Luuk 1 - WƖA TENIŊ1 Mɩ-na Luuk nɛ ŋmʋnsɛ teniŋ deeŋ a pɩpɩ ŋ-na mɩ nandɔŋɔ Tɩafɩlos. Nɩaa yʋga a hɛ doluŋ a ŋmʋnsɛ wɩalɩŋ kala sɩ ŋaa la sɩɩŋ lɛ. 2 Ba ŋmʋnsɛ wɩalɩŋ kala nɩaa sɩ bʋla pɩla nɛ. Ba nɛ na wɩaa deemba kala a suomi bumbuŋ kala, a ma bʋl Wɩa niiŋ wɩaa a pɩpɩ nɩaa. 3 Mɩ kʋhɩaŋ, mɩ pɩa na wɩaa deemba kala nɛ woruŋ, a lɩɩ ba dɩ-suomuŋ. Mɩ na dɩ ʋ ŋaa wʋzɔŋ nɛ dɩ mɩ ŋmʋnsɛ wɩalɩŋ kala sɩ vɛŋ ŋɩɩ a pɩŋ. 4 Mɩ ŋmʋnsaa pɩŋ dɩ ŋ wuo jɩŋ arɩ wɩalɩŋ kala ba sɩ dagɩŋ ŋaa wʋtɩtɩɩba nɛ. Ba bʋl Jɔɔŋ Wɩa lɩɩ-fooro lʋlʋŋ wɩaa 5 Bʋa-la lɛ Hɛrɔd fa sɩ ŋaa Judiya tinteeŋ kuoro, dɩ baal kʋbala baa yɩrɛ Zɛkarɩya fa hɛ nɩmɛ a ŋaa Wɩɩsʋllɩ sɩpaalaaraa dɔŋɔ. Ba fa kɛŋ Wɩɩsʋllɩ sɩpaalaaraa kaa kpaa kpaa nɛ, Zɛkarɩya fa pɛ baal kʋbala ba sɩɩ yɩrɛ Abija nɩaa tʋɔŋ. Zɛkarɩya haala yɩrɩŋ nɛ Ɛlɩzabɛt. Ʋ ma fa ŋaa Arɔŋ doho nʋʋ nɛ. 6 Zɛkarɩya arɩ ʋ haala kala fa ŋaa tʋɔpʋl tɩmma nɛ. Ba faa to Wɩa niiriŋ arɩ ʋ wʋdagaa nɛ woruŋ a bɩ wʋcheeli kala kɛnɛ. 7 Ba fa bɩ bii kala lʋla, bɛɛ wɩaa Ɛlɩzabɛt fa ŋaa hapɩrɩ nɛ, ka ʋ dɩ ʋ bala Zɛkarɩya kala hɩɛsɛ. 8 Ŋɩɩ nɛ Zɛkarɩya arɩ ʋ tɩntɩnnɩ dɔsʋŋ tapʋlʋŋ yi dɩ ba tɩŋ tɩntɩŋŋaa, Wɩɩsʋllɩ sɩpaalaaraa sɩ vɛnɛɛ tɩŋ. 9 Ba tɩntɩŋŋaa lɛ, ba yie tɔnsɛ nɛ a lɩɩsɛ nɩɩ-la sɩ jaŋ jʋʋ Wɩa dɩɩ-bal-la a nyɩgɛ kʋsʋɔrʋsʋŋ. Ba tɔnsɛ a lɩɩsɛ Zɛkarɩya, ʋ jʋʋ Wɩa dɩɩ-bal-la. 10 Ʋ sɩ jʋʋ ŋɩɩ, bʋa-la yi dɩ ʋ nyɩgɛ kʋsʋɔrʋsʋŋ, ka nɩ-daŋ-la kala hɛ Wɩa dɩɩ-bal-la kaala lɛ a chʋchʋɔlɛ Wɩa. 11 Zɛkarɩya sɩ nyɩgɛ nyiniŋ ŋɩɩ, dɩ Wɩa tɩndaara kɔ ʋ teeŋ a chɩŋ koru-la sɛmɛ nadiiŋ. 12 Zɛkarɩya naʋ, fawʋllʋŋ kɛnʋ ʋ chichel. 13 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la bʋla pʋ, “Zɛkarɩya, sɩ́ leŋe dɩ fawʋllʋŋ kɛnɩŋ. Wɩalɩŋ ŋ sɩ sʋl Wɩa chɩchɛ, ʋ joŋo pɩŋ nɛ. Ŋ haala Ɛlɩzabɛt jaŋ lʋl baal. Ŋ jaŋ hɛ ʋ yɩrɩŋ Jɔɔŋ. 14 Ʋ jaŋ leŋ dɩ ŋ tʋɔŋ faasa tɔrɛ. Nɩ-daŋ ma tʋɔŋ jaŋ tɔrɛ ʋ lʋlʋŋ wɩaa. 15 Ʋ jaŋ ŋaa nɩbal La Tɩɩna teeŋ. Ʋ bɩ jaŋ nyʋnyʋa sɩ-duo kala. Ba jaŋ lʋlʋ, dɩ Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ hɛ ʋ lɛ woruŋ. 16 Ʋ jaŋ ŋaa dɩ Iziral tɩŋŋaa yʋgɛ a bɩrɩma to ba Tɩɩna Wɩa. 17 Ʋ jaŋ ŋaa Wɩa tɩntɩnnʋ a kɛŋ doluŋ arɩ Ɩlaaja fa sɩ kɛŋ doluŋ ŋɩɩ. (Ɩlaaja fa ŋaa Wɩa wʋlaabʋllʋ nɛ.) Ʋ jaŋ ŋaa dɩ biiriŋ arɩ ba nyɩmmaba kala mɩɩra sɩŋ. Ʋ jaŋ ŋaa dɩ nɩalɩŋ sɩ bɩ Wɩa niiŋ wɩaa ka to, dɩ ba bɩrɩmɛ a to tʋɔpʋl tɩŋŋaa wombiiŋ a leŋ dɩ nɩaa ŋaa siri a gbɛrɛ ba Tɩɩna.” 18 Ŋɩɩ nɛ Zɛkarɩya pɩɛsɛ Wɩa tɩndaarʋ-la, “Ɛɛ nɛ mɩ jaŋ ŋaa a jɩŋ dɩ wɩalɩŋ ŋ sɩ bʋla ŋaa wʋtɩtɩɩ nɛ? Mɩ ŋaa banɩhɩaŋ nɛ, mɩ haala ma hɩɛsɛ.” 19 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la bʋla pʋ, “Mɩ yɩrɩŋ nɛ Gebiral a hɔŋ Wɩa sɛmɛ. Ʋ nɛ tɩmmɛ dɩ mɩ kʋ bʋl wʋzɔmʋŋ deeŋ a pɩŋ. 20 Wɩalɩŋ mɩ sɩ bʋla pɩŋ jaŋ ŋaa, aŋ ka ŋ bɩ laa dii. Ŋɩɩ wɩaa ŋ bɩra bɩ wɩaa jaŋ wuo bʋl, see tapʋlɩɩ-la sɩ yie dɩ wɩaa deemba mɩ sɩ bʋla pɩŋ ŋaa.” 21 Bʋa-la lɛ dɩ nɩalɩŋ ka gbɛrɛ Zɛkarɩya kaala-la tʋɔŋ, ʋ kperiba wɩɩ-la sɩ tɩɩ ʋ didieni ŋɩɩ Wɩa dɩɩ-bal-la tʋɔŋ. 22 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la viiri, aŋ ka Zɛkarɩya kʋ lɩɩ kaala nɩalɩŋ teeŋ. Ʋ bɩ wɩaa wuo bʋla pɩba. Ŋɩɩ nɛ ʋ kɛŋ ʋ nɩsaa a bʋl wɩaa ba teeŋ. Ʋ sɩ bɩ wɩaa wuo bʋbʋl ŋɩɩ, ba jɩŋ arɩ ʋ na wɩaa a nagɛ duosoo tʋɔŋ nɛ Wɩa dɩɩ-bal-la tʋɔŋ. 23 Ŋɩɩ nɛ Zɛkarɩya tɩntɩŋŋaa tapʋlaa dɛrɛ Wɩa dɩɩ-bal-la lɛ. Ʋ mɩɩra mʋ ʋ dɩa. 24 Ʋ bɩ diene, ka ʋ haala Ɛlɩzabɛt kɛŋ luoruŋ. Ʋ sɩ kɛŋ luoruŋ ŋɩɩ, ʋ bɩ dɩa lɛ lɩa chɛnsɩŋ banɔŋ. 25 Ʋ bʋl, “Wɩa diene nɛ aŋ lɛɛlɛ pɛ mɩ lɛ ŋ-la. Ʋ tɔ mɩ hɩɩsɩŋ nɛ dʋnɩa lɛ.” Ba bʋl Yesu lʋlʋŋ wɩaa 26 Ɛlɩzabɛt sɩ kɛŋ luoruŋ ʋ chɛnsɩŋ balɩdʋ lɛ, Wɩa bɩra tɩŋ ʋ tɩndaara Gebiral dɩ ʋ mʋ Galilii tinteeŋ taŋ kʋbala baa yɩrɛ Nazarɛt. 27 Ʋ tɩmʋ dɩ ʋ kɛŋ tɩndaarɩŋ mʋ pɩ hatolo kʋbala ha sɩ bɩ baal jɩŋ baa yɩrɛ Mɛɛrɩ. Ʋ faa chɛ dɩ ʋ jaa baal kʋbala nɛ baa yɩrɛ Josɛf. Josɛf fa ŋaa kuoro Devit doho nʋʋ nɛ. 28 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la kɔ ʋ teeŋ a chʋɔlʋ aŋ bʋla pʋ, “Wɩa cho ŋ wɩaa nɛ a pɛ ŋ lɛ woruŋ.” 29 Mɛɛrɩ sɩ nɩɩ wɩalɩŋ Wɩa tɩndaarʋ-la sɩ bʋla pʋ, fawʋllʋŋ kɛnʋ. Ʋ kɛŋ wɩalɩŋ ʋ sɩ bʋla bʋbʋɔŋ bɩbɩɩnɛ. 30 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la bʋla pʋ, “Mɛɛrɩ, Wɩa cho ŋ wɩaa, sɩ́ leŋe dɩ fawʋllʋŋ kɛnɩŋ. 31 Ŋ jaŋ kɛŋ luoruŋ a lʋl hambolibie, a hɛ ʋ yɩrɩŋ Yesu. 32 Ʋ jaŋ ŋaa nɩbal. Ba jaŋ kɛnʋ yɩrɛ Wɩɩ-balɩŋ Bie. Wɩa jaŋ ŋaa dɩ ʋ dii kuoruŋ arɩ ʋ naabalɩma Devit fa sɩ dii kuoruŋ ŋɩɩ. 33 Ʋ jaŋ dii kuoruŋ Jekɔb doho nɩaa tʋɔŋ a kaa mʋ wuu. Ʋ kuoruŋ bɩ jaŋ dɛrɛ da.” 34 Ŋɩɩ nɛ Mɛɛrɩ bʋla pɩ Wɩa tɩndaarʋ-la, “Mɩ ha bɩ baal jɩŋ. Ɛɛ nɛ saa wɩɩŋ deeŋ jaŋ wuo ŋaa?” 35 Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la bʋla pʋ, “Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ jaŋ kʋ hɛ ŋ lɛ. Ŋ jaŋ kɛŋ luoruŋ Wɩa doluŋ lɛ. Ŋɩɩ wɩaa bile jaŋ ŋaa tʋɔpʋl Tɩɩna. Ba kɛnʋ yɩyɩrɛ Wɩa Bie. 36 Na ŋ naambie Ɛlɩzabɛt sɩ hɩɛsa ŋɩɩ. Ba sɩ ʋ bɩ bii wuo lʋl, aŋ ka ʋ kɛŋ luoruŋ ʋ chɛnsɩŋ balɩdʋ nɛ ŋ-la. 37 Wɩɩkala bɩ Wɩa wuo kperi.” 38 Ŋɩɩ nɛ Mɛɛrɩ bʋla pʋ, “Mɩ ŋaa Wɩa tɩntɩnnʋ nɛ. Leŋ dɩ wɩalɩŋ ŋ sɩ bʋla pɩmɛ ŋaa.” Ŋɩɩ nɛ Wɩa tɩndaarʋ-la taʋ aŋ viiri. Mɛɛrɩ mʋ chʋɔlɛ Ɛlɩzabɛt 39 Ŋɩɩ nɛ Mɛɛrɩ sii lɩma lɩma a mʋ dɩ ʋ chʋɔlɛ Ɛlɩzabɛt ʋ jaŋ lɛ. Ʋ fa hɛ Judiya tinteeŋ lɛ nɛ, lee-la peelee sɩ yʋga. 40 Ʋ sɩ yi nɩmɛ, ʋ mʋ jʋʋ Zɛkarɩya dɩa a mʋ chʋɔlɛ ʋ haala Ɛlɩzabɛt. 41 Ʋ laa Mɛɛrɩ chʋɔlaa. Ʋ sɩ laa ŋɩɩ, bile sɩ hɛ ʋ luoruŋ lɛ sii bɩrɩmɛ. Ŋɩɩ nɛ Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ kʋ hɛ Ɛlɩzabɛt lɛ woruŋ. 42 Ʋ faasa bʋla pɩ Mɛɛrɩ, “Wɩa pɛ ŋ lɛ nɛ a kɩɩ haalaa kala. Wɩa jaŋ pɛ bile ŋ sɩ jaŋ lʋl lɛ. 43 Mɩ ma nɛ kʋbɛɛ, Wɩa Bie naaŋ kɔ dɩ ʋ chʋɔlɛmɛ? 44 Mɩ sɩ laa ŋ chʋɔlaa ŋɩɩ, bile sɩ hɛ mɩ luoruŋ lɛ tʋɔŋ ma tɔrɛ, ʋ sii fɩfɩl. 45 Ŋ ma laa dii arɩ wɩalɩŋ Wɩa sɩ bʋla pɩŋ jaŋ ŋaa wʋtɩtɩɩba. Ŋɩɩ wɩaa ŋ tʋɔŋ jaŋ tɔrɛ.” Mɛɛrɩ dɛnnɛ Wɩa 46 Ŋɩɩ nɛ Mɛɛrɩ bʋl, “Mɩ tʋɔŋ tɔrɔ nɛ, mɩ dɩdɛnnɛ Wɩa. 47 Wɩa nɛ ŋaa mɩ Laataara, ŋɩɩ nɛ tɩɩ mɩ jʋjʋɔsɛ. 48 Mɩ ŋaa ʋ tɩntɩnnɩ-bii nɛ, ʋ liisi mɩ wɩaa. A lɩɩ lɛɛlɛ a kaa mʋ, nʋʋkala jaŋ kɛmmɛ yɩyɩrɛ tʋɔtɔrɛ tɩɩna. 49 Wɩa ŋaa Wɩɩ-bal nɛ a ŋaa wʋkpuŋkperisiŋ mɩ lɛ. Ʋ nɛ tʋɔpʋl Tɩɩna. 50 Ʋʋ fá nɩalɩŋ kala sɩɩ fáʋ nenige nɛ, doho-na kala lɛ. 51 Ʋ kɛŋ ʋ naduo-la kaa tɩɛnɛ a ŋmoo babiibalaa a ŋaa ba wɩaa kala pugi. 52 Ʋ kiri nɩbalaa ba kuoru kpasɩnɩŋ nyuŋ nɛ aŋ leŋ nɩalɩŋ sɩ kɛŋ ba tɩtɩa muuri hɔŋ. 53 Ʋ joŋ kʋzɔŋŋɔɔ a pɩ summoo nɛ aŋ kiri nɩalɩŋ sɩ kɛŋ kɩaa ba kɛŋ nahɩllɩŋ mɩɩrɛ. 54 Ʋ fa bil niiŋ nɛ a pɩ la naabalɩmaba dɩ ʋ jaŋ pɛ ʋ tɩntɩnnaa Iziral tɩŋŋaa lɛ. Wɩɩ-la ʋ fa sɩ bʋla kʋ ŋaa wʋtɩtɩɩ. Ʋ pɛ ba lɛ. 55 Ʋ fa fá Abɩraham nenige nɛ. Ʋ saa jaŋ fá ʋ doho nɩaa kala ma nenige a kaa mʋ wuu.” 56 Mɛɛrɩ sɩ bʋl wɩalɩŋ dɛrɛ, ʋ hɔŋ Ɛlɩzabɛt teeŋ a yi chɛnsɩŋ batori nɛ, aŋ-na mɩɩra mʋ dɩa. Ba lʋl Jɔɔŋ, Wɩa lɩɩ-fooru-la 57 Ŋɩɩ nɛ Ɛlɩzabɛt lʋlʋŋ yi. Ʋ lʋl hambolibie. 58 Ʋ sɩ lʋl ŋɩɩ, ʋ pɛ-jʋʋraa arɩ ʋ naambiiriŋ nɩɩ ŋɩɩ Wɩa sɩ fá ʋ nenige. Ba tʋɔŋ kala tɔrɛ, ba jʋjʋɔsɛ. 59 Bile sɩ yi tapʋlaa chori a magɛ dɩ ba keri ʋ peniŋ aŋ hɛ ʋ yɩrɩŋ, ba faa chɛ dɩ ba joŋ ʋ nyɩmma Zɛkarɩya yɩrɩŋ nɛ hɛ pʋ. 60 Ŋɩɩ nɛ ʋ naaŋ vɩa aŋ bʋl dɩ ba hɛ Jɔɔŋ pʋ. 61 Nɩhɩasɩ-la bʋla pʋ arɩ ba bɩ naambii kala kɛnɛ ʋ yɩrɩŋ dii Jɔɔŋ. 62 Ŋɩɩ nɛ ba kɛŋ nɩsaa bʋl wɩaa ʋ nyɩmma teeŋ a pɩɛsʋ dɩ yɩrɩ bɛɛ nɛ ʋʋ chɛ dɩ ʋ hɛ pʋ. 63 Zɛkarɩya ŋaa ba kɛŋ daa-bori-bie kaa kɔ dɩ ʋ ŋmʋnsɛ bile yɩrɩŋ a pɩba. Ba joŋo pʋ. Ʋ ŋmʋnsɛ daa-boro-la lɛ dɩ bile yɩrɩŋ nɛ Jɔɔŋ. Ba sɩ karɩma na bile yɩrɩŋ, ʋ ŋaaba wʋkpuŋkpere. 64 Zɛkarɩya sɩ ŋaa ŋɩɩ dɛrɛ, ʋ niiŋ suri ʋ bɩra suomi a bʋbʋl wɩaa a dɩdɛnnɛ Wɩa. 65 Nɩalɩŋ fa sɩ hɛ nɩmɛ a na wɩɩ-la sɩ ŋaa, fawʋllʋŋ kɛmba. Ba kɛŋ wɩɩ-la lɩɩ a bʋla gaarɛ Judiya tinteeŋ sɛmɛ-na kala, lee-la peelee sɩ yʋga. 66 Nɩalɩŋ kala sɩ nɩɩ ŋɩɩ, ba kɛŋ wɩɩ-la bɩbɩɩnɛ ba tʋɔŋ lɛ aa bʋl, “Bie deeŋ saa jaŋ ŋaa kʋbɛɛ nɛ?” Ba na arɩ Wɩa doluŋ hɛ ʋ lɛ nɛ. Zɛkarɩya bʋl wɩaa Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ doluŋ lɛ 67 Ŋɩɩ nɛ Wɩa Dɩŋ-zɔmʋŋ kʋ hɛ Zɛkarɩya lɛ ʋ bʋl wɩaa Wɩa doluŋ lɛ, ʋ sɩ, 68 “Má leŋ dɩ la dɛnnɛ La Tɩɩna Iziral tɩŋŋaa Wɩa. Ʋ kɔ dɩ ʋ pɛ ʋ nɩaa lɛ nɛ a laaba ta. 69 Ʋ lɩɩsɛ nɩduo nɛ pɩla dɩ ʋ kʋ laala ta. Ʋ lɩɩ Devit doho nɩaa tʋɔŋ nɛ. 70 Faafaa kala nɛ Wɩa to ʋ wʋlaabʋllaa lɛ, a bʋla pɩla 71 arɩ ʋ jaŋ laala ta la dʋndɔŋŋɔɔ arɩ nɩalɩŋ kala sɩ bɛrɛla nɩsɩŋ lɛ. 72 Ʋ bʋla arɩ ʋ jaŋ fá la doho nɩaa nenige, a liise yi nii-zɔŋ-la ʋ sɩ bile ʋ dɩ la naabalɩmaba pɛgɛ. 73-74 Ʋ fa bʋla pɩ la naabalɩma Abɩraham a ŋmɩɛsɛ arɩ ʋ jaŋ laala ta la dʋndɔŋŋɔɔ nɩsɩŋ lɛ a pɩla wombiiŋ dɩ la kɛŋ nyuduoŋ a tɩma pʋ. 75 Ŋɩɩ lɛ nɛ la jaŋ to a ŋaa nɩa sɩ bɩ disiniŋ kɛnɛ, a kɛŋ tʋɔpʋla ʋ teeŋ la mɩɩsɩŋ kala lɛ.” 76 Zɛkarɩya sɩ bʋl wɩaa deemba dɛrɛ, ʋ bʋl wɩaa a tɩgɛ ʋ bie ma lɛ, “Ŋ-na mɩ bii, ŋ jaŋ ŋaa Wɩɩ-balɩŋ wʋlaabʋllʋ. Ŋ jaŋ laa La Tɩɩna-la sɩ jaŋ kɔ sɩpaaŋ a wasɛ wombiiŋ bil ʋ lɛ. 77 Ŋ jaŋ bʋla pɩ nɩalɩŋ sɩ ŋaa siri dɩ ba tou, dɩ Wɩa jaŋ joŋ ba wʋbɔŋŋɔɔ chɛba aŋ laaba ta. 78 Wɩa kɛŋ zile aŋ fɩfá nɩaa nenige. Ʋ jaŋ laala ta a leŋ dɩ la hɔŋ pʋlʋmʋŋ tʋɔŋ. 79 Pʋlʋŋ-la jaŋ lɩɩ Wɩa-jaŋ a pɔsɛ hɛ nɩalɩŋ kala sɩ hɔŋ birimiŋ tʋɔŋ a faa chɛ dɩ ba sʋʋ. Ʋ jaŋ dagɛla wombii-la sɩ kɛŋ yarɩfɩɛlaa dɩ la to.” 80 Ŋɩɩ nɛ bile sii waa a hɛ yaraa a kɛŋ doluŋ arɩ wʋjɩmɩŋ. Ʋ mʋ hɛ tintee-hɩlɩŋ tʋɔŋ a mʋ yi tapʋlɩɩ-la ʋ sɩ kɛŋ ʋ tɩtɩa kaa kʋ lɩɩ dagɛ Iziral tɩŋŋaa. |
©Ghana Institute of Linguistics Literacy and Bible Translation 1984, 2014
Wycliffe Bible Translators, Inc.