Proverbios 15 - Dios Iwene

Salomón ju'wi jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawa

¹ Salomón ju'wi jwebebö yöawakwawa jawanö wanekwachi̧ jawama baikwö laebobe: Wanedö yötawa: Bakwo̧ma sulabenö jwöeba̧lobe jelo̧nö. Ja̧danö, jwöeba̧lajökwema ¿di̧yatjö̧ atadakwawojobö jo̧beda, ¿labinö atadobökö̧, tjo̧'omanö ösödö atadobökö̧? Isabenö yötawa: Labo̧nö tjo̧'o̧manö ösödö ataditjö̧ma ölabiatjöma tjo̧'o̧manö söawena. Jobekwö baledökena labinö ataditjö̧ma. Jwöeba̧lökwema labinö ataditjö̧ma labo̧ma ölabikobe, ajayinö ölabiatjö̧ bajalekwönönö. Isabenö, labinö jwöbeba̧lo̧nö tjo̧'o̧manö ösödö tjatadobö jo̧be.

² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jweinö omukwato̧ yöawi̧ma isabenö mikwawobe. Jo̧bama yöawena, yöawi̧ a̧ja̧kwo̧ma jwiinö ösödobe, jweinö yöbawo̧, yöawi̧tjö chöwaisachibobö jo̧be, jö̧ba̧lö. Jobekwö mikwawokobe jweinö omukwatö̧kö̧ yöawi̧ma. Jweinö omukwatö̧kö̧ yöawi̧tjö tjöwaisachiboböma jwiobe, mikwawökö ji̧ jawada yöawobetjö̧.

³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma okobe jwiinö böjȩ ba̧kwȩmeachibanö edo̧. Ja̧danö, okobe jwiinö edö waiso̧, jojodö sulabenö omukwatö tjö̧jojobö, otiwanö omukwatö tjö̧jojobö jö̧ba̧lö. Okobe jwiinö edö waiso̧ Isabenö Jo̧ma.

⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ tjo̧'o̧manö ösödö yöba̧lo̧ yöa̧li̧ma jwiinö mikwawobe. Wanedö yötawa: Towinö wa̧ji̧ma jojodönö pjaati̧ jawa, kwanö tjo̧'wo̧ 'yaba̧lö tjö̧jobö. Ja̧ pjaati̧danö bakwo̧ tjo̧'o̧manö ösödö yöa̧li̧ma yöa̧laja̧wö̧nö pjaatobe tjo̧'wo̧ ösöwanö tjö̧jobö. Jobekwö pjaatokobe sulabenö omukwato̧ ömöna yöa̧li̧ma. Sulabenö omukwato̧ omöna yöa̧li̧ma ja̧kwawö̧kö̧ ji̧. Yöa̧laja̧wö̧nö sule o̧'wo̧ tjo̧achinöda tjö̧jobö ja̧obe.

⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Tjemu jweinö omukwatö̧kö̧ma abe'do jwebebö yöawi̧ öpöjödo̧, mikwawökö, cha̧ja̧kwoböma jwiya, jö̧ba̧lö. Jo̧bekwö ö̧jokobe tjȩmu ö'wiyawakwawönö omukwato̧ma. Jo̧ba tjȩmuma ö'wiyawakwawönö omukwatö ö̧jobetjö̧ abe'do jwebebö yöawi̧ a̧ja̧kwö ösödo̧, chabe'do jwebebö yöawi̧ cha̧ja̧kwobö jo̧be, jö̧ba̧lö.

⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Dios wei̧ a̧ja̧kwö ju̧kwadöma tjeju okwa nöinö mikwawi̧ jawa juna̧la̧dö. Ja̧danö, sulabenö omukwatadöbi juna̧ladö, sulabenö ja̧tjinatjö̧ tjȩmina jawa. Jobekwö sulabenö ja̧tjinatjö̧ nöinö tju̧juna̧lobetjö̧ wene nöinö tju̧juna̧lakwedö.

⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jweinö omukwatö yöbawadöma jojodönö pjabatö yöbawadö, ju'wi jawabi ju'wi jawa tjöwaisobö. Jobekwö pjabatö yötjawokobe jweinö omukwatöködöma. Jweinö omukwatöködöma ¿dakwö pjabatö yötjawoböda? Jwibadö. Jojodönö pjabatö yötjawoböma jwiyobe jweinö tjo̧mukwatokobetjö̧.

^8-9 Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma jwiinö öpöjödo̧ sulabenö omukwatadö tjö̧ji̧ma. Jobadö jo̧banö kwabö juwö tjiyi̧bi edö jwiinö öpöjödo̧ Isabenö Jo̧ma, sulabenöda omukwatö tjö̧jobetjö̧. Jobekwö öpöjödokobe Isabenö Jo̧ma, Dios wei̧ a̧ja̧kwö ju̧kwadönöma. Isabenö Jo̧ma Dios wei̧ a̧ja̧kwö ju̧kwadönö jwiinö ösödo̧. Jobadö Diosnö atjebi̧ma a̧ja̧kwö jwiinö ösödo̧. Jobadöma ba̧kwȩlö̧jatebö Dios wei̧ a̧ja̧kwö tjö̧jobö isakwadötjobetjö̧ Isabenö Jo̧ma jwiinö ösödobe jobadönöma.

¹⁰ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö, bakwo̧, ajayinö Dios wei̧ a̧ja̧kwö ö̧jinatjö kabatibö jelobekwö omukwatö i̧'yajo̧nöma Dios jwiinö lȩebakwo̧. Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jwebebö yötjawi̧ öpöjödo̧ma isabenö debö i̧'yakwo̧.

¹¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma okobe jwiinö edö waiso̧. Jo̧bama ö'wö babibinadö tjö̧jemi baledi̧bi edö waiso̧, jojodö bakwo̧bi edökemima. Isabenö yötawa: Jobe jojodö tjedökemi baledi̧ma edö öwaisobetjö̧ jojodö tjo̧majade okwa tjo̧mukwati̧ ¿wajwibo̧ji̧? ¡Waiso̧! Jojodö tjo̧majade okwa tjo̧mukwati̧bi edö waiso̧ Isabenö Jo̧ma.

¹² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Ju'wedönö sulabenö obo̧ma jo̧banö jwebebö yötjawi̧ma öpöjödo̧. Ja̧danö, jwebebö yötjawi̧ öpöjödobetjö̧ jweinö omukwatadö tjö̧jelö ödökwönönö jo̧, jo̧banö jwebebö yötjawapji jö̧ba̧lö.

¹³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ma öba i̧sekwobe o̧'wo̧ ösöwanö ji̧ma. Jo̧banö edinö, o̧'wo̧ ösöwanö jo̧, jö̧ba̧lö tjedökwe. Jobekwö, o̧'wo̧ ösöwanö i̧sekwokobe o̧'wo̧ tjo̧bekwö jo̧ma. Jo̧bama o̧'wo̧ tjo̧ekwi̧ma o̧'wo̧nö niobedanö i̧sekwobe, ötjöwe, jö̧ba̧lö. Jo̧banö edö, ayö jwiinö o̧'wo̧ tjo̧bekwö jo̧we jö̧ba̧lö tjedökwe jojodöma.

¹⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧, di̧ya sulojobö jö̧ba̧lö di̧ya otiwojobö jö̧ba̧lö waiso̧ma ju'wi jawabi ju'wi jawa öwaisachibobö isakwo̧. Jo̧bama ba̧kwȩlö̧jatebö öwaisachibakwo̧, ajayi öwaisinatjö̧ jemi tupakwö bajalekwönönö öwaisachibakwo̧. Jobekwö öwaisachibokobe jweinö omukwatö̧kö̧ma. Jweinö omukwatö̧kö̧ma ju'wi jawabi ju'wi jawa öwaisachobö öpöjödo̧. Jo̧bama ba̧kwelö̧jatebö omukwatökönöda ö̧jakwo̧, jo̧kwada chö̧ja, jö̧ba̧lö.

¹⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Usula emawadöma ju'wi mölȩkwena jwiinö tjo̧'wo tjo̧bekwö tjö̧jobe. Jobekwö tjö̧jokobe tjo̧'wo̧ ösöwanö ju̧kwadöma. Jobadöma ju'wi mölȩkwena ba'ali̧ junö tjukwi̧ mölȩ tjö̧ji̧danö tjo̧'wo ösöwanö tjuju̧kwobe, ba̧kwȩlö̧jatebö tjo̧'wo̧ ösöwanö tjö̧jobetjö̧.

¹⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Du̧ju̧taja tjö̧jobe. Bakwo̧ balada jwiijayonö Isabenö Jo̧nö yebabinö omukwatö ö̧jobe. Jelo̧ma balada nöinö ujuna̧lijayonö wene nöinö ujuna̧lobe. Ja̧danö, jobadötjö ¿dite otiwanö ö̧jobeda? Isabenö yötawa: Balada jwibo̧ma Isabenö Jo̧nö yebabinö omukwatö ö̧jobetjö̧ otiwanö ö̧jobe, balada jwiijayonö. Jelo̧, balada nöinö ujuna̧lijayonö wene nöinö ujuna̧lobetjö̧ otiwanö ö̧jokobe.

¹⁷ Ju'wibi yötawa, wanedö: Tjömöledöma wene jwiinö, ösödabikwawö ba̧nö tjukwobe. Ja̧danö jobadöma kwakwawa nöinöma jwibadö. Tjukwi̧ma tjöbatjotjö tju̧juninatjö̧ ja'yubeda juna̧ladö. O̧tewo̧ itebiyabi, ju'wi söi̧ jawabi jwibadö. Isabenö, nöinö kwakwawa jwiijayonö jobadöma tjo̧'wo̧ ösöwanö kwanö ba̧jadö, ösödabikwawö ba̧nö tjukwobetjö̧. Isabenö yötawa: Tjömöledökwö wene jwiinö, ösödabikwawö ja̧döma tjo̧'wo̧ ösöwanö ja̧dö. Jobekwö tjö̧jokobe ju'wedö, tjö̧möledökwö ölakwabikwawö ja̧döma. Jobadö tjö̧möledökwö ölakwabikwawö ja̧döma tjo̧'wo̧ ösöwanö jö̧ködö. Jobadöma ba̧nö tjukwenama yelösöda kwakwawa okobe jwiinö o̧tewo̧ itebiyabi, ju'wi söi̧ jawabi tjukwakwa̧ juna̧ladö. Jobekwö tju̧juna̧li̧jayonö jobadöma tjö̧möledökwö ölakwabikwawö tjö̧jobetjö̧ tjo̧'wo̧ ösöwanö jö̧kö̧dö. Ja̧danö ¿di̧yatjö̧ mikwawobeda? Tjömöledökwö ösödabikwawökö̧, ja̧danö nöinö kwakwawakö̧ jö̧ba̧lö ¿di̧yatjö̧? Isabenö yötawa: Tjömöledökwö ösödabikwawö tjö̧ji̧ma jwiinö mikwawobe.

¹⁸ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧ juluwanö dameakwo̧ma ju'wedönöbi ölakwabikwawö tjödameakwobö ja̧bo̧. Jo̧kwaijayonö juluwanö dameakwö̧kö̧ma dameakwadönö tjo̧'o̧manö ösödö yöa̧lobetjö̧ pjabato̧, tjo̧'wo̧ ösöwachibanö.

¹⁹ Ju'wibi yötawa, du̧ju̧tajanö wanedö, 'du̧wekwo̧nöbi, Dios wei̧ a̧ja̧kwo̧nöbi: Ja̧danö, 'du̧wekwo̧ma otidobö ji̧jayonö, dakwö chotidakwa̧jö nöa, jö̧ba̧lö, chotidökena, jö̧ba̧lö otidokobe. Jo̧ba 'du̧wekwo̧ma sȩa'wonö kwebachö, ba̧ja̧ ö̧'i̧ya tjöeba̧lökwedanö wanekwacho̧, dakwö kwetachakwa̧jö sȩa, jö̧ba̧lö. Okobe jwiinö, chotidoböma waiya jö̧ba̧lö omukwatobetjö̧ otidokobe. Jo̧kwaijayonö, Dios wei̧ a̧ja̧kwo̧ma dösölö̧jino otidobetjö̧ jweamanö, suli̧ tjöeba̧lakwawa jwii̧ mananö jweinöda kweachobedanö wanekwacho̧.

²⁰ Ju'wibi yötawa: Tjemuma jweinö omukwatö ö̧jitjö̧ma abe'dobi ojo'dobi tjo̧'wo̧ ösöwanö tjö̧jena, ditji̧ma jweinö omukwatö jo̧, jö̧ba̧lö. Isabenö, jo̧ba tjȩmuma otiwanö omukwatö jo̧. Jo̧kwaijayonö tjȩmu jweinö omukwatö̧kö̧ma sulabenö omukwato̧. Jo̧bama ojodönö o̧'wo̧ sulinö edo̧, chöpöjödoko jö̧ba̧lö.

²¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧, jweinö omukwatö̧kö̧ma iteda ba̧kwȩlö̧jatebö omukwatökönö ö̧ji̧ma jwiinö ösödobe, otiwa, omukwatökönö chö̧ji̧ma chösöda, jö̧ba̧lö. Jo̧kwaijayonö otiwanö omukwato̧ma otiwanö omukwatö ö̧jobetjö̧ otiwanö jwaikwöda 'yo̧.

²² Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ma ju'wi jawabi ju'wi jawa otidakwa̧ omukwatobe. Ja̧danö, jo̧bama otidakwa̧ abönö ja̧ otikwa waisadönöma abebö a̧ja̧kwobö jo̧be, otiwanö chotidobö yöbawö pjabataduwitjö jö̧ba̧lö. Waisadöma ba̧jȩkwadö pjabatö yötjawitjö̧ma ja̧ otidakwa̧ma otiwanö laebakobe. Jobekwö baledökena waisadö pjabatadö deitjö̧ma. Jo̧ba otido̧ma otidobö omukwatijayonö waekwakobe, otikwa waisadöma pjabatö yötjawokobetjö̧.

²³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ma jelo̧nö abebö a̧ja̧kwobe, ju'wi jawabi ju'wi jawa öwaisobö. Ja̧danö, abebö a̧ja̧kwajökwema otiwanö atadobetjö̧ jwiinö pjaatobe abebö a̧ja̧kwo̧nöma, ja̧danö nöinö ösödobe abebö a̧ja̧kwo̧ma, otiwanö kwatadajabe, jö̧ba̧lö. Isabenö yötawa: Okobe deinö tjösödobe jweinö atadakwawama. Isabenö, abebö a̧ja̧kwökwema pjabatö yöbawö otiwanö ataditjö̧ma abebö a̧ja̧kwo̧ma nöinö ösödakwo̧, babema chöwaisobö chisakwaja̧ma otiwanö yökawajabe, jö̧ba̧lö.

²⁴ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Ö'wiyawakwawönö omukwatö jo̧ma lekwe ja̧kwawa mananö 'yo̧, jwaikwöda. Jo̧ba, ö'wiyawakwawönö omukwatö jo̧ma jelema, woawa mananö 'yö̧kö̧, wobinadö tjuju̧kwobekwö 'ya̧kwawamanö.

²⁵ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma jwiinö öpöjödo̧ ju'wedönö nijakwö edö, ötjödasa otiwo̧ma, jö̧ba̧lö omukwato̧nöma. Jobekwö omukwato̧ ejuma söbebö loakwo̧ Isabenö Jo̧ma. Jo̧bekwö öpöjödokobe Isabenö Jo̧ma jilekwenö wobekwinujunö. Jilekwenö wobekwinuju jitea niji te'ada̧lo̧ Isabenö Jo̧ma, naukwabidöma ajayinö ji̧nadö niji tjötjebinemi i̧sekwi̧ jawama tjopjolatapji jö̧ba̧lö.

²⁶ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma sulabenö omukwatadö suli̧ tjöwaedakwa̧ jawa tjo̧mukwati̧ma jwiinö öpöjödo̧. Ja̧danö ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma jwiinö ösödo̧ otiwanö omukwatadö otiwi̧ jawada yötja̧li̧ma.

²⁷ Ja̧danö, ju'wibi yötawa, wanedö: Bakwo̧ma balada emotö jö̧ba̧lö sulabenö ja̧obe. Ja̧danö, sulabenö ja̧i̧tjö̧ balada emobe. Isabenö, jo̧bama sulabenö ja̧i̧tjö̧ balada emobetjö̧ wene nöinö jwöebakwo̧, itenöbi iteda yöne ömöledönöbi. Jobekwö baledokobe balada emotö jö̧ba̧lö sulabenö omukwatö̧kö̧nöma. Wanedö yötawa: Ju'wedöma jo̧banöma sulabenö omukwatö atjeba̧lena, omöna yöka̧litjö̧ma dimidakwedösa ökwönöma, jö̧ba̧lö. Jobekwö atjeba̧lijayonö öpöjödo̧ jweinöda yöbawo̧sa, jö̧ba̧lö. Isabenö yötawa: Jobekwö atjeba̧li̧ma öpöjödobetjö̧ lekwe mölȩ ö̧jakwo̧.

²⁸ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Dios wei̧ a̧ja̧kwö jo̧ma jelo̧nö atadakwa̧ abönö ö'wiyawakwawönö omukwato̧. Juluwanö, omukwatökönö atadokobe. Jobekwö omukwatokobe sulabenö omukwatö jo̧ma. Jo̧bama juluwanö, omukwatökönö yöba̧lo̧. Isabenö, jo̧ba yöa̧li̧tjö suli̧da laebobe.

²⁹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Isabenö Jo̧ma ösödö a̧ja̧kwo̧ Dios wei̧ a̧ja̧kwadö atjeba̧li̧ma. Jo̧kwaijayonö a̧ja̧kwokobe sulabenö omukwatadö jo̧banö atjeba̧li̧ma.

³⁰ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Jojodöma, o̧'wo̧ ösöwanö jo̧nö edö idödabi tjo̧'wo̧ ösöwanö tjö̧jobe. Ja̧danö, ju'wibi tjösödobe jojodöma: Jojodöma jelobe otiwanö baledina yötjawi̧ a̧ja̧kwö jwiinö ösödadö, tjo̧'wo̧ ösöwanö.

³¹ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Ba̧kwo̧ jweinö omukwatadö jwebebö yötjawi̧ a̧ja̧kwo̧ma jweinö omukwatö ö̧jakwo̧.

³² Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧, jweinö omukwatadö jwebebö yötja̧wi̧ a̧ja̧kwobetjö̧ iteda ajayinö öwaisinatjö̧ bajalekwönönö öwaisachibakwo̧. Itenöda pjaatobe, jwebebö yötjawi̧ a̧ja̧kwobetjö̧, ajayinö öwaisinatjö̧ bajalekwönönö öwaisobö. Jobekwö öwaisachibokobe jwebebö yötjawi̧ öpöjödo̧ma. Jwebebö yötjawi̧ öpöjödo̧ma jo̧banö jwebebö yötjawi̧ a̧ja̧kwokobetjö̧ itenöda wene jwöbekwo̧, öwaisachiboböma öpöjödobetjö̧.

³³ Ja̧danö, ju'wibi yötawa: Bakwo̧, Isabenö Jo̧nö yebabinö omukwatö ö̧jobetjö̧ jweinö omukwatakwawa jawa öwaisachibakwo̧. Jao, Isabenö Jo̧nö yebabinö omukwati̧ma jo̧banö öbibö pjaati̧danö öibobe jo̧banöma, jweinö omukwatö i̧'yobö. Ja̧danö, ju'wibi yötawa, jweinö omukwatö jo̧nöma. Jweinö omukwatö jo̧ma baikwö omukwatobö jo̧be, ötjöma baikwönönö jo̧sa, jö̧ba̧lö. Jobekwö omukwatö ö̧jobetjö̧ jojodöma jo̧banö edö isabenö bitema jweinö omukwato̧, jö̧ba̧lö, tjöwaisachibakwedö.