Timəə dí-pɛn 28 - LAWA A BOO SONBORE

Lawa nə n lɛ kɔ ka yii-nyɛɛ mɛn nɛ

¹ Bɛ̀ ká ma bɔlɔ si, ma bɛ́ gɔn waa ǹ boon mɛnɛn tumaa koe ka la pelo, bɛ̀ ká n yiri koa bɛn li ká kɔ ǹ lɛ, kaa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ á re ka siɛ lon, a ka koa kanaa a tɔrɔn tumaa mìi la.

² Bɛ̀ ká kaa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ bɔlɔ si sonbore, a bɛ́ re bǐɛ̃ mɛn tumaa zɛnɛɛ ka nɛ, bɛn man ka kɛn nɛ:

³ Á re kaa wɔ bǐɛ̃ koe piɛ, á re kaa wɔ bǐɛ̃ koe don.

⁴ Á re ka gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ nɛnyaanan mɔnɛɛ, a kaa bɔ don bǐɛ̃ kɔ. Á re kaa diin mɔnɛɛ, kaa sèren ne, ka kaa bòen ne.

⁵ Á re barka diɛ kaa kɛsɛn laanka kaa dɔǹɔn ganaa.

⁶ Á re kaa soo-kion bǐɛ̃ koe, a kaa wɔ kion bǐɛ̃ kɔ.

⁷ Bɛ̀ kaa zɔ́ɔn nə́ yoo ka gialaa, Dɛnaa Lawa á re toɛ ka boo ǹ la. Bɛ̀ ǹ nə́ kɔ zii goon lɛ ǹ nə́ daa ka gialaa, ǹ tá re sasawɛɛ ǹ zii sɔbaa saa, ǹ nə́ baa sii ka nyɛɛnɛ.

⁸ Dɛnaa Lawa á re toɛ màn-bii yɛ kaa dɔǹɔn nɛ, ka bɛ́ re n gɔn diɛ dí mɛn tumaa ganaa, á re barka diɛ bɛ ganaa. Kaa Lawa, Dɛnaa Lawa din bɛ́ gána mɛn lɛ koe ka la, á re barka diɛ ka ganaa walan.

⁹ Bɛ̀ ká kaa Lawa, Dɛnaa Lawa a gɔn waa ǹ boon kɛn tamaa, bɛ̀ ká kɔ a dùũ siin lɛ, á re ka boe a ka koa a din wɔn lɛa, ka a bɛ́ á n liɛ ka-n lɔn.

¹⁰ Tɔrɔn mɛnɛn bɛ́ gána lɛ nɛ, ǹ tumaa á re doɛ̃, mà ka n Dɛnaa Lawa wɔn lɛa, ǹ tá re nyɛ́ɛ biɛ ka nɛ.

¹¹ Dɛnaa Lawa nə n lɛ kɔ ka digolon la mà á re bǎã mɛn lɛ koe ka la, á re yii-nyɛɛ koe ka la bɛa gána lɛ nɛ: á re toɛ ka gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ nɛnyaanan nə mɔnaa taãn-taãnɛ, kaa tɔɔn nɛ, ka ka bɛ́ màn mɛn yii kaa tán dí gɔ́ɔ̃ nɛ.

¹² Dɛnaa Lawa á re a lon sonbore kɛ lɛ buĩ ka nɛ, a la mu gisĩ kaa gána lɛ la a kɔnpɛ ka a biikoo ne, a barka da kaa nya ǹ dí tumaa ganaa. Kasɛn man die giɔ̀mɔ diɛ tɔrɔ kɔsɔn ganaa, ka dininmaan ba re giɔ̀mɔ siɛ tɔrɔ kɔsɔn lon wa.

¹³ Dɛnaa Lawa n die ka diɛ nyɛɛnɛ, a re ka toɛ kio wa. Ka n die woe nyɛɛn miɛ̃ duduu, ka a wusii ka kio-n wa. Sɛnɛ, ma bɛ́ kaa Lawa, Dɛnaa Lawa a gɔn waa ǹ boo mɛnɛn lɛn koe ka la pelo, yǎa ka bɛn lɛn sii, ka ǹ tamaɛ, ka koe ǹ lɛ.

¹⁴ Ma bɛ́ n gɔn wɛɛ ka nɛ ka boon mɛnɛn tumaa-n pelo, ka nyan kanaa ka n bɔ bɛn kio, ka wo gusin hinlaa gɔsɛ, ka kiɛ̃ lawa kɔsɔn kio, mà ka n dí nyɛɛ bɛn man wa.

Lɛn baraa bii boo

¹⁵ Sɛnɛ, bɛ̀ ka n too kɔ kaa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ lon wa, ma bɛ́ a gɔn waa ǹ boon laanka a landa boon mɛnɛn tumaa pii ka-n pelo, bɛ̀ ka n yiri koa bɛn li ká kɔ ǹ lɛ wa, bɔ̀n da ǹ siin mɛnɛn bɛ́ re ka yii, bɛn man ka kɛn nɛ:

¹⁶ Kaa wɔ a re bǐɛ̃ koe piɛ wa, kaa wɔ a re bǐɛ̃ koe don wa.

¹⁷ Ka a re kɛsɛn laanka dɔǹɔn piɛ̃ yii wa.

¹⁸ Ka gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ nɛnyaanan wɔ a re bǐɛ̃ koe wa, kaa tán dí a re ka gɔn sii wa, kaa diin ni, kaa sèren ne ka kaa bòen ne, bɛn kɔn ba re mɔnɛɛ wa.

¹⁹ Kaa soo-kion ba re bǐɛ̃ koe wa, kaa wɔ-kion ba re bǐɛ̃ koe wa.

²⁰ Ka bɛ́ re n gɔn diɛ dí woo dí ganaa mà ka n nyɛɛ, Dɛnaa Lawa á re bɔ̀n diɛ ka ganaa bɛ gɔ́ɔ̃ nɛ, a nyɛ́ɛ laanka gɔ́ɔ̃-bii da ka ganaa, yǎa ka giɛ̃ lenlen ka nyɛɛ bǎã goon ne, kaa sii baraa kɛ taman yii ká zɛnaa. A giala, ka n ká tii.

²¹ Ka bɛ́ re we gána mɛn lɛ nɛ ka si ka baa kaa wɔ lɛa, Dɛnaa Lawa á re toɛ piɛ̃ busu kaka ka kũ walan, a ka dɛ a ka nya.

²² Dɛnaa Lawa á re gɔ̀nɔn-wɛ̃ diɛ ka ganaa, a ka là paparɛ, ka pɛrɛ. Á re lɛ̀ gere koe kaa mànan ganaa, a gìa da ǹ ganaa, ka doloka nɛ. Bɛn man die goɛ̃ ka gialaa, yǎa ka papaɛ̃.

²³ Labara mɛn bɛ́ ka mìi la, bɛ á re laɛ ka ganaa ka zan bɛ́ lɔn, tán mɛn bɛ́ ka giulun, bɛ á re laɛ ka ganaa ka fɔlɔ bɛ́ lɔn.

²⁴ Dɛnaa Lawa á re nyɔɔsɔ laanka gusuũ biɛ kaa gána lɛ wɔ lɛa, bɛ̀ a bɛ gisĩ ka la. Bɛn tá re n toɛ lon bɛ̀ ǹ gisĩ ka la, yǎa ka giɛ̃ ka nyɛɛ.

²⁵ Dɛnaa Lawa á re toɛ kaa zɔ́ɔn nə boo ka la. Ka á re soe ka kɔ zii goon lɛ ka wo ǹ gialaa. Sɛnɛ, ka á re sasawɛɛ ka zii sɔbaa saa, bɛ̀ ka ń baa sii ǹ nyɛɛnɛ. Sii mɛn bɛ́ re ka yii, bɛ á re nyɛ́ɛ diɛ kanaa minin tumaa ganaa.

²⁶ Ka gere á re kaa gána a don mànan laanka bàanan wɔ biɛ, min dɔ ná a re yii a ǹ loo wa.

²⁷ Dɛnaa Lawa á re boreen kiɛ ka ganaa, ka Ezipti minin kɛn wɔ bɛ́ lɔn, baayɛrɛ nɛ, gɔ̀nɔn kakaɛ̃ nɛ ka kɔǹ-gɛ̀ nɛ, nya ǹ gɔn ná a ba ǹ la wa.

²⁸ Dɛnaa Lawa á re gàãn kiɛ ka ganaa, a ka yii tã, a ka yiri lɔlɔkɔn.

²⁹ Ka á re n gòã tatalaɛ zii li penleen tiɛɛ̃n ka yii tere-a wɔ bɛ́ lɔn, sɛnɛ, ka a re zii yii wa. Kaa nya ǹ dí kɔn ba re bǐɛ̃ koe wa. Maǹ die goɛ̃ mɛnɛɛ ka la miɛ̃ duduu bɛ̀ ǹ ka gɔn mànan si ka la, min dɔ ná a re yii a n dɔ ka lɛ wa.

³⁰ Ta kaa min mɛn na á san bɔ, min kɔsɔ n die kuĩ a waa nɛ. Ta kaa min mɛn na á kion dɔ, min kɔsɔ n die giɛ̃ a nɛ. Ta kaa min mɛn na á *rezɛ̃ da wuru bɔ, haalɛ a nɛ bibinaa din, a re niɛ wa.

³¹ Ǹ tá re kaa diin dii ka dinin yii ni, sɛnɛ, a siĩ a re we ka lɛ-n wa. Ǹ tá re kaa dundunun fore ka dinin yii ni ǹ wo ǹ ne, ǹ nə́ ǹ ba re n bɔyɛɛ ǹ da kaa piɛ doo wa. Kaa zɔ́ɔn tá re kaa sèren sii ka la, sɛnɛ, min ba re yii a n dɔ ka lɛ wa.

³² Tɔrɔ kɔsɔn tá re kaa nɛgiĩn laanka kaa nɛlɔn kuĩ ǹ wo ǹ ne bɛ̀rɛn lɛa, ka dinin yii ni. Bɛ̀ lɛ̀ waa lɔn ka á re n yii diɛ ǹ bɔyaa a da piɛ la ka nɔmaa, ka a re boe la ka sii kɔn zɛnaa wa.

³³ Ka bɛ́ re màn mɛn yii kaa tán-kɔsiɛ gɔ́ɔ̃ nɛ, ka bɛ́ re nɔmiɛ̃ ka tɔn màn mɛn tumaa yɛ, tɔrɔn mɛnɛn bɛ́ ka a ǹ doɛ̃ wa, bɛn tá re bɛ bii. Maǹ die goɛ̃ mɛnɛɛ ka la miɛ̃, bɛ̀ ǹ bɔ ka yii ni.

³⁴ Bɛa siin kɛn lɛn yɛ á re gàãn yui ka li.

³⁵ Dɛnaa Lawa á re toɛ boree babaraan nə bɔ ka musin laanka ka gisin ganaa, nya ǹ gɔn ná a ba la wa. Bɛ lɛ á re n diɛ ka gɔ̀nɔn tumaa la, a saa ka gòã lasan ganaa, a wo ka baãbii yaa.

³⁶ Ka dinin ni, ka ka kii mɛn lɛ bɔ ká koa ka mìi la, Dɛnaa Lawa á re ka diɛ tɔrɔ kɔsɔn gána nɛ, tɔrɔn mɛnɛn bɛ́ ka laanka ka digolon nə ǹ dɔ̃ wa. Walan kəni, dìn mɛnɛn bɛ́, ǹ nə́ ǹ zɛnaa ka gɔn nɛ, ka kɔlɔ nɛ, ka á re bɛn guguru koe.

³⁷ Dɛnaa Lawa bɛ́ re woe ka nɛ tɔrɔ kɔsɔn mɛnɛn tumaa bii, bɛn tá re n kaãbiɛ kaa sii ganaa, ǹ suusu da ka ganaa, ǹ ka da yaa lɛa.

³⁸ Ka á re màn tɔrɔ gigiã diɛ wuru-n, sɛnɛ, ka a re màn taãn kuri a-n wa. A giala, bisinin man die a tumaa ziziɛ̃.

³⁹ Ka á re rezɛ̃ da zumi ka ga a walan, sɛnɛ, ka n ka a re a duvɛ̃ mii wa. Ka a re a nɛ din niɛ ka da-n piɛ wa, a giala, nyuunun man die a tumaa soɛ̃.

⁴⁰ *Olivie dan tá re goɛ̃ kaa gána lɛ paǹ tumaa ganaa, sɛnɛ, ka a re a nyɔɔ yii ka lɔ ka ganaa wa. A giala, kaa olivie dan nɛ á re kiɛ burun.

⁴¹ Ka á re nɛgiĩn laanka nɛlɔn yii, sɛnɛ, ǹ ba re kaa wɔ biɛ wa. A giala, ǹ tá re woe bɛ̀rɛbaa ǹ bǎã nɛ.

⁴² Kaa da din tumaa, màn woo màn tá boe kaa tán la, bisinin tá re bɛ sii ǹ nə n kɔ lɛ.

⁴³ Gùlin mɛnɛn bɛ́ re goɛ̃ ka bii, màn nə die miɛ̃ bɛn pàã li miɛ̃ duduu. Sɛnɛ, ka dininmaan kɛn, màn nə die n boe ka pàã lɛ miɛ̃ duduu.

⁴⁴ Ǹsɛn man die giɔ̀mɔ diɛ kasɛn ganaa kəni, kasɛn ba re boe la ka màn kɔn a giɔ̀mɔ da ǹsɛn ganaa wa. Maǹ die goɛ̃ ka nyɛɛnɛ, kasɛn man die goɛ̃ ǹ kio.

⁴⁵ Bɛa bɔ̀n gigiã kɛ lɛ tumaa n die n yui ka la, a goã ka kio miɛ̃ yǎa a doe ka ganaa a wɛɛ ka la. A giala, ka n ká kaa Lawa, Dɛnaa Lawa bɔlɔ tii: A gɔn waa ǹ boon laanka landa boon mɛnɛn lɛn kɔ ka la, ka kɔ bɛn lɛ wa.

⁴⁶ Bɛ n die ka yii sii lɛa, a kaãbaa da ka dinin laanka kaa nɛnyaanan ganaa yǎa duduu.

⁴⁷ Ka bɛ́ re goɛ̃ kiɛ̃ nɛ ǹ mɛn waáraa, bɛ̀ ka dí nya kaa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ n bɛa waáraa ka nyɛnyɛɛ laanka foo sonbore-n wa,

⁴⁸ Dɛnaa Lawa bɛ́ re zɔ́ɔn mɛnɛn diɛ ka la, ka á re dí nyɛɛ bɛn nɛ ka bòo ne, ka mu boro ne, ka ka tontoro ne, mán kɔn ná a ka gɔn wa. A n die nɔmaa gole diɛ ka mìi ni yǎa a ka dii.

⁴⁹ Dɛnaa Lawa á re tɔrɔ kɔsɔn diɛ, ǹ bɔ bǎã sɔsɔɔ nɛ kanaa lɛ dàn ganaa ǹ da ka gialaa. Ka a bɛa tɔrɔn lɛn dinin bɔlɔ miɛ̃ wa. Maǹ die die ka gialaa, ka giogialatã-a wɔ bɛ́ lɔn.

⁵⁰ Tɔrɔ yɔrɔ babaraan manɛ, ǹ ba min gole guguru koe wa, ǹ ba nɛnyaan makara doɛ̃ wa.

⁵¹ Ǹ tá re kaa tɔɔn kuĩ ǹ nə ǹ si ka la, ka kaa tán-kɔsiɛ mànan nɛ, yǎa bòo ka dii. Kaa *belee ne, kaa duvɛ̃ nɛ, kaa nyɔɔ nɛ, haalɛ kaa diin nɛn, sère nɛn nɛ ka bòe nɛn nɛ, ǹ ba re bɛ kɔn toɛ wa. Maǹ die nɔmiɛ̃ ǹ ka papaã.

⁵² Ǹ tá re die ka lɛnpɛnɛ kaa kiwin lɛn tumaa nɛ. Kaa kungun sasa dadaran kɛn kaa kiwin lɛn lɛnpɛnɛ, ka foo bɛ́ doa nɛ ǹ mɛnɛn lɛn ganaa, yǎa bɛn nə kiɛ kaa gána lɛ nɛ. Kaa Lawa, Dɛnaa Lawa gána mɛn lɛ kɔ ka la, ǹ tá re die koe kaa gána lɛ tumu lɛ, ǹ kaa kiwin kɛn tumaa lɛnpɛnɛ.

⁵³ Kaa zɔ́ɔn lɛn da kɔ ka lɛ lɛ gɔ́ɔ̃ nɛ, ǹ bɛ́ re nɔmaa mɛn diɛ ka mìi ni, bɛ lɛ n die ka kiɛ kaa nɛnyaanan sɔ̃ ganaa. Kaa Lawa, Dɛnaa Lawa nɛgiĩn laanka nɛlɔn mɛnɛn kɔ ka la, ka n die bɛn lɛn soɛ̃.

⁵⁴ Ka bii, giĩ mɛn bɛ́ min sonbore lɛa a n makara doɛ̃, bɛ n die n yii baraa boe a din dɔɔ̃nɔn li, a din gòã li ǹ lɔ nɛ ka a din a nɛgiĩn mɛnɛn nə́ ke á ǹ koa.

⁵⁵ A n die bɛ zɛnɛɛ, màn mɛn bɛ́ toɛ, a baran ǹ kɔn gɔ ka a nɛgiĩn lɛn siĩ-n wa. A giala, kaa zɔ́ɔn lɛn bɛ́ re die koe ka lɛ ke, ǹ bɛ́ re nɔmaa mɛn diɛ ka mìi ni, màn kɔn din ba re yii ka bii bɛa biikoo lɛ li wa.

⁵⁶ Ka bii, lɔ mɛn bɛ́, bɛ̀ á tɔ we ka a goã baran mɛ tán wa, min sonbore lɛa a n makara doɛ̃, bɛ dɔ á re n yii baraa boe a din a wɔ ǹ zuũ li, a nɛgiĩ laanka a nɛlɔ nɛ.

⁵⁷ A giala, màn kɔn bɛ́ a banban, a nɛ mɛn yɛ sisia, ka yisi mɛn dɔ kaa á n bɔ a ganaa, a dinsɔɔ̃ n giɛ li a bɛ lɛ sɔ̃ ka durii ni, nɔmaa lɛ taman yii, kaa zɔ́ɔn lɛn nə nɔmaa mɛn da ka mìi ni, bɛ̀ ǹ bɛ́ ǹ nə́ daa kɔ kaa kiwin lɛn lɛ.

⁵⁸ Dí-pɛn boon mɛnɛn tumaa bɛ́ kiɛ̃-n sɛ́wɔ kɛ nɛ, bɛ̀ ka yiri bɔ bɛn li ká kɔ ǹ lɛ wa, tɔ mɛn lɛ á ke gugurubaa ná a nɛ á n nyɛ́ɛ dɔ diɛ, "kaa Lawa, Dɛnaa Lawa" lɛ, bɛ̀ ka nyɛ́ɛ baa bɛ-n wa,

⁵⁹ busun mɛnɛn bɛ́ tɔ ba ǹ la wa, á re bɛn kiɛ ka dinin laanka kaa nɛnyaanan ganaa, busu dadaran lɛa kaka, babaraa ǹ nə́ ǹ ba nyɛɛ wa.

⁶⁰ Ka goã nyɛ́ɛ biɛ busun mɛnɛn lɛn manɛ Ezipti gána nɛ, a n die bɛn lɛn kiɛ ka ganaa, ǹ ka dɛ.

⁶¹ Haalɛ busun mɛnɛn tumaa laanka dɔlɔ mɛn tumaa dɔ din nə́ ke ǹ boo ná a kiɛ̃-n dí-pɛn sɛ́wɔ kɛ-n wa, Dɛnaa Lawa á re bɛ tumaa diɛ ka mìi ni, yǎa ka giɛ̃ ka nyɛɛ lenlen.

⁶² A laanɛ ka á mɔnaa nɛ ka lon a leeren bɛ́ lɔn, bɛ̀ ká kaa Lawa, Dɛnaa Lawa bɔlɔ tii, kaa min mɛnɛn bɛ́ goɛ̃, ǹ ba re tɛ koe wa.

⁶³ A bɛ́ na á kɔɔ̃n kɔ Dɛnaa Lawa din ganaa á bǐɛ̃ zɛnaa ka nɛ, á ka mɔnaa lɔn ke, a n die kɔɔ̃n koe a ganaa miɛ̃ dɔn, a ka dɛ a ka nya lenlen. Ka bɛ́ re we gána mɛn lɛ nɛ ka si ka baa kaa wɔ lɛa, á re ka wɛɛ ka saɛ, a ka bɔ bɛ nɛ.

⁶⁴ Dɛnaa Lawa á re ka pɛsɛ̃ tɔrɔ kɔsɔn bii kanaa paǹ tumaa nɛ. Ka á re lawa kɔsɔn guguru koe walan, ka dinin laanka ka digolon bɛ́ ka lawan mɛnɛn dɔ̃ wa: Maǹ gɔn laanka kɔlɔ lɛa.

⁶⁵ Bɛa tɔrɔn kɛn lɛn bii, ka a re là nyantoro yii wa, ka a re gòã da ǹ bǎã din yii wa. Dɛnaa Lawa á re gɔ́ɔ̃-bii diɛ ka ganaa walan, ka foo biɛ na laanka nyin-soo ne.

⁶⁶ Kaa yiikoonaabaa lɛ á re goɛ̃ doron ka yɔrɔ-a, ka a re n foo doɛ a ganaa doo wa. Penleen laanka tèlò ne, ka gɔ̀nɔn tá re bìn diɛ nyɛ́ɛ gɔn.

⁶⁷ Sii mɛn bɛ́ re n zɛnɛɛ, bɛ̀ ká bɛ yɛ ka yii ni, nyɛ́ɛ á re ka kuĩ. Bɛ̀ lɛ̀ waa, ka á re pii mà wasa n die miɛ̃ biĩ kəni? Bɛ̀ wasa mɛ, ka á re pii mà lɛ̀ n die wɛɛ biĩ kəni?

⁶⁸ A laanɛ má pɛ ka nɛ máa ka yii á re wusii a mɛ Ezipti gána kɛ ganaa doo duduu wa, Dɛnaa Lawa á re wusii a wo ka nɛ walan ka mu la ǹ goo ne. Walan kəni, kaa giĩn laanka kaa lɔn tá re n dinin siɛ̃ kaa zɔ́ɔn lɛn la bɛ̀rɛn lɛa. Sɛnɛ, min na a re yii a ka pii wa.

Muizu a boo giala nyɔmiɛ̃ ( 28.69—34.12 )

⁶⁹ Dɛnaa Lawa nə n gɔn waa Muizu ni, mà a lɛ kɔ kɔn la mɛn doa kɔn ka Izirayeli minin ni, Moabu gána nɛ, bɛ lɛ a boon man ka kɛn nɛ, á ǹ ti lɛ kɔ kɔn la kɛ ganaa, á goã á doa kɔn-a ǹ nɛ Orɛbu kele la.