Nyɛ̀nɛ̀ŋ 27 - WƆŊ FƐ̀Ì EBÒ SÌÀŊ DAYÀA

Àŋ kòà wo Pɔɔ̀ wɔŋ meeèɔ sùà ko Luùm

¹ Nààŋ wo Fɛtɔ̀ yaà anyunùuŋ nyàŋ naŋ wa ɗewè wèè àŋ sɛɛ̀ wɔŋ meeɔ̀ sùà aŋ ka ko Luùm, àŋ naŋ wa kìlè wo Pɔɔ̀ yaà aŋ pèesìnàŋ gbànaŋ nyàŋ koɓɛ̀ wo kànà aŋ kààlòòɗùà titi nyàŋ, e deèuŋ nɛ̀ nàŋ yaà wa wo Juliɔ̀, wo Kànà Gbèè wɔŋ fùɔ̀ŋ anyùùŋ Luùm nyaŋ wèè wo yɛmɛ̀ nyiŋ diɛŋ.

² È naiŋ wa sɛ̀ɛ̀ wɔŋ meeè sùà e yìwìà ko Àɗàmatiɔ̀ŋ. Wɔŋ meeèɔ yaà wa kɔ̀ɔ̀yɛ̀ ko Eesìà. Wo Àlètakɔ̀ e yìwìà ko Tɛsèlonikà, wo felaa bà e yìwìà ko Mɛ̀sèdonià, naŋ wa sɛ̀ɛ̀ wɔŋ meeèɔ sùà wuŋ pɛɛ yèè yàwi nààŋ gbiŋ naiŋ kɔ̀.

³ Wɔŋ niìsìaà bàa è naiŋ hàì ko Sidɔ̀ùŋ. Wo Juliɔ̀ naŋ wa nɔ̀ŋ e kpùùmaŋ gbee koɓɛ̀ Pɔɔ̀i. Wò nauŋ wa ngèè pɛɛ dangè wèè wo jaamè anyuùŋ mɔ̀ɔ̀nɔuŋ nyàŋ, wèè kɛ̀ àŋ nauŋ ɓɛ̀nɛ̀ŋ kìɛ̀ŋ e kpùùmaŋ gbiŋ e yèɛ wò mɔnɔŋ wa.

⁴ Nààŋ è naiŋ wa yèwè ko Sidɔ̀ùŋ wɔŋ meeèɔ sùà, wɔŋ dùfòì gbee naŋ tɔ̀ɔ̀tù màaŋ, yèè è naiŋ gbaàì ko gbɛ̀ɛ̀ ke tììŋ Sapulɔ̀ɛ wèè wɔŋ dùfòìɔ go wi wa nàŋ mɔɔnɛ̀ŋ.

⁵ Kpeiŋ è naiŋ kɔ̀ e tèèngà ko Sèlesìà yèè ko Pàŋfelià e jèèsùà eiŋ hàì koɓɛ̀i maŋ meeè maŋ jaà lɛ ko Malà wɔŋ fùɔ̀ŋ Lasìàa.

⁶ Kuŋ wo nyùùŋ gbèè aŋ kààlòòɗùà nyaŋ naŋ wa mɛ̀ɛ̀ŋ wɔŋ meeè wɔ̀ŋ yewe ko Àlèzandilà wɔ̀ŋ yaà kɔ̀ɔ̀yɛ̀ ko Etelè. Yèè wò naŋ wi nyɛ̀nɛ̀ŋ eiŋ sɛ̀ɛ̀ wɔŋ meeè bi sùà.

⁷ Wɔŋ meeèɔ yaà wa duunyɛŋ lɛ̀ɛ̀ yèè è naiŋ wa nɔ̀ŋ wɔŋ juwoɔ̀ diɛŋ wèè maŋ ɗɔɔ jika yèè è naiŋ wa kùwò e keì nyìnga wèè eiŋ hàì ko Sinɗɔ̀ wèè esàɓù wɔŋ dùfòìɔ. Wɔŋ dùfòìɔ gò wi wa gè nyààŋ diɛŋ wèè eiŋ kà wɔ̀ŋ fàa è yààìŋ wa kɔɔyɛ lɛ̀, Kpeiŋ è naiŋ kɔ̀ ko Samɔnìŋ, koɓɛ̀ ke tiìɛŋ ko Kiliì.

⁸ E naiŋ wa nɔ̀ɔ̀ŋ duunyɛŋ lɛ̀ɛ̀ yèè ko diemeì è naiŋ hàì ko Gɔ̀jè maŋ meeè Sìàiŋ, e gbɛ̀ɛ̀ ko jawa bà àŋ nyaaŋ Lasiì.

⁹ È naiŋ wa kuii nɔ̀ŋ wèè maŋ ɗɔɔ jika bà, yèè e jùù ngèè naŋ wa sɛ̀ɛ̀ e kàaiŋ bi sùà wèè anyùùŋ aŋ jɛ̀ì wɔŋ juwoɔ̀ diɛŋ. E kìlà è naiŋ noo wa nɔ̀ŋ e jèèsùà ke Ɗɔ̀ɔ̀ Tɔùŋ Kùwàa wèè maŋ Jùumù Jùùyà hakɛ̀ ke mààŋ. Kpeiŋ wo Pɔɔ̀ naŋ gbòò koɓɛ̀ anyùùŋ nyaŋ wɔŋ meeèɔ sùà wààŋ,

¹⁰ “Felaa nyɛɛ̀ŋ, kùmiàŋ nìim! Sèè eiŋ naàŋ ka sààmɛ, wɔŋ meeè wiɔ̀ yèè manɛ̀ŋ maŋ yà wùŋ sùà maŋ do nàŋ pɔɔpɔ̀ɔ̀, yèè maŋ nyììŋ anyuùŋ zimgbe do nàŋ pɔɔpɔ̀ɔ̀ miiŋ pɛɛ.”

¹¹ Kɛɛ wo Juliɔ̀, wo kànà aŋ kààlòòɗùà nyaŋ naŋ wa nyimèè wèè e yèɛ wo nyuùŋ dùùnyàŋ wɔŋ meeèɔ yèè wo kɛ̀ɛ̀nɛŋ wuŋ nɔɔ̀ŋ naŋ wa woò lɛ, kɛɛ e fè wa è yèɛ wò Pɔɔ̀ naŋ wa woò lɛ.

¹² Yèè nààŋ ke wuiyè zɔ̀nùɛ ko yèi àŋ jaa wa lɛ̀ fè wa tɛ̀ɛ̀ wèè wɔ̀ŋ meeèɔ wuŋ oo jeè esàɓù ke vuù gbeeɛ̀, ebɛ̀ŋ yàwi nààŋ gbiŋ naŋ wa nyimèè wèè eiŋ kà koɓɛ̀ e jawaà àŋ nyaaŋ nyààŋ Finɛ̀ŋ lɛ, wèè e nɔ̀iŋ noo e jèèsùà e tèèngà ke vuù naanààaŋ ke mààŋ. Ko Finɛ̀ŋ yaà wa ko jawa kɛnɛɛ̀ bà guùŋ ke tììŋ Kiliìɛ sùà, yèè kò naŋ wa kìlè e tèèngà ko jèè gɔɛɛ wɔŋ kùàŋ gbɔnɔŋ yaà wɔŋ kùàŋ jìka.

Wɔŋ dùfòìɔ naŋ ɓèmè gààŋ wɔŋ juwoɔ̀ diɛŋ

¹³ Nààŋ wɔŋ foì mɛlɛ̀ɛ̀ naŋ wa tɔ̀ɔ̀tù màaŋ e yìwìà wɔŋ fùɔ̀ŋ kɔ̀ɔ̀, aŋ felaa nyàŋ naŋ wa gongò kɛ̀ è yaà wa naàŋ e teenga siaŋ wèè aŋ nyɛ̀nɛ̀ŋ e yèɛ àŋ naŋ wa ɗewè lɛ. Yèè àŋ naŋ gè wɔŋ haangàa ko kòyiì wɔŋ yèɛ àŋ gbiɛŋ e wùìyèɛ sùà wèè wɔŋ kùwà wɔŋ meeèɔ dìì wɔŋ jɛi gìli e wùìyèɛ diɛŋ; Kpeiŋ è naiŋ tɔ̀ɔ̀tù dòònò ke tììŋ Kiliìɛ.

¹⁴ E teenga kpuu sùà wɔŋ dùfòì gaàŋ gbee naŋ yèwè dìì e fèèmàŋ ko fùlìè gɔɛɛ yaà wɔŋ kùàŋ è gbɔnɔŋ, wɔŋ nììàŋ ke tiìɛŋ wɔŋ wi mɛɛ̀ŋ.

¹⁵ Wɔŋ dùfòìɔ naŋ dè wɔŋ meeèɔ gààŋ e nyɛ̀nɛ̀ŋ wɔŋ fè ɓɛ̀nɛ̀ŋ kà wɔ̀ŋ fààa wɔ̀ŋ fòìɔ yewe wa lɛ̀.

¹⁶ È naiŋ wa kɔ̀ɛ̀ wɔŋ fàà ke tiìŋ jɔ̀àa àŋ nyaaŋ Kaodà, wɔŋ fààa wɔŋ fòìɔ fè wa dè sùà zimgbe lɛ̀. È naiŋ wa kùwò e keì nyìnga paŋgàà è naiŋ wa ɓɛnɛ̀ŋ wèè eiŋ gè wɔŋ gɔ jɔaà yaà wa e wùìyèɛ diɛŋ wɔ̀ŋ meeèɔ jɛ̀wɛ̀ lɛ, esàɓù e gàaàŋ wɔŋ dùfòìɔ kuwa wa lɛ̀.

¹⁷ Kɛɛ aŋ felaa nyàŋ naŋ wuŋ wa gɔ̀ɛ̀ɛ̀ aŋ wuŋ gbìàŋ wɔŋ meeèɔ sùà. Yèè àŋ naŋ kpènè kpènè wɔ meeèɔ maŋ jèì maŋ yaà wuùŋ wa sùà maŋ, wèè wɔŋ dùfòìɔ go wuŋ nàŋ pɔɔpɔ̀ɔ̀. Weètii àŋ naŋ wa dèèyè maŋ deè gbeegbèè maŋ wɔŋ fòìɔ jaà sùà wɔ̀ŋ koà wɔŋ meeèɔ lɛ̀ wèè wɔŋ kuunò kàa. E jùùɛ yaà nyiìŋ wa esaɓù kɛ̀ àŋ naŋ wa gongò kɛ̀ wɔŋ meeèɔ do wa nàŋ kɔ̀ wɔŋ jɛ̀ì e hei tumtuùm diɛŋ è wùìyèɛ dìì e gbɛ̀ɛ̀ wɔŋ fùɔ̀ŋ Leɓìàa e tèèngà koɓɛ̀i àŋ nyaaŋ Satè lɛ.

¹⁸ Wɔŋ dùfòìɔ naŋ wi nɔ̀ŋ fè sùà e keì nyìnga e jèèsùà wɔŋ niìsìaà bàa, yèè è naiŋ gè manɛ̀ŋ foo màŋ bà wɔŋ meeèɔ sùà wèè wɔŋ nɔ̀ŋ vòngòo eiŋ miŋ gbìàŋ wɔŋ juwoɔ̀ sùà.

¹⁹ Kpeiŋ e gɔ̀ɛ̀ɛ̀ taaà diɛŋ, nyiŋ bì naŋ ɓèmè manɛ̀ŋ tòòmo màŋ bà wɔŋ meeèɔ sùà aŋ miŋ gbìàŋ wɔŋ juwoɔ̀ sùà.

²⁰ Maŋ ɗɔɔ kpàa naŋ mààŋ, e gɔɛɛ ɔ̀ɔ̀ maŋ ɗu gò fòlà. Yèè wɔŋ dùfòìɔ naŋ nɔ̀ŋ miinyɛŋ paìŋ e jèèsùà ke jii tùliaà yàwi nààŋ gbiŋ kùwàìŋ wèè eiŋ niŋ fòlà dìì lɛ ke mààŋ.

²¹ Maŋ ɗɔɔ bà naŋ mààŋ e yèɛ anyùùŋ nyɛɛ̀ŋ bà gbiŋ gò ɓɛ̀nɛ̀ŋ è nɛ̀ŋje jèe, yèè wo Pɔɔ̀ naŋ sie yèè wò naŋ wòò aŋ felaa nyàŋ wààŋ, “Sèè naim dài weè kumiàŋ yèè eiŋ dài jèè ke tiɛ̀ɛŋ sùà ko Kiliì, nìŋ he weè naŋ yɛ̀mɛ̀ manɛ̀ŋ mɛɛ̀ŋ diɛŋ yèè maŋ naàŋ weè pɔɔpɔ̀ɔ̀.

²² Kɛɛ mìŋ yààìŋ dàwè sùà wèè naŋ kɛ̀ɛ̀nɛ̀ŋ maŋ jii nyingè, esaɓù kɛ̀ nyɛ̀iŋ nyɛɛ̀ŋ bà gbiŋ, maŋ nyiiŋ màŋ naàŋ go, wɔŋ meeèɔ nɔŋ nàŋ do nàŋ pɔɔpɔ̀ɔ̀.

²³ Nàaŋ dùùm mìŋ naŋ yɛ̀mɛ̀ wo màìkà wo Dayàa kànàìm yèè mìŋ zoolà wɔ wò sìàìm kɔɔ,

²⁴ yèè wò naim woò wààŋ, ‘Pɔɔ̀, e jùù ɓɔ̀ è nyɛ̀nɛ̀um! Mùŋ do nàŋ kɔ̀ e gbài dìì wo kanaà Siisɔ̀, wo Kànà anyùùŋ fùɔ̀ŋ Luùm nyaŋ fɛɛ̀feìŋ. Yèè esàɓù mɔ̀ɛ̀ sùà wo Dayà do nàŋ jòèyè maŋ nyììŋ anyùùŋ nyaŋ gbiŋ wɔŋ meeè wɛɛ̀ŋ sùà.’

²⁵ Weètii kɛ̀ɛ̀nɛìŋ maŋ jii nyingè felaa nyɛɛ̀ŋ, esaɓù mìŋ naŋ hààwè wo Dayà kɛ̀ è do nàŋ kaaìŋ màànààŋ nɔŋ wo màikàa naim niŋ woò lɛ.

²⁶ Kɛɛ è yààìŋ kɔɔyɛ eiŋ jòwà ko tiwi ke tiìŋ bà sùà.”

²⁷ Wèè maŋ ɗɔ̀ɔ̀ yèè dùùm zììyà jɛ̀wɛ̀ tiinàŋ wɔŋ dùfòìɔ naŋ wi dulò wɔŋ wi kìlìà wɔŋ Jùwò Mɛ̀dètàlelìàaŋ diɛŋ. Kɛɛ wɔŋ duùm hàì tɛɛɔ̀ anyuùŋ dùùnyàŋ meeèɔ naŋ jàà jii kɛ̀ àŋ yaà wa gbɛ̀ɛ̀ sùà e tiwi feìŋ.

²⁸ Àŋ naŋ ɓèmè e jèì aŋ niŋ dìkìà ke duò gbee aŋ nyiŋ gbìàŋ e wùìyèɛ sùà, yèè àŋ naŋ yɛmɛ̀ kɛ̀ e zùtùùŋ kìì e wùìyèɛ yaà wa e kpàlafɛɛ hɔ̀nɔ̀ɔ̀ guùŋ kpɛ̀ùŋ guùŋ. E teenga kpuu sùà àŋ naaŋ ɓɛìŋ wuuwò yèè àŋ naŋ yɛmɛ̀ kɛ̀ e zùtuuŋ kiio lɛ̀ yaà naàŋ kpàlafɛɛ kpɛ̀ùŋ tiinàŋ jɛ̀wɛ̀ zììyà.

²⁹ E jùùɛ naŋ wa nyɛ̀nɛ̀ŋ anyuùŋ dùùnyàŋ meeèɔ e kìlà aŋ yaà goongo kɛ̀ wɔŋ meeèɔ ɓɛ̀nɛ̀ŋ kàa wɔŋ jùà maŋ dùò. Kpeiŋ àŋ naŋ gbìɛ̀ŋ maŋ hààŋgà tiinàŋ wɔŋ meeèɔ jɛ̀wɛ̀ wèè e kpuumàŋ e jàà wuŋ koɓɛ̀ guùŋ. Yèè àŋ naŋ zoolò wèè wɔŋ niìsìaà.

³⁰ Anyuùŋ dùùnyàŋ gɔɔ̀ naŋ kàmè ɗewè wèè aŋ dùàŋ aŋ fòlà wɔŋ meeèɔ sùà. Kpeiŋ àŋ naŋ dèèyè wɔŋ gɔ jɔaà e wùìyèɛ diɛŋ, àŋ yaà nyinie mààŋ àŋ yaà dèèyè sùà wɔŋ hààŋgà e wùìyèɛ sùà wɔŋ meeèɔ feìŋ.

³¹ Wo Pɔɔ̀ naŋ wòò wo Juliɔ̀, wo kànà aŋ kààlòòɗùà nyaŋ yèè aŋ kààlòòɗùà nyaŋ wààŋ, “Sɔɔ̀ anyuùŋ dùùnyàŋ meeèɔ aŋ jèè wɔ̀ŋ meeèɔ sùà, sèè è go yɛi nɔ̀ŋ, kɛ̀ maŋ nyiiŋ màŋ fè jòèye miŋ.”

³² Kpeiŋ aŋ kààlòòɗùà nyaŋ naŋ kɛ̀ɛ̀ e jèìɛ kuwa wɔŋ gɔ jɔaà lɛ yèè àŋ naŋ wuŋ dangè wɔ̀ŋ naŋ sɛ̀ɛ̀ wɔŋ juwoɔ̀ sùà wɔ̀ŋ naŋ kɔ̀.

³³ Kɛɛ wèè paŋ e nììɛ sìà, wo Pɔɔ̀ naŋ pɔ̀wɔ̀ anyùùŋ nyaŋ wèè aŋ jè e nɛ̀ŋje aŋ kɛɛnɛ̀ŋ gààŋ. Wò naŋ nyiŋ woò wààŋ, “Nàŋ naàŋ nɔ̀ŋ maŋ jii sɛ̀ɛ sùà wèè maŋ ɗɔ̀ɔ̀ zììyà jɛ̀wɛ̀ tiinàŋ kòò nìŋ jè è nɛ̀ŋje gbiŋ.

³⁴ Weètii kɔ̀nɛɛ̀ŋ mìŋ yààìŋ dàwe sùà wèè naŋ jè e nɛ̀ŋ bà. Tɛɛ̀ doiŋ nàŋ kìɛ̀ŋ e gààŋ wèè naŋ nɔ̀ŋ wɔŋ nyiiŋ gèeɔ̀ sùà yèè naŋ jòèyà. Nyɛ̀nɛìŋ tɛɛ̀ esaɓù kɛ̀ nyɛ̀iŋ nààŋ bà gbiŋ niŋ naàŋ nɔ̀ŋ è nɛ̀ɛ̀muiŋ wɔ̀ŋ meeè wɛɛ̀ŋ sùà.”

³⁵ Nààŋ wo Pɔɔ̀ naŋ tɛɛ̀ kpɛ̀ɛ̀yɛ̀ wòo, wò naŋ ɓèmè ke gbɔ̀u kpuu, yèè wò naŋ gè wo Dayà esɛ̀. Kpeiŋ ko fɛ̀ɛ̀fèìŋ anyùùŋ nyaŋ gbiŋ, wò naŋ nyìmè ke gbɔ̀uɛ̀ yèè wò naŋ gbìlè ke bà wuŋ bi.

³⁶ Aŋ gbiŋ naŋ kɛ̀ɛ̀nɛ̀ŋ maŋ jii nyingè yèè àŋ naŋ jè e nɛ̀ŋje nyiŋ pɛɛ.

³⁷ Anyùùŋ nyaŋ gbiŋ kuwa wa maŋ jii sɛ̀ɛ wɔŋ meeèɔ sùà nyaŋ, àŋ yaà wa anyuùŋ hɔ̀nɔ̀ɔ̀ tìyèe kpɛ̀ùŋ taai jɛ̀wɛ̀ zììyà jɛ̀wɛ̀ nɔɔnɔŋ dièguùŋ (276.)

³⁸ Nààŋ aŋ gbiŋ naŋ naàŋ kpɛ̀ɛ̀yɛ̀ e nɛ̀ŋje jèe yèè àŋ naŋ diè, àŋ naŋ gbìɛ̀ŋ maŋ kpàli ɓɔ̀ɔ màŋ wɔŋ juwoɔ̀ sùà wèè aŋ nyɛ̀nɛ̀ŋ wɔŋ meeèɔ nɔ̀ŋ vòngòo.

Wɔŋ meeèɔ pɔɔpɔ̀ɔ̀

³⁹ Nààŋ e nììɛ naŋ sìè, aŋ gò wa jàà è dììɛ jii, kɛɛ àŋ naŋ yɛ̀mɛ̀ ke go jɔa e hèì juwoɔ̀ naŋ nyiŋ kiliè, ko yèi àŋ naŋ wa ɗewè sèè è naŋ ɓɛ̀nɛ̀ŋ hɛ̀ɛ̀nɛŋ wèè aŋ jùwìà wɔŋ meeèɔ e tiwi bi.

⁴⁰ Àŋ naŋ kɛ̀ɛ̀ maŋ jèì maŋ hààŋgà maŋ àŋ naŋ dìkìè wɔŋ meeèɔ lɛ yèè àŋ naŋ miŋ gbìɛ̀ŋ e wùìyèɛ sùà. Yèè e tèèngà guùŋ bì àŋ naŋ fìlè maŋ jèì maŋ àŋ naŋ dìkìè maŋ gbiì maŋ lɛ. Kpeiŋ àŋ naŋ jòòwò wɔŋ deè gbeeɔ̀ wɔŋ meeèɔ feìŋ, wɔŋ yèɔ nyɛnɛŋ wɔŋ fòìɔ dùlò wɔŋ meeèɔ lɛ̀, yèè àŋ naŋ dàngè wɔŋ fòìɔ naŋ kɔ̀ɔ̀ wɔŋ meeèɔ e tèèngà e heɛɛ̀ diɛŋ.

⁴¹ Kɛɛ e ɗì wɔŋ meeèɔ naŋ kɔ̀ wɔŋ jùà ke hei gbìli wɔŋ juwoɔ̀ dìì yèè wɔ̀ŋ nao jɛi wɔɔŋ kùwà kpaŋ, e kìlà e gààaŋ wɔŋ juwoɔ̀ naŋ hiɛ̀ŋ lɛ naŋ jùò wɔŋ meeèɔ jɛ̀wɛ̀ wɔɔŋ pɔɔpɔ̀ɔ̀.

⁴² Aŋ kààlòòɗùà nyaŋ naŋ wa ɗewè wèè aŋ jìwà aŋ pèesìnàŋ nyaŋ gbiŋ wèè aŋ go wa nàŋ sɛɛ̀ aŋ nìàŋ kpeiŋ aŋ dùàŋ aŋ ka.

⁴³ Kɛɛ wo kànà aŋ kààlòòɗùà nyaŋ manaŋ wa wo jòèyè wo Pɔɔ̀, tiiŋ naŋ nyɛ̀nɛ̀ŋ aŋ kààlòòɗùà nyaŋ gò wa nyɛ̀nɛ̀ŋ è yèɛ àŋ naŋ wa ɗewè lɛ. Yèè wò naŋ wòò anyùùŋ nyaŋ gbiŋ naŋ wa ɓɛ̀nɛ̀ŋ sɛ̀ɛ nyàŋ kɛ̀ aŋ sɛɛ̀ ko kòiì aŋ jòwà ko tiwiì.

⁴⁴ Wò naŋ wòò anyuùŋ gbànaŋ nyàŋ wààŋ aŋ kamè maŋ kuùfàà wɔŋ meeèɔ sùà aŋ kùwà kpaŋ kpaŋ. Eɓìèmàŋjɛ̀wɛ̀ tii aŋ gbiŋ naŋ wa jòwò ko tiwiì bòìbòì.