Әйтемдәре 1 - Башкирский ВЗ (неполный)

Хикмәттәрҙең файҙаһы

¹ Исраил батшаһы Сөләймән Дауыт улының хикмәттәре:

² Аҡыл һәм нәсихәтте өйрәнмәк өсөн, фәһемле һүҙҙәрҙең асылын төшөнмәк өсөн,

³ аҡыллы күрһәтмәләрҙе, тәҡүәлек, ғәҙеллек, намыҫлылыҡты үҙләштермәк өсөн,

⁴ бер ҡатлыларға аҡыл, йәштәргә белем һәм зирәклек бирмәк өсөн;

⁵ хәйер, аҡыл эйәһе лә, ҡолаҡ һалып белемен арттырыр, белдекле лә кәрәкле кәңәш табыр,

⁶ хикмәтле һәм кинәйәле һүҙҙең, аҡыл эйәләре әйткәндәрҙең һәм йомаҡтың асылын аңлар.

⁷ Ғилемдең башы – Раббынан ҡурҡыу. Ахмаҡ ҡына аҡыл менән тәрбиәне һанға һуҡмай.

Йәштәргә нәсихәт

⁸ Улым, ата нәсихәтен тыңла, әсәйеңдең өгөттәрен кире ҡаҡма;

⁹ сөнки улар – башыңа гүзәл таж, муйыныңа аҫыл биҙәк булыр.

¹⁰ Улым, боҙоҡ әҙәмдәр аҙҙырырға маташһа, улар артынан эйәрә күрмә,

¹¹ «Әйҙә, беҙҙең менән, берәйһен һағалап тороп үлтерәйек, ғәйепһеҙгә ҡул һалайыҡ», – тиер улар, –

¹² үлеләр донъяһы һымаҡ тереләй йоторбоҙ, Тотошлай ҡәбергә тығырбыҙ.

¹³ Биниһая мал-мөлкәт йыйырбыҙ, йортобоҙҙы яумал менән тултырырбыҙ.

¹⁴ Беҙҙең менән бергә йәрәбә һалырһың, табышыбыҙ уртаҡ булыр, тип әйтһәләр,

¹⁵ улым, аслан улар менән юлдаш булма, улар һуҡмағына аяҡ баҫма;

¹⁶ сөнки улар ҡан ҡойорға ашыға, аяҡтары яманлыҡҡа табан саба.

¹⁷ Ҡанатлы ҡоштарҙың күҙ алында ау ҡороуҙан фәтүә юҡ.

¹⁸ Шуның ише улар кешегә ҡорған боҫҡон үҙ ҡандары ҡойолоуға, үҙ йәндәре ҡыйылыуға сәбәп булыр.

¹⁹ Кеше байлығына ҡыҙығыусының ахыры бер: ҡомһоҙлоғо үҙ башына етә.

Аҡыл бер ҡатлыларҙы фашлай

²⁰ Аҡыл – зирәк ҡатын – урамда һөрән һала, ауазы майҙандарҙа яңғырай,

²¹ ғәм халыҡ араһында яр һала, ҡала ҡапҡаһы төбөндә телмәр тота:

²² «Эй моңһоҙҙар, ҡасанғаса бер ҡатлы булып йөрөрһөгөҙ, һеҙ, битһеҙҙәр, ҡасанғаса һөмһөҙләнерһегеҙ, наҙандар, ҡасанға тиклем аң-белемде ек күрерһегеҙ?

²³ Әгәр шелтәмә ҡолаҡ һалһағыҙ, рухымды өҫтөгөҙгә түгермен, әйтер һүҙҙәремде еткерермен.

²⁴ Мин саҡырҙым – һеҙ тыңламанығыҙ, ҡулымды һуҙҙым – һис берәү иғтибар бирмәй.

²⁵ Бөтә кәңәштәремде кире ҡаҡтығыҙ, шелтә һүҙҙәремде ҡабул итмәнегеҙ.

²⁶ Ярай, мин дә һеҙҙең бәхетһеҙлектән көлөрмөн, һеҙгә афәт килгән саҡта,

²⁷ дауылдай дәһшәт ябырылғанда, ғәрәсәттәй бәлә килгән мәлдә, ауыр ғазаптар, ыҙа-яфа иҙгәндә мин дә мыҫҡыллап көлөрмөн.

²⁸ Шунда мине саҡырырҙар – өндәшмәҫмен, эҙләп-эҙләп тә таба алмаҫтар.

²⁹ Белемде ек күргәнгә, Раббынан ҡурҡыуҙан баш тартҡанға,

³⁰ кәңәшемә ҡолаҡ һалмағанға, шелтә һүҙҙәремде инҡар иткәнгә күрә –

³¹ эштәренең әсе емешен татыр, яман ниәттәре менән туйыныр улар.

³² Сөнки томананы кирелеге харап итер, аҡылһыҙҙы ғәмһеҙлеге бөлдөрөр.

³³ Мине тыңлағандар иһә яуызлыҡтан ҡурҡмайынса, имен һәм хәүефһеҙ йәшәр».