Luku 1 - LAWA A BOO SONBORE 2011

Luku a boo giala koe n ka kɛ nɛ Tofili ni

^1-2 Ma dɔɔ̃n Tofili ganaa: Lawa bɛ́ á siin mɛnɛn zɛnaa wɔ bii, man bɛn kiɛ̃ ǹ koe n la. Min tɛnɛn nə́ bɛa siin kɛn lɛn yɛ ǹ yii ni, a kũ a giala-koe li, ka bɛ dɔ nɛ, ǹ bɛ́ ǹ nə́ n baa boo kɛ lɛ a dalin lɛa, ǹ ná a laakalaa wɔ nɛ. Min gigiã nə́ n doa ǹ nə́ bɛa boon kɛn lɛn goa, ǹ nə́ ǹ kaa kun ǹ nə́ ǹ kiɛ̃.

³ Bɛ lɛ nɛ, siin mɛnɛn dinin tumaa nə n zɛnaa a giala-koe li, má nɔ̀n da ka bɛn nɛ ka tɛtɛtɛ, má yɛ máa á siĩni, má kɔ bɛn lɛ, má kiɛ̃ kɔn kio, má ǹ nyaa n nɛ.

⁴ Man bɛa sii lɛ zɛnɛɛ, màn mɛn bɛ́ toɛ, n dɔ̃, mà ǹ nə n daraa siin mɛnɛn-a, mà sonbore ne.

Zaã batɛmu-dali a yɛ ǹ gɔn

⁵ Zuifun gána a kii Erɔdi a biikoo li, giĩ goon na á goã, a tɔ n Zakarii. A na á goã Lawa a kion wúlu-bɔle goon lɛa, a na á goã kun ka Abiya tɔrɔ a kuru wúlu-bɔlen ne. A lɔ dɔ na á goã wúlu-bɔlen tɔrɔ lɛa, a tɔ n Elizabɛti.

⁶ Ǹ dinin min paa goã min peperen lɛa Lawa yɔrɔ-a, maǹ nə́ goã Dɛnaa a dí-pɛn lɛn tumaa bɔlɔ sii taãn-taãnɛ.

⁷ Sɛnɛ, nɛ goã ǹ lon wa, a giala Elizabɛti na á goã lɔ nɛ-yɛle baãnaa lɛa, ǹ dinin min paa dɔ́ zizi kɔ á nya.

⁸ Ǹ kɔ́n pinaa, Zakarii na á goã wúlu bɔ ǹ dí nyɛɛ Lawa a kion Zeruzalɛmu kiwi, kɔn boeboe na á dɔ ǹsɛn wúlu-bɔlen kuru ganaa.

⁹ A kɔnpɛ wúlu-bɔlen lɛn sii zɛnaa nɛ, maǹ nə́ goã n piɛ̃ dí lɛ ganaa, bɛ̀ ǹ tatala kɔn. Bɛa pinaa kɛ lɛ nɛ, pã lɛ na á Zakarii kũ, nyɔɔ gìĩ kɔɔ̃n tiɛ̃ na á dɔ asɛ ganaa. Bɛ lɛ na á toa, á wɔ Lawa a kion nyɛɛnaan sonbore kɛ nɛ.

¹⁰ A bɛ́ bɛa nyɔɔ gìĩ kɔɔ̃n kɛ lɛ tiɛ̃, zaman gole na á goã Lawa nyankoe kanaa.

¹¹ Bɛa biikoo kɛ lɛ li, Lawa a lon a dia dí-a wole goon nə́ n din nyaa nɛ, á golee nyɔɔ gìĩ kɔɔ̃n tã ǹ bǎã lɛ gusin.

¹² Zakarii bɛ́ á yɛ, a yiri nə́ n lɔlɔkɔn, nyɛ́ɛ dɔ́ kũ.

¹³ Sɛnɛ, lon a dia dí-a wole lɛ pɛ nɛ: «N baran nyɛ́ɛ baa wa, a giala, Lawa nə́ n nyankɔ lɛ ma. N lɔ Elizabɛti á die nɛgiĩ yii, n tá re a tɔ koe Zaã.

¹⁴ N foo á die kɔɔ̃n koe bɛ gɔ́ɔ̃ nɛ parsiini, ka bɛ dɔ nɛ, minbuiin gigiã á die n nyɛnyɛɛ nɛ lɛ a yɛ gɔ́ɔ̃ nɛ.

¹⁵ A giala, bɛa nɛ kɛ lɛ n die min barkadɛnaa biɛ Lawa gɔn. Duvɛ̃ baran wɔ a lɛ-n wa, màn woo màn, a n we min yii ni, bɛ kɔ́n baran wɔ a lɛ-n wa. Nɛ lɛ n die piɛ̃ ka Lawa a Yiri Fu ni, bɛ̀ á tɔn nə ǹ dan gɔ́ɔ̃ nɛ.

¹⁶ A nya ǹ dí n die toɛ Zuifun gigiã wusoo, ǹ da ǹ Dɛnaa Lawa ganaa doo.

¹⁷ Á re die Dɛnaa nyɛɛnɛ, a na a daa boo pɛ. Á re die ka Lawa a Yiri Fu pàã-n a lon, ka Lawa a boo gii-dali Yilii bɛ́ á goã lɔn. Á die díin laanka nɛn kiɛ kun. Á die toɛ, min mɛnɛn nə n piã lɛlɛ ka Lawa nɛ, bɛn nə wusoo, ǹ da a ganaa, màn mɛn bɛ́ toɛ, Lawa din tɔrɔ mɛn bɔ, bɛ nə n yɔrɔ bɔ, a n yii da Dɛnaa lɛ la.»

¹⁸ Bɛ kio, Zakarii pɛ lon a dia dí-a wole lɛ-n kɛnɛn: «Masɛ n die doɛ̃ wàa mɛn li, máa bɛa boo kɛ lɛ n sonbore lɛa? A giala, ma laanka maa lɔ nɛ, wɔ́ zizi kɔ á nya.»

¹⁹ Lon a dia dí-a wole lɛ tɔ́n pɛ nɛ: «Masɛ tɔ n Gabarayeli, man lon a dia dí-a wolen goledɛnaa goon lɛa, ma bɛ́ dí nyɛɛ Lawa mɛn nɛ, bɛ lɛ na á masɛ dia, mà ma da boo tii kɔɔ̃n kɛ pɛ n nɛ.

²⁰ Ma bɛ́ má siin mɛnɛn pɛ n nɛ, bɛn man die n zɛnɛɛ ǹ kɔnpɛ ǹ biikoo ne. Sɛnɛ, n bɛ́ n lɛ kɔ ǹ-a wa, bɛ lɛ taman yii, n tá re lɛ tere-a biɛ, n ba re boe la n boo da wa, yǎa bɛa siin kɛn lɛn zɛnaa pinaa doe.»

²¹ Bɛa biikoo kɛ lɛ din tumaa li, zaman lɛ nə n yii diɛ Zakarii la kanaa, ka bɛ dɔ nɛ, maǹ nə́ goã n kaãbiɛ a belebɔ kion gɔ́ɔ̃-n lɛ ganaa.

²² Zakarii bɛ́ á soo ǹ mɛn waáraa, a boo la á boo da min ni wa, zaman lɛ dɔ̃, mà a yii na á màn yɛ Lawa a kion nyɛɛnaan sonbore lɛ nɛ. A goã boo diɛ min kɔ́n nɛ wa, a na á goã n gɔnɔn dininsɔɔ̃nɔn biĩ.

²³ Zakarii a wúlu bɔ ǹ dí biikoo bɛ́ á nya Lawa a kion, á wusoo á woo piɛ.

²⁴ Boɛɛn nɛ bɛ kio, yǎa a lɔ Elizabɛti nɔ̀ si. Sɛnɛ, mui sooro din tumaa gɔ́ɔ̃ nɛ, Elizabɛti goã soe á n boe kion wa.

²⁵ A na á goã pii a din gɔ́ɔ̃-n kɛnɛn: «E! Lawa a dí á siĩni, a na á kɔɔ̃n kɔ a din ni, a kɛa nɛ-yɛbaã sìi kɛ saa, a bɔ masɛ la minin yɔrɔ-a.»

Yezu bɛ re yii ka yɔrɔ mɛn nɛ

²⁶ Elizabɛti a nɔ̀ sii mui sɔrɔ, Lawa ná a lon a dia dí-a wole Gabarayeli dia Galilee gána kiwi goon ne, a tɔ n Nazarɛti.

²⁷ A na á dia nɛniɛ goon li, a tɔ n Mariya, Mariya lɛ na á goã Zozɛfu a lɔ wɔsiɛ lɛa, bɛa Zozɛfu lɛ na á goã kii Davida tɔrɔ lɛa.

²⁸ Lon a dia dí-a wole lɛ woo a li, á pɛ-n kɛnɛn: «Mariya, ma á fòo diɛ n nɛ, Lawa tá kunun n ni, a na á n bɔ, á bǐɛ̃ gole baa nɛ.»

²⁹ Mariya yiri nə́ n lɔlɔkɔn bɛa boo kɛ lɛ a diɛ gɔ́ɔ̃ nɛ. A na á goã nɔ̀n diɛ a din la, mà fòo kɛ n wàa giala pii.

³⁰ Lon a dia dí-a wole lɛ tɔ́n pɛ nɛ: «Mariya, n baran nyɛ́ɛ baa wa, Lawa na á bǐɛ̃ gole baa n nɛ.

³¹ N tá re nɔ̀ sii, n nɛgiĩ yɛ, n tá re a tɔ koe Yezu.

³² Bɛa nɛgiĩ kɛ lɛ n die min barkadɛnaa biɛ, maǹ die bíi "Lon a Lawa gole a nɛ". Dɛnaa Lawa n die ǹ digolo Davida a kii dankan koe la, a giã a nɛ.

³³ A n die giɛ̃ Izirayeli tɔrɔ minin mìi la yǎa duduu, a kiibaa a re nyɛɛ wa.»

³⁴ Bɛ kio, Mariya pɛ lon a dia dí-a wole lɛ nɛ: «Bɛa siin kɛn lɛn man die n zɛnɛɛ lɔn, a da yaa, masɛ n ma a giĩ doɛ̃ wa?»

³⁵ Lon a dia dí-a wole lɛ tɔ́n na a lɛ si á pɛ: «Lawa a Yiri Fu n die gisĩ n la, Lon a Lawa gole n die a din pàã gisĩ n la. Bɛ lɛ taman yii, n bɛ́ die nɛ mɛn yii, maǹ die bíi "Lawa wɔ", ka bɛ dɔ-n doo "Lawa a Nɛgiĩ".

³⁶ N dɔɔ̃nlɔ Elizabɛti dɔ á min guguru lɛa sisia. A laanka a zizi kɔ kɛ lɛ din tumaa nɛ, ka minin bíi lɔ gɛlaa kɛ lɛ dɔ nɛ, a na a nɔ̀ a mui sɔrɔbaa ǹ wɔ nɛ.

³⁷ A dɔ̃ sonbore, mà sii kɔ́n ba piɛ̃ Lawa ganaa wa.»

³⁸ Bɛ kio, Mariya pɛ lon a dia dí-a wole lɛ nɛ: «Man Dɛnaa a bɛ̀rɛlɔ lɛa. A n zɛnaa ma nɛ, a kɔnpɛ ka n boo kɛ lɛ nɛ.» A bɛ́ á bɛ da á nya, lon a dia dí-a wole lɛ woo á n bɔ a li.

Mariya n woe n yii koe Elizabɛti li

³⁹ Lɛawaa dan kɔ́n bɛ kio, Mariya yoo á zii saa fufuu, á woo kiwi goon ne, bɛa kiwi lɛ n Zudee gána a kelen bǎã nɛ.

⁴⁰ A bɛ́ á dɔ, á wɔ Zakarii a kion, á Elizabɛti yɛ, á fòo da nɛ.

⁴¹ Elizabɛti bɛ́ á Mariya a fòo-diɛ lɛ ma, a din bǎã-n gɔrɔ, a nɛ bìn da a gɔ́ɔ̃ nɛ. Lawa a Yiri Fu gisĩ

⁴² Elizabɛti la, á pɛ ka lɛn golen Mariya ganaa kɛnɛn: «Mariya, Lawa barka wɔ n nɛ á la lɔ din tumaa nɛ, n bɛ́ die nɛ mɛn yii, Lawa barka wɔ bɛa nɛ lɛ dɔ nɛ.

⁴³ A na á saa lɔn, min mɛn bɛ́ die maa Dɛnaa biɛ, bɛ dan daa n yii kɔ masɛ din doobaa kɛ li?

⁴⁴ Mariya, ma bɛ́ má n fòo-diɛ lɛ ma bǎã mɛn nɛ gɔrɔ, ma gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ nɛ lɛ na á bìn da nyɛnyɛɛ gɔn.

⁴⁵ Nsɛ wɔ bǐɛ̃ kɔ, nsɛ mɛn bɛ́ n lɛ kɔ a ganaa, Dɛnaa Lawa nə ǹ dia ǹ nə́ daa boo mɛn pɛ n nɛ, bɛ á die n zɛnɛɛ sonbore.»

Mariya loe mɛn lɔ

⁴⁶ Mariya tɔ́n pɛ: «Man Dɛnaa Lawa a golebaa boo diɛ, ma a tɔ bɔ.

⁴⁷ Ma foo piɛ̃maa-n ka nyɛnyɛɛ nɛ maa Lawa taman yii, a giala a n die ma nyin sii.

⁴⁸ Masɛ din doobaa kɛ lɛ, ma na a din a bɛ̀rɛlɔ lɛa, sɛnɛ, á lɛ kɔ á n yɔrɔ da ma la. Bɛ lɛ nɛ, a n giala kɔ sisia ganaa a wo nyɛɛnaan yaa, minin tá re pii, mà masɛ wɔ bǐɛ̃ kɔ.

⁴⁹ A giala Lawa Pàãyiidɛnaa sii dadaran zɛnaa masɛ nɛ, a tɔ á sonbore.

⁵⁰ Min mɛnɛn bɛ́ nyɛ́ɛ biɛ a yii ni, a n makara boe bɛn ganaa yǎa duduu.

⁵¹ Sɛnɛ, min mɛnɛn bɛ́ n dinin gole koe, Lawa n die a din a pàãdɛnaabaa ǹ gɔn kɛ siɛ lon, a da ǹ bii a ǹ sasawaa.

⁵² A n die kiin nyanɛɛ a ǹ bɔ ǹ kii dankan la, a din boɛɛn-kɔlen saa lon.

⁵³ A n die bòonaan gɔn piɛ̃ ka naforo ne, a gɔn màndɛnan loo, ǹ wo ka ǹ gɔn kooro ne.

⁵⁴ A n die n doe a dí-nyali Izirayeli lɛ, a giala, á n yiri koa a din a bǐɛ̃baa kɛ nɛ.

⁵⁵ A bɛ́ á n lɛ kɔ wɔ digolo Abrahamu la ka siin mɛnɛn nɛ, a n die bɛn zɛnɛɛ wɔsɛn kɛn lɛn manɛ a nɛnyaanan lɛa, a na a lɛ pã yǎa duduu.»

⁵⁶ Bɛ kio, Mariya goã kun ka Elizabɛti ni yǎa mui sɔɔ kɛ miã, á tɔ́n zii nyankɔ, á wusoo á woo piɛ.

Zaã batɛmu-dali a yɛ boo

⁵⁷ Elizabɛti a gisiĩ biikoo bɛ́ á dɔ, á nɛgiĩ yɛ.

⁵⁸ Elizabɛti miãkɛnɛn laanka ǹ tɔrɔn bɛ́ ǹ nə́ ma, mà Dɛnaa Lawa din na á bǐɛ̃baa ǹ sii zɛnaa nɛ, ǹ nə́ goã n nyɛnyɛɛ kun ni.

⁵⁹ Nɛ lɛ bɛ́ á dɔ lɛawaa kiwisi, ǹ nə́ daa, màn mɛn bɛ́ toɛ, ǹ na a tɔ kɔ, ǹ kuru. Maǹ nə́ goã mà maǹ die bíi ka ǹ di tɔ nɛ, mà Zakarii.

⁶⁰ Sɛnɛ, nɛ lɛ dan mà haayii, mà a tɔ n Zaã.

⁶¹ Ǹ miãkɛnɛn lɛn laanka ǹ tɔrɔn lɛn mà a ganaa mà wàa nɛ? Mà bɛa tɔ kɛ lɛ nə ǹ kion min mɛn ganaa?

⁶² Zakarii lɛ lɛ bɛ́ tiɛ̃ nɛ, ǹ nə́ tɔ́n nɔ̀n da la ka ǹ gɔnɔn nɛ, mà ǹ nɛ lɛ tɔ kɔ mà die.

⁶³ Zakarii mà ǹ da ka gɔn-sɛlɛɛ nɛ, ǹ bɛ́ sɛ́wɔ kiɛ̃ màn mɛn-a, á tɔ́n boon kɛn kiɛ̃: «Nɛ lɛ tɔ n Zaã.» Min tumaa nə́ n kaãbaa.

⁶⁴ A din bǎã-n gɔrɔ Zakarii dɔ́ boo la á boo da, yǎa a yoo á n Lawa tɔ boe.

⁶⁵ Bɛ lɛ taman yii, ǹ miãkɛnɛn yii tumaa nə́ n kaãbaa, bɛ̀ nyɛ́ɛ dɔ́ nə́ ǹ ganaa. Ka bɛ dɔ-n doo, minin man nə́ goã bɛa siin kɛn lɛn laakalɛɛ kɔn nɛ, Zudee gána a kelen bǎã lɛ tumaa nɛ.

⁶⁶ Min mɛnɛn tumaa goã bɛa siin kɛn lɛn laakalaa miɛ ǹ too ne, bɛn nə́ goã n taasɛ ǹ ganaa, bɛ̀ ǹ nə́ pii mà nɛ kɛ á die màn biɛ dɛ! A giala, a na á goã foaãnɛ min din tumaa yɔrɔ-a, mà Lawa din na á bɔ, á n die dí kɔ́n koe la.

Zakarii loe mɛn lɔ Zaã a biɛ̃ ǹ dí wɔ paǹ li

⁶⁷ Lawa a Yiri Fu daa nɛnyaan tiɛɛ̃n lɛ di Zakarii la, á boo saa á Lawa a boo gii da:

⁶⁸ «Min tumaa Dɛnaa, Izirayeli a Lawa tɔ bɔ! Á n yɔrɔ da wɔsɛn la, á wɔ nyin si, a giala, wɔ na a din a tɔrɔ lɛa.

⁶⁹ A na á nyin-sili kɔ wɔ la, bɛ n nyin-sili pàãdɛnaa lɛa. Bɛ na a din a dí-nyali Davida a nɔ̀ɔn lɛa, Davida mɛn bɛ́ á goã wɔa kii gole lɛa.

⁷⁰ A na á bɛ lɛ wɔ a boo gii-dalin sonboren lɛ-n, haalɛ lɛlɛ-lɛlɛ ǹ nə́ da,

⁷¹ mà asɛ á re wɔ boe wɔa zɔ́ɔn gɔn, mà asɛ á re wɔ kirisibiɛ wɔa zɔ́ɔn ganaa.

⁷² Mà asɛ n die dí nyɛɛ, a kɔnpɛ a din a lɛ-kɔ kɛ nɛ wɔ digolon ne, mà asɛ yiri a die boe ka bɛa lɛ kɔ kɛ lɛ-n wa.

⁷³ Mà asɛ yiri a die boe a din a liɛ kɛ nɛ wɔ digolo Abrahamu-n wa, mà asɛ á die bǐɛ̃ tɔrɔ tumaa zɛnɛɛ wɔ nɛ,

⁷⁴ mà asɛ á die wɔ sii wɔa zɔ́ɔn pàã la, mà asɛ á die nyɛ́ɛ lui a bɔ wɔ ganaa, wɔ a guguru kɔ,

⁷⁵ mà asɛ á die zii nyɛɛ wɔ nɛ, wɔ tɔ wɔ peperebaa nɛ ka sonborebaa nɛ, wɔ dí nya a din ni wɔa yiikoonaabaa din tumaa gɔ́ɔ̃ nɛ.

⁷⁶ Nsɛ nɛnyaan tiɛɛ̃n lɛ dɔ ganaa, maǹ die n bíi lon a Lawa gole a boo gii-dali, ma n die die wɔa Dɛnaa nyɛɛnɛ, ma n die wɔa Dɛnaa a ziin zɛnɛɛ.

⁷⁷ Ma n die sii-doɛ̃ koe wɔsɛn tɔrɔ minin kɛn la, Lawa bɛ́ re minin nyin sii lɔn, a bɛ́ re sii baraan toɛ ǹ nɛ lɔn, ǹ bɛ dɔ̃.

⁷⁸ A giala, wɔa Lawa á wɔ narɛ, a piɛ̃maa-n ka bǐɛ̃baa nɛ. A bǐɛ̃baa n wɔlɔ fúlu lɛa, kiɛ wɔ ganaa ka wasa bɛ́ lɔn.

⁷⁹ Min mɛnɛn bɛ́ wɔlɔ tì li, ǹ nə́ nyɛ́ɛ biɛ gɛ̀ nɛ, a n wɔlɔ fúlu kiɛ bɛn ganaa. A n là nyantoro zii nyɛɛ wɔ nɛ.»

⁸⁰ Nɛ lɛ sɛ na á goã gole koe, á n yiridɛnaa biɛ á woe nyɛɛnɛ. Biikoo kɔ́n waáraa á goã don bii, yǎa a din nyaa Izirayeli minin ni pinaa dɔ.