Proverbios 27 - Dios Iwene

Ju'wi Salomón jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa

¹ Bemi tupakwö laebakwa̧ma inesö la'aka luwo̧ Ezequías ömöayedöma ju'wi Salomón iwȩyudina eda̧lö tjiwȩyudina, Salomón woinobe okobe lekwinemi. Ja̧ tjiwȩyudinama baikwö laebobe, Salomón yöawina: Chömöledö, Diosda itekwayi baledakwa̧ waiso̧ma. Jo̧kwaobetjö̧ ökwödöma ¿dakwö yöka̧laduwobö, itekwayi chi̧'yocha, jö̧ba̧lö, ja̧danö itekwayi chotidocha, jö̧ba̧lö. Ökwödöma babe mö̧lȩtjö̧ itekwayi baledakwa̧ma wajwibadöja. Ja̧danö wajwiköbaduwobetjö̧ jobekwö yöka̧laduwoko itekwayi kwi̧'yaduwakwa̧, ja̧danö itekwayi kwotidaduwakwa̧. Diosda itekwayi baledakwa̧ waiso̧ma.

² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Chömöledö, ökwödödama, Otiwanö ja̧dösa, jö̧ba̧lö, yöka̧laduwoko. Ju'wedöda ökwödönö edö otiwanö yötja̧lobö jo̧be.

³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ inawa ömökawa e'ewö jwöbo̧, jwu'we, chime'dawachiba ömöka jö̧ba̧lö. Ja̧danö, so̧bi̧ya̧pu̧ bade'donö su̧'bȩinö anibö e'ewo̧ma jwöbo̧, jwu'we, chime'dawachiba ömöka jö̧ba̧lö jö̧ba̧lö. Ja̧danö, jweinö omukwatö̧kö̧ma jelo̧nö wene nöinö jwöebobetjö̧, wene jwöebökwema ömöki̧ e'ewi̧danö jwöbo̧, jwu'we, me'dawachibo̧sa, jö̧ba̧lö. Isabenö, ömöki̧ e'ewi̧ ime'dawachibi̧tjö̧ bajalekwönönö ime'dawachibobe wene nöinö jwöebökwema, jweinö omukwatö̧kö̧ jo̧banö wene jwöebobetjö̧.

⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jwiinö dameakwo̧ma jojodönö lȩ lö̧jökönö edö labo̧. Yelösöda, jo̧ba dameakwo̧ma ödameakwi̧ tjöbeba̧lökönö jo̧, ödameakwi̧ma labinö ojwe usuwi̧danö usuwö dameakwö jwöeba̧lawö̧nö. Jao jo̧ba dameakwo̧ma jwiinö labo̧ijayonö, jo̧ba ölabi̧tjö bajalekwönönö labo̧ ö'wöyabikwawö jo̧ma. Yelösöda ö'wöyabikwawö jo̧ma jwiinö labo̧.

⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Kwömöledöso̧nö isabenö ile nikebitjö̧ma jwebebö yökawobö jo̧be. Isabenö, jwebebö yökawitjö̧ma wajuwanö kwisebobe, isabenö ökwönö ile nibebo̧sa, jö̧ba̧lö. Ja̧danö, jwebebö yökawökötjö̧ma jo̧banö ile nikebi̧ öwawökönö, kwösödöködanö kwi̧sekwobe. Chömöledö, kwömöledöso̧nö jwebebö yökawi̧ma jo̧banö jwebebö yökawökötjö bajalekwönönö mikwawobe.

⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Kwömöledöso̧ma ökwönö jwebebö yöawena ju'wikwenama 'diena, jo̧ba jwebebö yöawi̧ma. 'Dii̧nö yöawobetjö̧ kwomajadenö niobe ¿jö̧tö̧? Jo̧bekwö niijayonö ökwöma kwömöledöso̧nö kwöwaisökwe, ba̧kwȩlö̧jatebö ötjönö pjabatöda pjabato̧, jö̧ba̧lö. Ökwönö jweinö yöba̧lö pjaatobö ösödobetjö̧ ökwönö jwebebö yöawi̧ma otiwobe. Ja̧danö, kwöpöjojoma ökwönö jweinö yöba̧lö̧kö̧. Jo̧bama ökwönö o̧'wo̧ sulinö edonö omöna ösödöda yöba̧lo̧, kwibekasa'wonö du̧batö. Du̧batö, ösödö yöa̧lijayonö o̧'wo̧ sulinö edöda edobe ökwönöma. Isabenö yötawa: Kwömöledöso̧ 'diinö jwebebö yöawi̧ma kwomajadenö niijayonö isabenö mikwawobe. Isabenö, kwömöledöso̧ 'diinö jwebebö yöawi̧ma kwöpöjojo ösödö du̧batö yöa̧li̧tjö̧ bajalekwönönö mikwawobe.

⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ kwakwawa nöinö ukwajabetjö wa̧yo̧bi neoböma öpöjödo̧ jwiinö o̧tijayonö, tjo̧wi̧ chomeawa, jö̧ba̧lö. Jo̧kwaijayonö, a̧wi̧chi̧nö jo̧ma ju'wijaye lȩi̧ jawabi, o̧ta, söa jö̧ba̧lö kwo̧, a̧wi̧chi̧ lö̧jökweobetjö̧.

⁸ Ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ iteda itebotjö jelobe ödö 'ya̧nö jo̧ma ömöledö deobe jo̧. Jo̧bama, pjiyuwa iteda a'do̧tjö ödö kö̧ba̧lo̧ ö̧ji̧danö jo̧.

⁹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Oliva o̧tesobu, ja̧danö söinö omewobubi kwi̧sȩdo̧nö dukekwenama kwo̧'wo̧ ösöwanö kwö̧jobe, otiwa, jö̧ba̧lö. Isabenö yötawa: Ja̧ kwo̧'wo ösöwanö kwö̧ji̧tjö̧ bajalekwönönö mikwawobe kwömöledöso̧ma ökwönö kwo̧'wo̧ ösöwanö kwö̧jobö pjabatö jwebebö yöawena.

¹⁰ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: La'akatjöda kakatiboko lekwe kwipjeanö ju̧kwadö kwömöledönö, kwabe'do lekwe ipjeanö ju̧kwinadönöma. Isabenö, ökwönö wene baledena kwipjeanö ju̧kwadönöda pjatjatobö akebo. Ju'wedö kwömöledö ödö ju̧kwadö tjuju̧kwobekwö kwi̧'yoko, jobadönö abebö, pjabataduwi, jö̧ba̧lö. Kwipjeanö ju̧kwadö kwömöledöma kwipjeanö tjuju̧kwobetjö̧ ju'wedö kwömöledö ödö ju̧kwadö pjatjati̧tjö̧ bajalekwönönö otiwanö pjabatadö.

¹¹ Ja̧danö,ju'wibi yötawa, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧ kwö̧ji̧ma jweinö omukwatö kwö̧jö. Jobekwö jweinö omukwatö kwö̧jitjö̧ma isabenö cho'wo̧ ösöwanö chö̧jakwo̧sa. Chitji̧, jweinö omukwatö kwö̧jijayonö ju'wedöma ötjönö yötja̧lena, kwitji̧ma otiwanö omukwatö̧kö̧, jö̧ba̧lö. Jobekwö yötja̧lijayonö ökwöma jweinö omukwatö kwö̧jobe chöwaisobetjö̧ jobadönö chatadakwo̧sa, jweinö yöka̧laduwokobe, ötjö chitji̧ma jweinö omukwatö jo̧, jö̧ba̧lö.

¹² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, ö'wöyawakwawönö omukwato̧ma labi jawa baledakwa̧ omukwato̧, chedemi labinö baledakobe, jö̧ba̧lö. Jobekwö omukwatobetjö̧ labobekwöma 'yö̧kö̧nö itedada te'ada̧lakwawö jo̧. Jobekwö baledokobe jweinö omukwatobö wajwibo̧nöma. Jo̧bama omukwatökönö labobekwö 'yo̧. Ja̧danö, labobekwö i̧'yobetjö̧ yelösöda usula emawakwo̧.

¹³ Ja̧danö, ju'wibi jwebebö yötawa balada luwo̧nö, jelobetjö̧ ichinanö balada balewö iyo̧nöma. Baikwö yötawa: —Bakwo̧ ökwönö yöbawö ujunobe, ökwötjö balada balewo̧ma tjeatökötjö̧ma ötjöda tjetatocha baladama. Jo̧banö, yöbawö juno̧nö ötjöda tjetatocha jö̧ba̧lo̧nöma ökamisibi̧, ju'wi jawabi 'dökebonö tjebatö imidökapji jö̧ba̧lö— jobekwö jwebebö yötawa, balada luwo̧nö.

¹⁴ Ju'wibi jwebebö yötawa: Yȩayi wiluibö kwipjeanö jo̧nö labinö jwököboko, dokwa, jö̧ba̧lö. Ina aba̧lena, ja̧danö, labinö jwököbitjö̧ma jwiinö öpöjödena, tajawedö ötjönö sulabenö omukwatö ja̧köba, jö̧ba̧lö. Jo̧banö jwököboko yȩayima.

¹⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, bakwo̧ ilekwoma jo̧banö ba̧kwȩlö̧jatebö jwöjeba̧litjö̧ma sulobe. Ja̧danö, jobujukwö ö̧joböma waiyobe. Wanedö yötawa: Ojwiyo o̧bena kweju okwa ba̧kwȩlö̧jatebö to̧itjö̧ma sulobe ¿jö̧tö̧? Jobekwö jo̧bö sulobe. Ja̧ suli̧danö sulobe bakwo̧, iteda ilekwo jwöbeba̧lujukwö ö̧joböma.

¹⁶ Ja̧danö, jobuju ilekwo jwöbeba̧lujuma ¿jwöjeba̧lokobö jo̧beji̧? Jwiyobe. Wanedö yötawa: ¿Jwa̧lȩ'ȩpjo jwa̧lȩ'ȩwökönö weköboböma jo̧beji̧? Jwiyobe. Ja̧danö ¿o̧tesobu kwömamunö do̧katoböma jo̧beji̧? Jwiyobe. Ja̧ ji̧danö bakwo̧ ilekwo ba̧kwȩlö̧jatebö jwöbeba̧lu̧ju jwöjeba̧lokobö jwiyobe.

¹⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö kwöwaisaduwa, kwilöte'o, i̧sa̧pi̧ ju'wi 'dii̧ jawanö sȩekwa ¿jö̧tö̧? Jao, 'dii jawama ju'wi 'dii jawanö sȩekwa. Ja̧ sȩekwadanö, jweinö omukwato̧ma iteda jweinö omukwati̧ jelo̧nö yöawitjö̧ma pjaatena yöawökwenöma jweinö omukwatobö.

¹⁸ Ju'wibi yötawa, wanedö: Higo towi te'ada̧lo̧ma ¿taji emakwo̧da? Jo̧bama higo towinö wa̧ji̧ opobiya 'döbö emo̧, ukwakwa̧ma. Ja̧danö, bakwo̧ tjuluwo̧nö otiwanö te'ada̧lo̧ma ¿dakwö emakwo̧da? Jo̧bama tjuluwo̧ ösödi̧ emakwo̧, bitema ötjönö otiwanö te'ada̧lo̧, jö̧ba̧lö ösödi̧ma.

¹⁹ Ju'wibi yötawa: Bakwo̧ma ojwe edenama iteda öba o̧'wo̧ jawa ediakwawobe ¿jö̧tö̧? Ja̧ ji̧danö, bakwo̧ iteda ja̧bö ö̧ji̧ma waapjida öwawobe iteda o̧'wo̧ luwo̧ okwanö omukwati̧ma.

²⁰ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Wobinadö tjuju̧kwemima ju'wedönöbi ju'wedönö isakwi̧danö ba̧kwȩlö̧jatebö isakwobe, wobaduwi baikwö kwichaduwo ökwödökwö pjabacha̧lö, jö̧ba̧lö. La'akatjöda isakwobö kaatibokobe, tjo̧wi̧ta ju'wedö tjichobö chisakwökö, jö̧ba̧lö. Ja̧ ji̧danö ökwödö jojodöma nöinö tea demotö jö̧ba̧lö isakwadösa. Ba̧kwȩlö̧jatebö ju'wi jawabi ju'wi jawa demotö jö̧ba̧lö omukwatadösa. Ba̧kwȩlö̧jatebö domajadenö ju'wi jawabi ju'wi jawa demotö jö̧ba̧lö domukwatobe. La'akatjöda, tjo̧wi̧ta chujuna̧la jö̧ba̧lö domukwatokobe.

²¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Orobi, platabi otidadöma ökwölanö jwiinö ubolanö tobadö salöinö i̧sekwobe, bakwai̧ oroda, platada jo̧ojobö, bakwai̧maökö̧ jo̧ojobö tjöwaisachibanö. Ja̧danö jojo, ¿dakwö i̧sebobeda ju'wedö tjöwaisachibanö otiwanö omukwatojobö, sulabenö omukwatojobö jö̧ba̧lö? Isabenö yötawa: Ju'wedöma jo̧ba ö̧ji̧ edinö, jo̧banöma ösödö yötja̧li̧ma i̧sebobe, bitema otiwanö omukwato̧, jö̧ba̧lö.

²² Ju'wibi yötawa, wanedö: Yo̧muma dowo'danö anö doawö'anö dotjobe, suli̧ jawa wainö a̧jobö. Jo̧kwaijayonö jweinö omukwatö̧kö̧nö, sulabenö ja̧bo̧nöma dowo'danö yo̧mu̧ dotji̧danö dotjitjö̧bi ina jweinö omukwatökönö, sulabenö ja̧bo̧da ö̧jena. Ja̧ wanedöma baikwö wanekwachobe: Omukwatökönö sulabenö ja̧bo̧nöma labinö kwakwatjitjö̧bi ina omukwatökönö sulabenö ja̧bö ö̧jena. Öwaisachibökakwo̧.

²³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö ökwö kwa̧jwi̧mu̧nö otiwanö kwite'ada̧lobö jo̧be. Kwa̧jwi̧mu̧ o̧bȩja̧dönö, chi̧wo̧dönö, jobadö tjö̧ji̧ma kwöwaisobö jo̧be ¿otiwanö tjö̧jobö? ¿ö'wöchökönö tjö̧jobö? jö̧ba̧lö.

²⁴ Jao, jobadönö otiwanö kwite'ada̧lobö jo̧be. Jobadötjö belö mikwawö jö̧ba̧lö kwemina baladama ba̧kwȩlö̧jatebö kwujuna̧lokobetjö̧, kwite'ada̧lo kwa̧jwi̧mu̧nöma. Ja̧ balada 'dö̧ibajobetjö̧ kwa̧jwi̧mu̧nö kwite'ada̧lo ju'winö jobadönö midö kwiyakobetjö̧. Ja̧danö, ju'wibi, balada ba̧kwȩlö̧jatebö jö̧kö̧ jawa ji̧danö yötawa: Inesö la'aka luwo̧ma iteda ba̧kwȩlö̧jatebö yöbawö weokobe, ja̧danö jo̧batjö tupadanö jojodöbi ba̧kwȩlö̧jatebö yöbawö wetjökakwedö. Ju'winö jobadö wetjakwa̧ma kaatibakobe, ju'wedöda jobadö tjö̧jemi tetjachena.

²⁵ Ju'wibi yötawa: Meje'ye 'wiköbaja̧ ikena, ko̧ko̧dö kwujuno, kwa̧jwi̧mu̧ tjukwakwa̧ o̧ba ichenama. Jobe 'wiköbajeminö balekwa'ye pokwakobe. Ja̧danö, mö'ösa'onö pokwina'yebi 'wibö ko̧ko̧dö kwujuno, kwa̧jwi̧mu̧ tjukwakwa̧ma.

²⁶ Jobekwö kwa̧jwi̧mu tjukwakwa̧ kwujuna̧litjö̧ma otiwanö tjö̧jena. Ja̧danö, kwa̧jwi̧mu̧ o̧bȩja̧dö tjöwö'ye 'wibö dölö, ja̧danö kamisi kwujuna̧lakwo̧. Ja̧danö, chi̧wo̧dötjö̧ ju'wedönö mikwanö jö̧ba̧lö kwiyakwo̧ja ju'wi niji kwemobö.

²⁷ Jobekwö kwa̧jwi̧mu̧nö otiwanö kwite'ada̧litjö̧ma chi̧wo̧suju jo̧do̧'bi̧sobu kwujuna̧lakwo̧ja ökwö, kwömöledö, kwömöayedö ya̧dö kwowaduwawakwa̧bi ja̧danö, ju'wi chi̧wo̧suju jo̧do̧'bi̧sobutjö̧ otikwa kwakwawa kwukwaduwakwa̧bi.