Lukas 1 - En Taar Weru a nunuwu' é Tontemboan

En surat i Lukas a si tuang Teofilus

¹ Tuang Teofilus si pasiri-siriinku. Keli en tou irumaméjio imatic in abar andumoro' im pakasa sé mamualio an tutuw i Yesus an unerta.

² Aipatic éra waya en itu meputé wo sé aisisilo é tou sé isuméré in esa ing kamamualian itu tumo'tolai asi kataré-taré wo en Taar i Casuruan itu ipakua-kua éra ka'i a sé tou walina.

³ Pakasa sé kamamualian itu tini'tiro sumama-sama' tumo'tolai asi kataré. Kekawus in itu werotenku waya en itu loor ipatic kumiit wutul ing kamamualian itu torona i tuang,

⁴ wosama' kailekan i tuang sapaoka pakasa sé aisusui ami a si tuang, en itu uli-ulit mamuali.

Aicua i malaékat andumoro' ing ketou i Yohanes Mabaptis

⁵ En sisisilenna tana'i: An tutuw i Herodes mamuali kolano an Yudea, awéan esa imam Yahudi makangaran Zakharia. Sia itu imam si cauntep ang golongan é imam Abia. Si penanaanna makangaran Elisabet, sia ka'i taranak i imam Harun.

⁶ Séra in dua mengaéma' im butul an dior i Amang Kasuruan wo wutu-wutul makiit waya im perénta wo in atoran i Amang Kasuruan.

⁷ Taan séra in dua ra'ica wana toyaang ampa'paan si Elisabet ra'ica kawisa méé toyaang wo ka'i séra in dua matu'ao.

⁸ Asi sangando, gilirano é golongan imam Abia en tumawoi sumelewir an untep im Balé Le'nas wo si imam Zakhariao en tumawoi sumelewir a si Amang Kasuruan am bitu.

⁹ Ampa'paan imamualio kanaramen, sa sumisir imam en tumawoi am bitu musti palotréien. Kekawus in lumotréi, si Zakhariao eng kinasisiran e muntep ang Kamar Le'nas en tumunu ing kamenyan.

¹⁰ Ang karoro'an i Zakharia matunu ing kamenyan, sé tou keli ang kesot ka'i masombayang.

¹¹ Wo mapaturu'o mai ai sia si esa malaékat i Amang Kasuruan. Si malaékat itu makatulung ang kakan im paragésan pengatunuan ing kamenyan.

¹² Keséréna si malaékat itu, sia kumaya'ka' wo maindé'.

¹³ Taan icua i malaékat itu ai sia, “Zakharia tioo maindé'! Ampa'paan en sombayangmu liningao i Amang Kasuruan. Si penanaanmu Elisabet makéré oka esa toyaang tuama wo musti ngarananmu sia Yohanes.

¹⁴ Kekawus i toyaang itu tumou, émaanna oka en atému uli-ulit arui wo méma' sé tou keli masalé-salé'.

¹⁵ Sia mamuali oka tou wangko' an dior i Amang Kasuruan. Ang kauréna menonou ra'ica kawisa melep in anggor kuma'pa melep in elepen mengalangu. Sia kawasan oka i Roh Le'nas tumo'tolke' mai sia am poot i inangna.

¹⁶ Kelian sé tou Israel akinenna oka e maréng sumawel maéman a si Amang Kasuruan, si Casuruan éra.

¹⁷ Wo isia en dior maai wo si Casuruan en tumu'tul in lalan em paaian i Casuruan. Em perina wo eng kawasana sa, meputé wo si nabi Elia indior. Wo sia maai e méma' sé ama-amang meeluran wo sé toyaang éra wo sé tou ra'ica le'tek a si Casuruan maréng sumawel maéma' im butul an dior i Casuruan. Tanu siituo si Yohanes tumu'tul in até é tou en sumungkul si Casuruan maai.”

¹⁸ Wo icua i Zakharia a si malaékat itu, “Yaku wo si penanaanku matu'ao, tumambisa kailekanku sapaoka en itu ro'na mamuali meputé wo si aicuamu itu?”

¹⁹ Wo isowat i malaékat itu, “Yaku anio' si Gabriel si maselewir si Amang Kasuruan. Sia e rumu'du' mai yaku eng kumua in abar loor anio' ai co.

²⁰ En aicuaku anio' uli-ulit mamuali oka asi orasna. Taan ampa'paan ra'ica percayanmu en aicuaku anio', ico mawowo' oka, ra'io icaroma' akar en aicuaku anio' mamuali.”

²¹ Ang karoro'an i Zakharia an untep im Balé Le'nas, keli en tou ang kesot mengento-ento' sia. Séra memero-merot, kéitu sia uré-uréan an untep ing Kamar Le'nas.

²² An tutuw i Zakharia kumesoto mai, sia ra'io icaroma' ai séra. Wo sia méé tuus ai séra maké ing kamana ampa'paan sia imawowoo. Keséré in itu, kakailekano éra sapaoka si Amang Kasuruan imapaturu'o ai sia an untep ing Kamar Le'nas.

²³ Kumawusai eng giliran i Zakharia isumelewir am bitu, maréngo sia am baléna.

²⁴ Kekawus ing kamamualian itu, ra'ica mento' uré si Elisabet penanaanna maowa-owako. Wo sia ra'ica makeso-kesot am baléna lima ngaserap eng kauréna.

²⁵ Wo icuana, “Si anioo en tatawoi i Casuruan a yaku wo itumawango mai yaku akar aku ra'io ka'i paséro' é tou.”

Icua i malaékat andumoro' ing ketou i Yesus

²⁶ An tutuw i Elisabet enemo ngaserap maowa-owak, iru'du' i Amang Kasuruan si malaékat Gabriel mangé an esa kota makangaran Nazaret an sangkum ing Galilea.

²⁷ Si malaékat itu airu'du' mangé a si esa mangala'un si ra'ipé' kawisa tumekel mewali-wali ang kerapi i tuama. Si mangala'un itu makangaran Maria. Sia itu mentantuano kawéngen i esa mangalitou makangaran Yusuf taranak i Daud.

²⁸ Si malaékat itu mai meta'up wo si Maria am baléna wo icua i malaékat itu, “Siri' ai co si kinamang i Amang Kasuruan, Sia ka'i mewali-wali wo ico.”

²⁹ Kelinga i Maria sapa en aicua i malaékat itu wo sia mangaya'ka' wo memué-muéi an aténa sapa eng kaangéan in siri' itu.

³⁰ Wo icua ka'i i malaékat itu ai sia, “Maria, tioo maindé'! Ampa'paan ico makéréo ing kaupusan i Amang Kasuruan.

³¹ Ico ra'io uré maowa-owak wo makéré oka toyaang tuama, musti ngarananmu si Toyaang itu, ‘Yesus’.

³² Sia itu mamuali oka tou wangko' wo pengatuulen oka ka'i é tou, Toyaang i Amang Kasuruan Si Rumangka-rangka'. Wo Sia émaan oka i Amang Kasuruan Kolano tanu si colano Daud, amang é apo-apo'-Na.

³³ Sia mamuali oka Kolano a sé tou Israel taranak i Yakub. Wo eng kakolanoan-Na awéan akar ing kauré-uré.”

³⁴ Taan icua i Maria a si malaékat itu, “Yaku anio' mangala'uné' wo ra'ipé' wana penanaan, tumambisa en itu ro'na mamuali a yaku?”

³⁵ Isowat i malaékat itu ai sia, “E Roh Le'nas maai oka ai co wo eng kawasa i Amang Kasuruan Si Rumangka-rangka' maai lumoindong oka ico. Ampa'paano in itu si toyaang tumou ai ico itu sa, Le'nas wo pengatuulen oka Toyaang i Amang Kasuruan.

³⁶ Icuaku ai co andumoro' i Elisabet kapetuarimu itu, mandé sia matu'ao wo pengatuulen éra ra'ica kawisa makéré toyaang, taan intarépé' sia maowa-owako enem ngaserap.

³⁷ Ampa'paan sapake' en casalé' i Amang Kasuruan, en itu tantu mamuali.”

³⁸ Wo icua i Maria a si malaékat itu, “Yaku anio' ata i Casuruan. Waya-wayaano sapa e mamuali mai a yaku kumiit ing kasalé'an-Na, tanu si aicuamu itu.” Kekawus in itu itela'u i malaékat itu si Maria.

Si Maria meta'up wo si Elisabet

³⁹ Ra'ica mento' uré, maya'o mangé si Maria an esa kota an sangkum ing kuntu-kuntung an Yudea.

⁴⁰ Sia mangé am balé i Zakharia wo méé in siri' a si Elisabet.

⁴¹ Wo an tutuw lininga i Elisabet en siri' i Maria, si toyaang am poot i Elisabet mengéro-ngéro' ing kasalé'an. Wo sia kinawasa i Roh Le'nas,

⁴² wo icuana in taangko' a si Maria, “Pakakamangenko asé im pakasa é wéwéné! Pakakamangen ka'i si Toyaang am pootmu.

⁴³ Si séi réén aku anio' akar si inang i Tuangku mai meta'up wo yaku?

⁴⁴ Ampa'paan an tutuw aku luminga in siri'mu, si toyaang am pootku mengéro-ngéro' ing kasalé'an.

⁴⁵ Pakakamangenko, ampa'paan pinercayamu sapa sé aicua i Casuruan ai co itu mamuali oka.”

Si Maria rumayo si Amang Kasuruan

⁴⁶ Kekawus in itu, icua i Maria, “E mu'kurku rumayo wo sumiri' si Amang Kasuruan.

⁴⁷ Wo en atéku masalé-salé' ampa'paan si Amang Kasuruanku si Lumolowirku.

⁴⁸ Winéan-Nao rékén aku ata-Na si pawawa-wawa'. Wo tumo'tol intarépé' pakasa sé tou tumuul oka yaku wéwéné kinamang,

⁴⁹ ampa'paan si Amang Kasuruan Si Makakawasa iméma'o a yaku andumoro' sé wangko' si ra'io icakua. E ngaran-Na le'nas ampa'paan Sia uli-ulit le'nas.

⁵⁰ Wo si Amang Kasuruan ra'ica mento' menuru-nuru' ing kaupusan-Na a sé apo-apo' wo a sé toyaang akar a sé poyo' sé mengakuru mengasiri' Sia.

⁵¹ Wo émaan-Na andumoro' sé ra'io icakua maké ing kaketeran ing kama-Na wo lumicoko im pawasan é tou sé makaaté tirayo.

⁵² Émaan-Na sé tou makatimboi ing kawasa ra'io ka'i makakawasa, wo sé tou wawa' irangka'-Na oka.

⁵³ Iwéé-Na ka'i a sé tou lengéi pakasa sé loor akar séra mendam in arui, wo sé tou siya' yusér-Na, ra'ica imaali in sapa-sapa.

⁵⁴ Tawangen-Na sé tou Israel, ata-Na, ampa'paan Sia makata'néi ing kaupusan-Na.

⁵⁵ Tanu en janji-Na, ituru'-Na oka eng kaupusan-Na a sé apo-apo'ta, a si Abraham wo a sé taranakna akar ing kauré-uré.”

⁵⁶ Si Maria maento' ang karapi i Elisabet telu ngaserap wona' eng kauréna. Kumawus in itu sia maréngo mangé am baléna.

Eng ketou i Yohanes Mabaptis

⁵⁷ An tutuw i Elisabet an témponao i makéré toyaang wo sia makérémai esa toyaang tuama.

⁵⁸ An tutuw kalingaan é katana'na wo sé poo-poowna sapaoka si Amang Kasuruan itumuru'o ing kaupusan-Na a si Elisabet e makéréo toyaang wo séra im baya masalé-salé' ang karapi i Elisabet.

⁵⁹ Kawaluo ngando si toyaang itu tumou, sé katana' wo sé metuari wo si Elisabet mai ang kasalé-salé'an in sumunat si toyaang itu. Wo icasalé' éra si toyaang itu ngaranan Zakharia meputé i ngaran i amangna.

⁶⁰ Taan icua i inangna ai séra, “Tioo! Sia musti ngaranan i Yohanes.”

⁶¹ Wo icua éra a si Elisabet, “Ra'ica wana esa tou asé metuari wo ico makangaran tanu siitu.”

⁶² Wo séinan éra ing kama a si Zakharia, e mamuéi ngaran sapa em béé a si toyaang itu.

⁶³ Wo séinanna ing kama séra e mangilek ipapatic wo ipaticna an esa papang papatican in tana'i, “E ngaranna Yohanes.” Wo pakasa sé tou am bitu mangaya-ngaya'ka'.

⁶⁴ An tutuw ituke' si Zakharia ro'nao maroma' sumawel wo sia marayo-rayo si Amang Kasuruan.

⁶⁵ Pakasa sé mekatana' wo iséra mangaya-ngaya'ka' wo maindé'. Wo en abar itu icaserar a sé tou maento' ang kuntu-kuntung an Yudea.

⁶⁶ Wo pakasa sé tou iluminga in itu memero-merot an até, “Mamuali sapa si toyaang itu sa imawangkoo?” Ampa'paan si Amang Kasuruan mewali-wali wo sia.

E rarayoan i Zakharia a si Amang Kasuruan

⁶⁷ Si Zakharia amang i Yohanes kinawasa i Roh Le'nas wo sia kumua i nunuwu' i Amang Kasuruan,

⁶⁸ “Irayoo mangé si Amang Kasuruan, si Casuruan é tou Israel! Ampa'paan Sia imayo en tumawang sé tou-Na wo mai mekar iséra.

⁶⁹ Si Amang Kasuruan imééo mai ai cita esa Tou si kumete-keter e méé ing kalowiran ai cita. Si Tou itu icauntep taranak i Daud ata i Amang Kasuruan.

⁷⁰ Tanu si aitaaro i Amang Kasuruan indior, sé ipakua-kuao é nabi-Na sé le'nas.

⁷¹ Si Tou itu maai oka mekar icita asé kaséké'ta, wo ang kakawasaan é tou sé masuut icita,

⁷² en tumuru' ing kaupusan-Na a sé apo-apo'ta wo pena'né-na'néien-Na en janji-Na sé le'nas.

⁷³ Si Amang Kasuruan in esa eng kumua in sumpa itu a si Abraham, amang é apo-apo'ta,

⁷⁴ sapaoka iwekar-Na oka kita ang kakawasaan é kaséké'ta, wosama' kita ra'ica wana eng kaindé'an en sumelewir ai Sia.

⁷⁵ Wo ang kauréta menonou ang kayo'baan, kita musti menonou le'nas, wo asalo mengéma-ngéma' im butul si casalé' i Casuruan.

⁷⁶ Wo ico é Yohanes, toyaangku, ico patuulen oka é tou nabi i Amang Kasuruan Si Rumangka-rangka', ampa'paan ko rumior oka mai wo si Casuruan en tumu'tul in até é tou en tumerima Sia.

⁷⁷ Ico maali mai in abar a sé tou i Casuruan tumambisa wosama' séra ro'na makailek ing kalowiran kumiit ing kaampungan ing kamesé-meséaan éra.

⁷⁸ Si Amang Kasuruanta itu lumoo-loor wo taupus. Sia mai lumowir icita tanuoka sendot i yéndo i mamoondo,

⁷⁹ en sumendot in até é tou sé menonoué' ang kariréimbengan wo sé tou menonoué' ang kaindé'an. Wo mai-Na oka akinen kita kumiit in lalan maangé asi katouan wuta ing kaeluran.”

⁸⁰ Makauré si Yohanes makawangkoo wo makaketero ka'i em paémanenna a si Amang Kasuruan wo em perina makalooro. An tutuwna imawangkoo, sia mangé mento' an tana' kapayasan, akar sia tumo'tolo maéma' in tawoienna an uner é tou Israel.