Zuɣulaannima 9 - Naawuni Kundi Kasi

Abimilɛk yɛla

¹ Ka Gidiɔn bia Abimilɛk la daa ti chaŋ Shɛkɛm o ŋahinim’ min’ o ma daŋ niriba zaa sani ti yɛli ba,

² “Bɔhimiya Shɛkɛmnim’ zaa, yi lee yuya ni Gidiɔn bidibisi pisopɔin la zaa n-sun ya bee yi paɣiya ni o bidib’ yino n-sun ya? Teemiya ni n nyɛla yimaŋmaŋ’ niŋgbuŋ ni yi ʒim.”

³ Ka o mayilinim’ maa daa zan’ o zaani n-zaŋ o yɛtɔɣa tɔɣisi Shɛkɛmnim’ zaa ti o, ka Shɛkɛmnim’ maa daa wuhi ni bɛ ni doli Abimilɛk, dama ni o nyɛla bɛ mabia.

⁴ Ka bɛ daa pii bɛ buɣili Baalibɛriti duu anzinfa laɣibaligu pisopɔin ti o. Ka Abimilɛk daa zaŋ liɣiri maa ti da ninvuɣ’ galima mini ninkuunsinima n-zaŋ ba pa omaŋ’ zuɣu.

⁵ Ka o daa chaŋ o ba yiŋ’ Ofira nti ku o ba bihi ninvuɣ’ pisopɔin bɛn nyɛ Gidiɔn bidibisi la tampin’ yini zuɣu. Amaa ka Jɔtam ŋun daa nyɛ Gidiɔn kaluɣ’ la ŋun’ daa sɔɣi, ka bɛ bi nya o ku o.

⁶ Ka Shɛkɛmnim’ mini Bɛtimilɔnim’ zaa daa laɣim chaŋ Shɛkɛm oki tia din nyɛ bɛ tiŋgban’ la gbini nti leei Abimilɛk nam.

⁷ Jɔtam ni daa wum li, ka o chaŋ ti du n-tam Gɛrizim Zoli zuɣu n-kuhi yɛli ba, “Yinim’ Shɛkɛmnima, wummiya n ni yɛn yɛli ya shɛm ŋɔ, ka Naawuni wum yi gba ni yɛn yɛli shɛm!

⁸ Dahin shɛli ka tihi daa laɣim ni bɛ bɔ ŋun yɛn nyɛ bɛ naa. Ka bɛ daa yɛli Olivi tia, ‘Ti bɔri ni nyini n-leei ti naa.’

⁹ Amaa ka Olivi tia bɔhi ba, ‘N chɛli bɛ ni mali ma doori kpa’ shɛli ka di tiri wuna mini ninsalinim’ jilima la tuma ka leei tihi naa?’

¹⁰ Ka tihi maa daa chɛ ka yɛli fiig tia, ‘Ti bɔri ni nyini n-leei ti naa.’

¹¹ Ka fiig tia bɔhi ba, ‘N chɛli n wal’ viɛla din nyaɣisi la wolibu, ka leei tihi naa?’

¹² Ka tihi maa daa chɛ ka ŋmaligi yɛli wain tia, ‘Ti bɔri ni nyini n-leei ti naa.’

¹³ Amaa ka wain tia maa bɔhi ba, ‘N chɛli n wain shɛli din tiri wuna mini ninsalinim’ suhupiɛlli la tɔɣibu, ka leei tihi naa?’

¹⁴ Di saha ka tihi maa zaa daa chaŋ ti yɛli tanyibiga, ‘Ti bɔri ni nyini n-leei ti naa.’

¹⁵ Ka tanyibiga yɛli ba, ‘Yi yi shiri bɔri ni n leei yi naa ni yɛlimaŋli, yin’ kamiyana ti ʒini m mahim, ka yi yi ku niŋ lala, dindina, n ni chɛ ka buɣim yi n ni na ti di Lɛbanɔn sida tihi’.

¹⁶ “Dinzuɣu pumpɔŋɔ yi ni zaŋ Abimilɛk n-leei yi naa la, yɛlimaŋli soli ka yi doli maa? Yi teei Gidiɔn yɛla, ka niŋ o malibu viɛnyɛla kaman o tuma ni simdi shɛm?

¹⁷ Dama m ba daa zaŋ o nyɛvili pa talima n-tuhi fan ya Midiannim’ nuu ni bahi.

¹⁸ Amaa ka yi ti yiɣisi zuŋɔ dabisili ŋɔ n-lu m ba malibu zuɣu n-zaŋ o bidibisi pisopɔin pa tampin yini zuɣu ku ba; ka zaŋ Abimilɛk ŋun nyɛ o dab’ paɣ’ bia la leei yi naa ni o su Shɛkɛmnima o ni nyɛ yi dɔɣira la zuɣu.

¹⁹ Dinzuɣu yi ni niŋ shɛm zuŋɔ dabisili ŋɔ yi nyɛla din tuhi ni jilima ka yi ti Gidiɔn min’ o malibu maa, yin’ maliya suhupiɛlli zaŋ chaŋ Abimilɛk sani, ka o gba mali suhupiɛlli zaŋ chaŋ yi sani.

²⁰ Amaa di yi pa lala, buɣim din yim’ Abimilɛk ni na ti di yinim’ Shɛkɛmnim’ mini Bɛtimilɔnima; ka chɛ ka buɣim yi yinim’ Shɛkɛmnim’ mini Bɛtimilɔnim’ gba ni na ti di Abimilɛk.”

²¹ Ka Jɔtam daa zo n-kuli Bɛr nti be nimaani, dama o daa zɔrila o biɛli Abimilɛk.

²² Ka Abimilɛk daa di nam maa su Izraɛlnim’ yuma ata.

²³ Ka Naawuni daa ti chɛ ka dimdi kpe Abimilɛk mini Shɛkɛmnim’ sunsuuni, ka bɛ daa yi o nyaaŋa

²⁴ ni di chɛ ka Abimilɛk mini Shɛkɛmnim’ bɛn daa kpaŋs’ o suhu ka o ku Gidiɔn bidibisi pisopɔin bɛn daa nyɛ o ba bihi la laɣim deei bɛ ʒim yihibu maa tibidarigibo.

²⁵ Ka Shɛkɛmnim’ daa bo niriba n-chɛ ka bɛ chaŋ ti sɔɣi do zoya zuɣu gu Abimilɛk, ka daa kul fari bɛnkam zaa doli nimaani gariti nɛma. Ka bɛ daa yɛli Abimilɛk di yɛla.

²⁶ Ka Ɛbɛd bia Gaal min’ o mabihi daa ti ka Shɛkɛm na, Ka Shɛkɛmnim’ daa niŋ o naani.

²⁷ Ka bɛ zaa daa chaŋ bɛ wain puri ni ti pihi wain wala na nti kahim di kom niŋ wain n-zaŋ li chaŋ bɛ wuni jɛmbu duu ti puhi chuɣu nimaani, ka diri ka nyura, ka turi Abimilɛk.

²⁸ Ka Ɛbɛd bia Gaal maa daa yɛli, “Ŋuni n-lee nyɛ Abimilɛk, ka tinim’ Shɛkɛmnim’ ti jɛmd’ o? Gidiɔn bia mini Zɛbul ŋun nyɛ o sapashin’ kpɛm’ la daa bi jɛmdila Hamɔr ŋun daa nyɛ Shɛkɛmnim’ yab’ la niriba? Ka bɔzuɣu ka ti yɛn jɛm’ o?

²⁹ Mani n-yi di nyɛ niriba ŋɔ toondana, n naan kpimsi Abimilɛk birili zaa. N naan yɛl’ o, ‘Bom’ tɔbbihi pam pahi kana.’ ”

³⁰ Ka Zɛbul ŋun daa nyɛ tiŋ’ maa naa ni daa wum Ɛbɛd bia Gaal maa ni yɛli shɛm maa, ka o suhu yiɣisi pam.

³¹ Ka o daa tim Abimilɛk sani Aruma nti yɛl’ o, “Nyama, Ɛbɛd bia Gaal la min’ o dɔɣiriba kala Shɛkɛm na nti wuhiri Shɛkɛmnim’ yikombiɛlim soya zaŋ kpa a polo.

³² Dinzuɣu pumpɔŋɔ zaŋm’ a niriba yi yuŋ chaŋ mɔɣu ni nti sɔɣ’ dɔni gu ba.

³³ Ka biɛɣuni asiba, wuntaŋ’ yi sa kul puhi na, yin’ kamiyana ti liri ba tiŋ’ maa ni. Gaal min’ o niriba maa yi sa yina ni yi mini ba zaŋ nya taba, yin’ niŋmiya ba yi ni bɔri shɛm.”

³⁴ Di saha ka Abimilɛk min’ o niriba daa yiɣisi yuŋ chaŋ ti piri tab’ ʒii bunahi zuɣu n-dɔni gili Shɛkɛm.

³⁵ Ka Ɛbɛd bia Gaal maa daa ti yina ti zani tiŋ’ maa gooni dunol’ ni, ka Abimilɛk min’ o niriba maa yiɣisi bɛ sɔɣibu shee maa yina.

³⁶ Gaal ni daa nya niriba maa, ka o ŋmaligi yɛli Zɛbul, “Nyama, niriba n-yiri zoya ŋɔ zuɣu sigirina!” Ka Zɛbul garigi yɛl’ o, “Pa niriba m-bala. Zoya maa shilinshihi ka a nya ka di ŋmani ninsalinim’ maa.”

³⁷ Ka Gaal lan yɛl’ o yaha, “Nyama, niriba n-yi zoya maa sunsuuni siɣirina ŋɔ, ka shɛb’ mi yi baɣisi oki tia la polo kanna.”

³⁸ Di saha ka Zɛbul bɔh’ o, “Ka a noli buɣibuɣi la lee be ya pumpɔŋɔ? Pa nyini n-daa yɛli ni Abimilɛk mi lee nyɛ ŋuni ka ti jɛmd’ o la? Pa bɛna ka a daa ʒiɛm la? To, pumpɔŋɔ cham’ ka a mini ba ti tuhi.”

³⁹ Ka Gaal daa gari tooni zaŋ Shɛkɛmnim’ chaŋ, ka bɛ mini Abimilɛk ti tuhi.

⁴⁰ Ka Gaal daa ti ŋmaligi guui, ka Abimilɛk kari dol’ o. Ka niriba pam daa nya dansi zaŋ lala hal ti paai tiŋ’ maa gooni dunoli shee.

⁴¹ Abimilɛk daa bela Aruma, ka Zɛbul daa kari Gaal min’ o dɔɣiriba maa ti bahi ka bɛ ku tooi lan be Shɛkɛm.

⁴² N-yi biɛɣu ka Shɛkɛmnim’ daa lo tɔbu chaŋ ti do mɔɣu ni, ka bɛ daa yɛli Abimilɛk di yɛla.

⁴³ Ka o daa pir’ o tɔbbihi ʒii buta zuɣu n-zaŋ ba chaŋ mɔɣu maa ni ti sɔɣi do n-gu ba. Ka Abimilɛk daa ti lihi nya ba ka bɛ yi tiŋ’ maa ni kanna, ka o yiɣisi lu bɛ zuɣu ku ba.

⁴⁴ Abimilɛk min’ o tɔbbihi pirigili yim bɛn daa be o sani daa kab’ chaŋ ti zanila tiŋ’ maa gooni dunol’ ni, ka bɛ pirigili ʒii buyi mi kab’ ti lu bɛn be mɔɣu ni maa zuɣu n-ku bɛ zaa.

⁴⁵ Ka Abimilɛk daa tuhi bɛn be tiŋ’ maa puuni hal ti luhi wuntaŋa n-daa ŋme n-deei tiŋ’ maa, ka ku niriba bɛn be di ni, ka niŋ yalim bahi tiŋ’ maa tiŋgbani zaa zuɣu.

⁴⁶ Ka Shɛkɛm zuɣulaannim’ zaa bɛn daa be pii la ni wum lala, ka zo nti kpe Ɛlibɛrit jɛmbu duu ti sɔɣi.

⁴⁷ Ka bɛ daa yɛli Abimilɛk ni ninvuɣ’ shɛb’ bɛn su Shɛkɛm pii la zaa laɣim bela nimaani.

⁴⁸ Ka Abimilɛk min’ o tɔbbihi zaa daa chaŋ ti du Zalimɔn Zoli zuɣu, ka Abimilɛk ti zaŋ lɛhu ŋ-ŋma dabɔbili n-zaŋ li buɣi; ka yɛli bɛn be o sani, “Yi ni nya ka n niŋ shɛm maa, yi gba niŋmiya lala yomyom.”

⁴⁹ Di saha ka sokam daa ŋmah’ o dabɔbili n-zaŋ li doli Abimilɛk ti sɔŋ baɣili bɛ sɔɣisili shee maa n-niŋ buɣim nyo li pa bɛ zuɣu, ka ninvuɣ’ shɛb’ bɛn zaa daa be di ni kpi. Bɛ kalinli daa nyɛla kaman dɔbba mini paɣiba tuhili.

⁵⁰ Ka Abimilɛk daa chaŋ Tɛbiz ti teei gil’ li ŋ-ŋme n-deei li.

⁵¹ Amaa ka pii din mali kpiɔŋ daa be tiŋ’ maa ni, ka dɔbba mini paɣiba zaa ni tiŋ’ maa ni nanim’ zaa daa zo nti kpe di ni, ka yo di dunoli n-kpari bɛmaŋ’ niŋ di ni. Ka du pii maa kpaakpaanyom ni ha ti beni.

⁵² Ka Abimilɛk daa ka pii maa gbinna ni o ti tuhi ba, ka chaŋ ti miri di dunol’ ni ni o niŋ buɣim nyo li.

⁵³ Amaa ka paɣ’ so daa kpuɣ’ nɛkaŋa n-daai li bah’ o zuɣu ni na, ka di ŋma o zuɣuŋmaŋ.

⁵⁴ Ka o daa kuhi boli nachimbil’ so ŋun nyɛ o gbaɣino ʒira yomyom yɛl’ o, “Ŋoom’ a takɔbi kuhi ku ma, di yi pa lala, niriba ni yɛli ni paɣa n-ku ma.” Ka o nachimbil’ maa daa shiri zaŋ o takɔbi kuh’ o, ka o kpi.

⁵⁵ Izraɛlnim’ ni daa nya ka Abimilɛk kpi maa, ka bɛ zaa ŋmaligi kuli bɛ yinsi.

⁵⁶ Lala ka Naawuni daa niŋ darigi Abimilɛk tibili o ni daa tum o ba tuumbiɛ’ shɛli din nyɛ o ni daa ku omaŋmaŋ’ ba bidibisi pisopɔin la zuɣu.

⁵⁷ Ka Naawuni daa lan chɛ ka Shɛkɛmnim’ gba nya bɛ ninvuɣ’ biɛtali tibidarigibo kaman Gidiɔn bia Jɔtan la ni daa pun yɛli noli ti ba wuhi ni di ni niŋ ba shɛm la.