Галат 3 - Гирами Китаб

Хъугъували Аллагьдин ужʼвал хуру

¹ Галатлуйир, ахмакьар, шли ичв фагьум гъибикьну?! Узу учвуз Хабарнакан ктибтруган, учвуз ичв улариинди хачрак карснайи Месигь гъяркъну кӀури, хиял вуйизки!

² Учвхьан сабдикан гьерхуз ккунди азуз: учвуъ Гирами Рюгь, Къанун тамам гъапӀну кӀури, учӀвунчвуъ, даршиш, Ужувлан хабарнакан деебхьну, хъугъиган?

³ Учву гьадмукьан ахмакьар вунчвахъа, ккебгъруган – Рюгьнахъди ккебгъну, хъа ккудубкӀруган – адмийири чпикан ктагъдариинди ккудубкӀуз?!

⁴ Ясана, учвуз гъахьи ва учву апӀури гъахьи ляхнар, гьаци, ичӀи сес вуйинхъа? Хьуз мумкин дар!

⁵ Аллагьди учвуз Рюгь багъиш ва ичв арайиъ аьламатнан ляхнар, учву Къанундин къайдйир хъаъра кӀури, гъапӀну кӀурачва, даршиш, Гьадгъан хабарнакан деебхьну, учву хъугъиган?

⁶ Мисалназ, Ибрагьимдиз лигай. Думу «Аллагьдихъ хъугъру, ва Аллагьди думу, чан хъугъувализ дилигну, гьякь апӀуру».

⁷ Гьаци вуйиган, гъавриъ ахъай, Ибрагьимдин баяр фужар вуш – хъугърудар ву.

⁸ Гирами китабариъра, хъугъу халкьар Аллагьди гьякь апӀиди кӀури, улихьмиди дупнайи. Ибрагьимдиз, «Увлантина жугьуд дару халкьариз Аллагьдин ужʼвал хьибди», кӀури, Ужувлан хабарнакан сифте хабар гьадмугантӀан дебккнийи.

⁹ Гьаддиз Аллагьдихъ фужар хъугъруш, гьадрариз варидиз Ибрагьимдихъди сабси, чпин хъугъувализ дилигну, ужувлар хьиди.

¹⁰ Къанундихъ йирфар хъирчну, дидин аьдатар тамам апӀуз ккунидар агьнакк ккахъуз мумкин ву, гьаз гъапиш «Къанундин китабдиъ дибикӀнайиб вари, сабкьан гъидидипди, тамам дарапӀрур, агьнакк ккахъна» кӀури, дибикӀна.

¹¹ Хъа Къанундиинди Аллагьдин улихь гьич фужкӀара гьякь даршлуб гьаму гафариан ачухъ шула: «Чан хъугъувализ дилигну гьякь гъапӀуртӀан яшамиш хьидар».

¹² Къанундин хъугъувалихъди айиб гьич фукӀара адар. Дидиъ дупна: «Анжагъ му къайдйир вари тамам апӀруртӀан яшамиш хьидар».

¹³ Месигьди ухьу, Къанун тамам дарапӀруган, ухьʼин улубкьру агьнаккан ккадаъну. Дугъу Чав Къанундиъ улупнайи кьаза-балйир ухьу бадали Чаина гъадагъну, гьаз гъапиш гьамци дупна: «гьарикк ккерхнайир агьнакк ккахъна».

¹⁴ Ибрагьимдиз тувурза дупнайи ужʼвал Иса Месигьдилантина вари халкьариз хьпан бадали ва ихь хъугъувализ дилигну тувурза гъапи Рюгь ухьуз рукьбан бадали, Къанундиъ улупнайи кьаза-балйир Дугъу Чаина гъадагъну.

Къанун ва тувнайи гаф

¹⁵ Гъардшар, ихь гьар йигъандин уьмриан мисал хибдизачвуз: эгер адмийи дюз гъюруси васиятнан кагъаз дибикӀнаш, думу гьясбикк ккадрапӀуз вая дидик жараб капӀуз хьибдар. Ари гьамшваъра гьаци ву.

¹⁶ Ибрагьимдиз ва дугъан наслиз Аллагьди гаф тувнайи. Фикир тувай, фици дупнаш: «наслариз» дупнадар – мици, гизафдарикан улхураш, кӀуру, хъа, «яв наслиз» – мици сарикан улхруган кӀурайиб ву. Ари гьадму насил – Месигь ву.

¹⁷ Узуз гьамци пуз ккундузузки: юкьудваржна сумчӀур йислан арайиз гъафи Къанундихьан Аллагьди дебккнайи йикьрар арайиан адабгъуз шлуб дар ва дидиъ тувнайи гаф тамам дарапӀди гъибтуз хьибдар.

¹⁸ Эгер ирс Къанундилан асиллу вуйиш, думу тувнайи гафналан асиллу хьибдайи. Хъа Аллагьди, Чан гаф тувну, Ибрагьимдиз гьаму ирс тувна.

¹⁹ Дици вуйиган, Къанун гьаз ву? Думу, тахсрар артухъ хьувализ дилигну, гьадму гаф тувну гъюру «Насил» гъяйизкьан адабгънайиб вуйи. Къанун малайикариланмина ва ара сатӀи апӀрурин кюмекниинди дебккнайиб ву.

²⁰ Ара сатӀи апӀрур, аьлакьа йибтӀуз ккайи кьюб тереф айигантӀан шлур дар. Хъа Аллагь сартӀан дар, аьхир.

Мусайин Къанундин ляхин

²¹ Дици вуш, Къанун, Аллагьди тувнайи гафназ къаршу вуйинхъа? ИкибаштӀан, ваъ! Эгер адмийириз, уьмур тувуз шлу Къанун гъабхьнийиш, икибаштӀан, дурар гьякь апӀувал гьациб Къанундилан асиллу хьибдийи.

²² Аммаки Гирами китабари дюнʼяйиин алиб вари, Иса Месигьдихъ хъугъувалиланмина, хъугънайириз тувнайи гаф тамам апӀбан бадали, гунгьин гьюкмикк кка, кӀура.

²³ Хъугъувал ачмиш хьайиз Къанундин дустагъдиъ, хъугърувалин вахт гъяйиз, итнайхьа.

²⁴ Гьаци вуйиган, Къанун ухьуз, ихь хъугъувалиинди ухьу гьякь апӀбан бадали Месигьдихьна гъахру тербиячи вуйхьуз.

²⁵ Хъугъувалин вахт гъафиган, ухьу тербиячийин хилккан ккадаунхьу.

²⁶ Учву вари Месигь Исайихъ хъугърувалилантина Аллагьдин баяр вучва.

²⁷ Фицики, Месигьдик ктикьбан бадали штуан гъахьидар, учву Месигьдин гъаравликк ккачва.

²⁸ Сарун жугьдаринна жара миллетарин фаркьлувал имдар, лукӀранна азад вуйирин фаркьлувал имдар, жилижвуванна дишагьлийин фаркьлувал имдар. Гьаз гъапиш учву вари, Месигь Исайихъди саб вучва.

²⁹ Сарун учву Месигьдиндар вуш, Ибрагьимдин наслар вучва ва, гаф тувнайиси, ирс рубкьрудар вучва.