Proverbios 19 - Dios Iwene

Salomón ju'wi jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa

¹ Baikwö laebobe, ju'wi Salomón jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawama: Isabenö yötawa wanedö, du̧ju̧tajanö wanedöma: Bakwo̧ otiwanö omukwatö, ju'wedönö jweinö yöba̧lo̧ma ö̧jobe. Jo̧bama balada, itea nöinöma ujuna̧lököjayonö otiwanö jo̧, otiwanö omukwatö ö̧jobetjö̧. Ja̧danö, jelo̧ma omöna yöba̧lo̧, jweinö omukwatö̧kö̧ ö̧jobe. Ja̧danö ¿diteda otiwanö jo̧ma, balada, itea jwibo̧ökö̧, omukwatökönö omöna yöba̧lo̧ökö̧, diteda? Isabenö yötawa: Jwibo̧ ö̧ji̧danö ö̧joböma mikwawobe, baladabi iteabi nöinöma jwiijayonö.

² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jojoma ju'wi jawabi ju'wi jawa öwaisobö jo̧be, otiwanö waisö ö̧jakobetjö̧. Ja̧danö, juluwanö, omukwatökönö ja̧bö jo̧ma, iteda ja̧i̧ma waekwo̧.

³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, bakwo̧ jweinö omukwatökönö ö̧jobetjö̧ itedada wene jwöbekwo̧. Jobekwö jo̧banö wene nöinö baledena iteda jawaijayonö Isabenö Jo̧nöda o'wo̧ sulinö edö labinö jwöbeba̧lo̧, ökwöda jawa, jö̧ba̧lö.

⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Balada juna̧lo̧nö ösödadö ba̧jȩkwadö, chömöledöso̧ jö̧ba̧lö, ösödadöma. Ba̧kwȩlöjatebö jelo̧bi jelo̧ jo̧banö ösödö icho̧, ötjöbi kwömöledöso̧sa, jö̧ba̧lö. Jobekwö tjichokobe balada jwibo̧nöma. Jo̧ba jwibo̧nö ösödadöma obukwobedöda, ba̧jekwadöböködö. Ja̧danö, ju'wi mölȩ jobadöbi jwibo̧nö öpöjödö katjatibakwedö.

⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ lȩekwa yöbawo̧ öba a'o ja̧nö iteda edinatjö̧bi, a̧ja̧kwinatjö̧bi yöawobö wetjökwe. Isabenö yötawa: Bakwo̧ lȩekwa yöbawo̧nö yöawena jweinö yöawobö jo̧be. Omöna yöbawo̧nö isabenö lȩtjebakwo̧. Yelösöda omöna yöbawo̧nöma lȩtjebakwa̧tjö ö̧jibobö jwiobe, ja̧danö döibajoböbi jwiobe.

⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jojodö ba̧jȩkwadöma luwo̧ ö̧jobekwö ichö pjaatobö abeba̧ladö. Isabenö, okobe deinö tjösödobe pjabatö iyo̧nöma.

⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, okobe deinö tjöpöjödobe jwibo̧nö, yö̧ne ömöledöbi. Ja̧danö, jo̧ba yö̧ne ömöledöbi tjöpöjöditjö̧ma ¿dakwö tjösödoböda yö̧ne ömöledöböködöma? Tjöpöjödobe jo̧ba jwibo̧nöma jo̧ba ö̧jobekwö 'yö̧könö. Ja̧danö, jwibo̧ma ömöledönö yöa̧lobö isakwijayonö deobe jo̧banö ösödo̧ma.

⁸ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ jweinö omukwatö ö̧jobö öwaisachibena otiwanö waisö jo̧. Jobekwö waisanö omukwatö ö̧ji̧ma itedada pjaati̧danö pjaatobe otiwanö ö̧jobö. Jelo̧nöbi yötawa: Bakwo̧ ¿di̧ya sulojobö jö̧ba̧lö, di̧ya otiwojobö jö̧ba̧lö waiso̧ma otiwanö ö̧jakwo̧.

⁹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö: Bakwo̧ lȩekwa yöbawo̧ öba a'o ja̧nö iteda edinatjö̧bi, a̧ja̧kwinatjö̧bi yöawobö wetjökwe. Isabenö yötawa: Jo̧bama lȩekwa yöbawo̧nö yöawena jweinö yöawobö jo̧be. Omöna yöbawo̧nö isabenö lȩtjebakwo̧. Yelösöda omöna yöbawo̧nöma lȩtjebakwa̧tjö ö̧jibobö jwiobe, ja̧danö döibajoböbi jwiobe.

¹⁰ Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö, du̧ju̧tajanö wanedöma: Bakwo̧, jweinö omukwatö̧kö̧ma otiwanö ö̧joböma jwiyobe ¿jö̧tö̧? Otiwanö omukwatokobetjö̧ otiwanö ö̧joböma jwiyobe. Ja̧danö, jelo̧nöbi yötawa: La'aka luwo̧ ömöayo̧ma la'aka luwedönö weoböma jwiyobe ¿jö̧tö̧? Ömöayo̧obetjö̧ la'aka luwedönö weoböma jwiyobe.

¹¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ ö'wiyakwawönö omukwatobetjö̧ juluwanö ödameakwokobe. Jo̧banö sulabenö yöba̧la̧dönöbi labinö atadö̧kö̧. Isabenö, jojodöma jo̧banö otiwanö tjedobe, otiwanö omukwato̧ jö̧ba̧lö, sulabenö yöba̧ladönö labinö atadokobetjö̧.

¹² Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö, inesö la'aka luwo̧nö dötölataja jawa wanedö: Ju'wikwenama inesö la'aka luwo̧ma o̧'wo̧ sulekwö ö̧jena. Jobekwö o̧'wo̧ suliawö̧ itebonö ju̧kwadöma yebabidö, didiba labinö tuluiawö̧ yetjabi̧danö. Isabenö, didibama jwiinö labo̧, ¿jö̧tö̧? Jojodöma didiba labinö tuluobe tja̧ja̧kwena jwiinö yebabidö, ökwödönö ukwobö icha, jö̧ba̧lö. Ja̧ yetjabi̧danö yebabidö jojodöma, tjuluwo̧ inesö la'aka luwo̧ma o̧'wo̧ sulekwö jo̧nöma, jwiinö labo̧, jö̧ba̧lö. Jobekwö baledokobe inesö la'aka luwo̧ lȩlö̧jinö edo̧ yöbawö weitjö̧ma. Jao, ju'wikwenama inesö la'aka luwo̧ma itebonö ju̧kwadönö lȩlö̧jinö edö pjabato̧. Jobekwö pjaatiawö̧ itebonö ju̧kwadöma jwiinö tjösödena. Wanedö yötawa: Kwöwaisaduwobe, yȩayi̧ a̧delö tjo'yoli̧ lo̧be edö tjösödobe jojodöma, otiwa, jö̧ba̧lö. Ja̧ tjösödi̧danö ösödadö jojodöma tjuluwo̧ inesö la'aka luwo̧ma lȩlöjinö edö pjaatena, otiwa jö̧ba̧lö.

¹³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, bakwo̧ itji̧ma, jweinö omukwatökönö ö̧jobetjö̧ abe'doma ba̧kwȩlö̧jatebö usula emawö jo̧. Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwoma ilekwo ba̧kwȩlö̧jatebö jo̧banö jwöbeba̧lujukwö ö̧jobe. Isabenö yötawa: Jobuju ba̧kwȩlö̧jatebö jwöbeba̧lujuma jeju okwa mötjö̧ ba̧kwȩlö̧jatebö toi̧danö ba̧kwȩlö̧jatebö jwöbeba̧lö juju.

¹⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Tjitji̧mu̧ma idöda tjabe'do, tjojo'do debö tji̧'yaja̧ okobema ajayinö tjiyobö tju̧junina jawa tjȩmakwedö, o̧do, balada, tjiteabi. Jao, tjabe'do tjojo'do jobekwö iyadö. Jobekwö tjiyijayonö Isabenö Jo̧da bakwo̧ ilekwo̧nö, ö'wiyawakwawönö omukwatujunö iyakwo̧ma.

¹⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: 'Du̧wekwo̧ma otidökönö, aba̧löda aba̧lo̧ bötisinö. Isabenö a̧wi̧chinö ö̧jakwo̧ 'du̧wekwo̧ma otidokobetjö̧.

¹⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ Dios wei̧ a̧ja̧kwo̧ma lekwe ö̧jakwo̧. Jobekwö ö̧jokobe Dios wei̧ öpöjödo̧ma. Dios wei̧ öpöjödo̧ma iteda omukwati̧da ösödo̧. Ja̧danö iteda omukwati̧da ösödö ö̧jobetjö̧ lekwe jö̧könö debö i̧'yakwo̧.

¹⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö: Bakwo̧ma jwibo̧nö lȩ lö̧jinö edö iyobe. Ja̧danö, jo̧ba jwibo̧nö iyi̧ma Isabenö Jo̧nöda öbalewobedanö jo̧be. Ja̧danö, ja̧ öbalewaja̧tjö̧ mikwa baibanö tjebatö iyakwo̧ Isabenö Jo̧ma iyo̧nöma.

¹⁸ Ja̧danö, ju'wibi jwebebö yötawaduwakwö: Chömöledö, kwi̧tji̧mu̧duwinö ina tjȩmunö jwebebö kwabö yökawaduwo tjöwaisachibobö, otiwanö omukwatadö tjö̧jakobetjö̧. Isabenö, tjöwaisachibakwedö ina tjȩmutjobetjö̧. Jobekwö jwebebö kwabö yökawaduwökötjö̧ma otiwanö omukwatö tjö̧jobö tjöwaisachibökena. Ja̧danö, jobekwö, jwebebö kwabö yökawaduwokobetjö̧ damö tjö̧jenama jobadöma nöinö wene tju̧juna̧lakwedö. Isabenö yötawaduwakwö: Jobadö wene tju̧juna̧lakwa̧ma ökwödöda jawa, tjȩmunö jwebebö kwabö yökawaduwinokobetjö̧.

¹⁹ Ja̧danö, ju'wibi jwebebö yötawaduwakwö: Bakwo̧ juluwanö dameakwo̧ma, ba̧kwȩlö̧jatebö juluwanö dameakwo̧obetjö̧ ba̧kwȩlö̧jatebö wene ujuna̧lakwo̧, yemidanöbi yemidanö. Ja̧danö, ökwödöma kwomukwataduwena, wene ujuna̧li̧tjö̧ ö̧jibobö pjadatena, jö̧ba̧lö. Chömöledö, isabenö yötawa: Jo̧ba wene ujuna̧li̧tjö ö̧jibinö pjakataduwitjö̧ma yemidanö yemidanöbi ba̧kwȩlö̧jatebö pjakataduwobö jena, jo̧bama kabatökönö wene ujuna̧lakwobetjö̧. Jo̧kwaobetjö̧ jwebebö yötawaduwakwö: Pjakataduwobö jwiyobe, pjakataduwokonö.

²⁰ Ja̧danö, ju'wibi jwebebö yötawaduwakwö chömöledö: Ju'wedöma ökwödönö otiwanö jwebebö yötjawena kwösödaduwo, Otiwa, jö̧ba̧lö. Jobekwö ösödö kwa̧ja̧kwaduwitjö̧ma okobe jwiinö kwö̧jaduwi̧ma jweinö omukwatö kwö̧jaduwakwedöja.

²¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, jojodöma idöda ja̧tjakwa̧ ju'wi jawabi ju'wi jawa tjo̧'wo̧ junö omukwatadö. Jobekwö tjo̧mukwatijayonö Isabenö Jo̧ma iteda baledobö ösödi̧danö baledakobe.

²² Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö: Bakwo̧ ö̧jobe ömöledönö ba̧kwȩlö̧jatebö ösödabikwawö pjabato̧ma. Isabenö, jo̧ba ösödabikwawi̧ma la'akatjöda balewachökakobe. Ba̧kwȩlö̧jatebö pjaatakwo̧. Jojodöma jo̧banö nöinö tjösödökwe, bite otiwanö omukwati̧ma balewachö̧kö̧, jö̧ba̧lö. Ja̧danö, ju'wibi wanedö yötawa, du̧ju̧tajanö wanedö jawa: Bakwo̧ balada jwibo̧ma ö̧jobe. Ja̧danö jelo̧, lȩekwa yöbawo̧nö omöna yöbawo̧ ö̧jobe. Ja̧danö, ¿dite ö̧ji̧ mikwawobeda? Balada, jwibo̧ ö̧jobökö̧, omöna yöbawo̧ ö̧jobökö̧? Isabenö yötawa: Jwibo̧ ö̧ji̧danö ö̧ji̧ma mikwawobe. Omöna yöbawo̧ ö̧ji̧tjö̧ bajalekwönönö mikwawobe jwibo̧ ö̧ji̧ma, jwiijayonö.

²³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧nö yebabinö omukwatadöma lekwe tjö̧jakwedö. Jobadöma tjo̧'wo̧ ösöwanö, yebabökönö tjabakwedö, yö̧te baledibanö, suli̧ jawa baledökönö, Isabenö Jo̧nö yebabinö tjo̧mukwatobetjö̧.

²⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö, 'du̧wekwo̧nö wanedöma: Ja̧danö, ju'wibi yötawa: 'Du̧wekwo̧ma jwiinö u'du̧wekwobetjö̧ ukwakwa̧ kwakwawa dȩja̧pa̧tjö emö kaebobö ji̧jayonö waiyobe. Ömamuma dȩja̧pa̧nöda 'daweba̧lö bo̧, jwiinö u'du̧wekwobetjö̧.

²⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Sulabenö obo̧nö kwakwabö lȩtjebobe edö wajwibo̧ma jo̧banö edinö öwaisachibena, jobekwö sulabenö omukwatö otoböma jwiobe, jö̧ba̧lö. Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Di̧ya sulojobö jö̧ba̧lö, di̧ya otiwojobö waiso̧ma, itenö jwebebö yötjawi̧ma ösödobe, otiwa jö̧ba̧lö. Isabenö jo̧bama belö öwaisinatjö bajalekwönönö öwaisakwo̧ jo̧banö jwebebö yötjawi̧ ösödobetjö̧.

²⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa wanedö: Bakwo̧ma iteda abe'donö usula emawinö ja̧obe. Ja̧danö, iteda ojo'donöbi jejutjö a'dewö loobe. Isabenö, jo̧bama sulabenö omukwato̧ abe'donöbi ojo'donöbi. Jwiinö tabalö̧jinöda jo̧. Jojodöma jo̧ba sulabenö ja̧bo̧nö edö, taba̧lö̧jinö jo̧, jö̧ba̧lö sulabenö tjedökwe.

²⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, chitji̧nö yötawinadanö: —Chitji̧, a̧ja̧kwitjö: Ba̧kwȩlö̧jatebö kwa̧ja̧kwo ökwönö jwebebö yötawinama, kabatibökönö. Jao chitji̧, kwo̧'wo̧ jwikiboko di̧ya sulojobö jö̧ba̧lö, di̧ya otiwojobö jö̧ba̧lö yötawinama jelobekwö kwomukwatapji jö̧ba̧lö— jobekwö baledobe chitji̧nö yötawina.

²⁸ Ja̧danö, ju'wibi yötawaduwakwö chömöledö: Bakwo̧ lȩekwa yöbawo̧nö edina jawa yöa̧lobö atjebitjö̧ma jweinö yöa̧lobö jo̧be. Jweinö yöa̧litjö̧ma lȩekwa yöbawo̧ma öwaisakwo̧ jelo̧nö lȩebojobö, lȩebokojobö jö̧ba̧lö. Edina yöba̧lo̧ma lȩekwa yöbawo̧nö ö'öbönö yöawitjö̧ma ¿dakwö öwaisoböda? Jweinö lȩeboböma jwiena jo̧banö yöba̧lo̧ma jweinö yöa̧lokobetjö̧. Isabenö, jo̧ba omöna yöba̧lo̧ma jweinö lȩekwa yöawakwawama sulabenö obo̧, lȩekwa yöbawo̧ma jweinö yöawi̧ma mikwawökö jö̧ba̧lö. Ja̧danö ju'wibi yötawa: Sulabenö ja̧bo̧ma iteda sulabenö ja̧i̧ma ösödo̧. Isabenö, söi̧ kwakwawa ukwobö ösödi̧danö ösödobe iteda sulabenö ja̧i̧ma.

²⁹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Diosma itenöda obadönöma lȩebakwa̧ ida̧ökö ujuninobe. Ja̧danö ju'wibi yötawa: Jweinö omukwatökönö ja̧badönö kwakwabö lȩtjebobö jo̧be.