1 SAMUEL 17 - Bibəl ta Sar̄

Dabid ō, Goliat ō

¹ Pilistin gə̄ kánə̄n̄ dɔ ngé rɔ̄ɔ̄ yādə́ gə̄ naā tə́ yā kaw̄ sedə́ ta rɔ̄ɔ̄ tə́. Nin̄ əngen̄ naā kem ɓē kə́ Soko tə́ dɔ nang kə́ Juda tə́ ba əndān̄ gérger yādə́ Epes Damim, dɔ dán ɓē kə́ Soko kə ɓē kə́ Ajeka tə́.

² Saul nin̄ kə de kə́ Israel tə́ gə̄ kánə̄n̄ naā ō. Nin̄ əndān̄ gérger yādə́ wól loo kāgə̄ sén gə̄ tə́, ba aw̄ tə́nīn̄ rɔ̄də́ no Pilistin gə̄ tə́ kə ta naá kə jī loo rɔ̄ɔ́.

³ Pilistin gə̄ ran̄ kadə mbal̄ tə́ dām̄ wól loo kə́rēý tə́ ō, ngán Israel gə̄ ran̄ kadə mbal̄ tə́ dāmə̄n kə́ noō tə́ ō, adə̄ wól loo i dɔ dáńdə́ tə́.

⁴ Ɓáa go̰ rɔ̄ɔ̄ kógə̄ḿ teē dan Pilistin gə̄ tə́, rīn na i Goliat. Ni i de kə́ Gat. Ngālən asə kíl deē mehḛ́ kə da jī deē kógə̄ḿ ta tə́.

⁵ Ni-o̰ō̰ jākā gində̄ nə̄ngá kasə dɔn tə́ ō, kūbə̄ gində̄ nə̄ngá kasə kə́ ngɔ́ɔn ndi gidə naā tə́ tītə̄ ngɔ́ɔ kānjə̄ ō. Kūbə̄ gində̄ ní kɔȳn asə kəlōo kutə mehḛ́.

⁶ Ni-o̰ō̰ yá̰á̰ kə́ rāā kə gində̄ nə̄ngá kasaá njan tə́ utə̄ń gidə kāsə̄ njan ō, naā nənga kógə̄ḿ kə́ rāā kə gində̄ nə̄ngá kasaá gidən tə́ ō.

⁷ Kāgə̄ səngɔy yān bo tītə̄ kāgə̄ kəjō kūbə̄ ō, njárə̄n ɔȳ tɔȳ kəlōo sīrí ō. Nge kətō der yān njə̄rā kété non tə́.

⁸ Goliat dəba ba un ndūn kə̄ dɔɔ́ ədań ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ yā ngán Israel gə̄ na: Ī-teē ī-tə́nāī rɔ̄sí kə ta naá kə jī loo rɔ̄ɔ́ i tām̄ rí tə́? Mā i Pilistin ō, sḭḭ̄ i ɓəlo yā Saul gə̄ ō aĺ a? ī-gə̄rāī deē kógə̄ḿ ādə̄ reē rɔ̄ɔ̄m̄.

⁹ Ré tɔ́gən to adə̄ rɔ̄ɔ̄ tetəm̄ anī, j-a jə-tél ɓəlo yāsí gə̄. Ba ré tɔ́gə́ḿ tɔȳ yān adə̄ m̄-tetən rɔ̄ɔ̄ anī, ā ī-téliī ɓəlo yājí gə̄ ō, ā ī-rāāī kəla ādījí ō.

¹⁰ Pilistin ní tél əda ɓáý to̰ na: Ɓōólaā m̄-tɔ́sə̄ gātə̄ ngé rɔ̄ɔ̄ kə́ Israel tə́ gə̄. Ādə̄mī deē kógə̄ḿ ādə̄ jə-rɔ̄ɔ̄ naā seneé.

¹¹ Dan ń Saul nin̄ kə ngán Israel gə̄ malang oōn̄ najə̄ kɔr̄ Pilistin ngeé ń toō ní ndíĺdə́ a̰ȳ ō, ɓōĺ rāādə́ ngá̰ý ō.

¹² Dabid i ngōn̄ Jese ń gír kaan i Epərata ní. Jese ndi ɓē i Betlehem kə́ Juda tə́. Ngánən kə́ dəngam gə̄ i sɔ́sɔ́. Ɓāl̄ yā Saul tə́ ní, Jese tɔgə kɔ̄ɔ́ adə̄ asə kaw̄ ta rɔ̄ɔ̄ tə́ to̰ alé ba əla i kə de gēé.

¹³ Banī ngánən kə́ tɔgə gə̄ mətá aw̄n̄ ta rɔ̄ɔ̄ tə́ kə Saul. Rī nge kə́ nga tɔgə na i Eliab ō, nge kə́ ko̰ jōó na i Abinadab ō, kə́ nge ko̰ mətá rīn na i Sama ō.

¹⁴ Ngōn̄ Jese kə́ dūú i Dabid. Ngé kə́ tɔgə kə́ mətá gə̄ aw̄n̄ kə Saul,

¹⁵ ba Dabid a aw̄ a rāā kəla yā Saul ō, a tél a reē a ngɔ̄m̄ yá̰a̰ kul̄ gə̄ yā bɔbə̄n kem ɓē kə́ Betlehem tə́ ō.

¹⁶ Pilistin ní a aw̄ a ra ta kum ngán Israel gə̄ tə́ i dəloí gē loo sɔlí gē. Ni-rāā beé bátə́ ndɔ̄ kutə sɔ́.

¹⁷ Ndɔ̄ kə́rēý tə́ anī Jese əda ngōnən Dabid na: Ī-taā kōō kə́ ndaw̄ ō, mápá kə́ kutə gə̄ ń toō ō, ba ā̰ȳ ngɔ̄də̄ āwń gérgereé ādə̄ ngákó̰ó̰í gə̄.

¹⁸ Ba mba man̄g kə́ sīsə̄rí kə́ kutə kógə̄ḿ ń toō tá āwń ādə̄ ngol áskar gə̄. Á̰á̰ ngákó̰ó̰í gə̄ ké ton̄ karī wa. Ba ādə̄ adə̄nī yá̰á̰ kógə̄ḿ kə́ ɔjə kadə̄ na n-ton̄ karī.

¹⁹ Nin̄ i naā tə́ kə Saul ō, ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ malang yā ngán Israel gə̄ ō. Ndin̄ i wól loo kāgə̄ sén gə̄ tə́ n a rɔ̄ɔ̄n̄neé Pilistin gə̄ ní.

²⁰ Dabid ḭḭ dɔɔ́ kə gír looí ɓatə. Ə́yá̰ yá̰a̰ kul̄ gə̄ jī nge ngɔ̄m̄də́ kógə̄ḿ tə́. Ni-un yá̰á̰ ń əlanən̄neé ní ba ɔr̄ dɔɔ́ kə gō ndū Jese. Dan ń ni ugə̄ gérgereé anī ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ a aw̄n̄ i kə̄ ta rɔ̄ɔ̄ tə́ ō, a túrə̄n̄ i kɔĺ rɔ̄ɔ̄ ō.

²¹ Israel gə̄ ō, Pilistin gə̄ ō, ran̄ kə nja loo rɔ̄ɔ̄ naá kumdə́ sɔɔ̄ ta naā.

²² Dabid usə̄ yá̰á̰ ń ətō ní əya̰ jī nge ngɔ̄m̄ yá̰a̰ gə̄ tə́ ba a̰ȳ ngɔ̄də̄ aw̄ loo ń ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ ran̄ tū tə́ ní tə́. Ni-aw̄ rɔ̄ ngákó̰o̰n gə̄ tə́ ba dəjedə́ na ké ton̄ i ba̰ý wa.

²³ Dan ń ni a ɔr̄ najə̄ sedə́ ɓáý anī Pilistin kə́ Gat ń rīn na i Goliat ní, teē reē ra kété no ngé rɔ̄ɔ̄ yān gə̄ tə́ ba ɔr̄ najə̄ gə̄ ń ni a ɔr̄ kété gə̄ ní ɓáý adə̄ Dabid oō.

²⁴ Dan ń de kə́ dəngam gə̄ malang kə́ Israel tə́ a̰a̰n̄ Pilistin ngeé ń toō anī ɓōĺ asədə́ nák adə̄ a̰ȳn̄ kɔ̄ɔ́ non tə́.

²⁵ Nin̄ ədan̄ na: Á̰a̰ī deē ń a reē noó a? A reē i kə̄ tɔ́sə̄ gātə̄jí tə́. Deē ń a tɔ̄lən anī mban̄g a adə̄n yá̰á̰ ngá̰ý ō, a adə̄n ngōnən kə́ dəyá̰ kadə̄ taā ō, a əndā yá̰á̰ kə́ kɔȳ gə̄ dɔ gír kojə yān tə́ dɔ nang kə́ Israel tə́ aĺ ō.

²⁶ Dabid dəje ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ ń ran̄ rɔ̄n tə́ ngɔr ní na: Deē ń tetə Pilistin ń toō rɔ̄ɔ̄ yā kɔrə̄ń rɔ̄sɔl̄ kɔ̄ɔ́ dɔ ngán Israel gə̄ tə́ ní a əndān̄ njan i kə rí? Pilistin kə́ kəja mɔtən aĺ nəkɔ́ ń toō i náā á a tɔ́sə̄ gātə̄ ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ yā Nə́ɓā kə́ kə kumneé beé?

²⁷ De gə̄ tél unən̄ gō ndūdə́ ɔjən̄neé yá̰á̰ ń a rāān̄ tām̄ yā deē ń a tetə rɔ̄ɔ̄ tə́ ní.

²⁸ Ngōkó̰o̰ Dabid kə́ ngatɔ́gə́ ń rīn na i Eliab ní, oō najə̄ ń Dabid ɔr̄ kə ngé rɔ̄ɔ̄ gēé ní anī wōn̄g rāān seneé adə̄ ədan na: Ī-reē laā i sāā rí tə́? Yá̰a̰ kul̄ yāí kə́ sḛ́ý beē ní ə́yá̰də́ kem dəla loo tə́ i kə náāá? Mā m̄-ger̄ tām̄njḛ̄ yāí ō, gír̄ kə́ majaĺ gə̄ kə́ kemií tə́ ō. m̄-ger̄ kadə̄ ī-reē i ka̰a̰ rɔ̄ɔ́.

²⁹ Dabid əda na: I rí kə́ majaĺ n m̄-rāā? m̄-dəje i najə̄ ngóy aĺ a?

³⁰ Gō tə́ anī ni ɔtə kɔ̄ɔ́ ta ngákó̰o̰n gə̄ tə́ aw̄ rɔ̄ áskar kə́ rang tə́, ba dəjen najə̄ ní ɓáý. Anī de gə̄ tél ədanən̄ i rɔ̄kum najə̄ kə́ kété nəkɔ́ ń noō.

³¹ Ba najə̄ gə̄ ń Dabid ɔr̄ ní de gə̄ oōn̄ adə̄ aw̄ ədan̄ Saul gotə. Anī Saul əla gō Dabid tə́ adə̄ reē.

³² Dabid əda Saul na: Ādə̄ ndíl deē kógə̄ḿ a̰ȳ najə̄ yā Pilistin ń toō tə́ alé. Mā nge kəla yāí m-ā m-āw̄ yā rɔ̄ɔ̄n.

³³ Banī Saul əda Dabid na: Ḭ̄ ásə rɔ̄ɔ̄ Pilistin ń noō alé. Tɔdɔ̄ ḭ̄ i de kə́ balsáá ɓáý, ba ni i dəngam rɔ̄ɔ̄ kə́ kə ngōn̄ dūúneé beē.

³⁴ Dabid tél əda Saul na: Dan ń nge kəla yāí ndi ɓē bɔbə̄neé ní ul̄ i yá̰a̰. Adə̄ ré ɓɔl, aláa dā̰ úrsə reē əhɔ batə̄ kógə̄ḿ dan madə̄ gə̄ tə́ anī

³⁵ ni ngɔ̄dən ō, tə̄ndān ō, taā batə̄ kə́ tan tə́ ō. Ba ré tél a rɔ̄ɔ̄n anī əhɔ mbāýn ba tə̄ndān bátə́ tə̄ndā tɔ̄lən.

³⁶ Nge kəla yāí tɔ̄l̄ ɓɔl ō, tɔ̄l̄ dā̰ úrsə ō. Adə̄ yá̰á̰ ń m̄-rāā kə dā̰ gə̄ ń noō ní m-ā m̄-rāā kə Pilistin kə́ nge kəja mɔtən aĺ ń toō ō. Tɔdɔ̄ ni tɔ́sə̄ gātə̄ ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ yā Nə́ɓā ń ndi kə kumneé ní.

³⁷ Dabid əda to̰ na: Kɔ́ɔ̄ɓē ń ɔrə̄m̄ kɔ̄ɔ́ ta hēl̄ jī ɓɔl tə́ ō, ta hēl̄ jī dā̰ úrsə tə́ ō ní, a ɔrə̄m̄ kɔ̄ɔ́ jī Pilistin ń toō tə́ ō. Saul əda Dabid na: Āw̄ ba ādə̄ Kɔ́ɔ̄ɓē i naā tə́ seí.

³⁸ Saul ɔy kūbə̄ rɔ̄ɔ̄ yān gə̄ tə́la rɔ̄ Dabid tə́. Ni-əla jākā gində̄ nə̄ngá kasə yān dɔn tə́ ō, kūbə̄ gində̄ yān rɔ̄n tə́ ō.

³⁹ Dabid do̰ō̰ kaskar yā Saul ɓōdə̄n tə́ dɔ kūbə̄ gində̄ tə́ ba nāā njə̄rā anī njə̄rā sétə́, tɔdɔ̄ ni ger̄ loon alé. Ni-əda Saul na: M-ásə njə̄rā kə yá̰a̰ gə̄ ń toō rɔ̄ḿ tə́ alé, tɔdɔ̄ m̄-ger̄ loon alé. Adə̄ Dabid ró̰ȳ yá̰a̰ gə̄ ní kɔ̄ɔ́ rɔ̄n tə́.

⁴⁰ Ni-un sálang kāgə̄ yān ba aw̄ kum wól man̄ tə́ aw̄ kə̄tó kɔkərɔ̄ kə́ gidədə́ ndə́lē majə gə̄ mí, ba ɓōkə́də́ kem ngong kul̄ yá̰a̰ yān tə́. Gō tə́ anī əhɔ bējə̄ jīn tə́ ba aw̄ kum kə̄ rɔ̄ Goliat tə́.

⁴¹ Pilistin ní njə̄rā a reē kumən kə̄ rɔ̄ Dabid tə́. Nge kətō der yān i kété non tə́.

⁴² Pilistin ní a̰a̰ Dabid ba kídə̄n, tɔdɔ̄ Dabid i ngōn̄ kə́ dūú ɓáý adə̄ rɔ̄n kərē kasə ō, ta kumən majə ngá̰ý ō.

⁴³ Pilistin ní ədan na: Mā i bísə́ á ī-reē kə̄ rɔ̄ḿ tə́ kə sálang kāgāá a? Gō tə́ anī Pilistin ní ɓāŕ rī ɓesə̄ yān gə̄ ndɔ̄ĺəń Dabid,

⁴⁴ ba ədan na: Ī-reē kə̄ rɔ̄ḿ tə́ laā ādə̄ m-ādə̄ yel̄ kə́ dɔɔ́ gə̄ ō, dā̰ kə́ bembeé gə̄ ō əsan̄ dā̰í.

⁴⁵ Dabid tél əda Pilistin ní na: Ḭ̄ ī-reē kə̄ rɔ̄ḿ tə́ i kə kaskaraá ō, səngɔyɔɔ́ ō, nəngaá ō. Ba mā m-ā m-āw̄ kə̄ rɔ̄í tə́ i kə rī Kɔ́ɔ̄ɓē kə́ bo kə́ tɔ́gən i ngá̰ý. Ni i Nə́ɓā yā ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ kə́ Israel tə́ ń ī-tájən ní.

⁴⁶ Ɓōólaā nəkɔ́ ń toō Kɔ́ɔ̄ɓē a əlaī jīḿ tə́ adə̄ m-ā m̄-tɔ̄lī ō, m-ā m-ə́ja dɔí yā gān̄g ō. Ɓōólaā nəkɔ́ ń toō m-ā m-ādə̄ yel̄ kə́ dɔɔ́ gə̄, kə dā̰ kə́ dɔ nang tə́ gə̄ nīń ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ yā Pilistin gə̄. Loo ń noō tə́ de kə́ dɔ nang tə́ gə̄ malang a gerə̄n̄ kadə̄ Nə́ɓā yā Israel gə̄ ndi noó o,

⁴⁷ ngán Israel gə̄ malang ń kánə̄n̄ naā laā ní a gerə̄n̄ kadə̄ Kɔ́ɔ̄ɓē a sāā i kaskar, aké i səngɔy tá yā kajəń deē aĺ ō. Ni i ngol rɔ̄ɔ̄ ń toō adə̄ a əlasí jījí tə́.

⁴⁸ Dan ń Pilistin ní ɔtə wa̰t a reē kum kə̄ rɔ̄ Dabid tə́ anī Dabid a̰ȳ ngɔ̄də̄ ngá̰ý tə́nī tan.

⁴⁹ Dabid əla jīn láẃ kem ngɔngɔɔ́ unəń kɔkərɔ kógə̄ḿ ənī kem bejēé wél̄ ba ənīń Pilistin ní adə̄ ɔdən non tə́. Kɔkərɔ ní udə kār̄ dɔn tə́ adə̄ əsō ɔsə non nang tə́.

⁵⁰ Dabid tetə Goliat rɔ̄ɔ̄ i kanjə̄ kaskar jīn tə́. Ni-tetən rɔ̄ɔ̄ i kə bējēé ō, kə kɔkərɔɔ́ ō. Ni-ənda Pilistin ní tɔ̄lən i tītə̄ ń noō.

⁵¹ Dabid a̰ȳ ngɔ̄də̄ aw̄ ra dɔ Pilistin ní tə́. Ni-ɔr̄ kaskar yā Pilistin ní kem hɔ̄pə̄n tə́ tɔ̄l̄ənneé ba əja dɔn gān̄g. Pilistin gə̄ a̰a̰n̄ kadə̄ go̰ rɔ̄ɔ̄ yādə́ oy kɔ̄ɔ́ anī a̰ȳn̄ naā.

⁵² Ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ kə́ Israel tə́ ō, kə́ Juda tə́ ō, urən̄ kɔĺ rɔ̄ɔ̄ ba ɓə̄ngān̄ naā ɓuk reē ngɔ̄də̄n̄ Pilistin gə̄ bátə́ ugə̄n̄ sedə́ ta róbə́ kə́ yā kudəń kə̄ kem ɓē kə́ Gat tə́ ō, Ekəron tə́ ō. Nīń Pilistin gə̄ to kə gō róbə́ kə́ Saraim bátə́ ugə̄ Gat ō, Ekəron ō.

⁵³ Ngán Israel gə̄ lōōn̄ gír ngɔ̄də̄ Pilistin gə̄ tə́ ba tél reēn gérger yādə́ tə́ ɔyn̄ yá̰a̰ kənge yādə́ gə̄.

⁵⁴ Dabid un dɔ Goliat aw̄ń Jerusalem ba ngɔ̄m̄ yá̰a̰ rɔ̄ɔ̄ gə̄ yā Goliat gōn tə́ kem kújə tandā yān tə́.

Jonatan əhɔ madə̄ naā kə Dabid

⁵⁵ Dan ń Dabid a aw̄ kə̄ kənī Pilistin rɔ̄ɔ̄ tə́ ní, Saul a̰a̰n anī dəje Abner ngol ngé rɔ̄ɔ̄ gə̄ na: Balsáá ń noō i ngōn̄ náā? Anī Abner tūr̄ ədan na: Kɔ́ɔ̄ɓē gə̄, kə́ rɔ̄kum tə́ m̄-gerə̄n alé.

⁵⁶ Mban̄g əda na: Āw̄ ī-dəje yā koō ké i ngōn̄ náā wa.

⁵⁷ Dan ń Dabid tél tɔ̄l̄ Goliat tə́ ní, Abner reē aw̄ seneé rɔ̄ Saul tə́. Dabid əhɔ dɔ Pilistin ní jīn tə́.

⁵⁸ Saul dəje Dabid na: Ngōnə̄ḿ, ḭ̄ i ngōn̄ náā? Anī Dabid tūr̄ ədan na: Mā i ngōn̄ Jese nge kəla yāí kə́ Betlehem.