Bagabīji 13 - Bibilia Ilagano Lya Kale 2015

Būsaatu w'ikūnza lya mīlī

¹ Ū SEEBA ūng'wīla ū Musa gīkī,

² “Ūlū munhū ose ose wīta ibimbà nūūlū ūdīdīmūka būhele, nūūlū ūfuma ibalà ha mīlī gwakwe, īlo līdūgije kūbiza būsaatu w'ikūnza lya mīlī bo kūbatūlīla na biye, īkwigeleelwa enhwe kūlī ngabīji Alooni, nūūlū kūlī ūmò wa bitūnja bakwe a bagabīji.

³ Ū ngabīji akūbūlola chiza ū būsaatu ūbo būlī a ha mīlī gwakwe ū munhū ng'wenūyo; ū booya ūbo būlī a ha būsaatu wenekīlī ūlū būbiza wagalūkile kūbiza wape, nū būdito w'ibalà lyenīlo būloolecha gīkī būjile mu gatī, būūkīlanhya aho līgelelile ī likūnza lya mīlī gwakwe, ū wenūbo būlī būsaatu būbi w'ikūnza lya mīlī; adūgije kūbatūlīla na banhū bangī. Ū ngabīji ūlū ūmala ū kūnola, ūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisanja na banhū bangī.

⁴ Ī libalà lya ha mīlī gwakwe ūlū lyūbonekena gīkī ū būdito walyo būtingīlile ū ng'wikūnza, nū booya ūbo būlī a h'ibalà lyenīlo būtagalūkile kūbiza wape, ū ngabīji akūntūūla ū nsaatu ng'wenūyo h'ipandī lya iyene ūneka henaho shikū mpungatī.

⁵ “Ū mu lūshikū ū lwa mpungatī ū ngabīji akūūnola hangī ū munhū ng'wenūyo, ūlū ūbona gīkī ī libalà lītaalī kūgalūkīja, na lītaalī kūsambaala hose hose a ha mīlī gwakwe, akūneka a h'ipandī lya iyene henaho shikū mpungatī hangī.

⁶ Ū mu lūshikū lwa mpungatī ū ngabīji akūnola hangī, ī libalà ūlū lyūbiza lyanyaalile, lītūgūsambaalīlaga ū mīlī gwakwe, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atī na makoye; asīlūkile būhele dūhū ū wenūbo. Hūna ū munhū ng'wenūyo akūfula ī shizwalo shakwe ūbeela.

⁷ Alīyo ūlū ūmala kwiyoolecha kūlī ngabīji, na a banhū būwīlwa gīkī atī na makoye, hūna hangī ū būhele wenūbo wandya kūgūsambaalīla ū mīlī gwakwe, īkūng'wigeleelwa wize kwiyoolecha hangī ū kūlī ngabīji.

⁸ Nang'hwe ū ngabīji akūūnola hangī, ūlū ūbona gīkī ū būhele wagūsambaalīlile pyī ū mīlī gwakwe, akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo nsaatu, wigeleelilwe kūkomanyiwa. Alī na būsaatu w'ikūnza lya mīlī ūbo adūgije kūbatūlīla bangī.”

Kūwitegeleja būsaatu w'ikūnza lya mīlī

⁹ “Ū munhū ūlū ūpandīka būsaatu w'ikūnza lya mīlī, akwenhwa kūlī ngabīji.

¹⁰ Ū ngabīji ūlū ūnola hūna ūmona gīkī alī na būdīdīmūke būkuulīku a ha mīlī gwakwe, bookūbiza būsaatu ūlū būkuumiwa, hama būkwenhelejaga nū booya ūbo būlī henaho kūgalūka kūbiza wape,

¹¹ Ū wenūbo būsaatu w'ikūnza lya mīlī, būtī bo kūpīla. Na lūūlū ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na banhū bangī; atūntūūla na a h'ipandī lya iyene gīkī alolwe tame, nguno wamalaga kūmanika hape gīkī nsaatu.

¹² “Alīyo ū būdīdīmūke wenūbo ūlū būgūsambaalīla pyī ū mīlī, nang'hwe ū ngabīji ūbona gīkī ī likūnza lya mīlī gwakwe ū munhū ng'wenūyo lyabiza gīko pyī ī lyose, kwandīja kū ntwe kūshisha kū magūlū,

¹³ Ū ngabīji akūūnola chiza; ūlū ūbona gīkī ū būdīdīmūke wenūbo bogūsheekije pye gete ū mīlī, akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo ng'wela, nguno pyī ū mīlī gwakwe gwasanganīkīlile ū būkuulīku wenūbo; na lūūlū adūgije ū kwisangīja na a banhū a bangī.

¹⁴ Alīyo ūlū lyūmanika a ha mīlī gwakwe ibalà lya kūbiza isaatu ūlū lyūkuumiwa, akūbiza atigeleelilwe ū kwisangīja na a banhū a bangī.

¹⁵ Ū ngabīji akūlīlola ī libalà lyenīlo, hama akūbawīla a banhū gīkī atigeleelilwe kwisangīja na a banhū. Nguno ī libalà lyenīlo līlī isoso, alī na būsaatu ūbo adūgije kūtūlīla banhū bangī.

¹⁶ Gwike ī libalà lyenīlo ūlū lyūgalūka hangī lyūkuulīka, akūshoka ū kūlī ngabīji.

¹⁷ Ū ngabīji akūūnola chiza, ūlū ūmona gīkī a mabalà gaagalūkile gūbiza makuulīku, akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ūyo walī na mabalà wapīlile, akūbalwa gīkī wigeleelagwa kwisangīja na a banhū a bangī.

¹⁸ “Ūlū munhū alī n'ibute hose hose a ha mīlī gwakwe hūna lyūpīla,

¹⁹ alīyo aho lyalī ī libute lyenīlo wilonga ho būdīdīmūke būkuulīku, nūūlū ibalà lya būūpe būbalalūku, akwiza kūlī ngabīji.

²⁰ Ū ngabīji akūlīlola chiza ī libalà lyenīlo, ūlū lyoolecha gīkī ū būdīdīmūku walyo būjile mu gatī, kūkīla aho līgelelile ī likūnza lya mīlī gwakwe, nū booya ūbo būlī aho līlī wagalūkile ī langi būbiza wape, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na a banhū a bangī. Ū wenūbo būsaatu wa kwitūlīla, wilongile aho lyalī ibute.

²¹ Alīyo ū ngabīji ūlū ūnola hūna ūbona gīkī aho līlī ī libalà būtīīho booya wape, nūūlū lītajile mu gatī kūkīla aho līgelelile ikūnza, hama ūbona gīkī līlīīlīīla mu kūshila, a henaho ū ngabīji akūntūūla ū munhū ng'wenūyo h'ipandī lya iyene shikū mpungatī.

²² Ī libalà lyenīlo ūlū lyūmanika gīkī līlīgūsambaalīla ū mīlī, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na a banhū a bangī; alī na būsaatu wa kwitūlīla.

²³ Alīyo ī libalà ūlū lītūūgalūkaga, nīyo lītūūsambaalaga, ī lyenīlo ilanda lya kūfuma hibute dūhū. Ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atī na makoye.

²⁴ “Ūlū munhū ahubūkile hose hose ha mīlī gwakwe kūlwa kūpya moto, hūna a ha mīlī ūyo gūpile moto gwenūyo lilonga ibalà lya būūpe būbalalūku, nūūlū ikuulīku,

²⁵ Ū ngabīji akūlīlola chiza ī libalà lyenīlo; ūlū ūbona gīkī ū booya ūbo būlī aho līlī wagalūkile ī langi, wabizile wape, hama gīkī līlibīlile mu gatī kūtinda aho līgelelile ikūnza lya mīlī, ū wenūbo būsaatu wa kwitūlīla, wingīlile a hilonda lya moto. Ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na a banhū a bangī; būlī būsaatu w'ikūnza lya mīlī, ūbo būshikile kūbatūlīla na bangī.

²⁶ Alīyo ū ngabīji ūlū ūlīlola hūna ūbona gīkī būtīīho booya wape a h'ibalà lyenīlo, hama nīyo lītajile mu gatī kūtinda ūmo līlī ikūnza lya mīlī, nīyo līlīīja lyongeja kūpīla, ū ngabīji akūntūūla ū munhū ng'wenūyo h'ipandī lya iyene shikū mpungatī.

²⁷ Ū mu lūshikū lwa mpungtī ū ngabīji akūūnola hangī, ūlū ūbona gīkī ī libalà lyenīlo līlīgūsambaalīla ū mīlī, akūbawīla a banhū gīkī ū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na a banhū a bangī; ū būsaatu wakwe būlī wa kūtūlīla na bangī.

²⁸ Alīyo ī libalà lyenīlo ūlū lītagalūkile, hama lītagūsambaalīlile nū mīlī, nīyo lyūmanika gīkī līlīīja lyūgeeha, ū wenūbo būlī būbimbe dūhū kūlwa kūpya moto; na lūūlū ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī atī na makoye; ī lyenīlo līlī ilanda dūhū kūlwa kūpya moto.

²⁹ “Ūlū munhū ngosha nūūlū nkīma ūbonwa alī na būchūūbūke ha ntwe nūūlū ha shilezu,

³⁰ Ū ngabīji akūbūlola ū būchūūbūke wenūbo, ūlū ūbona gīkī būtagelelile ng'wikūnza dūhū, nū booya ūbo būzwile ho būlī na langi mbalalūku nīyo būlī nyabbūūpu, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na banhū bangī. Alī na gishe; ū wenūbo būsaatu wa kūtūlīla banhū, wa ha ntwe nūūlū ha shilezu.

³¹ Alīyo ū ngabīji ūlū ūbūlola ū būchūūbūke wenūbo ūbūbona gīkī būtajile mu gatī kūlīkīla ī likūnza lya mīlī, hama aho līlī būtīīho booya wapi, ū ngabīji akūntūūla ū munhū ng'wenūyo h'ipandī lya iyene shikū mpungatī.

³² A ha lūshikū lwa mpungatī, ū ngabīji akūbūlola chiza ū būchūūbūke wenūbo, ūlū ūbona gīkī ī līgishe lyenīlo lītaalī kūsambaalīla na mapandī gangī a ha mīlī, hama aho līlī būtīīho booya būbalalūku, nīyo līlī higūlya gūlya dūhū,

³³ Ū munhū ng'wenūyo akūmoogwa, hūūlekeelwa dūhū aho būlī ū būsaatu; hūna ū ngabīji akūntūūla hangī h'ipandī lya iyene shikū jingī mpungatī.

³⁴ A ha lūshikū lwa mpungatī, ū ngabīji akūlīlola ī līgishe lyenīlo, ūlū ūbona gīkī lītaalī kūsambaala hose hose ū mu mīlī, hama līlī higūlya gūlya dūhū, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī ū munhū ng'wenūyo atī na makoye. Gwike akūfula ī shizwalo shakwe, hū ūbiza ng'wela.

³⁵ Alīyo a banhū ūlū būmala kūwīlwa gīkī atī na makoye, hūna ī līgishe lyenīlo lyandya kūūgūsambaalīla ū mīlī,

³⁶ Ū ngabīji akūūnola hangī, ūlū ūbona gīkī ī līgishe lyagūsambaalīlile ū mīlī, hū kūhaya ū munhū ng'wenūyo atigeleelilwe kwisangīja na banhū bangī; ū ngabīji atī na nguno ya kūlola ūlū būlīho hoi booya būbalalūku nūūlū ndūhū.

³⁷ Gwike ū mu kabonele kakwe ū ngabīji ūlū ūbona gīkī ī līgishe lyenīlo lītagalūkīgije, hama na booya wapi wandije kūzwa hoi, hū kūhaya ī līgishe lyenīlo lyapīlile. Ū munhū ng'wenūyo atī na makoye, ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī alī ng'wela.

³⁸ “Ūlū munhū ngosha nūūlū nkīma alī na mabalà ha mīlī gwakwe ga būūku ūku,

³⁹ Ū ngabīji akūgalola chiza a mabalà genayo, ū būūku wago ūlū būbiza wa nyabalalūku, a genayo gang'wilongelile mabūhele dūhū, gatī na būbi; ū munhū ng'wenūyo atī na makoye.

⁴⁰ “Hama nūūlū munhū ūpalūka wanga, jūshila ī nzwīlī ū kū ntwe gwakwe, nang'hwe ū ng'wenūyo alī ng'wela.

⁴¹ Nūūlū ūbiza jahūlūlūkile ī nzwīlī ūpalūka wanga kwandīja kū būshu, nahene alī ng'wela dūhū.

⁴² Alīyo ūlū ligela ibbado ibalalūku a ha wanga nūūlū a ha būshū wakwe, ū wenūbo būsaatu wa kūdūla kūtūlīla na banhū bangī; wafumīlile ha wanga nūūlū ha būshū.

⁴³ Ū ngabīji akūūnola chiza, ī libbado lya būsaatu īlo līlī ha wanga nūūlū a ha būshū wakwe ūlū ūlībona gīkī līlī na būūpe būbalalūku, nīyo līlīboneka gītī ibimba īlo adūgije kūbatūlīla na bangī,

⁴⁴ numho nsaatu ū munhū ng'wenūyo, atigeleelilwe kwisangīja na banhū bangī; ū ngabīji akūbawīla a banhū gīkī shitigelile kwisangīja na banhū bangī, nguno ya būsaatu ūbo būlī ha ntwe gwakwe.

⁴⁵ “Na lūūlū, ū munhū ūyo alī na būsaatu wa gīko, ūbo adūgije kūbatūlīla banhū, akūzwala shizwalo shitandagūkile, nī nzwīlī jakwe jikala jisakaalile; hanuma akwikundīkīja ū kū būshū wakwe, kwandīja kū nindo kwika kū shilezu; hūna ūyūhamuka akūhayaga, ‘Nalī nsoso! Nalī nsoso’!

⁴⁶ Ū mu shikū jose ījo akūbiza nabo ū būsaatu wenūbo, akūbiza atigeleelilwe kwisangīja na a banhū a bangī; akwikala asūngūlilwe iyene gīko alī hanze ya ng'hambī.”

Būsoso mu shizwalo

⁴⁷ “Ūlū shizwalo shose shose shūsosohajiwa booba, ni shibizage sha booya wa ng'holo nūūlū sha kitaani,

⁴⁸ nūūlū shitambaala sha kitaani nūūlū sha booya wa ng'holo, nūūlū ng'wenda gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale nago gwa kitaani nūūlū gwa booya wa ng'holo; nūūlū ndīlī, nūūlū shikolo sha kūbeejiwa kūfuma mu ndīlī;

⁴⁹ Ū būsoso ūbo būlī mu shizwalo shenīsho nūūlū ū mu ndīlī yenīyo, nūūlū ū mu shitambaala shenīsho, nūūlū ū mu ng'wenda ūyo gūsumilwe chiza gwenūyo, nūūlū mu shikolo sha kūbeejiwa kūfuma mu ndīlī, ū būsoso wenūbo ūlū wikola na lūgogà lūnīlīzu, nūūlū gītī lūbuubu lūbalalūku, ū wenūbo booba. Ī shikolo shenīsho shitwalwe kūlī ngabīji shikalolwe.

⁵⁰ Ū ngabīji akūbūlola ū booba wenūbo, hūna ī shikolo īsho shilī na booba ūshitūūla h'ipandī lya iyene shikū mpungatī.

⁵¹ Ū mu lūshikū lwa mpungatī akūshilola, ū booba ūlū būūsangwa wasambaalile na kūngī ū mu shizwalo shenīsho, nūūlū ū mu shitambaala shenīsho, nūūlū mu ng'wenda ūyo gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale gwenūyo, nūūlū ū mu ndīlī yenīyo; ī shikolo shenīsho nūūlū shikabiza sha kūtūmamīlwa mu nīmo kī shilī shisoso, nguno shilī na booba ūbo būdūgije kūkenaagūla.

⁵² Na lūūlū, ū ngabīji akūshiponeja mu moto ī shizwalo shenīsho shijige, nūūlū ī shitambaala, pyī nūūlū ng'wenda gwa mbika yīngī ūyo gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale; ī shikolo shenīsho ni shibizage sha booya wa ng'holo nūūlū sha kitaani, nūūlū shibeegije kūfuma mu ndīlī, shose shose īsho shilī na būsoso wenūbo, shiigelile shipemve mu moto. Nguno ū booba wenūbo būlī na būdūla wa kūkenaagūla.

⁵³ “Alīyo ū ngabīji ūlū ūshilola hūna ūbona gīkī ū booba būtaalī ū kūsambaalīla na kūngī ū mu shizwalo shenīsho nūūlū ū mu shitambaala shenīsho, nūūlū mu ng'wenda ūyo gūsumilwe kasumīle ka būgaliili būtaale, nūūlū ū mu shikolo sha kūbeejiwa kūfuma mu ndīlī,

⁵⁴ akūlagīja gīkī ī shikolo shisoso shenīsho shifulwe. Hanuma akūshitūūla h'ipandī lya heeke shikū jingī mpungatī.

⁵⁵ Ī shikolo shisoso shenīsho ūlū shūūmala ū kūfulwa, ū ngabīji ūshilola, ūlū ūbona gīkī ū booba wenūbo būtaalī būlīho, nūūlū būkabiza būtongejaga kūkwīīla, nūūlū būbiza būlī ipandī līmò dūhū nūūlū kose kose, ī shikolo shenīsho shikūpemva mu moto, nguno shilī shisoso.

⁵⁶ Alīyo ī shikolo shenīsho ūlū shūmala kūfulwa hūna ū ngabīji ūshilola ūbona gīkī ū booba wageehaga, akūlītīna ī lipandī īlo līlī na booba ūlyīnja a ha shizwalo shenīsho, nūūlū a ha ndīlī yenīyo, nūūlū ha shitambaala shenīsho, nūūlū ha ng'wenda ūyo gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale.

⁵⁷ Alīyo ū būsoso wenūbo ūlū wilonga hangī a ha shizwalo shenīsho nūūlū a ha shitambaala shenīsho, nūūlū a ha ng'wenda ūyo gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale gwenūyo, nūūlū a ha shikolo sha ndīlī shenīsho; hū kūhaya ū būsoso wenūbo būlongeja ū kūkwīla, na lūūlū shose shose īsho shilī na booba shenīsho, shipembagi mu moto.

⁵⁸ Ī shizwalo nūūlū ī shitambaala, nūūlū ū ng'wenda ūyo gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale, nūūlū shikolo shose shose sha ndīlī īsho shamalaga kūfulwa shīngījiwa ū booba, īkwigeleelwa shifulwe hangī; hūna shikūbalwa gīkī shitī na būsoso.”

⁵⁹ Ī shenīshi h'ī shilagīlo īsho shiigelile kūding'wa, kūlwa mihayo ya būsoso wa kwenhelejiwa booba mu shizwalo sha booya wa ng'holo, nūūlū mu myenda ya kitaani, nūūlū mu shitambaala; pyī nūūlū mu ng'wenda gūsumilwe mu kashibanīje ka būgaliili būtaale, nūūlū ni shikolo shose shose sha ndīlī, ūlū yiigeleelwa shihayiwe gīkī shilī sheela nūūlū shitī sheela.