[Sika ui yi mare-ni Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma mindi piliiku kene yambuma sumbi-siku niku siring] akiliinga-pe mare-ni Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba, nimba sili ungma naa piliiku we gólu toku yambuma niku siringko. Ekupu aku-sipako eni molemelena yi mare-ni ‘[Yesos Krais-nga ungma ung-bo tonjukumulu.’ niku] gólu toku ung-bo tunjingí. Gólu toku ung-bo tunjingí yi kanuma-ni ‘Eni tondulu munduku piliilimili mele munduku kelai. Oliu ung-bo tonjukumulu ungma ‘Sika’ niku tondulu munduku piliangi.’ niku kiyang niku oku gólu toku kundi toku “[Pulu Yili-kene kapula-kapula mulungéliinga i-siku i-siku teangi.” niku] ung aima lupa mare ung-bo tonjuku mani singí. Auliele-ni ‘Enini kolea-kísina naa pangi.’ nimba eninga nimba kulunjurum, yunga memale-ni enini alsupa yandu liirim akili kepe ‘Mólu.’ niku liiku bulu singí. Aku-siku tingéliinga eni-enini enaliinga mindili noku molku kis-singí kupulanumele akisingí.
1 Timothy 4:1 - Bo-Ung NT1 [Ekupu ulu mare wendu olemáliinga ung mare] Mini Kake Tiliele-ni i-sipa mele sumbi-sipa nimba para silimú: Mulú masele pora nimbá enamanga gólu tuli kuruma-ni ung ningíma kene, kuru mare-ni mani singí ungma kene, yambu mare-ni piliiku kene Krais ‘Sika’ niku tondulu munduku piliingí mele munduku kilingí. Gade chapit la |
1 Timothy 4:1
64 Referans Kwoze
eni [Krais-nga yambumandu] niku mele: “[Yesos alsupa ombá kene mulú-masele pora nimbá] enale nondupa wendu ombá ena akumanga yi mare oku [Pulu Yili-nga ungma] ung-taka tonjuku [liiku bulu siku], eninga numanale-ni piliingí uluma Pulu Yili-ni kanupa kis piliimba uluma mindi teku, [‘Sumbi-sipu molamili.’ ningí yambuma] ung-taka tonjuku, tingí.” niring kanili alsuku piliai.
Kaniliinga pulele i-sipa mele: Eni Krais-nga yambu-talapema molemelena yi mare kiyang niku oku molemele, yi kanumandu Pulu Yili-ni kórunga-ui nirim, yunga bukna molemú mele, nimba mele: ‘Yi kanumanga kot enale wendu ombá kene “Teku kis-siringeliinga kolea-kísina puku molku kis-sangi.” nimbú.’ nimba bukna molemú kanili. Enini Pulu Yili liiku bulu siku molku kis-siku, yunga ungma alowa teku, ‘Yu-ni yambuma we kondu kolupa tepa liilimú temani-kaiéle mania pupili.’ niku alowa teku, temani akili munduku kelku alko toku, ‘Pulu Yili-ni yambuma we kondu kolemáliinga oliu ambuma-kene waperanale temulú kene oliu we kondu kolupa ulu te naa temba.’ niku aku-siku teku mindi molemele. Yi kanuma-ni oliunga Yi-Auli Tondulu Olandupa Yi-Nuim Yesos Kraisele liiku bulu siku “Yu ulu te mólu.” nilimeleko. [Yi kanuma eni molemelena oku molku aku-siku telemeláliinga piliipu kene pepá ili tokur.]
‘[Krais-kene mindi pangi.’ nimbu moliu] akiliinga-pe na-ni piliiker, ‘Wambiyele-ni gólu tuli uluma pali piliilimú wambiyele-ni ui ambu Ip kiyang nimba gólu topa kundi topa liipa lu sirim kene piliipa liipa lumbili pupa lu liirim mele eni aku-siku yi mare-ni kundi toku liiku lu singí kene eninga ungele piliiku kene ‘Oliu Krais-nga yambu kake tílima mindi.’ niku yu tondulu munduku piliiku yunga ungele mindi piliiku liiku teku muluring mele munduku kelku numanu topele toku kene, yi-lupama-ni kundi tungíma lumbili puku lu liingínje.’ nimbu mini-wale mundupu moliu.
Akiliinga-pe oliu Pulu Yili-nga yambuma molemulu. Pulu Yili-ni numanale-ni piliipa ulu telemúma aima piliilimili yambuma-ni oliu-ni nilimulu ungma piliiku molemele. Akiliinga-pe Pulu Yili-nga yambu naa molemelema-ni oliunga ungma naa piliiku molemele. Akiliinga, yambuma-ni ung nilimelema piliipu kene ‘Yambu ima Pulu Yili-nga Minéle-ni ung-sikama mindi nilimú Minéle numanuna molemú, yambu ima yunga numanuna gólu tuli kurale molemú lam.’ nimbu kanolemulu.
Akiliinga-pe Minéle, yu sika-ungmanga pulele, yu omba kene, yu-ni ung-sikama pali ‘Piliiku konjangi.’ nimba akuma eni nimba simba. Yu-ni yu-yunu numanale-ni piliimba mele naa nimba simba. [Pulu Yili-ni yundu nimba simba] ungma kumele-ni piliipa kene nimba simba. Ulu penga wendu ombá ulumanga ui nimba simbako.
“Yambu te kum angiliimbale-ni Mini Kake Tiliele-ni Krais-nga yambu-talapemandu nimba sikem ungele piliipili. Tondulu mundupa ele-túli kamu topa mania mundumba yambale ‘Yambuma wale tale-siku kolangi.’ nimbú kene yu-kene ulu te aima naa pemba.” nikunu pepá tokunu Simena-yambumanga nokulemú angkellale si.” niker.” [nirim.]
Kanu-kene [kurumanga nuim] depollale-ni enini gólu topa sipa kundi turum yili, liiku ku-sallpa tepi nomba kondupa pirim wara-peú aima aulina, méle-takarale kene, Pulu Yili-ni “I-sikunu niku si-pui.” nirim ung te naa piliipa ungele we gólu topa yandu nimba sirim yili kene, elsele ui liiku toku mania munduring wara-peúna, yu liiku toku mania munduringko. Akuna enini sumbulsuli tanguli taki-taki mindili noku mindi mulungí.
Yu-ni aima tondulu nangale topa kene nimba mele: “Kolea-Auli Bi Aima Olandupa Mululi Bapillon kamu kis lim. Kis lepa pora símu. [Ui yambu pulele akuna muluring akiliinga-pe ekupu] Seten-nga kendemande-kuruma ‘Oliunga koleale.’ niku akuna pelemelé. Kuru kis kalaru mulúlima kene kera kalaru mulúlima kene kanupu kis piliilimulu kerama kene akuna pelemelé.
Yambu te uru-kumbu tepa kanolemú mélema temani topa yu-yunu ‘Numanu sambu akiliinga nanga bili ola naa pípili molambu.’ nimba gólu topa, angkellamanga bima paka tonjupa kape nilimú yambu te-ni ‘Aku-sipu teliáliinga na-nanu piliipa kungnjuli olandupa pelemú.’ nimba “Enini telemele mele teku kis-silimelaliinga Pulu Yili-ni enini méle naa kalomba liingí.” nimbá kene yunga ungele naa piliai. Yambu kanili yu-yunu yunga ui-we-numanale-ni aku-sipa piliipa yu-yunu bi paka tolemú.
Aima mólu! [Aku-sipu nimbu piliipu kene naa niker. Niker akili i-sipa mele:] Ulsu molemele yambuma-ni [we-mélema] popu toku kalemele kene kuruma mendepulu koyoku dima siku Pulu Yili naa silimele. [Walsekale Pulu Yili kene kuruma-kene wasie liiku tere leku dima kapula naa singí. Kuruma lupako, Pulu Yili lupako.] ‘Eni kuruma kene wasie tapú-toku naa mulungí kene kapula.’ nimbu piliiker.
Akiliinga-pe Pulu Yili-ni “I-sikunu niku si-pui.” nirim ung te naa piliipa ungele we gólu topa yandu nimba sirim yi kanili méle-takarale-ni liipa tapunjurum-na ulu-tondulu pulele tirim akili kene, méle-takarale kene, elsele ka siring. Ui ulu-tondulu tirim uluma-ni yambu méle-takaraliinga makále ‘kaluna mulupili.’ niku, yu mele tili te teku mimi teku ola angnjiringele popu toku kape niring yambu kanuma kundi turum. Yu kene méle-takarale kene ka siku kene, ku-sallpa tepi nomba kondupa pirim wara-peú aima aulina liiku mania munduring.
Nu koleana alsupa kam-kamu tepi-llam pa naa temba. Yi te ambu liimba mola ambu te yi pumbandu ung nilimele mele nu koleana alsuku kam-kamu naa piliingí. Ui nunga méle taropu turing yima koleamanga pali yi-kamakoma muluring. Nu-ni ma-koleana yambuma pali ambu-kupuna mélema gólu toku kundi toku sirinu akili-ni yambuma-ni ulu-kis pulele tiring.
‘Ui kumbi-lepa urum méle-takaraliinga kongunuma tinjipili.’ nimba aelepa urum méle-takarale tonduluma sirim tondulu akuma-ni yu ulu-tondulu pulele kanuma tepa, yambuma kundi topa kene nimba mele: “Méle-takara kumbi-lepa urumele, yu ele tili lu-koya-ni turing kolkaliinga-pe naa kulurum akili yu-mele méle te manda monjuku teku mimi teku ola angnjiku, yunga bili paka tonjuku kape ningí mélale teai.” nirim.
Buni wendu urumuma-ni toku naa kunjuring we muluring yambuma buni akuma wendu urum kene kepe ki-ni teku kis-siring uluma kanuku kis naa piliiku numanu topele naa turing. Kuruma popu toku, ku-gollu kene ku-sillipa kene ku-bras kene ku kene unji kene akuma-ni mélema kíli-ni teku mimi teku ola angnjiku, méle kanuma mongale-ni naa kanuku ung kapula naa niku kupulanum kapula naa anduring akuma ‘Oliunga pulu yima’ niku popu turing mélema munduku naa kiliring.
“Yambu te kum angiliimbale-ni Mini Kake Tiliele-ni Krais-nga yambu-talapemandu nimba sikem ungele piliipili. Yambu te tondulu mundupa ele-túli kamu topa mania mundumba yambale na-ni langi-maana mo topa lelemále simbu. Ku kake tili te, akuna bi kona te tombu kene molumbále, yambu te aima manda naa kanupa bi simba, ku simbu liimba yambale mindi bi tombu kanili kanupa bi simba.” nikunu pepá tokunu Pekamam-yambumanga nokulemú angkellale si.” niker.” [nirim.]
“Yambu te kum angiliimbale-ni Mini Kake Tiliele-ni Krais-nga yambu-talapemandu nimba sikem ungele piliipili. Yambu te tondulu mundupa ele-túli kamu topa mania mundumbale ‘Taki-taki molupa mindi puli ulu-pulele pelemú unjeliinga monguma nupili.’ nimbú. Unji akili Pulu Yili-nga puniena angiliimú.” nikunu pepá tokunu Epesas-yambumanga nokulemú angkellale si.” niker.” [nirim.]
Poll-ni enini ung te ‘Aima piliangi!’ nimba eninindu ung te kam-kamu nimba mele: “‘Eninga anda-kolepalima piliangi.’ nimba Mini Kake Tiliele-ni yi Asayandu “Ninjui!” nimba, ung nimba sirim ungele piliipa eni yandu nimba sirimele sika nirim. [Mini Kake Tiliele-ni Asayandu nirim akili i-sipa mele:] “Nu yambu molemele ilinga pukunu i-siku ni-pui: “Pulu Yili-ni nimba mele: “Eni kum leku ungma piliingí akiliinga-pe ung-pulele naa piliingí; mélema nem-nemi niku kanungí akiliinga-pe mélale kanuku bi naa singí. Eninga numanuma kamu pipi silimele; kumele-ni piliingíndu enembu kolemele; ‘Méle te mongale-ni naa kanomulú.’ niku mong kumbulimeláliinga aku-siku tingí. Aku-siku naa telkemelanje mongale-ni sika kanuku, kumele-ni sika piliiku, numanale-ni sika ung-pulele piliikuliinga, numanu topele toku na moliuna olkemelanje na-ni enini [kuru turum-ma] tepu kaí telka.” nikem.” ni.” Asaya 6:9-10 nirim-na [piliipaliinga Asaya-ni aku-sipa nirim]. Mini Kake Tiliele-ni Asayanga kerina nirim mele eni Juda-yambumanga anda-kolepalima-ni ui aku-siku tiring mele eni sika ekupu aku-siku telemeláliinga eni ung ili piliai: Pulu Yili-ni yambuma tepa liipa, enini mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipa, yunu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na liipa monjumba mele ‘Juda-yambu ulsukundu molemele yambu-lupama piliangi.’ nimba Pulu Yili-ni oliu [Juda-]yi mare [yambu-lupama] muluringna liipa mundurum. Yambu kanuma-ni ung kanili sika piliiku liingí.” nirim. Poll-ni aku-sipa nirim kene Juda-yambuma enini tombulku nilsiliiku numanu pulele liiku mundulsiliiku puring.
Epikuriya-yambuma kene Stoik-yambuma kene akuma-ni ‘Yambuma molku niku piliilimilimanga pulele piliimulú.’ niku muluring, yambu-talape kanuselenga yi mare kene enini Poll kene tombulku niring. Poll-ni Yesos-nga temani kaiéle topa sipaliinga Yesos ónu-koleana lomburupa ola mulurum akili mele nimba sirimu-na piliiku kene eninga yi mare-ni niku mele: “Yi ung pulele nikem ili-ni nambulka ung mare nimbándu nikem-nje?” niring. Mare-ni niku mele: “Oliu-ni pulu-yi mare naa piliipu bi silimulu pulu-yimandu nimba nikem-nje?” niring.
“[Na] ‘Sika’ niku tondulu munduku piliilimili yambuma kelku liiku bulu siku munduku kilingí uluma ya mana lelemáliinga na enini kondu tekem. Sika aku-sipa uluma wendu ombá akiliinga-pe yambu te-ni nanga yambu te ung-kundi tombaliinga yambu kanili na liipa bulu sipa anju pumu lem ung-kundi tomba yambu kanili mindili nomba aima molupa kis-simba.
Yesos-ni yu lumbili anduli yimandu nimba mele: “[Na] ‘Sika’ niku tondulu munduku piliilimili yambuma kelku liiku bulu siku munduku kilingí uluma sika wendu ombá akiliinga-pe yambu te-ni nanga yambu te ung-kundi tombaliinga nanga yambu kanili na liipa bulu sipa anju pumu lem kundi tomba yambu kanili mindili nomba aima molupa kis-simba.
Oliu mulurumuluna omba Poll-nga kamirika turumele posupa liipa Akapas yunga kimbu kima yununu ka topa kene nimba mele: “Mini Kake Tiliele-ni nimba mele: “Jerusallem molemele Juda-yambuma-ni kamirika pulu yi ili ambolku liiku i-siku ka toku meku puku Juda-yambuma naa molemele yambu-lupama singí.” nikem.” nirim.