Proverbios 6 - Dios Iwene

Salomón ju'wi yöawina jawa, ötjö yötawi̧danö jwebebö yökawaduwo kwi̧tji̧duwinö, möayedönönö, jö̧ba̧lö

¹ Baikwö laebobe Salomón iteda itji̧nö möayo̧nö jwebebö yöawinama: Chitji̧ wanedö yötawakwö: Bakwo̧ kwömöledöso̧tjö̧kö, jelobetjö ichinatjö̧kö balada öbalewobö ösödobe, balada luwo̧tjö̧. Ja̧danö, balada luwo̧ma jo̧banö weobe, jelo̧ ötjönö yöbawö ujunobö jo̧be ökwö kwöbalewaja̧ baladama ötjönö tjebatö kwimidobö jwiköbapji jö̧ba̧lö, jo̧bada ökwö kwumusidi̧ tjebatö imidakwo̧, jö̧ba̧lö. Jo̧kwaobetjö̧ balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧ma ökwönö ichö aebobe: —Ötjönö pjabati baleda luwo̧ma ötjönö balada öbalewakobetjö̧. Ötjökwö ichi di̧'yo balada luwo̧nö yöbawö kwujuno ötjö chumusidi̧ tjebatö chimidobö jwititjö̧ma ökwöda kwimidakobe jö̧ba̧lö. Jobekwö yöbawö kwujunitjö̧ma balada luwo̧ma ötjönö balada iyobe— jobekwö aebobe ökwönö, balada luwo̧tjö̧ balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧ma.

² Chitji̧, balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧ma ökwönö jobekwö aebena kwösöditjö̧ma, jao yöbawö chujunocha, jö̧ba̧lö, yelösöda labobe. Balada öbalewajo̧ma umusidi̧ imidobö jwiitjö̧ma ökwöda kwumusidi̧ kwujuna̧lakobe balada luwo̧nöma. Wanedö yötawa: Jobekwö yöbawö kwujuninama 'daliwa labi̧danö labobe. Jao, 'daliwanö li̧bajo̧ ö̧jibobö waiyi̧danö waiyobe balada luwo̧nö yöbawö kwujunitjö̧ma, ja̧ yöbawö kwujunaja̧tjö̧ lakeboböma waiyobe chitji̧.

³ Ja̧danö chitji̧, jwebebö yötawakwö: Ida̧ökö balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧nö yöka̧laja̧tjö̧ma, jao pjatatocha, yöbawö chujunocha, jö̧ba̧lö, ja̧ yöka̧laja̧tjö kakatibobö jo̧be. Jao chitji̧, jo̧ba balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧ma ökwönö juluwo̧danö ö̧jakwo̧, a̧a̧a̧ chumusidi̧ chimidobö jwititjö̧ma jo̧bada balada tjebatö imidakobe jö̧ba̧lö. Chitji̧, jo̧banö yöka̧laja̧ma, pjatatocha jö̧ba̧lö kakatibobö jo̧be. Jo̧kwaobetjö̧ chitji̧, balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧ ö̧jobekwö juluwanö 'ya̧wi, jo̧banö yöka̧lakwawo, ökwönö pjatatocha yötawaja̧ma waiya, chujuna̧lökena baladama, katatibobö jö̧ta̧la, jö̧ba̧lö. Jao chitji̧, yebabökönö dösölö̧jinö yöka̧lakwawo jo̧banöma, jo̧da ökwönö pjatato jö̧ta̧lijayonö babema katatibobö jöta̧la, jö̧ba̧lö.

⁴ Chitji̧, juluwanö te'ada̧lökönö 'ya̧wi jo̧banö yöka̧lakwawo. Kwö'wachiboko ja̧ yöka̧laja̧ma kakatenanö kabatö.

⁵ Jao chitji̧, kwö̧jibanö yöba̧lakwawö kwi̧'yo chitji̧. Wanedö yötawakwö: Ya̧ma ‘bötjakwo̧ ö̧jibobö juluwanö jelobekwö döibaji̧danö kwö̧jibanö yöba̧lakwawö kwi̧'yo, balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧nö yöka̧laja̧ma kakatibobö. Ja̧danö, ju'wi wanedö yötawakwö: Pjiyuwanö 'daliwa önobö isakwo̧tjö ö̧jibobö pjiyuwa köaji̧danö kwö̧jibanö yöba̧lakwawö kwi̧'yo, balada öbalewobö jö̧ba̧lo̧nö yöka̧laja̧ma kakatibobö.

Salomón jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa, 'du̧wekwo̧nö yöali̧danö

⁶ Salomón 'du̧wekwo̧nö yöawina baikwö laebobe: —'Du̧wekwo̧ ötjö yötawi̧ma a̧ja̧kwi. ‘Du̧wekwökönö kwö̧jo. Wanedö yötawa kwöwaisachibobö, wöbadönö wanedö: Wöbadöma kabatökönö mananö kwebachö 'debadö, jö̧tö̧? Yötawakwö: Jobadö wöbadönö eda̧lö kwöwaisachibobö jo̧be, jweinö omukwatö kwö̧jobö.

⁷ Ja̧danö ¿tida jobadönö 'detjobö webo̧ma? Deobe. Jobadötjö la'aka luwo̧ma deobe, baikwö 'debaduwi, jö̧ba̧lö webo̧ma.

⁸ Yayonö ba̧kwȩlö̧jatebö 'debadö wöbadöma, juluwanö. O̧banöma tjukwakwa̧ 'debö, e'ewö tebatadö tja'wijutenia, imiamenö tjukwakwa̧ma.

⁹ Ja̧danö, ökwöma jobekwö ¿kwotidobeji̧? Kwotidokobe, ‘du̧wekwo̧ja. Aba̧löda kwaba̧lobe. ¡Wiluibö a̧la̧ibi!

¹⁰ Ökwöma, ja'yubeda chaba̧la, jö̧ba̧lö, kwödiliyanö kwö̧lobe kwömamiju kwumukonö 'bibekwa̧lö.

¹¹ Jobekwö ‘du̧wekwö kwö̧lobetjö̧ juluwanö usulaso̧ baibanö kwö̧jakwo̧ja, kwiteabi, kwu̧kwa̧bi jwibo̧ bakibanö. Jao, kwu'du̧wekwobetjö naukwabo̧ kwejunö tebachö okobe jwiinö naukwibö e'ewaja̧ ikena jwiyi̧danö jwiköbakwo̧ja kwitea, kwu̧kwa. ¡Kwu'du̧wekwoko!

Salomón jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa, bakwo̧ wene jwöbebo̧, sulabenö omukwatö ja̧bo̧ ¿dakwö omukwatö ö̧jobeda? jö̧ba̧lö

¹² Baikwö laebobe Salomón yöawina jawa, wene jwöbebo̧, ja̧danö sulabenö omukwatö ja̧bo̧ma dakwö omukwatö ö̧jobeda? jö̧ba̧lö: Isabenö yötawa: Wene jwöbebo̧, sulabenö omukwatö ja̧bo̧ma ö'öbönö yöba̧lo̧. Jelobebi jelobebi sulabenö yöba̧lö kwebacho̧.

¹³ Jo̧bama mananö kwebachö jelo̧ ichonö sulabenö öwaedotö jö̧ba̧lö omukwato̧. Ja̧danö, icho̧nö omöna yöa̧lonö jo̧ba ömöayedöma ö'öbönö tjuju̧kwawobe. Ja̧danö, sulabenö omukwatö ja̧bo̧ma ichajo̧ yöa̧lonö ömöayedönöma i̧sebobe, ichaduwi bitenöda sulabenö dödebaduwo, jö̧ba̧lö. Öbajale yi̧lu̧ yi̧lu̧ ja̧bö, ja̧danö ömasapa nijinö 'do̧bawö, ja̧danö, ötjö’anö debö i̧sebobe ömöayedönö, ichaduwi bitenöda sulabenö dödebaduwo, jö̧ba̧lö.

¹⁴ Yelösöda, jo̧ba sulabenö omukwato̧ma sulabenö öwaedakwa̧da ajayinö omukwatö juno̧ o̧'wo̧ okwanö. Ja̧danö, jo̧bama ju'wedökwö wene tju̧juna̧loböda wene jwöbebo̧ ba̧kwȩlö̧jatebö.

¹⁵ Isabenö yötawa: Jo̧badanö omukwatadönöma söbebö lotjakwawö̧. Juluwanö, tjedökönö labi̧ jawa ichö söbebö lotjakwawö̧, tjö̧bibajö̧kakwedö.

Salomón jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa, Isabenö Jo̧ jwiinö öpöjödi̧ jawa yöawina jawa

¹⁶ Baikwö laebobe Salomón yöawina jawa, Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ jawa. Ja̧danö, Isabenö Jo̧ma ju’wi jawabi ju’wi jawa jwiinö öpöjödobe, jojodö sulabenö omukwatö ja̧tji̧ma jelemutjö dötölataja jawa:

1

¹⁷ Ajayinö Isabenö Jo̧ jojodö sulabenö omukwatö ja̧tji̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Bakwo̧ma omukwatobe, a̧a̧a̧, ötjöma ju’wedönötjö̧ bajalekwönönö otiwo̧sa, jö̧ba̧lö. Jobekwö omukwato̧nöma jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma. Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Omöna yöba̧lo̧nö jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma. Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Sulabenö ja̧bö̧kö̧nö kwabö lobo̧nö jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma.

2 3 4

¹⁸ Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Sulabenö öwaedakwa̧ ajayinö o'wo̧nö junö omukwato̧nöma jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma. Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Sulabenö ja̧otö jö̧ba̧lö juluwanö ‘yo̧nöma jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma.

5 6

¹⁹ Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Bakwo̧ lȩekwa yöbawo̧nö omöna yöawobe, jelo̧nö lȩebobö. Jobekwö omöna yöba̧lo̧nöma jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma. Jemi ikena Isabenö Jo̧ öpöjödi̧ma baikwö laebobe: Bakwo̧ omöna yöa̧lobetjö̧ ömöledötjö ju'wedökwö ju'wedökwö wene tjuju̧na̧lakwawobö jwöbebo̧nö jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma. Ja̧ jelemutjö dötölataja jawa jojodö sulabenö omukwatö ja̧tji̧ jawa jwiinö öpöjödobe Isabenö Jo̧ma.

7 Salomón ju'wi yöawina jawa, ötjö yötawi̧danö jwebebö yökawaduwo kwi̧tji̧duwinö, möayedönö, jö̧ba̧lö

²⁰ Baikwö laebobe Salomón iteda itji̧nö möayo̧nö jwebebö yöawinama: Chitji̧ ökwönö jwebebö yötawi̧ma a̧ja̧kwö kwö̧jobö jo̧be. Ja̧danö, kwojo'do yöjawi̧bi a̧ja̧kwö kwö̧jobö jo̧be, kabatibökönö.

²¹ Ja̧danö chitji̧, kwomajadenö kwanawo kwo̧’wo jwibibökönö kwite'ada̧lo ötjö kwabe'dobi, kwojo'dobi yödawi̧ma. Wanedö yötawakwö: La̧wo̧sopja jwiinö otiwopja kwölawobe otiwanö öwawi̧danö ötjö kwabe'dobi kwojo'dobi jwebebö yödawi̧ a̧ja̧kwö kwö̧ji̧ma öwawinö kwö̧jo.

²² Chitji̧, kwebachö kwi̧’yenama ötjö kwabe'dobi kwojo'dobi jwebebö yödawi̧ma ökwönö öibi̧danö öibakobe, jweinö kwi̧’yobö. Ja̧danö, kwabenabi jwebebö yödawi̧ma te’ada̧lo̧danö te’ada̧lakobe ökwönöma. Ja̧danö, wiluköbena ökwödö jwebebö yödawi̧ma kwömöledöso̧ yöbawö pjaati̧danö ökwönö pjaatakobe otiwanö kwö̧jobö.

²³ Ja̧danö, ju'wibi yötawakwö chitji̧, wanedö: Ökwödö jwebebö yödawi̧ jawama dejuwa'yu dewinö dejati̧danö dejati̧ jweinö kwi̧’yobö. Ja̧danö, ökwödö jwebebö yödawi̧ jawama dewa’wo dejati̧danö dejati̧, dewa’wonö dejati̧danö kwö̧jobö. Ja̧danö chitji̧, ötjö kwabe'dobi, kwojo’dobi ökwönö jwebebö yödawi̧ma öwönö jweinö omukwatö kwö̧jobö yödawobe.

²⁴ Ja̧danö ju'wibi jwebebö yötawakwö chitji̧: Ökwödö yödawi̧ a̧ja̧kwö kwö̧jobetjö̧ ökwönö pjaatakobe jelo̧ ilekwo̧ma, ökwönö obö ökwökwö bakobe jö̧jobö jichena. Jobujuma ökwönö ösödö yöja̧lijayonö jwebebö yödawi̧ kwa̧ja̧kwobetjö̧ jobujunö öpöjödö kwa̧ja̧kwökakwo̧ja.

²⁵ ¡A̧ja̧kwitjö chitji̧! Jobujuma jwiinö otiwuju jö̧jijayonö kwomajade okwanö kwomukwatoko, chösödoko, jö̧ba̧lö. Ja̧danö, jöbajalenö i̧sekwö obuju ökwönö, ötjökwö kwö̧jo jö̧ba̧lö. Jobekwö ji̧sekwijayonö kwomajade okwanö kwomukwatoko, Chösödoko, jö̧ba̧lö. Chitji̧ kwosodoko jobujunöma.

²⁶ Ja̧danö chitji̧, kwöwaisa, bakwo̧ jilekwe debuju jitebiya weokokwö ö̧jitjö̧ma nöinö wene jwiena. Ja'yubeda imidobö ajebena jobujuma, pankö̧, baladakö̧ ¿jö̧tö̧? Jo̧kwaijayonö jobekwö baledökena jelo̧ ilekwokwö bakwobe kwö̧jitjö̧ma chitji̧. Yelösöda nöinö wene kwujuna̧lena. Jobujukwö bakwobe kwö̧jobö mikwa jwiobe, jö̧ba̧lö kwomukwatijayonö isabenö, mikwa baibanö debö kwi̧'yakwo̧ma. Jelo̧ ilekwokwö kwö̧jinobetjö̧ jobuju jilekwema ökwönö kwabö loena chitji̧.

²⁷ Wanedö yötawakwö chitji̧: Ökwölatjö ö̧kwö̧sö̧’a̧ salö ö̧'a̧ emibö, kamijido̧nö jwabeibö kwe’ewitjö̧ma ¿kamijido̧ma ubibökenaji̧? Ubibobö jo̧be.

²⁸ Ja̧danö, ökwöla ubemi wamenö kwekachitjö̧ma ¿kwömasapiyama kwubibökenaji̧? Ubibobö jo̧be.

²⁹ Chitji̧, jobekwö labi̧ jawa baledakobe ökwönöma jelo̧ ilekwo̧kwö bakwobe kwö̧jitjöma. Isabenö ökwönö lȩtjebakwo̧ja.

³⁰ Jadanö, ju'wibi yötawakwö chitji̧, wanedö: Bakwo̧ nöinö awi̧chilö̧jökwe kwakwawa önaukwitjö̧ma wene jwiena, nöinöma döpöjödökena, usulaso̧, nöinö a̧wi̧chilö̧jökwe, jö̧ba̧lö.

³¹ Jo̧kwaijayonö, la'aka luwo̧ma jo̧ba usulaso̧ önaukwobe editjö̧ma, jo̧banö do̧tja̧tobö weakwo̧. Ja̧danö, usulaso̧nö nöinö imidobö weakwo̧ la'aka luwo̧ma, önaukwaja̧ mikwatjö bajalekwönönö jelemutjö̧ dötölataja jenanö. Yelösöda jo̧ba usulaso̧ma nöinö iyobö jo̧be, okobe jwiinö eju okwa ju̧kwi̧ itea ujuna̧li̧ma.

³² Ja̧danö ökwödöma, jo̧ba usulaso̧ naukwabo̧nöma edö, usulaso̧, a̧wi̧chi̧lö̧jökwe naukwajo̧ jö̧ba̧lö, jo̧banö döpöjödokobe. Jo̧kwijayonö bakwo̧ jilekwenö juna̧lujukwö bakwobe ö̧jitjö̧ma jo̧banöma jwiinö döpöjödobe, sulabenö ja̧obe, jö̧ba̧lö. Isabenö yötawa: Jo̧ba, jilekwenö juna̧lujukwö jo̧ma jweinö omukwatö̧kö̧. Itedada wene jwöebakwo̧, jilekwenö juna̧lujukwö ö̧jobetjö̧.

³³ Jao chitji̧, jilekwenö juna̧lujukwö bakobe jo̧ma wene nöinö ujuna̧lakwo̧. Jobuju jilekwema jwiinö ölabikobe ilekwokwö ji̧nanö. Labinö 'do̧'do̧akobe jo̧banöma. Ja̧danö ju'wedöma, jilekwenö juna̧lujukwö jinanö o̧'wo̧ sulinö edö jwiinö tjöpöjödakobe jo̧banöma, sulabenö ja̧bo̧ jö̧ba̧lö. Tabalö̧jinöda tjedökwe ba̧kwȩlö̧jatebö, ja̧ tabalö̧ji̧ma söawökönö.

³⁴ Jao chitji̧, jobuju jilekwema jobujunö ile niebobetjö̧ yelösöda ö'wiyawö labo̧ ilekwokwö ji̧nanöma. Isabenö, ilekwokwö ji̧nanöma sulabenö ja̧ina mikwa baibanö lȩebakwo̧, lȩ lö̧jö̧könöda.

³⁵ Ja̧danö, jilekwenö juna̧lujukwö ji̧nama omukwatena, jilekwenö balada chimiditjö̧ma ödameakwi̧ söawena, jö̧ba̧lö. Jo̧kwaijayonö jilekwema jwiinö öpöjödo̧, chemökö, jö̧ba̧lö, ilekwokwö ji̧nanö lȩbeböda lȩtebakwo̧, jö̧ba̧lö omukwato̧. Nöinö baladabi emokobe jilekwema, ja̧ ilekwokwö sulabenö ja̧ina o̧'wo̧ jwiiboböma.