Kiin1 8 - LAWA A BOO SONBORE

Lɛ kɔ kɔn la ǹ goo lɛ a da Lawa a kion

¹ Bɛa biikoo li, kii Salomɔn Izirayeli tɔrɔn min golen lɛ sɔkɔn ka ǹ nyɛɛnaandɛnan laanka ǹ kɛdɛnan nɛ, a din li Zeruzalɛmu, màn mɛn bɛ́ toɛ ǹ Dɛnaa Lawa a *lɛ kɔ kɔn la ǹ goo lɛ saa ǹ bɔ "Davida a kiwi", kiwi mɛn lɛ á ke ǹ tá bíi *Siɔn.

² Izirayeli minin tumaa nə́ n lɛ sɔkɔn kii Salomɔn li, *Etaanimu mui ni, mui mɛn lɛ á ke lɛ̀ a mui a sɔbaabaa ǹ wɔ lɛa.

³ Izirayeli a min golen tumaa bɛ́ ǹ nə́ dɔ, Lawa a wúlu-bɔlen lɛn nə́ goo lɛ saa ǹ nə́ woo ne.

⁴ *Levii tɔrɔn lɛn laanka Lawa a wúlu-bɔlen lɛn nə́ lɛ kɔ kɔn la ǹ goo kɛ saa, kun ka kɔn yɛ ka Lawa nɛ ǹ kion kɛ dɔ nɛ Lawa a màn *yoreenən kɛn nɛ a gɔ́ɔ̃ nɛ.

⁵ Izirayeli a zaman mɛn tumaa goã á n sɔkɔn Salomɔn li, bɛn nə́ goã ǹ tan kun ni goo lɛ yɔrɔ-a, ǹ nə́ wúlu bɔ ka tɔɔ bisinin laanka tɔɔ dadaran nɛ. Min nə goã boe la a tá tɔɔn lɛn nimii doɛ̃ a n lɛ dɔ̃ wa, ǹ mɔnaabaa gɔn.

⁶ Lawa a wúlu-bɔlen nə́ wɔ ka lɛ kɔ kɔn la ǹ goo lɛ nɛ Lawa a kion, ǹ nə́ da a bǎã nɛ, bǎã sonbore sonbore kɛ nɛ. Maǹ nə́ da lon màn yiikoonaa nyínin lɛn nyàan giulun.

⁷ Lon màn yiikoonaan lɛn nyàan lɛ na á goã boe ne, goo koa ǹ bǎã lɛ mìi la, ń giɛ ǹ tá n koe goo lɛ laanka a saa ǹ bàlàn lɛ.

⁸ A saa ǹ bàlàn lɛn man nə́ goã sɔsɔrɔ a tɔ-a. Kion lɛ a gɔ́ɔ̃ gole mɛn bɛ́ n na n tɔn dɔ bǎã sonbore sonbore kɛ nɛ, min nə́ goã boe la a n toa bɛ gɔ́ɔ̃ nɛ a ǹ lɛwɔn yɛ. Sɛnɛ a ba boe la a n toa kanaa a ǹ yɛ wa. Bɛa bàlàn lɛn tan a da kaa pelo lɛ.

⁹ Màn kɔn nə goã goo lɛ gɔ́ɔ̃-n wa, bɛ̀ á n bɔ kɔlɔ-sɛlɛɛ paa kɛ lɛ nɛ Muizu goã á ǹ kaa a nɛ Orɛbu, bɛ̀ Dɛnaa Lawa bɛ́ á lɛ-kɔ wɔ Izirayeli minin lɛn la ǹ soo Ezipti gána-n waáraa.

¹⁰ Lawa a wúlu-bɔlen lɛn bɛ́ ǹ nə́ soo, ǹ nə́ n bɔ bǎã sonbore lɛ nɛ, tɛmaa bara Dɛnaa Lawa a kion lɛ pã.

¹¹ Lawa a wúlu-bɔlen lɛn nə goã boe la ǹ tá giɛ̃ kion lɛ nɛ, ǹ tá ǹ dí nyɛɛ wa, tɛmaa bara lɛ taman yii. A giala Dɛnaa Lawa a gugurubaa na á goã a ná a kion lɛ pã.

¹² Salomɔn tɔ́n pɛ: «Dɛnaa Lawa na á pɛ mà asɛ n die giɛ̃ wɔlɔ tì biribiri li.

¹³ Sɛnɛ masɛ giã ǹ kion dɔ a wɔ lɛa turuu ni, màn mɛn bɛ́ toɛ a giã bɛ lɛ nɛ miɛ̃ yǎa duduu.»

Salomɔn boo mɛn da Lawa a kion lɛ a kɔ Lawa la paǹ li

¹⁴ Izirayeli zaman lɛ tumaa na á goã golee-n lon. Kii Salomɔn lɛ tɔ́n nə n yɔrɔ bɔyaa, á barka da zaman lɛ yii ganaa.

¹⁵ Á n toa: – Maa barka tá Izirayeli a Lawa, Dɛnaa Lawa ganaa! A goã á n lɛ kɔ ma di Davida la ka sii mɛn nɛ, a din na á bɛ lɛ pã. A na á goã á pɛ-n kɛnɛn:

¹⁶ «Ma maa zaman Izirayeli minin lɛn waa má soo ǹ ne Ezipti gána nɛ ǹ mɛn pinaa, a kũ bɛa pinaa kɛ lɛ ganaa, ma kiwi kɔn bɔ Izirayeli tɔrɔn kiwin bii, ma maa kion dɔ walan ń giɛ ma tɔ á goɛ̃ la wa. Sɛnɛ man má Davida bɔ, màn mɛn bɛ́ toɛ a maa zaman Izirayeli lɛ a kii baa.»

¹⁷ Ma di Davida goã á da a foo ne, mà a n die kion doe Izirayeli a Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ tɔ la.

¹⁸ Sɛnɛ Dɛnaa Lawa na á pɛ ma di Davida lɛ nɛ: «Ń bɛ́ ń da n foo ne, mà ma n die kion doe n masɛ tɔ da la, ń ná a giala yɛ.

¹⁹ Sɛnɛ nsɛ bie re bɛa kion lɛ doe wa. Ń gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ nɛ n die kion lɛ doe ma tɔ la.

²⁰ Salomɔn pɛ doo: Dɛnaa Lawa boo mɛn da, a ná a lɛ pã. Má ma di Davida a bǎã saa kiibaa lɛ la ka Dɛnaa Lawa goã á da lɔn. Má kion kɛ dɔ Izirayeli a Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ tɔ la.

²¹ Má bǎã bɔ kion lɛ nɛ, goo lɛ a da ǹ bǎã lɛa. Dɛnaa Lawa a lɛ kɔ kɔn la ǹ boon man bɛa goo lɛ nɛ. A na á lɛ kɔ kɔn la wɔ ka wɔ digolon ne ǹ soo Ezipti gána-n biikoo lɛ li.»

Salomɔn nə Dɛnaa Lawa nyankoe

²² Salomɔn golee Dɛnaa Lawa a *wúlu bɔ ǹ bǎã lɛ nyɛɛnɛ, Izirayeli zaman lɛ tumaa yɔrɔ-a, á n gɔnɔn goa, á ǹ dia lon á pɛ:

²³ – Izirayeli a Lawa, Dɛnaa Lawa, lon laanka tán la, lawa kɔn banban ka Nsɛ bɛ lɔn wa! Lɛ kɔ kɔnla laanka kɔn narɛ mɛn bɛ́ n laanka n zaman lɛ bii, ń bɛ tamaa. N dí-nyalin mɛnɛn bɛ́ tɔ we n yɔrɔ-a ka ǹ foo din tumaa nɛ, ma n bǐɛ̃ koe bɛn ganaa.

²⁴ Má di Davida lɛ, n dí-nyali lɛa, n lɛ-kɔn mɛnɛn wɔ bɛ nɛ, ń nə́ ǹ lɛ pã. N goã n màn mɛn pɛ ka n lɛ nɛ, ń bɛ lɛ pã ka n pàã nɛ ka yii bɛ́ a ganaa lɔn pelo.

²⁵ Sisia kəni, Izirayeli a Lawa, Dɛnaa Lawa, ma di Davida lɛ, n dí-nyali lɛa, n goã ń boo mɛn da bɛ nɛ, a lɛ pã, ka n bɛ́ ń pɛ lɔn, mà bɛ̀ a nɛnyaanan lɛn tɔ wɔ ǹ gɔn pepere kɔ nsɛ yɔrɔ-a ka a din tɔ wɔ lɔn n yɔrɔ-a, mà a din a min ba re nyaabiɛ duduu Izirayeli a kiibaa lɛ la wa.

²⁶ Kanna kəni, Izirayeli a Lawa, masɛ di Davida lɛ, n dí-nyali lɛa, n boo mɛn da bɛ nɛ, bǐɛ̃ kɔ n bɛ lɛ pã!

²⁷ Lawa á die boe la sonbore a tán baa a giã bǎã lɛa? Lon lɛ din laanka a golebaa nɛ, bɛ ba a giã ǹ bǎã boe wa, n tɔn kion kɛ pɛ má dɔ!

²⁸ Sɛnɛ Dɛnaa Lawa, maa Lawa, n bɔyaa n nə n yɔrɔ dia masɛ la, n too kɔ maa nyankɔ laanka maa gòã kũ ganaa. N dí-nyali lɛ bɛ́ n lɛ mɛn dii pelo ma nə n nyankoe, n too kɔ bɛ ganaa.

²⁹ N yii die a goã kɛa kion kɛ lɛ la penleen laanka tèlò ne, bǎã mɛn lɛ á ke ń bɔ n nə n tɔ da la. Kanna kəni, n too kɔ maa nyankɔ li kion kɛ nɛ.

³⁰ N too kɔ, bɛ̀ n dí-nyali laanka, n din a zaman Izirayeli minin lɛn nə́ n yɔrɔ dia kion lɛ la wɔ n nyankɔ, n toa n giã ǹ bǎã-n lon n nə n too kɔ wɔsɛn lon, n wɔ zɛ̀rɛn toa wɔ nɛ.

³¹ Bɛ̀ ka min na á wɔ ǹ miã lon, yǎa ǹ laa a ganaa mà a n liɛ kion kɛ nɛ, wúlu bɔ ǹ bǎã kɛ yɔrɔ-a,

³² n toa lon, n nə n too kɔ-a n nə n dí-nyalin lɛn waa kɔn. Min mɛn zɛ̀rɛ bɛ́ nɛ, n dɔlɔ da bɛa dɛnaa lɛ mìi ni a zɛ̀rɛ lɛa saraa lɛa. Zɛ̀rɛ bɛ́ a ba min mɛn ganaa wa, n sonbore pɛ n da bɛ lon, min tumaa dɔ̃ mà sonbore tá a lon.

³³ Bɛ̀ n zaman, Izirayeli tɔrɔn lɛn zɔ́ɔn nə́ boo ǹ la, n din bɔlɔ-tii taman yii, bɛ̀ ǹ nə́ wusoo ka ǹ kio ne, ǹ nə́ daa n ganaa, ǹ nə́ n tɔ guguru kɔ, ǹ nə́ n nyankɔ, ǹ nə́ gòã-kũ da n ganaa kion kɛ nɛ,

³⁴ n toa lon n nə ǹ lɛ si, n nə n zaman Izirayeli tɔrɔn lɛn sii baraan toa ǹ nɛ. N goã ń tán mɛn kɔ wɔ digolon la, n wusoo n da ǹ nɛ walan.

³⁵ Ta lon lɛ na á n tã, la ná a ba kiɛ wa, n zaman lɛ a bɔlɔ-tii taman yii, bɛ̀ ǹ nə́ n yɔrɔ dia bɛa kion bǎã kɛ lɛ la, ǹ nə́ n tɔ guguru kɔ, ǹ nə́ ǹ gɔ́ɔ̃ dɔn bii ka ǹ sii baraan nɛ n din a nɔmaa da ǹ mìi-n taman yii,

³⁶ n toa lon, n nə ǹ lɛ si, n nə n dí-nyalin laanka n zaman Izirayeli minin sii baraan toa ǹ nɛ. Ǹ doamaa bɛ́ nɛ ǹ kɔ zii sonbore mɛn lɛ, ǹ kaa bɛ la. La kaa gána lɛ nɛ, gána mɛn lɛ bɛ́ ń kɔ n zaman lɛ la kíɛ̃ lɛa.

³⁷ Ta bòo n gána lɛ nɛ, ta piɛ̃ busu ni, ta già nɛ, ta doloka nɛ, ta bisinin manɛ, ta gána lɛ a zɔ́ɔn man na a kiwi tamaa wolen kũ, ta bɔ̀n sii mɛn nɛ, ta busu mɛn nɛ,

³⁸ ta n zaman Izirayeli minin kɛn goon mɛn a nyankɔ lɛ din nə lɔn, bɛ̀ ǹ gogoonmaa ná a din a fuu dɔ̃, yǎa ǹ nə́ ǹ gɔnɔn lɛ bɔ ǹ nə́ ǹ dia kion kɛ lɛ la,

³⁹ n too kɔ ǹ lon kəni n giã ǹ bǎã lɛ-n lon. Ǹ zɛ̀rɛn toa ǹ nɛ, n nə n dɔ ǹ lɛ, n nə ǹ saraa a kɔnpɛ ka ǹ zɛnaa ǹ sii tumaa nɛ. A giala, n din nə ǹ taasiɛ doɛ̃. Sonbore, n dinsɔɔ̃ n minbuiin nɛ tumaa a taasiɛ doɛ̃.

⁴⁰ A zɛnaa miɛ̃ màn mɛn bɛ́ toɛ, Izirayeli minin lɛn nə nyɛ́ɛ baa n nɛ biikoo yii li, a ǹ toa tán kɛ la, n din kɔ wɔsɛn digolon la.

^41-42 Ta tii mɛn nə boe gána sɔsɔɔ nɛ, ǹ dɛnaa ná a ba n zaman Izirayeli minin kɛn goon lɛa wa, a giala tɔrɔ kɔsɔn tá re n tɔ gole kɛ miɛ̃, ka n sii dadaran kɛn nɛ, ń zɛnaa n zaman lɛ nɛ, bɛ̀ bɛa tii lɛ daa n nyankɔ kion kɛ nɛ,

⁴³ a bɛ́ re màn mɛn tumaa nyankoe n la, n too kɔ a lon n giã ǹ bǎã lɛ nɛ, n bɛ kɔ la. Màn mɛn bɛ́ toɛ kanaa a tɔrɔn tumaa dɔ̃, ǹ nə n guguru kɔ, ka n zaman Izirayeli minin bɛ́ zɛnɛɛ lɔn. Ka bɛ dɔ nɛ, ǹ dɔ̃ mà kion ke masɛ dɔ, mà n din tɔ n la.

⁴⁴ Ta man nə́ n zaman lɛ yɔrɔ dia zii mɛn li, ǹ nə́ woo zia da ǹ zɔ́ɔn ganaa, bɛ̀ ǹ nə́ Dɛnaa Lawa nyankɔ, ǹ nə́ n yɔrɔ dia n kiwi yii gɔgoɛ̃ wole kɛ la, ka kion kɛ nɛ ma dɔ n tɔ la,

⁴⁵ n die n nə n toa lon n nə n too kɔ ǹ nyankɔ laanka ǹ gòã-kũ ganaa, n nə n dɔ ǹ lɛ.

⁴⁶ Ta Izirayeli minin lɛn man nə́ sã n ganaa, a giala min kɔn banban mà bɛ na a ba siɛ̃ wa, ta n foo na á yoo ǹ li, ń nə́ ǹ wɔ ǹ zɔ́ɔn gɔn, bɛn nə́ boo ǹ la ǹ nə́ ǹ baa bɛ̀rɛn lɛa, ǹ nə́ woo ǹ ne ǹ gána nɛ, ta gána lɛ á sɔsɔɔ hinlaa ta a sɔsɔɔ wa,

⁴⁷ bɛ̀ ǹ nə́ n toa bɛa gána kɛ lɛ nɛ, ǹ bɛ̀rɛbaa gɔ́ɔ̃ nɛ, ǹ nə́ n taasɛ, ǹ nə́ n gɔ́ɔ̃ dɔn bii, ǹ nə́ gòã-kũ da n ganaa ǹ nə́ pɛ: «Wɔ sii baraa zɛnaa, wɔ baraabaa zɛnaa, wɔ n zɛ̀rɛdɛnan lɛa,»

⁴⁸ ǹ wo ǹ ne bɛ̀rɛbaa nɛ gána mɛn nɛ, bɛ̀ ǹ nə́ n toa walan nɛ, ǹ nə́ wusoo ǹ nə́ daa n ganaa ka ǹ foo din tumaa laanka ǹ telenboeen din tumaa nɛ, ǹ gána mɛn lɛ bɛ́ ń kɔ ǹ digolon la, kiwi mɛn dɔ bɛ́, ń ná a yii gɔgɔ́ɔ̃, kion mɛn bɛ́ masɛ dɔ, n tɔ la, bɛ̀ ǹ nə́ n nyankɔ, ǹ yɔrɔ n dia-n bɛn la,

⁴⁹ n toa lon n giã ǹ bǎã lɛ nɛ, n nə n too kɔ ǹ nyankɔ laanka ǹ gòã-kũ li, n nə n dɔ ǹ lɛ.

⁵⁰ N zaman mɛn lɛ á ke ǹ nə́ sã ǹ nə́ wɔ n lon, bɛn sã toa ǹ nɛ. Ǹ gòãn dii ǹ siin mɛnɛn tumaa zɛnaa, bɛn toa ǹ nɛ. Ǹ bɛ́ min mɛnɛn gɔn bɛ̀rɛn lɛa, a toa ǹ makara bɛn kũ, ǹ makara bɔ ǹ ganaa.

⁵¹ A giala maǹ nə n din a zaman lɛa, n din a kíɛ̃ nɛ ǹ nɛ, ǹ dinin lɛn manɛ, ń nə́ ǹ waa Ezipti gána nɛ ń soo ǹ ne, ń nə́ ǹ bɔ fuu gole bii.

⁵² N too die a goã n dí-nyali lɛ laanka n zaman Izirayeli minin lɛn gòã-kũ li. Bɛ̀ ǹ nə́ n nyankɔ ka màn woo màn nɛ, a kɔ ǹ la.

⁵³ A giala, Dɛnaa Lawa, n din ni ń nə́ ǹ yii gɔgɔɔ̃ kanaa tɔrɔn tumaa bii ń nə́ ǹ baa n kíɛ̃ lɛa ka n goã ń nə́ n dí-nyali Muizu da a pɛ ganaa lɔn, bɛ̀ a bɛ́ á wɔsɛn digolon lɛn waa á soo ǹ ne Ezipti gána nɛ.

Salomɔn nə Dɛnaa Lawa nyankoe mà a goã kun ka a zaman lɛ nɛ

⁵⁴ Salomɔn bɛ́ á bɛa siin kɛn lɛn tumaa nyankɔ Dɛnaa Lawa lon, á gòã-kũ da a ganaa á nya ǹ mɛn waáraa, á yoo á n bɔ tán Dɛnaa Lawa a wúlu bɔ ǹ bǎã lɛ yɔrɔ-a. A na á goã a musi lɛn la tán wúlu bɔ ǹ bǎã lɛ nɛ, a gɔnɔn nə́ dia-n lon.

⁵⁵ A bɛ́ á yoo, á golee lon, á n lɛn saa lon á barka da Izirayeli zaman lɛ tumaa ganaa á pɛ:

⁵⁶ «Barka tá Dɛnaa Lawa ganaa asɛ mɛn bɛ́ á susu ǹ bǎã kɔ a zaman Izirayeli minin la á kɔnpɛ ka a da ǹ boo nɛ. A na a dí-nyali Muizu da boo sonbore mɛn diɛ ganaa, bɛ kɔn nə goã mà a lɛ ná a pã wa.

⁵⁷ Wɔa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ die a goã kun ka wɔ nɛ ka a goã kun ka wɔ digolon ne lɔn. A baran n gɔn bɔ wɔ ganaa wa, a baran wɔ toa walan duduu wa.

⁵⁸ A die a wɔa taasiɛ bɔyaa a dia a din la màn mɛn bɛ́ toɛ wɔ kɔ a dùũ siin tumaa lɛ, wɔ a gɔn waa ǹ boon kɛn tamaa ka a landa boon kɛn laanka a sii yɔrɔ bɔ ǹ boon kɛn nɛ, a ǹ mɛnɛn lɛn kɔ wɔ digolon la.

⁵⁹ Ma gòã-kũ da Dɛnaa Lawa ganaa siin mɛnɛn lɛn lɛa bɛn die ǹ goã wɔa Lawa, Dɛnaa Lawa lɛ yiri ni, penleen laanka tèlò-n, màn mɛn bɛ́ toɛ, a n dɔ a dí-nyali lɛ laanka a din a zaman Izirayeli minin lɛn lɛ, a kɔnpɛ ka ǹ babaraa a laadoo siin ni.

⁶⁰ Bɛ á re toɛ kanaa tɔrɔn tumaa dɔ̃, mà Dɛnaa Lawa lɛ n Lawa lɛa, mà kɔsɔ bie a tan wa.

⁶¹ Ka kaa taasiɛ toa bǎã goon ne wɔa Dɛnaa Lawa, wɔa Lawa wɔ paǹ li, màn mɛn bɛ́ toɛ ka tɔ wɔ a kɔnpɛ ka a landa boon kɛn nɛ, ka a gɔn waa ǹ boon kɛn tamaa ká ka bɛ́ zɛnɛɛ lɔn pelo.»

Lawa a kion lɛ a kɔ Lawa la ǹ zɔ́n

⁶² Kii Salomɔn nɛ, kun ka Izirayeli minin tumaa nɛ, ǹ nə́ wúlu bɔ Dɛnaa Lawa yɔrɔ-a.

⁶³ A na á zɔ́ɔ da Lawa nɛ ǹ wúlu bɔ ka tɔɔ dadara duu fuəwenpaa nɛ (22 000) ka tɔɔ bisin duu paabiɛ ka fuə (120 000) ne. Ka bɛa yɔrɔ kɛ lɛ nɛ, kii lɛ laanka Izirayeli minin tumaa Dɛnaa Lawa a kion lɛ kɔ Lawa la.

⁶⁴ Bɛa pinaa kɛ lɛ dɔ nɛ, bǎã mɛn lɛ bɛ́ Dɛnaa Lawa a kion lɛ nyɛɛnɛ, a sumu fúlu bii, kii Salomɔn bɛ dɔ yoreen kɔ wúlu bɔ ǹ bǎã lɛa. Bɛa bǎã lɛ nɛ á wúlu mànan tã a nɛ, á wúlu mànan kɔ Lawa la, ka zɔ́ɔ da Lawa nɛ ǹ wúlu mànan nyɔɔ nɛ; a na á bɛ zɛnaa miɛ̃ a giala wúlu bɔ ǹ bǎã mɛn goã zan lɛa Dɛnaa Lawa yɔrɔ-a, bɛ́ goã kiɛɛrɛ á la yii ni, *wúlu màn tiɛ̃n lɛn laanka Lawa gɔ ǹ mànan lɛn ganaa ka zɔ́ɔ da Lawa nɛ ǹ wúlu mànan lɛn nyɔɔ nɛ.

⁶⁵ Salomɔn laanka Izirayeli minin tumaa bɛa zɔ́n lɛ zɛnaa kun bɛa biikoo lɛ li. Ǹ nə́ goã zaman gole lɛa, ǹ nə́ bɔ gána lɛ paǹ tumaa ganaa, ǹ nə́ daa n sɔkɔn. A n siɛ Lebo-Amaati kiwi ganaa, gɔsɛ a lɛ̀gɔn la a da Ezipti a lɛ̀ giala gɔn la tà kɛ yaa, gusin a lɛ̀gɔn la. Ǹ nə́ zɔ́n lɛ zɛnaa Dɛnaa Lawa yɔrɔ-a lɛawaa fúlusii: Lɛawaa sɔbaa bɔrɔ bɛ kio doo lɛawaa sɔbaa.

⁶⁶ A lɛawaa kiwisibaa ǹ wɔ pinaa, Salomɔn nə́ n gɔn bɔ zaman lɛ ganaa ǹ nə́ woo piɛ. Ǹ nə́ fòo da kii lɛ nɛ, ǹ nə́ tɔ́n woo ǹ giã ǹ bǎãn nɛ, ǹ foo n kɔɔ̃nɛ, a giala Dɛnaa Lawa bǐɛ̃ zɛnaa a dí-nyali Davida nɛ, ka a zaman Izirayeli minin ni.