Даниил 2 - Ыдыктыг Библия

Хаанның дүжүн Даниилдиң тайылбырлааны

¹ Навуходоносор хааннаашкынының ийиги чылында дүштер көрген. Оон сагыш-сеткили хөлзээрге, удувастап калган.

² Ынчан хаан бүгү халдей илби-шидичилерни, караң көрнүрлерни, чурагачыларны дүштерин тайылбырладып аар дээш кыйгыртып эккелген. Олар хаанның чарлыын ёзугаар ооң мурнунга чыглып келгеннер.

³ Хаан оларга: «Мен дүш дүжедим. Ол дүжүмнүң утказын билип чадааш, дүвүрелге алзып тур мен. Ону тайылбырладып алыксап тур мен» – дээн.

⁴ Халдейлер хаанга арамей дылга: «Хаан мөңге назылазын! Чалчаларыңар биске дүжүңерни чугаалап бериңер, бис ону тайылбырлап көрээли» – дээннер.

⁵ Хаан халдейлерге: «Мындыг чарлык үндүрүп тур мен: бир эвес силер мээң дүжүмнү болгаш ооң утказын чугаалап бербес болзуңарза, силерни үзе-чаза шаап шаажылап каар, а бажыңнарыңарны үрегдеп каар эвеспе.

⁶ А бир эвес ол дүштү база ооң утказын чугаалап бээр болзуңарза, силерге мен белектер, шаңналдар берип, улуг хүндүткел көргүзер мен. Ынчангаш дүжүмнү чугаалааш, ооң утказын илередиңер!» – деп харыылаан.

⁷ Халдейлер катап база: «Хаан чалчалары биске дүжүн чугаалап берзин, бис ону ынчан тайылбырлаптар бис» – дээннер.

⁸ Хаан мынча дээн: «Мен ылап билип тур мен. Мээң үндүрген чарлыым дыңнааш, силер үе чылдырып, шөйүп турар-дыр силер.

⁹ Мээң дүжүмнү тайылбырлап бербес болзуңарза, силерни чаңгыс кеземче манап турарын билир болгай силер. Ынчангаш силер мени мегелеп, мээң мурнумга кажарлап, чүве өскерли бээр чадавас деп бодап турар-дыр силер. Баштай дүштү чугаалаңар! Ынчан мен ооң утказын билип турарыңарга бүзүрээр мен».

¹⁰ Халдейлер хаанга: «Хаанның дужаалын күүседип шыдаар кижи чер кырындан тывылбас. Кажан-даа, кандыг-даа хаан ындыг айтырыгны илби-шидичилерден, караң көрнүрлерден, чурагачылардан айтырып чорбаан.

¹¹ Хаан кым-даа харыылап шыдавас нарын айтырыг салып турар-дыр. Аңаа харыыны чүгле бурганнар билир, а олар кижилер аразында чурттавайн турар болгай» – деп харыылаан.

¹² Ол сөстерни дыңнааш, хаан аажок ажынып-хорадап, Вавилоннуң мерген угаанныгларын шуптузун өлүрүп каарын дужааган.

¹³ Мерген угаанныгларны шаажылаарының дугайында чарлык үнүп келген. Даниилди өөрлери-биле кады узуткаар дээш дилеп турган.

¹⁴ Хаанның шаажылакчыларының даргазы Ариох Вавилоннуң мерген угаанныгларын өлүрер дээш чедип кээрге, Даниил ооң-биле угаанныг болгаш эптиг чугаа кылган.

¹⁵ Ол хаанның эргетенинден: «Хаан чүге ындыг кадыг чарлык үндүрген чоор?» – деп айтырган. Ариох Даниилге херектиң ужурун чугаалап берген.

¹⁶ Ынчан Даниил хаанга баргаш, ооң дүжүнүң утказын тайылбырлаарынга боданыр үеден бээрин дилээн.

¹⁷ Даниил бажыңынга келгеш, бүгү чүвени эштеринге – Ананияга, Мисаилге база Азарияга чугаалап берген.

¹⁸ Дээрде саадаан Бургандан оларны кээргеп, чажытты ажыдарын база Вавилоннуң мерген угаанныглары-биле кады шаажылаттырарындан чайладырын эки дилээрин эштеринге ол чагаан.

¹⁹ Дүне Даниилдиң дүжүнге ол чажыт ажыттынып келген. Ынчан Даниил дээрде саадаан Бурганны алгап-йөрээп, мынча дээн:

²⁰ «Бурганның адынга мөңге шагда алдар! Ол мерген угаанныг болгаш күштүг-дүр.

²¹ Кандыг-даа шаг-үелерни Ол ээлчештирип солуп турар, хааннарны дүжүрүп, оларның орнунга чаа хааннарны көдүрүп турар. Угаанныгларга – мерген угаанны, чүве эндевестерге билигни берип турар-дыр.

²² Ол ханы чажыттарны ажыдыптар, дүмбей караңгыда чүү чажыртынганын билип каар; Ол чырык-биле бүргеттинген.

²³ Өгбелеримниң Бурганы, Сени мактап, алдаржыдып тур мен. Чүгле Сен меңээ мерген угаанны болгаш күштү бердиң! Бистиң дилээвисти хандырып, Сен меңээ ам харыы бердиң: хаанның айтырып турган чүвезин Сен биске айтып бердиң».

²⁴ Ооң соонда Даниил Вавилоннуң мерген угаанныгларын шаажылаары-биле хаанның чорудупканы Ариохка чеде бергеш, мынча дээн: «Вавилоннуң мерген угаанныгларын шаажылава. Мени хаанга чедир, мен ооң дүжүн чугаалап берейн».

²⁵ Ариох ол-ла дораан Даниилди хаанга эккелгеш, илеткээн: «Иудеядан тудуп эккелген улустуң аразындан мен силерниң дүжүңер тайылбырлаар бир кижи тып алдым, хааным».

²⁶ Ынчан хаан Даниилден (азы Белтешацардан): «Сен шынап-ла мээң кандыг дүш көргенимни билгеш, ону тайылбырлап шыдаар сен бе?» – деп айтырган.

²⁷ Даниил хаанга мынча деп харыылаан: «Хаанның айтырып турар чажыдын аңаа мерген угаанныглар-даа, илби-шидичилер-даа, караң көрнүр улус-даа, чурагачылар-даа ажыдып шыдавас.

²⁸ Ынчалза-даа дээрде саадаан Бурган бар, чажыттарны Ол ажыдып билир. Ол Навуходоносор хаанга келир үелерде чүү болурун баш бурунгаар чугаалап берген-дир. Орун-дөжээңерге тамчыктанып удуп чыдырыңарда, силерниң дүжүңерге мындыг чүве кирген-дир.

²⁹ Силер орун-дөжээңерге чыда, келир үеде чүү болурун бодап турган-дыр силер. Ынчангаш чажыттарны ажыдар Бурган силерге келир үени көргүскен-дир.

³⁰ А меңээ ол чажыт бүгү өске улустан угаанныг боорумга эвес, а силерге, о хааным, ол дүштүң утказын тайылбырлап берзин дээш база дүвүрелиңерниң үнген дөзүн билип алзын дээш ажыттынганы ол-дур.

³¹ Хаан, силер дүжүңерде улуг көжээ көрген-дир силер – дендии улуг кылаңнааш көжээ, ооң хевири дыка сүртенчиг.

³² Ол көжээниң бажы – арыг алдын, хөрээ болгаш холдары – мөңгүн, ишти болгаш дөңмектери – хүлерден бүткен.

³³ Чодалары – демир, таваңгайлары – демир болгаш дой холумактыг.

³⁴ Оон силер бир көрүптериңерге, кижиниң кандыг-даа киржилгези чокка, көжээниң кырынче дагдан хоорулган бир даш кээп дүшкеш, ооң демир болгаш дой холумактыг буттарын чуура дүшкен.

³⁵ Ынчан демир, дой, хүлер, мөңгүн болгаш алдын шупту тоглап баткаш, чайгы шаңда тараа саваңы дег апарган. Хат ол бүгүнү хадып аппаарга, чүү-даа артпайн барган-дыр. А көжээни чуура дүшкен даш улуг даг апаргаш, бүгү чер-делегейни дола берген.

³⁶ Дүш ындыг болган-дыр. А ам хаанга ооң утказын чугаалап берээли.

³⁷ Хаан, силер дээрге хааннарның хааны-дыр силер. Силерге дээрде саадаан Бурган хааннаашкынны, эрге-чагырганы, күчү-күштү, ат-алдарны хайырлааш,

³⁸ кижилерни, черниң аңнарын, дээрниң куштарын каяа-даа чорааш, силерге чагыртыр кылдыр Ол берген-дир. Алдын баш – силер-дир силер.

³⁹ Силерниң сооңарда өске хааннаашкын келир. Ол силерниинге четпес боор. Ооң соонда дараазында хүлер хааннаашкын бүгү чер кырын чагырар апаар.

⁴⁰ А дөрткү хааннаашкын демир дег быжыг болур. Демирниң бүгү чүүлдерни чуура шаап, бузуп келири дег, ол хааннаашкын демгилерни шуптузун чылча шаап каар.

⁴¹ Оон ыңай силер чартыын дойдан, чартыын демирден кылган таваңгайларны база бут салааларын көрген болгай силер, ынчаарга хаанныг күрүне ийи аңгылаттынган болур. Ында демирниң быжыының кезик-чамдыызы бар боорга, силер демирни дой-биле чартыктажып турар кылдыр көрген-дир силер.

⁴² Буттарның салааларының чамдыызы демир, бир чамдыызы – дой, ынчангаш хааннаашкын чамдыкта быжыг, бир чамдыкта бустуучал болур-дур.

⁴³ Силерниң көргениңер демир дой-биле холушкак болганы дег, ол чоннарның салгалдары база төрелдежип каар. Ынчалза-даа демир биле дойнуң холумааның быжыг тудушпазы дег, олар чаңгыс эп болбас.

⁴⁴ Ол хааннарның үезинде өске чоннарның холунга кирбес, мөңге, бузулбас күрүнени дээрде саадаан Бурган тургузуп каар. Ол күрүне демги күрүнелерни шуптузун чылча шаап, узуткап каар. А ол боду мөңгези-биле турар.

⁴⁵ Ынчангаш кандыг-даа кижиниң киржилгези чокка, дагдан хоорулган даштың көжээ кырынче кээп дүшкеш, демирни, хүлерни, дойну, мөңгүннү болгаш алдынны чуура дүжүп каапканының утказы ол. Өндүр улуг Бурган ынчалдыр хаанга келир үени көргүскени ол-дур. Дүш ылап-ла ындыг болган, тайылбырлааны база бүзүрелдиг».

⁴⁶ Навуходоносор хаан Даниилдиң мурнунга хаваан черге дегзип, мөгейгеш, аңаа далган-тараа өргүлү база чаагай чыттыг арага өргүлүн салырын дужааган.

⁴⁷ Хаан Даниилге: «Силерниң Бурганыңар ылап-ла бурганнарның Бурганы-дыр! Хааннарның Тергиидекчизи-дир! Сен ол чажытты ажыдып шыдапкан болганыңда, сээң Бурганың чажыттарның Ажыдыкчызы-дыр!» – дээн.

⁴⁸ Ооң соонда хаан Даниилге эңмежок белек-селээн сунгаш, ону Вавилоннуң мерген угаанныгларының даргазы, Вавилон девискээрниң чагырыкчызы кылдыр депшидип каан.

⁴⁹ Хаан Даниилдиң дилээ-биле Седрахты, Мисахты база Авденагону Вавилон девискээрниң ажыл-агый башкарыкчылары кылып каан. А Даниил боду хаанның өргээзинге артып калган чүве-дир.