcui' ycui' Ndyosi lo'o yu: “Ta na' yuu re jinu'u̱, jua'a̱ ji'i̱ sñi' nu'u̱ ca tiya' la, nu lo'o cua ntsu'u nu sube jinu'u̱”, nacui̱ ycui' Ndyosi ji'i̱ yu.

⁶ Lo'o li' nda ycui' Ndyosi cha' lo'o Abraham chaca quiya': “Tsaa sñi' ste' nu'u̱ nde ca chaca chalyuu”, nacui̱ Ni. “Li' tyanu ñati̱ jinu'u̱ tyijyu' chaca tyajacua siyento yija̱, su xcube' ngu' ca tyi ji'i̱ ñati̱ jinu'u̱”, nacui̱ Ni. “Ntsu'u cha' cua'ni ngu' cña ji'i̱ ngu' ca tyi bi' laja ti, ná lo'o caya'.

⁷ Li' xcube' na' ji'i̱ ngu' bi' xqui'ya cha' ti'í tsa xcube' ngu' ji'i̱ ñati̱ jinu'u̱. Tyu'u ñati̱ jinu'u̱ loyuu bi' li', tya̱a̱ ngu' ca nde chaca quiya', cua'ni tlyu ngu' bi' jna' li'.”

⁸ Ngüiñi cha' ji'i̱ ycui' Ndyosi lo'o jyo'o Abraham li'; bi' cha' ngulo Ni cña ji'i̱ yu cha' xi'yu ngu' quiji̱ lcaa nu qui'yu sñi' yu, cha' jua'a̱ tyi'u ti' sñi' yu cha' cua ngüiñi cha' ji'i̱ ycui' Ndyosi lo'o sti ngu'. Jua'a̱ ngua cha', ngusi'yu jyo'o Abraham quiji̱ sñi' nu ntsu'u cua snu' ti tsa̱ ngula; la cui' Isaac ngua naa sñi' yu. Nu lo'o cua ngusu' jyo'o Isaac bi', li' ngula sñi' yu, lo'o la cui' jua'a̱ ngua'ni yu, cha' ngusi'yu quiji̱ sñi' yu. Jacob ngua naa sñi' yu, lo'o li' tii tyucuaa tya'a sñi' ngula ji'i̱ jyo'o Jacob bi'; jyo'o cusu' ji'i̱ lcaa na laca ngu' bi'.

⁹ ’Tsaca sñi' Jacob ngua naa José. Ngua sca tsa̱ ngua ñasi̱' tsa tya'a yu ji'i̱ nu José bi', bi' cha' ndyujui' ngu' ji'i̱ yu ji'i̱ xa' ñati̱. Ngüi'ya ngu' ji'i̱ nu José bi', ndyaa lo'o ngu' ji'i̱ yu ca loyuu su cuentya Egipto. Pana ná ngulaya' ycui' Ndyosi ji'i̱ José,

¹⁰ ngua'ni Ni cha' nga'aa ngua'ni cuxi ngu' lo'o yu li'. Tyempo bi' ntsu'u rey ji'i̱ ngu' Egipto nu ngua naa Faraón, lo'o li' ngua'ni ycui' Ndyosi cha' ngua cuayá' ti' Faraón cha' ngu' tii ngua nu José bi'. Bi' cha' ndiya ti' rey Faraón ji'i̱ yu, nda rey cña ji'i̱ yu, cha' ngua nu José bi' loo ji'i̱ lcaa ngu' Egipto, lo'o jua'a̱ ji'i̱ lcaa msu nu ntsu'u toni'i̱ ji'i̱ rey Faraón bi'.

¹¹ ’Lo'o li' ndyalaa sca jbi'ña loyuu Egipto, lo'o jua'a̱ ca loyuu su cuentya Canaán. Ti'í tsa ña'a̱ ndyanu ngu', nga'aa ngujui na cacu jyo'o cusu' ji'na.

¹² Li' ngujui cha' ji'i̱ Jacob cha' tya ntsu'u na cacu ngu' ca loyuu Egipto, bi' cha' ngulo yu cña ji'i̱ sñi' yu cha' tsaa squi'ya ngu' nscua' cha' cacu ngu' lo'o tya'a ngu', la cui' sñi' yu bi' laca jyo'o cusu' ji'na. Li' ndyaa ngu' bi' sca quiya'.

¹³ Lo'o ndyaa ngu' nu nchca tyucuaa quiya', li' ngua cha' ndyuloo ngu' ji'i̱ jyo'o José, cha' la cui' tya'a ngu' laca yu. Ngua cuayá' ti' rey Faraón tilaca laca sti José, tilaca laca tya'a yu li'.

¹⁴ Lo'o li' nda José cha' ndyaa cacha' ji'i̱ sti yu cha' tya̱a̱ nu cusu' ca su ndi'i̱ yu lo'o lcaa tya'a yu. Cua ntsu'u snayala tyii nga'yu tya'a ngu' tya'a sti José tyempo bi'.

¹⁵ Ndyaa nu Jacob bi' nde loyuu su cuentya Egipto lo'o lcaa tya'a ngu' li', jua'a̱ tya ndalo nu cusu' xi tyu̱u̱ yija̱ hasta ña'a̱ cuayá' nu ngujuii yu. Li' ngujuii lcaa sñi' jyo'o Jacob, nu jyo'o cusu' ji'na bi' ni.

¹⁶ Pana ná ndyanu tyijya̱ jyo'o cusu' ji'na ca loyuu su cuentya Egipto, cha' nu lo'o ndu'u ngu' ndyaa ngu', ndyaa lo'o ngu' ji'i̱ tyijya̱ jyo'o bi', cha' xatsi' ngu' ji'i̱ tyijya̱ chaca quiya' ne' tyuquee nde quichi̱ Siquem; tyuquee bi' ngua nu ngüi'ya jyo'o Abraham ji'i̱ ngu' Hamor nu ngua tya sa'ni la, cha' tsaa sñi' tsaa xatsi' ji'i̱ ycui'.

¹⁷ ’Cua ndyatu̱ la tya'a jyo'o cusu' ji'na ca loyuu su cuentya Egipto; li' ndyalaa tyempo nu nchcui' ycui' Ndyosi lo'o jyo'o Abraham nu ngua sa'ni la, tyempo cha' tyu'u ngu' tyaa ngu'.

¹⁸ Xa' rey ngua loo ji'i̱ ngu' Egipto li', nu bilya cuna tilaca ngua jyo'o José bi'.

¹⁹ Nguñilo'o rey bi' ji'i̱ jyo'o cusu' ji'na, nguxcube' rey bi' ji'i̱ ngu'. Jua'a̱ ngulo rey bi' cña cha' xcua̱a̱ ngu' ji'i̱ lcaa cubi' qui'yu ji'i̱ ngu', cha' cajaa cubi', cha' nga'aa catu̱ la ngu' bi'.

²⁰ Tyempo bi' ngula jyo'o Moisés, lo'o jua'a̱ tso'o tsa ntsu'u tyiquee ycui' Ndyosi ña'a̱ ji'i̱ nu piti bi'. Sna co' ti nguti'i̱ yu lo'o xtya'a̱ yu lo'o sti yu, cha' nguxcati' xtya'a̱ yu ji'i̱ yu.

²¹ Li' ndyalaa tyempo nu ntsu'u cha' xcua̱a̱ ngu' cusu' ji'i̱ cubi' bi'. Pana sca nu cuna'a̱ sñi' rey xña'a̱ bi' nquije cubi' bi' ji'i̱, ndyi'ya ji'i̱ ndyaa to' tyi li' cha' caca cubi' sñi' miña'a̱.

²² Nu lo'o cua ngusu' la nu Moisés bi', ngua tsa'a̱ yu lcaa cha' nu jlo ti' ngu' tii nde loyuu su cuentya Egipto. Jlo tsa ti' nu Moisés bi' ña'a̱ cha' nu chcui' yu lo'o ngu', cha' ngua tsa ji'i̱ yu.

²³ ’Cua ntsu'u tu'ba yija̱ Moisés, lo'o nti' tsa yu tsaa na'a̱ yu ji'i̱ ngu' Israel tya'a yu, si tso'o ndi'i̱ ngu'.

²⁴ Li' na'a̱ yu ji'i̱ sca ngu' Egipto nu ti'í tsa nchcube' ji'i̱ sca ngu' Israel. Nguxtyucua Moisés ji'i̱ nu ngu' tya'a yu bi', ngujui'i̱ yu ji'i̱ nu ngu' Egipto bi' ña'a̱ cuayá' nu ndyujuii yu ji'i̱ bi'.

²⁵ Ndi'ya̱ ngulacua ti' Moisés li': “Juani ngua cuayá' ti' tya'a na' cha' cua'ni lyaá Ni ji'i̱ ngu' Israel tya'a na' xqui'ya na'”. Jua'a̱ ngulacua ti' nu Moisés bi', pana si'i cha' bi' nti' ngu' Israel tya'a yu.

²⁶ Nguxee chaca tsa̱ ndyalaa yu ca su ngusu̱u̱ tya'a tucua tya'a ngu' Israel. Ná ndiya ti' Moisés cha' nxu̱u̱ tya'a ngu' bi': “¿Ni cha' laca nxu̱u̱ tya'a ma̱?” nacui̱ yu ji'i̱ ngu' li'. “La cui' ca ngu' tya'a na laca ma̱. Ná tso'o cha' nxu̱u̱ tya'a ma̱.”

²⁷ Li' ntejeya' chaca nu xña'a̱ la bi' ji'i̱ Moisés, nguxacui̱ cha' ji'i̱ yu ndi'ya̱: “¿Tilaca laca nu nda chacuayá' jinu'u̱ cha' caca nu'u̱ loo ji'i̱ cua?” nacui̱ ji'i̱ nu Moisés bi', “¿Ha cua'ni cuayá' nu'u̱ ji'i̱ cua?” nacui̱.

²⁸ “Ñi'ya̱ nu ndyujuii nu'u̱ ji'i̱ nu ngu' Egipto bi' la caa, ¿ha jua'a̱ cujuii nu'u̱ jna' nti' nu'u̱ juani?”

²⁹ Nu lo'o ndyuna Moisés cha' bi', li' ngusna yu, ndyaa yu ca chaca chalyuu su naa Madián. Ngu' xta laca nu Moisés bi', nu nguti'i̱ yu loyuu bi'. Ngujui clyo'o yu li', lo'o jua'a̱ ngujui tucua tya'a sñi' qui'yu yu.

³⁰ ’Cua nteje tacui tu'ba yija̱, li' ntsu'u sca tsa̱ nga'a̱ Moisés sca loyuu btyi su ná ntsu'u hitya nu co'o ngu'. Cacua ti sca ca'ya nu naa Sinaí, ca bi' ndya'a̱ yu li'. Na'a̱ yu sca yaca quiche' ndyaqui̱, pana laja quii' bi' ngulu'u loo sca xca̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi ji'i̱ yu.

³¹ Ndube tsa ti' Moisés li'. Ndyaa yu cacua la xi slo yaca quiche' bi', lo'o li' ndyuna yu cha' nu nchcui' ycui' Ndyosi nu Xu'na na lo'o yu:

³² “Ycui' Ndyosi laca na'”, nacui̱ nu Xu'na na. “La cui' na' laca̱, ngua'ni tlyu jyo'o cusu' jinu'u̱ jna'”, nacui̱ Ni. “Lo'o jyo'o Abraham, lo'o jyo'o Isaac, lo'o jyo'o Jacob ngua'ni tlyu ngu' 'na.” Ndyutsi̱i̱ tsa nu Moisés bi' li', hasta nchcua̱ tya yu; nga'aa ngua ña'a̱ cui'ya yu ji'i̱ quii' tsiya' ti.

³³ Chaca quiya' nchcui' ycui' nu Xu'na na lo'o yu li': “Clyo clya nu'u̱ caña nu nga'a̱ quiya' nu'u̱”, nacui̱ Ni, “cha' slo na' ndu̱ nu'u̱. Tacati tsaa ca nde cha' ycui' Ndyosi laca na'.

³⁴ Cua na'a̱ na' ji'i̱ lcaa ngu' Israel tya'a nu'u̱ ca su ndi'i̱ ngu' nde loyuu Egipto. Cua ngusubi na' ji'i̱ lcaa cu'ma̱ cha' caca ma̱ ñati̱ 'na, pana juani lye tsa nchcube' ngu' cuxi bi' ji'i̱ ñati̱ 'na. Ndyuna na' cha' xñi'i̱ tsa ndañi nxi'ya ngu', bi' cha' ndyalaa na' cha' cua'ni lyaá na' ji'i̱ ngu'. Juani culo na' cña jinu'u̱ cha' xtyu̱u̱ nu'u̱ tyaa nu'u̱ nde loyuu su cuentya Egipto chaca quiya'.”

³⁵ ’Nu ngua sa'ni la ná ntaja'a̱ ngu' Israel tya'a yu cha' caca nu Moisés bi' loo ji'i̱ ngu': “¿Tilaca laca nu nda chacuayá' jinu'u̱ cha' caca nu'u̱ loo ji'i̱ cua, cha' cua'ni cuayá' nu'u̱ ji'i̱ cua?” nacui̱ ngu' ji'i̱ yu sa'ni la. Pana la cui' Moisés bi' ni, cua ngusubi ycui' Ndyosi ji'i̱ yu cha' caca yu loo ji'i̱ ngu' Israel tya'a yu, cha' cua'ni lyaá Ni ji'i̱ ngu' bi', cha' ti'í tsa nchcube' ngu' bi'; bi' cha' ngulo ycui' Ndyosi cña ji'i̱ Moisés nu lo'o na'a̱ yu ji'i̱ xca̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi ndu̱ laja yaca quiche' su ndyaqui̱ bi'.

³⁶ Nda ycui' Ndyosi chacuayá' ji'i̱ jyo'o Moisés cha' cua'ni yu cña tonu cha' cube ti' ngu' ca loyuu su cuentya Egipto. Xqui'ya cha' ngua ji'i̱ yu ngua'ni yu cña tonu bi', bi' cha' ngua ji'i̱ yu ngulo yu cña ji'i̱ lcaa ngu' Israel tya'a yu, cha' ngutu'u ngu' loyuu su cuentya Egipto nguta'a̱ lo'o Moisés ji'i̱ ngu' bi'. Xa' ngua'ni yu cña tonu to' tyujo'o nu naa Tyujo'o Nga'a. Li' nguta'a̱ yu lo'o ngu' nde sca loyuu btyi su ná ntsu'u hitya nu co'o ngu', lo'o jua'a̱ chaca quiya' ngua'ni yu cña tonu cha' cube ti' ngu' ji'i̱ ycui' Ndyosi. Cua tu'ba yija̱ nguta'a̱ nu Moisés bi' lo'o ngu'.

³⁷ La cui' Moisés ngua nu nchcui' lo'o ngu' bi' ndi'ya̱: “Cua ngulo ycui' Ndyosi cña jna' cha' ta na' cha' ji'i̱ Ni lo'o ma̱, la cui' jua'a̱ culo Ni cña ji'i̱ chaca ngu' tya'a na nde loo la”, nacui̱ nu Moisés bi' ji'i̱ ngu' nu ngua li'.

³⁸ La cui' Moisés bi' nga'a̱ lo'o ngu' ca su ndyu'u ti'i̱ ngu' cla'be loyuu btyi bi'. Li' nchcui' xca̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi lo'o nu cusu' bi' ca lo xlya ca'ya su naa Sinaí. Lo'o jua'a̱ nda Moisés cha' bi' lo'o lcaa ngu' bi', la cui' jyo'o cusu' ji'na laca ngu' bi'. Nu cha' nu cua nchcui' Moisés lo'o ngu' bi' li', ná nga'a̱ cha' tye cha' bi' tsiya' ti; bi' cha' tya ntsu'u cha' nu nguscua jyo'o Moisés bi', cha' ca cuayá' ti' na ji'i̱ juani.

³⁹ ’Pana ná ndyuna tso'o jyo'o cusu' ji'na cha' nu nda Moisés lo'o ngu', cha' ná nti' ngu' cua'a̱ jyaca̱ ngu' ji'i̱. Ndyi'u tsa ti' ngu' cha' ji'i̱ loyuu su cuentya Egipto, bi' cha' ngua ti' ngu' xtyu̱u̱ ngu' loyuu bi' chaca quiya'.

⁴⁰ Tya ntsu'u nu Moisés bi' lo ca'ya, lo'o li' ndi'ya̱ nguane ngu' ji'i̱ jyo'o Aarón nu ngua sca sti jo'ó: “¿Ha ná cuiñá nu'u̱ sca jo'ó cuentya ji'na cha' cua'ni tlyu na ji'i̱, ñi'ya̱ ndu'ni tlyu ngu' ji'i̱ sca jo'ó?” nacui̱ ngu' ji'i̱ nu Aarón bi'. “Cua ngulu'u Moisés tyucui̱i̱ ji'na su ngutu'u na loyuu su cuentya Egipto, pana juani nga'aa jlo ti' na na laca ngua ji'i̱ yu bi'.”

⁴¹ Li' ngüiñá ngu' sca toro cuañi' lo'o oro cha' caca bi' jo'ó ji'i̱ ngu'. Ndyujuii ngu' bata ca slo jo'ó bi' ji'i̱ ngu', cha' ta ngu' msta̱ ji'i̱ jo'ó, cha' cua'ni tlyu ngu' ji'i̱ jo'ó bi'. Chaa tsa ti' ngu' lo'o na'a̱ ngu' ji'i̱ jo'ó nu ngüiñá ycui' ca ngu' ji'i̱.

⁴² Xa' ña'a̱ cha' ngulacua ti' ycui' Ndyosi ña'a̱ Ni ji'i̱ ngu': “Culaya' na' ji'i̱ ngu' jua tsiya' ti cha' ndyu'ni ngu' cña cuxi bi' li'”, nacui̱ Ni. “Xcui' cha' xña'a̱ nti' ngu' jua.” Jua'a̱ ngulacua ti' ycui' Ndyosi, bi' cha' nguxtyanu Ni ji'i̱ ngu' cha' cua'ni tlyu ngu' bi' ji'i̱ lcaa na nu ntsu'u nde cua̱; jo'ó laca cuichaa ngua ti' ngu' li', jo'ó laca co' ngua ti' ngu', lo'o cualya, lo'o cuii. Xcui' cha' cuxi ngua'ni ngu' li'. Cuentya ji'i̱ cha' cuxi nu ngua'ni ngu', bi' laca cha' nu nguscua jyo'o cusu' lo quityi ji'i̱ ycui' Ndyosi ndi'ya̱: Ngu' Israel laca lcaa ma̱; nguta'a̱ yu'u ma̱ tu'ba yija̱ lo nati̱' btyi, nacui̱ ycui' Ndyosi. ¿Ni cha' laca ná ngua'ni tlyu ma̱ 'na tyempo bi' lo'o ndyujuii ma̱ na'ni bi'? Si'i na tyucui tyiquee ma̱ nda ma̱ na'ni bi', cha' caca ni' msta̱ 'na.

⁴³ Ndyi'ya lo'o ma̱ ji'i̱ ni'i̱ sube ji'i̱ jo'ó Moloc, ndyi'ya lo'o ma̱ ji'i̱ sca cuii nu laca jo'ó Renfán; tucua tya'a jo'ó bi' ngüiñá ma̱ cha' caca jo'ó bi' xu'na ma̱. Bi' cha' cua'ni na' cha' tsaa lo'o ngu' xa' tsu' ji'i̱ ma̱ nde chaca chalyuu nu tyijyu' la; tsaa ma̱ chaca tsu', nde quichi̱ Babilonia cha' chcube' ma̱ cajua. Jua'a̱ nchcui' ycui' Ndyosi lo'o nguscua jyo'o cusu' cha' ji'i̱ Ni lo quityi nu ngua sa'ni.

⁴⁴ ’Nguta'a̱ yu'u jyo'o cusu' ji'na ca lo nati̱' btyi. Ntsu'u sca ni'i̱ quiji̱ na'ni ti ji'i̱ ngu', nu ndyi'ya lo'o ngu' ji'i̱ ndya'a̱ ngu', cha' ndyi'u ti' ngu' ji'i̱ ycui' Ndyosi xqui'ya ni'i̱ quiji̱ bi'. Ycui' Ndyosi ngulu'u cña ji'i̱ jyo'o Moisés bi' ñi'ya̱ nu cuiñá ngu' ni'i̱ bi'.

⁴⁵ Nu lo'o ngujuii nu Moisés bi', li' ngusubi Ni ji'i̱ jyo'o Josué cha' caca yu loo ji'i̱ jyo'o cusu' ji'na. Lo'o ni'i̱ quiji̱ bi', ñaa lo'o ngu' ji'i̱ lo'o ndyalaa ngu' loyuu re. Li' ngulo'o ycui' Ndyosi ji'i̱ xa' la ñati̱, ngulo'o Ni ji'i̱ lcaa ngu' ca tyi bi', cha' tyanu yuu re laja ti. Nguxtyanu ngu' ji'i̱ ni'i̱ quiji̱ bi' to' tyi sca ñati̱ hasta ña'a̱ cuayá' nu ndyalaa tyempo lo'o ngua jyo'o David loo ji'i̱ ngu'.

⁴⁶ Tso'o tsa ntsu'u tyiquee ycui' Ndyosi ña'a̱ Ni ji'i̱ nu David bi'. Li' ngua ti' David cuiñá sca ni'i̱ su caca tyi ycui' Ndyosi, cha' ycui' Ndyosi laca loo ji'i̱ ñati̱ ji'i̱ Jacob.

⁴⁷ Pana ná tso'o nti' ycui' Ndyosi cha' cua'ni David jua'a̱; nu lo'o cua nguluu sñi' jyo'o David nu ngua naa Salomón, li' nda ycui' Ndyosi chacuayá' ji'i̱ yu cuañi' bi', cha' cuiñá yu ni'i̱ bi'.

⁴⁸ Lo'o ycui' Ndyosi ni, ná ntaja'a̱ Ni tyanu Ni ne' ni'i̱ nu ngüiñá ñati̱ ti, cha' laca ycui' Ndyosi loo ji'i̱ lcaa ca chalyuu. Ñi'ya̱ nguscua sca jyo'o cusu' cha' cuentya ji'i̱ ycui' Ndyosi tya sa'ni la:

⁴⁹ Ntsu'u tyi na' nde cua̱, nacui̱ ycui' Ndyosi nu Xu'na na. Sca ti na' ndyi'ya loo na' ji'i̱ tyucui ña'a̱ chalyuu, nacui̱ Ni, bi' cha' ná ca cuiñá sca ñati̱ chalyuu sca ni'i̱ su tyi'i̱ na', nacui̱ Ni, ná ntsu'u su xtyii cña' na'.

⁵⁰ Ycui' na' ngüiñá na' lcaa na nu ntsu'u tyucui ña'a̱ chalyuu.

⁵¹ Tya nchcui' la Esteban lo'o ngu' cusu' li': ―Ná ntaja'a̱ ma̱ taquiya' ma̱ cha' nu nchcui' ycui' Ndyosi lo'o ma̱. Tacalya tsa hique ma̱, cha' ná nduna ma̱ cha' ji'i̱ ycui' Ndyosi tsiya' ti; jua'a̱ lcaa tsa̱ chi̱i̱ nti' ma̱ lo'o nclyacua ti' ma̱ cha' ji'i̱ Xtyi'i ycui' Ndyosi. La cui' ñi'ya̱ ngua'ni jyo'o cusu' ji'na cha' cuxi sa'ni, la cui' jua'a̱ ndyu'ni ma̱ juani.

⁵² Cua nguxcube' jyo'o cusu' ji'na ji'i̱ lcaa jyo'o cusu' nu ngua tu'ba ji'i̱ ycui' Ndyosi cha' nchcui' Ni lo'o ñati̱ cua sa'ni. Cua ndyujuii ngu' bi' ji'i̱ jyo'o cusu' nu nguscua cha' ji'i̱ ycui' Ndyosi ndi'ya̱: “Tyalaa sca ñati̱ nde chalyuu re; xcui' lubii tsa cresiya ji'i̱ yu bi' caca”, nacui̱ jyo'o cusu' bi'. Lo'o jua'a̱ tsubi' ti cua ndyalaa la cui' ñati̱ nu nchcui' quityi cha' ji'i̱. Chiya'a̱ tsa ngua'ni ma̱ nu lo'o ndyujuii ma̱ ji'i̱ yu.

⁵³ Xca̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi laca nu nda cha' ji'i̱ ycui' Ndyosi lo'o ma̱ sa'ni la, cña nu ngulo ycui' Ni ji'i̱ ma̱ laca cha' bi'. Tya ntsu'u quityi bi' ji'i̱ ma̱ juani, pana ná ntaja'a̱ ma̱ taquiya' ma̱ ji'i̱ cha' nu nchcui' ycui' Ndyosi lo'o ma̱ lo quityi bi'.

Ndyujuii ngu' ji'i̱ Esteban

⁵⁴ Nu lo'o ndyuna ngu' cha' nu nchcui' Esteban, ngua ñasi̱' tsa ngu' li', tyaala tsa ndi'i̱ cloo ngu' cha' ñasi̱' ngu'.

⁵⁵ Nxña'a̱ Esteban nde cua̱, li' na'a̱ yu sca xee tlyu tsa nu ngua'ni Xtyi'i ycui' Ndyosi cha' ña'a̱ yu ji'i̱; xee ji'i̱ ycui' Ndyosi ngua bi'. Lo'o li' na'a̱ yu ji'i̱ ycui' Jesús ndu̱ la'a tsu' cui̱ ca su ntucua ycui' Ndyosi.

⁵⁶ ―Ña'a̱ ma̱ yi'a̱ ―nacui̱ Esteban ji'i̱ ngu' li'―, cua ngusaala ycui' Ndyosi nde cua̱ ―nacui̱―. Cua na'a̱ na' ji'i̱ ycui' nu nda Ni ji'i̱ lijya̱ cha' laca yu ñati̱, ndu̱ yu la'a tsu' cui̱ ca su ntucua ycui' Ndyosi.

⁵⁷ Cui̱i̱ tsa ngusi'ya ngu' li', ndacu̱' ngu' jyaca̱ ngu' cha' nga'aa nti' ngu' cuna ngu' cha' nu nchcui' Esteban.

⁵⁸ Ntejeya' ngu' ji'i̱ nu Esteban bi', lo'o li' yala ntchaa ngutu'u ngu' ndyaa lo'o ngu' ji'i̱ yu nde to' quichi̱. Li' ngu̱ ngu' quee ji'i̱ yu cha' cujuii ngu' ji'i̱ yu, pana ngusta ngu' bi' ste' ngu' ca su ndu̱ sca yu cuañi' nu naa Saulo.

⁵⁹ Laja lo'o ngu̱ ngu' quee ji'i̱ nu Esteban bi', nchcui' yu lo'o Jesús: ―Jesús Xu'na na' ―nacui̱ Esteban―, cua'ni nu'u̱ cha' tso'o qui'ya nu'u̱ cresiya jna'.

⁶⁰ Li' ngucha sti̱' yu lo'o lye tsa nchcui' yu chaca quiya': ―Xu'na na' ―nacui̱ yu―, ná sta nu'u̱ qui'ya ji'i̱ ñati̱ re cha' ngu̱ ngu' quee jna' ―nacui̱ Esteban ji'i̱ Jesús. Lo'o jua'a̱ tsa tsiya' ca ngujuii yu li'.