Roinn-seòrsa
65 Rainn Bhìoball mu Mhort/Murt
Tha àitheantan air an toirt dhuinn le Dia, agus is e “Na dèan mortair” an còigeamh fear (Ecsodus 20:13). Tha e na pheacadh beatha a thoirt air falbh, oir tha Dia gar iarraidh a bhith gràdhach agus maitheanas a thoirt dha ar nàbhaidh. Tha Dia a’ toirt maitheanas airson ar lochdan uile agus a’ toirt cothroman ùra dhuinn, cò sinn gus maitheanas a dhiùltadh?
Earb as gu bheil Dia gad dhìon. Tha e gad ghràdhachadh agus ag iarraidh ort cuir às do smuaintean dìoghaltais, cuir às do smuaintean droch-rùnach. Iarr air Dia do chuideachadh, sabaid air do shon, agus buaidh a thoirt dhut ge dè an suidheachadh a th’ annad, oir cha saor smuaintean mar sin d’anam bho bhith a’ cur sìorraidheachd an ifrinn seachad.
Till gu Dia an-diugh, dèan aithreachas bho do chridhe agus thoir dha na rudan a tha gad shàrachadh. Iarr air a thoil-san a bhith air a dhèanamh agus chan e do thoil fhèin, na gabh ceartas nad làmhan fhèin. Cuir sàmhchair air guth an nàmhaid a tha gad bhùrachadh gu gnìomhan olc. Na leig leis an olc do cheannsachadh, ach cuir an aghaidh an uilc leis a’ mhath, mar sin bidh thu air do mheas le Iosa agus air do mheas ceart air an talamh.
Tha fios agam gum urrach goirt e, eadhon cràiteach, ach leig leis an Spiorad Naomh a bhith air a ghlòrachadh annad. An-diugh tha mi ag iarraidh ort do shaoradh fhèin fhaighinn agus cuideachadh fhaighinn gus nach dèan thu gnìomhan a bhios cosgail an dèidh làimh. Dìon an saorsa a thug Crìosd dhut nuair a bhàsaich e air a’ chrois air do shon agus na tuit a-steach do ribe Shàtain. Gairm air Iosa gus eadar-theachd a dhèanamh nad bheatha agus coisich còmhla ris, tha do bhuaidh cinnteach na làmhan.
Agus gu deimhinn fuil ur beatha-se iarraidh mise; air làimh gach beathaich iarraidh mi i, agus air làimh an duine; air làimh bràthair gach duine iarraidh mi beatha an duine. Ge bè a dhòirteas fuil duine, le duine dòirtear a fhuil-san: oir ann an dealbh Dhè rinn e an duine.
Cha tig an gadaiche ach a ghoid, agus a mharbhadh, agus a mhilleadh: thàinig mise a‑chum gum biodh beatha aca, agus gum biodh i aca nas pailte.
Chuala sibh gun dubhairteadh ris na sinnsirean, Na dèan mortadh; agus ge bè neach a nì mortadh, bidh e ann an cunnart a’ bhreitheanais.
Air do fhios seo a bhith aige, nach ann do dhuine fìreanach a dh’òrdaicheadh an lagh, ach do dhaoine neo-dhligheach agus eas-umhail, dhaibh-san a tha mì‑dhiadhaidh, agus do pheacaich, do dhaoine mì‑naomha agus neo-chràbhach, do luchd-marbhaidh athraichean agus do luchd-marbhaidh mhàthraichean, do luchd-mortaidh,
Oir an tì a thubhairt, Na dèan adhaltranas, thubhairt e mar an ceudna, Na dèan mort. A‑nis ged nach dèan thu adhaltranas, gidheadh ma nì thu mort, rinneadh fear-brisidh an lagha dhìot. Guma h‑amhlaidh sin a labhras sibhse, agus guma h‑amhlaidh a nì sibh, mar iadsan air an tèid breith a thoirt le lagh na saorsa.
A shaoras mi om naimhdean. Seadh, os an cionn-san a dh’èireas suas am aghaidh togaidh tusa suas mi; o fhear an ainneirt saoraidh tu mi.
Agus ma bhuaileas e e le inneal iarainn (air chor is gum bàsaich e), is mortair e: cuirear gu cinnteach am mortair gu bàs. Agus ma bhuaileas e e le clach a thilgeadh (a dh’fhaodas a bhàs a thoirt), agus gum bàsaich e, is mortair e: cuirear gu cinnteach am mortair gu bàs. No ma bhuaileas e e le làmh-bhall fiodha (a dh’fhaodas a bhàs a thoirt), agus gum faigh e bàs, is mortair e: cuirear gu cinnteach am mortair gu bàs.
Ach ma tha aig duine sam bith fuath da choimhearsnach, agus gun laigh e am plaid air a shon, agus gun èirich e suas na aghaidh, agus gum buail e gu marbhtach e, air chor is gum faigh e bàs, agus gun teich e gu aon de na bailtean sin; An sin cuiridh seanairean a bhaile fhèin fios uapa, agus bheir iad as a sin e, agus bheir iad thairis e do làimh dìoghaltair na fala, a‑chum gum bàsaich e. Cha ghabh do shùil truas ris: ach cuiridh tu air falbh cionta fala neo-chiontaich o Israel, a‑chum is gun èirich gu math dhut.
An duine a nì ainneart air fuil neach sam bith, teichidh e gu ruig an sloc; na cumadh aon duine e.
Agus amhail a tha e air òrdachadh do dhaoine bàs fhaotainn aon uair, ach na dhèidh seo breitheanas:
Thubhairt esan ris, Cia iad? Agus thubhairt Iosa, Na dèan mortadh. Na dèan adhaltranas. Na goid. Na toir fianais bhrèige.
Agus trìd do thròcair geàrr as mo naimhdean, agus sgrios iadsan uile a tha a’ claoidh m’anama, oir is mi d’òglach.
Iarraidh tu iad, agus chan fhaigh thu iad, eadhon na daoine a rinn strì riut; bidh na daoine a rinn cogadh riut mar neoni, agus mar nì gun bhrìgh.
Chuala sibh gun dubhairteadh ris na sinnsirean, Na dèan mortadh; agus ge bè neach a nì mortadh, bidh e ann an cunnart a’ bhreitheanais. Ach tha mise ag ràdh ribh, Ge bè neach aig am bi fearg ra bhràthair gun adhbhar, gum bi e ann an cunnart a’ bhreitheanais: agus ge bè neach a their ra bhràthair, Ràca, gum bi e ann an cunnart na comhairle: ach ge bè neach a their, Amadain, gum bi e ann an cunnart teine ifrinn.
Ge bè a dhòirteas fuil duine, le duine dòirtear a fhuil-san: oir ann an dealbh Dhè rinn e an duine.
Agus tha iadsan a dhìolas olc airson maith a’ cur am aghaidh, a chionn gu bheil mi a’ leantainn a’ mhaith.
O chùis bhrèige cùm thu fhèin am fad, agus an neochiontach agus an t‑ionraic na marbh: oir chan fhìreanaich mise an t‑aingidh.
Mar sin cha truaill sibh am fearann anns a bheil sibh; oir truaillidh fuil am fearann, agus chan eil e an comas am fearann a ghlanadh den fhuil a dhòirteadh ann, ach le fuil an tì a dhòirt i. Na salaichibh, uime sin, am fearann anns am bi sibh a chòmhnaidh, anns a bheil mise am chòmhnaidh; a chionn gu bheil mise an Tighearna am chòmhnaidh am meadhon chloinn Israeil.
An sin thubhairt Iosa ris, Cuir a‑rìs do chlaidheamh air ais na ionad fhèin, oir iadsan uile a ghlacas an claidheamh, tuitidh iad leis a’ chlaidheamh.
Oir an nì seo, Na dèan adhaltranas, Na dèan mort, Na goid, Na dèan fianais bhrèige, Na sanntaich; agus ma tha àithne sam bith eile ann, tha i air a cur sìos gu h‑aithghearr fon fhacal seo, Gràdhaich do choimhearsnach mar thu fhèin.
Gach neach a dh’fhuathaicheas a bhràthair, is mortair e; agus tha fhios agaibh nach eil aig mortair sam bith a’ bheatha mhaireannach a’ fantainn ann.
Na sia nithean seo is fuathach leis an Tighearna; seadh, tha seachd nithean nan gràinealachd da anam: Sealladh àrd, teanga bhreugach, agus làmhan a dhòirteas fuil neo-chiontach;
Tha sibh a’ miannachadh, agus chan eil agaibh: tha sibh a’ marbhadh, agus a’ dian-shanntachadh, agus chan eil e an comas dhuibh nì fhaotainn; tha sibh a’ cathachadh agus a’ cogadh, gidheadh chan eil agaibh, do bhrìgh nach eil sibh ag iarraidh.
Cha dèan thu dìoghaltas, cha mhò a bhios falachd agad ri cloinn do shluaigh, ach gràdhaichidh tu do choimhearsnach mar thu fhèin: Is mise an Tighearna.
Chuala sibh gun dubhairteadh, Gràdhaichidh tu do choimhearsnach, agus bidh fuath agad dod nàmhaid. Ach tha mise ag ràdh ribh, Biodh gràdh agaibh dur naimhdean, beannaichibh an dream a mhallaicheas sibh, dèanaibh math do na daoine air am beag sibh, agus dèanaibh ùrnaigh airson na muinntir a tha a’ buntainn ribh gu naimhdeil, agus a tha gur geur-leanmhainn:
Ach ma thig duine gu dàn air a choimhearsnach, ga mharbhadh le ceilg, om altair bheir thu e, a‑chum gum bàsaich e.
Na h‑ìocaibh olc airson uilc, no càineadh airson càinidh: ach na aghaidh sin, beannaichibh; air dhuibh fios a bhith agaibh gur ann a dh’ionnsaigh seo a ghairmeadh sibh, a‑chum gun sealbhaicheadh sibh beannachadh mar oighreachd:
Agus ma nì daoine còmhstri, agus gum buail iad bean thorrach, agus gun dealaich i ra cloinn, ach nach faigh i bàs; cuirear gu cinnteach ùnlagh air, a rèir mar a chuireas fear na mnà air, agus bheir e seachad mar a dh’òrdaicheas na britheamhan. Ach ma gheibh i bàs, an sin bheir thu anam airson anama,
Mura sàraich sibh an coigreach, an dìlleachdan agus a’ bhantrach; agus mura dòirt sibh fuil neochiontach anns an àite seo, agus mura tèid sibh air lorg dhiathan eile, a‑chum ur dòrainn fhèin:
Oir ghabh thu sealbh air m’àirnean; dh’fhalaich thu mi ann am broinn mo mhàthar. Molaidh mi thu, oir is uamhasach, iongantach a dhealbhadh mi; is iongantach d’obraichean-sa, agus is ro‑fhiosrach m’anam air sin. Cha d’fhalaicheadh mo chorp uat nuair a rinneadh mi ann an diamhaireachd, a dhealbhadh mi gu h‑iongantach ann an ionadan ìochdarach na talmhainn. Chunnaic do shùilean mo chiad-fhàs anabaich, agus ann ad leabhar sgrìobhadh sìos mo bhuill uile, a dhealbhadh ri ùine, gun aon dhiubh fhathast ann.
Mallaichte gu robh esan a ghabhas duais airson duine neo-chiontach a mharbhadh: agus their an sluagh uile, Amen.
Na ìocaibh olc airson uilc do dhuine sam bith. Ullaichibh nithean ciatach am fianais nan uile dhaoine. Ma dh’fhaodas e a bhith, a mheud is a tha e an comas dhuibh, bithibh an sìth ris na h‑uile dhaoine. A chàirdean gràdhach, na dèanaibh dìoghaltas air ur son fhèin, ach thugaibh àite don fheirg: oir tha e sgrìobhte, Is leamsa dìoghaltas; ìocaidh mi, tha an Tighearna ag ràdh.
Mar sin air dhaibh buanachadh a’ feòraich dheth, thog e e fhèin suas agus thubhairt e riu, An neach a tha gun pheacadh agaibhse, tilgeadh e a’ chiad chlach oirre.
Ma gheibhear gadaiche a’ briseadh a‑steach, agus gum buailear e, agus gum faigh e bàs, cha dòirtear fuil air a shon: Esan a dh’ìobras do dhiathan sam bith, ach don Tighearna a‑mhàin, gearrar as e. Air coigreach cha chuir thu doilgheas, cha mhò a nì thu fòirneart air; oir bha sibh fhèin nur coigrich ann an tìr an h‑Eiphit. Ri bantraich sam bith, no dìlleachdan, cha bhuin sibh gu cruaidh. Ma bhuineas tu air chor sam bith gu cruaidh riu, agus gun glaodh iad idir riumsa, èisdidh mise gu cinnteach rin glaodh; Agus lasaidh mo chorraich suas, agus marbhaidh mi sibh leis a’ chlaidheamh; agus bidh ur mnathan nam bantraichean, agus ur clann nan dìlleachdain. Ma bheir thu airgead an coingheall do neach air bith dem shluagh-sa a tha bochd làimh riut, cha bhi thu dha mar neach a chuireas airgead air riadh; cha chuir thu riadh air. Ma ghabhas tu idir aodach do choimhearsnaich ann an geall, mu dhol fodha na grèine bheir thu air ais dha e: Oir is e sin a chòmhdach a‑mhàin, is e a aodach da chraiceann e; ciod anns an caidil e? Agus nuair a dh’èigheas e rium, èisdidh mise: oir tha mi tròcaireach. Air britheamhan cha labhair thu olc, agus uachdaran do shluaigh cha chàin thu. Ciad-thoradh d’fhearainn, agus d’fhìonlios, gun dàil bheir thu seachad: ciad-ghin do mhac bheir thu dhòmhsa. Ma bhios a’ ghrian air èirigh air, dòirtear fuil air a shon. Nì esan a ghoideas dìoladh iomlan: mura bi nì sam bith aige, an sin reicear e airson a ghadachd.
Ach tha mi ag ràdh ribhse a tha ag èisdeachd, Gràdhaichibh ur naimhdean, dèanaibh math dhaibhsan lem fuathach sibh; Beannaichibh iadsan a tha gur mallachadh, agus dèanaibh ùrnaigh airson na muinntir a tha a’ buntainn gu naimhdeil ribh.
Biodh gach uile sheirbhe, agus corraich, agus fearg, agus gàrrthaich, agus toibheum, air an togail uaibh, maille ris gach uile mhìorun. Agus bithibh coibhneil teò-chridheach da chèile; a’ toirt maitheanais da chèile, eadhon mar a thug Dia maitheanas dhuibhse ann an Crìosd.
Nuair a thuiteas do nàmhaid, na bi aoibhneach, agus nuair a thuislicheas e, na dèanadh do chridhe gàirdeachas:
Agus labhair Dia na briathran seo uile, ag ràdh, Ach air an t‑seachdamh là tha sàbaid an Tighearna do Dhia: air an là sin na dèan obair sam bith, thu fhèin, no do mhac, no do nighean, d’òglach, no do bhanoglach, no d’ainmhidh, no do choigreach a tha an taobh a‑staigh ded gheatachan: Oir ann an sia làithean rinn an Tighearna na nèamhan agus an talamh, an fhairge, agus gach nì a tha annta; agus ghabh e fois air an t‑seachdamh là: air an adhbhar sin, bheannaich an Tighearna là na sàbaid, agus naomhaich e e. Tabhair onair dod athair, agus dod mhàthair; a‑chum is gum bi do làithean buan air an fhearann a tha an Tighearna do Dhia a’ toirt dhut. Na dèan mortadh. Na dèan adhaltranas. Na dèan gadachd. Na tabhair fianais bhrèige an aghaidh do choimhearsnaich. Na sanntaich taigh do choimhearsnaich; na sanntaich bean do choimhearsnaich, no a òglach, no a bhanoglach, no a dhamh, no a asal, no aon nì as led choimhearsnach.
An tì a tha mall a‑chum feirge, tha e pailt ann an tuigse; ach esan a tha dian na spiorad, àrdaichidh e amaideachd.
Agus a’ freagairt dhàsan, thubhairt e, Gràdhaichidh tu an Tighearna do Dhia led uile chridhe, agus led uile anam, agus led uile neart, agus led uile inntinn; agus do choimhearsnach mar thu fhèin.
A‑chum nach dòirtear fuil neochiontach ad fhearann, a bheir an Tighearna do Dhia dhut mar oighreachd, agus nach bi mar sin fuil ort.
Tha an gràdh fad-fhulangach, agus coibhneil; cha ghabh an gràdh farmad; cha dèan an gràdh ràiteachas, chan eil e air a shèideadh suas. Cha ghiùlan e e fhèin gu mì‑chiatach, chan iarr e na nithean sin a bhuineas dha fhèin, chan eil e so‑bhrosnachaidh a‑chum feirge, cha smaoinich e olc sam bith,
Gun tugadh an Tighearna breith eadar mise agus thusa, agus gun dìoladh an Tighearna mise ort: ach cha bhi mo làmh-sa ort.
Cha tog thu tuairisgeul brèige: na cuir do làmh maille ris an aingidh gu bhith ad fhianais air an eucoir.
Ma bhios do nàmhaid acrach, thoir aran dha ri ithe; agus ma bhios e ìotmhor, thoir uisge dha ri òl: Oir càrnaidh tu èibhlean teine air a cheann, agus bheir an Tighearna luigheachd dhut.
Ach tha Dia a’ moladh a ghràidh fhèin dhuinne, do bhrìgh nuair a bha sinn fhathast nar peacaich gun d’fhuiling Crìosd bàs air ar son.
Agus ro na h‑uile nithean biodh agaibh teas-ghràdh da chèile; oir cuiridh gràdh falach air mòran pheacaidhean.
Agus nuair a shìneas sibh a‑mach ur làmhan, falaichidh mise mo shùilean uaibh; seadh nuair a nì sibh iomadh ùrnaigh, chan èisd mi: tha ur làmhan làn fala. Nighibh, glanaibh; cuiribh air falbh olc ur dèanadais as mo shealladh; sguiribh den olc. Fòghlamaibh math a dhèanamh; iarraibh breitheanas; dèanaibh fuasgladh air an fhear a tha sàraichte; cumaibh còir ris an dìlleachdan; tagraibh cùis na bantraich.
Bidh cùram aig an duine ionraic de bheatha a ainmhidh; ach is an‑iochdmhor truacantais nan aingidh.
Dh’fheuch e dhut, O dhuine, ciod a tha math; agus ciod a tha an Tighearna ag iarraidh ort, ach ceartas a dhèanamh, tròcair a ghràdhachadh, agus gluasad gu h‑iriosal maille rid Dhia?
Agus is e seo cor a’ mharbhaiche, a theicheas an sin, a‑chum gum bi e beò: Ge bè a mharbhas a choimhearsnach gun fhios dha, do nach robh fuath aige roimhe: Mar a tha nuair a thèid duine maille ra choimhearsnach don choille a ghearradh fiodha, agus a bheir a làmh buille leis an tuaigh a ghearradh sìos na craoibhe, agus a leumas an ceann bhàrr na coise, agus a thuiteas e air a choimhearsnach, air chor is gum bàsaich e; teichidh e a‑chum aoin de na bailtean sin, agus bidh e beò: Air eagal gun lean dìoghaltair na fala am marbhaiche, am feadh is a tha a chridhe teth, agus gum beir e air, a chionn gu bheil an t‑slighe fada, agus gum marbh e e, ged nach robh e toillteanach air bàs, do bhrìgh nach robh fuath aige dha anns an àm a chaidh seachad.
Uime sin, ma bhios do nàmhaid acrach, thoir biadh dha; ma bhios e tartmhor, thoir deoch dha: oir le seo a dhèanamh càrnaidh tu èibhlean teine air a cheann. Na toirear buaidh ort leis an olc, ach thoir-sa buaidh air an olc leis a’ mhath.
Na biodh farmad agad ri fear an fhòirneirt, agus na roghnaich a’ bheag de a shlighean.
Agus mura do laigh duine am plaid, ach gun tug Dia thairis ga làimh e, an sin sònraichidh mise àite dhut don teich e.
Dèanaibh ùrnaigh air ar son-ne: oir is dòigh leinn gu bheil deagh chogais againn, air dhuinn a bhith toileach ar beatha a chaitheamh gu cubhaidh anns na h‑uile nithean.
Uime sin leanamaid na nithean a bhios a‑chum sìthe agus na nithean a bhios a‑chum togail suas a chèile.