Proverbios 24 - Dios Iwene

Salomón treintanö jweinö omukwatadö yötjawina jawatjö yöbawö iwȩyudina -19-

^1-2 Salomón yöbawö iwȩyudina jawa, jweinö omukwatadö yötjawina jawatjö jemi ikena yötjawina jawa baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö yöawi̧danö: Chitji̧, isabenö yötawakwö: Sulabenö ja̧badötjö ju'wedöma nöinö juna̧ladö, sulabenö ja̧tjaja̧tjö tjȩminama. Ja̧danö chitji̧, jobadönö edö ö'wöyabinö kwedoko, otiwanö tjö̧jobe, jobadökwö chö̧jo ötjöbi nöinö chujuna̧lobö, jö̧ba̧lö. Jobekwö omukwatö kwedoko jobadönöma. Yelösöda, jobadöma ölakwabikwawö, labinö ja̧tjakwa̧da ba̧kwelö̧jatebö omukwatadö. Ja̧danö, yötja̧li̧bi jojodönö wene jwötjebobö yöba̧ladö. Isabenö chitji̧, jobadökwö pjabacha̧lö kwö̧joko.

-20-

³ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, wanedö yötawakwö: Bakwo̧ jweinö omukwatobetjö̧ iteda eju otiwanö otidinobe. Ja̧danö, otiwanö omukwatö ö̧jobetjö̧ iteda ejuma 'diinö kwaibökejudanö otidinobe.

⁴ Ja̧danö, jo̧bama ju'wi jawabi ju'wi jawa öwaisobetjö̧ nöinö itea, otiwi̧ jawa, ja̧danö jwiinö mikwawi̧ jawa midö emo̧. Ja̧ iteama midö emajo̧ eju okwa tjöekwa o̧ki̧ju̧nö tebatö juno̧.

-21-

⁵ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, wanedö yötawakwö: Bakwo̧, jweinö omukwato̧ma o̧'wo̧ okwanö juluwo̧, jweinö omukwatobetjö̧. Jelo̧ma wamenö juluwo̧. Isabenö yötawa: Jweinö omukwato̧, o̧'wo̧ okwanö juluwo̧ma wamenö juluwo̧tjö̧ bajalekwönönö juluwo̧. Ja̧danö, bakwemiinö, bakwo̧ di̧ya sulojobö jö̧ba̧lö, di̧ya otiwojobö jö̧ba̧lö waiso̧ma o̧'wo̧ okwanö juluwo̧, waiso̧obetjö̧. Isabenö yötawa: Waiso̧ma, o̧'wo̧ okwanö ujuluwobetjö̧ wamenö juluwo̧tjö̧ bajalekwönönö juluwo̧.

⁶ Jo̧kwaobetjö̧ guardia jojodö tjuluwedöma ömöayedökwö ölakwabikwawö tji̧'yakwa̧ abönö, jweinö omukwatadö jwebebö yötja̧wi̧ma tja̧ja̧kwobö jo̧be, tjo̧'wo̧ okwanö juluwadö yötjawi̧ma. Ja̧danö, ba̧jȩkwadö waisadö, jweinö omukwatadö tjuluwedönö jwebebö yötjawitjö̧ma ölakwabikwawö 'ya̧jadöma tjöpöjododönö tjujuluwena. Jao chitji̧, jweinö omukwatadö, tjo̧'wo̧ okwanö juluwadö jwebebö yötjawi̧ma jwiinö mikwawobe, ja̧danö yötja̧wi̧ kwa̧ja̧kwobö jo̧be.

-22-

⁷ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧ yötawakwö: Sulabenöda omukwatö jo̧ma jweinö omukwatadö yötjawi̧ma do̧batö̧kö̧. Jo̧kwaobetjö̧ la'akatjöda jweinö omukwatö ö̧jobö öwaisachibökakwo̧. Ja̧danö, jojodö tju̧ju̧kwemi teachakwawemi jojodö yöba̧lakwawö tjo̧ko̧ko̧kwena jo̧ba sulabenö omukwato̧ma wi̧inöda jo̧, mikwawi̧ jawa yöa̧li̧ma jwiobetjö̧.

-23-

⁸ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, yötawakwö: Jojodöma tjöwaisachibakwedö sulabenö ja̧akwa̧ o̧'wo̧ junö omukwato̧nöma, wene jwöbebo̧, jö̧ba̧lö.

⁹ Ja̧danö ju'wibi yötawa: Jweinö omukwatö̧kö̧ma sulabenö ja̧oböda omukwato̧. Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jojodöma jwiinö tjöpöjödobe ju'wedönö sulabenö edö obo̧nöma.

-24-

¹⁰ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, ökwönö nöinö wene ichena kwo̧'wo̧ kwujuluwobö jo̧be, budekwökwönö. Wene ichena, ayö ötjöwe, jö̧ba̧lö yebabinö tjö̧bawöda kwö̧jitjö̧ma ¿dakwö pjaatobeda? Pjaatokobe, ja̧danö kwujuluma jwiköbena yebabinö tjö̧bawö̧da kwö̧jitjö̧ma. Kwujuluwo chitji̧.

-25-

¹¹ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, wanedö yötawakwö: Bakwo̧ sulabenö ja̧ö̧kö̧jayonö lȩekwa yöbawo̧ma, lȩtebonö, jö̧balö kwabö lotjobö weobe. Isabenö chitji̧, jo̧ba sulabenö ja̧bö̧kö̧nö ö̧jibinö pjakatobö jo̧be. Kwabö lotjobö ötjibökwenö 'dökebonö, jo̧banö kwabö lotjapji jö̧ba̧lö.

¹² Jao chitji̧, jo̧ba sulabenö ja̧bö̧kö̧nö lȩekwa yöbawo̧ lȩebökwenö kwomajadenö, pjatatobö jo̧be, jö̧ba̧lö kwomukwato. Ja̧danö, pjatatobö jo̧be jö̧ba̧lö kwöwaisijayonö kwomukwatena, iteda jawa, wajwitökwe, pjatatökena, jö̧ba̧lö. Jobekwö jö̧ba̧lö kwomukwatoko chitji̧. Isabenö yötawa: Diosma, okobe jwiinö kwomajadenö kwomukwati̧ waiso̧. Ökwö kwomajadenö pjakatobö jo̧be jö̧ba̧lö kwöwaisi̧bi Diosma waiso̧. Jao chitji̧, Dios, ökwönö te'ada̧lo̧ma okobe jwiinö waiso̧. Ja̧danö, isabenö yötawa: Ökwödö ja̧dina mikwa baibanö iyakwo̧, Diosma.

-26-

¹³ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧ wa̧yo̧ neköbi̧ma otiwa, pjaati̧ jawaobetjö̧ ¿jö̧tö̧? Jao, wayo̧ tja̧pji̧yatjö̧ ebawi̧ma jwiinö o̧ti̧.

¹⁴ Ja̧ wa̧yo̧ pjaati̧danö wanekwachobe ökwö jweinö omukwatö kwö̧ji̧ma, kwo̧'wo̧ okwanö pjaati̧ma. Jao chitji̧, jweinö omukwatö kwö̧jitjö̧ma kwo̧'wo̧ ösöwanö kwö̧jakwo̧ja. Ja̧danö chitji̧, jweinö omukwatö kwö̧jitjö̧ma ju'winö Dios badekwachinö i̧sebobö kwite'ada̧li̧ma isabenö kwedakwo̧ja.

27

¹⁵ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, naukwabo̧ma otiwanö omukwatadönö, Dios wei̧ a̧ja̧kwadö tjitea naukwabo̧. Jobadö tjeju a̧petunö jukwawö te'ada̧lo̧, naukwabo̧ma, tjeju okwa tebachö tjitea önaukwobö. Chitji̧, naukabidö tjitea 'dölanö tjö̧ji̧danöma kwö̧joko.

¹⁶ Ja̧danö chitji̧, yötawakwö: Ökwöma otiwanö omukwatadö tjö̧ji̧danö kwö̧jo. Wanedö yötawakwö: Otiwanö omukwatadöma yemidanö yemidanöbi, jelemutjö dötölatajanö metjijayonö ba̧kwȩlö̧jatebö tja̧laiba̧lakwedö. Ja̧ jö̧ba̧löma, labi jawa jobadönö baledijayonö katjatibökakobe, jwaikwöda tji̧'yakwedö, wanekwachobe. Jobekwö baledokobe sulabenö ja̧badö metjena. Sulabenö ja̧badöma metjena yemidanöma ala̧iböködö, tjujulu jwitjobetjö̧. Ja̧ jö̧ba̧löma, labi̧ jawa sulabenö ja̧badönö baledena juluwanö söbekwö lotjakwedö jö̧ba̧lö wanekwachobe.

-28-

¹⁷ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, kwöpöjojonö suli̧ baledenama kwo̧'wo ösöwanö kwö̧joko, kwöpöjojoijayonö. Jao chitji̧, jo̧ba kwöpöjojoma töbö meena, wainö mebo̧ jö̧ba̧lö, kwomukwatoko kwomajade okwanö.

¹⁸ Isabenö Jo̧ma kwomukwati̧ öwaisobetjö̧ jobekwöma kwomukatoko kwöpöjojonö suli̧ baledena. Isabenö Jo̧ma jwiinö öpöjödobe jobekwö kwomukwati̧ma. Isabenö yötawa: Jobekwö kwomukwatitjö̧ma, wainö mebo̧, jö̧ba̧lö, Isabenö Jo̧ma ju'winö kwöpöjojonö lȩebobö ji̧jayonö lȩebökönö pjaatena, ökwöma sulabenö kwomukwatinobetjö.

29

¹⁹ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, sulabenö ja̧badönö edö kwo̧'wo̧ sulinö kwedoko chitji̧, sulabenöda ja̧badö, jö̧ba̧lö. Ja̧danö chitji̧, jobadönö edö ö'wöyabinö kwedoko, nöinö juna̧ladö, ötjöbi nöinö chujuna̧lowe, jö̧ba̧lö.

²⁰ Jobekwö kwomukwatoko chitji̧, jobadönö bajaliyanöma sulabenö baledakwawö̧tjobetjö̧. Wanedö yötawa: Jobadöma deju̧wa'yu tjewawa'yu omönanö tiibayudanö tiibakwawö̧, debö tji̧'yinö.

30

²¹ Jemi ikena jweinö omukwatadö yötjawinama baikwö laebobe, bakwo̧ iteda itji̧nö jwebebö yöawi̧danö: Chitji̧, Isabenö Jo̧nö yebabinö kwomukwatobö jo̧be. Ja̧danö, böjȩnö inesö la'aka luwo̧nöbi otiwanö omukwatö kwö̧jobö jo̧be, chuluwo̧, jö̧ba̧lö. Ja̧danö, Isabenö Jo̧ wei̧bi, böjȩnö inesö la'aka luwo̧ wei̧bi kwa̧ja̧kwobö jo̧be. Chitji̧ jwebebö yötawakwö: Isabenö Jo̧nöbi, inesö la'aka luwo̧nöbi a̧ja̧kwöködö labidökwö pjabacha̧lö kwö̧joko.

²² Ja̧danö, yötawakwö jobadö a̧ja̧kwöködönö baledakwa̧ma: Ju'winö juluwanö tjo̧'wo̧ söba̧lö tjö̧jena jwiinö labi̧ jawa debö tji̧'yi̧nö baledakobe jobadönö. Dakwö döwaisobö jo̧bejö̧ jobadönö labinö lȩtjebakwa̧ma, Isabenö Jo̧ lȩebakwa̧bi, böjȩnö inesö la'aka luwo̧ lȩebakwa̧bi. Jo̧kwaobetjö̧ chitji̧, jobadökwö pjabacha̧lö kwö̧joko. Jobekwö laebobe jweinö omukwatadö jwebebö yötjawina jawa, treintanö jwebebö yötjawina jawa.

Ju'wi jawa jweinö yöbawadö yötjawina jawa

²³ Baikwöbi laebobe jweinö omukwatadö yötjawina jawa, lȩekwa yöbawo̧nö yötjawinama: Wanedö yötawa: Lȩekwa yöbawo̧ öba a'otjö du̧ju̧taja wene juna̧lakwawadö yötjawobe lȩekwa yöbawo̧nö, wene tju̧juna̧lakwawi̧ jawama. Bakwo̧nökwena yötjawobe lȩekwa yöbawo̧nöma, öwaisachibobö tida jweinö yöawojobö, tida omöna yöawojobö. Ja̧danö, lȩekwa yöbawo̧ma jobadö du̧ju̧taja wene juna̧lakwawadö yötjawi̧ a̧ja̧kwö, bakwemiinö edobö jo̧be. Jelo̧nö ösödö, jelo̧nö öpöjödö edobö jwiyobe. Bakwemiinö edö lȩebakwa̧ma jweinö yöawobö jo̧be.

²⁴ Ja̧danö, lȩekwa yöbawo̧ma sulabenö ja̧binanö lȩtebobö jwiya, jö̧ba̧lö yöawitjö̧ma okobe deinö jo̧banö, lȩekwa yöbawo̧nöma tjöpöjödena, jelobe ju̧kwadöbi, jweinöma yöbawö̧kö̧, jö̧ba̧lö.

²⁵ Jo̧kwaijayonö lȩekwa yöbawo̧ma sulabenö ja̧binanö jweinö yöawitjö̧ma, bitema sulabenö ja̧inobetjö̧ lȩtebocha, jö̧ba̧lö jo̧ba leekwa yöbawo̧ma otiwanö ö̧jakwo̧. Ja̧danö, Diosma otiwanö edö pjaatakwo̧ jo̧ba lȩekwa yöbawo̧nöma, jweinö yöawobetjö̧.

²⁶ Ju'wibi yötawakwö chitji̧: Kwömöledöso̧ ba̧kwȩlö̧jatebö ökwönö jweinö atada̧litjö̧ma otiwanö i̧sekwobe, isabenö kwömöledöso̧sa, jö̧ba̧lö.

²⁷ Ju'wibi yötawakwö chitji̧: Ajayinöma, kweju ina kwotidapjii batjo juwö, jubö, sobö, junö kwotido. Ja̧ otidö kakatajena kweju kwotido.

²⁸ Ju'wibi yötawakwö chitji̧: Kwömöledöso̧kwö wene kwujuna̧lena nöi̧ jawa wene jwiitjö̧ma yöbawö kwi̧'yoko lȩekwa yöbawo̧ ö̧jobekwö. Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Ju'wedönö kwömöledöso̧nöma omöna yökawoko jelobekwö tjo̧mukwatapji jö̧ba̧lö.

²⁹ Isabenö yötawa: Kwömöledöso̧nö, ökwönö sulabenö ja̧inajayonö kwomukwatoko, ötjönö sulabenö ja̧inadanö ja̧tocha jo̧banöma, jö̧ba̧lö. Chitji̧ jobekwö kwomukwatoko, ötjönö sulabenö ja̧ina balekwa mikwa ja̧tocha, jö̧ba̧lö.

³⁰ Ju'wibi yötawakwö chitji̧: Belö 'duwekwo̧, jweinö omukwatö̧kö̧ öbatjoma baledö chedijatö, uba batjo.

³¹ Jo̧ba öbatjoma sula'woda pokwinobe, ja̧danö inawiyatjö tjöekwemibi kwaibinobe chedijatö. Isabenö iteda öbatjoma otidö̧kö̧, u̧'du̧wekwobetjö̧.

³² Ja̧danö jobe edö omukwatö chomukwatijatö,

³³ Aaa, bakwo̧ma aba̧löda aba̧lö, ja̧danö ömamiju 'bibekwa̧löda wo̧ko ö'wacha̧löda ö̧bitjö̧ma

³⁴ juluwanö jwibo̧da baibanö ö̧jakwo̧, jö̧ba̧lö. Isabenö, jo̧ba 'du̧wekwo̧ma jwibo̧da ö̧jakwo̧, jojo itea okobe jwiinö önaukwaja̧ ikena jwii̧danö. Jo̧ba 'duwekwo̧danö kwö̧joko chitji̧.