Tuumba Tuma 7 - Naawuni Kundi Kasi

Stiivin ni yɛli shɛm jintɔriba sani

¹ Di saha ka maligumaaniba zuɣulan’ daa bɔhi Stiivin, “Bɛ ni yɛli shɛm maa shiri paliya?”

² Ka Stiivin garigi yɛli, “M banim’ mini m mabihi, wummiya! Ti yab’ Ibrahimma ni daa na be Mɛsopoteemia tiŋgbɔŋ ni ka na bi yiɣisi looi Haran tiŋgbɔŋ ni la ka Naawuni ŋun nyɛ jilimalan’ ŋɔ daa yi o zuɣu

³ yɛl’ o, ‘Chɛl’ a dɔɣiriba ŋɔ ka yiɣisi a tiŋgbɔŋ ŋɔ ni n-looi n ni yɛn wuh’ a tiŋgban shɛli ŋɔ ni.’

⁴ Di saha ka o daa yiɣisi Kalidianim’ tiŋgbɔŋ maa ni n-looi Haran tiŋgbɔŋ ni; ka ŋun’ ti yab’ Ibrahimma ba daa ti kpi, ka Naawuni lan zaŋ o nimaani tahi yi ni be tiŋgbɔn shɛl’ ni pumpɔŋɔ ŋɔ na.

⁵ Naawuni mi daa bi ŋmaai di tiŋgbɔŋ maa hal napɔŋ yaabu yim zuɣu ti o, amaa ka daa lee lo alikauli ni o ni ti zaŋ tiŋgbɔŋ maa ti o, ka o yaansi ti di di fali o kalinsi nyaaŋa hal ka ti yab’ Ibrahimma daa na ka bia gba.

⁶ Naawuni daa lan yɛl’ o ni o zuliya ni ti be tinzun tiŋgbɔŋ ni, ka tiŋ’ maa nim’ ti zaŋ ba leei daba n-niŋ ba wahala yuun’ kɔbisinahi.

⁷ Ka lan yɛli ti yab’ Ibrahimma ni amaa ŋun’ Naawuni ni ti darigi ninvuɣ’ shɛb’ bɛn ti yɛn zaŋ o zuliya leei daba maa tibili; di nyaaŋa ka chɛ ka o zuliya maa nya faako n-lab’ kpe na ti jɛm ŋun’ Naawuni.

⁸ Ka Naawuni daa zali ti yab’ Ibrahimma ni o gunima, ka di leeg’ o min’ o daalikauli maa shihirili; ka ti yab’ Ibrahimma daa dɔɣi Yisahaku n-gun’ o daba anii dali, ka Yisahaku dɔɣi Yaakubu, ka Yaakubu mi dɔɣi bidibisi pinaayi shɛb’ ti ni booni Izraɛlnim’ dɔɣirikpamba la.

⁹ “Ka Izraɛlnim’ dɔɣirikpamba maa daa ti zab’ bɛ ni yino ŋun yuli daa booni Yisifu la nyuli n-gaŋ o, ka daa ti zaŋ o kɔhi Ijiptinim’ zuɣu; amaa ka Naawuni daa zan’ o nyaaŋa

¹⁰ n-fa o o wahala zaa ni bahi, ka ti o baŋsim, ka chɛ ka o nya jilima Firawuna ŋun daa nyɛ Ijipti naa la sani. Ka Firawuna daa leeg’ o nam, ka chɛ ka o guli ŋun’ Firawuna yili zaŋ tabili Ijipti tiŋgbɔŋ zaa.

¹¹ Di nyaaŋa ka kum daa ti lu Ijipti mini Keenan tiŋgbɔna ni zaa n-ti ba wahala pam, ka ti yaannim’ maa daa ti lan ka bindirigu.

¹² Ka ti yab’ Yaakubu daa ti wum ni bindirigu be Ijipti tiŋgbɔŋ ni, ka o daa tuui tim ti yaannim’ maa ni bɛ chaŋ Ijipti ti da bindirigu na.

¹³ Bɛ ni daa ti lan labi pahi naba ayi ka Yisifu daa kahig’ omaŋ’ n-wuh’ o biɛyanim’ maa ka bɛ baŋ o, ka Firawuna gba daa baŋ ŋun’ Yisifu biɛyanim’ maa.

¹⁴ Di saha ka Yisifu daa tim ni bɛ ti zaŋ o ba Yaakubu min’ o daŋ zaa na; bɛ daa nyɛla ninvuɣ’ pisopɔinnaanu.

¹⁵ Ka Yaakubu daa yiɣisi chaŋ ti ʒini Ijipti maa hal ka o mini ti yaannim’ maa zaa daa ti kpi nimaani.

¹⁶ Ka bɛ daa ʒi ba lab’ Shɛkɛm tiŋgbɔŋ ni ti sɔɣi ba ti yab’ Ibrahimma ni daa zaŋ anzinfa laɣipiɛligu da sil’ shɛli Hamɔr bihi san’ la ni.

¹⁷ “Ka Naawuni ni daa lo ti yab’ Ibrahimma alikauli shɛl’ la palibu saha daa ti miri, ka bɛ zuliya maa daa nab’ pam Ijipti tiŋgbɔŋ maa ni,

¹⁸ hal ka ninvuɣ’ so ŋun daa bi mi Yisifu daa ti di Ijipti nam.

¹⁹ Ka ŋun’ daa zaŋ yɛmbimbiɛri n-nahindi ti yaannim’ maa ka muɣisiri ba ka bɛ zaŋdi bɛ biliɛri bahira ni bɛ zuliya maa kpihim.

²⁰ Di saha ka bɛ daa dɔɣi Anabi Musa, ka o daa viɛli pam ka Naawuni nini tiɣ’ o, ka o ba min’ o ma daa mal’ o duu hal ti paai chira ata.

²¹ Di nyaaŋa ka saha daa ti paai ni bɛ zaŋ o ti bahi, ka Firawuna bipuɣiŋga daa pihi bia maa ni o ti wums’ o n-zaŋ o leeg’ omaŋmaŋ’ bia.

²² Ka Anabi Musa daa bɔhim Ijiptinim’ maa baŋsim n-leei ninvuɣ’ titali o yɛtɔɣa min’ o tuma ni.

²³ “O ni daa ti paai yuun’ pihinahi ka di daa lu o suhu ni ni o lab’ ti kaag’ o zuliya bɛn nyɛ Izraɛlnim’ la.

²⁴ Ka o daa chaŋ ti nya ka Ijipti do’ so muɣisir’ o mabihi maa ni yino ka di ka soli, ka o ŋme n-ku Ijipti doo maa.

²⁵ O daa tɛhiya ni o mabihi maa baŋya ni Naawuni n-tim o na ni o ti fa ba bahi; amaa ka bɛ daa bi baŋ lala.

²⁶ N-daa yi biɛɣu ka o lan yi nti nya ka Izraɛlnim’ niriba ayi ŋmaligi zabira, ka o chaŋ ni o ti gooi ba ka yɛli, ‘M mabihi, yi nyɛla mabi’ yinsi, ka bɔ n-niŋ ka yi lan ŋmaligi zabira?’

²⁷ Amaa ka bɛ ni ŋun daa bo vuri maa daag’ o bahi ha ka bɔh’ o, ‘Ŋuni n-lee zaŋ a leei ti toondana mini ti sariakarita?

²⁸ Bee a lomi ni a ku ma kaman a ni sa ku Ijipti doo la shɛm la?’

²⁹ Anabi Musa ni daa wum lala maa ka o zo n-chaŋ Midian tiŋgbɔŋ ni. Nimaani ka o daa be hal nti dɔɣi bidibis’ ayi.

³⁰ “Di yuun’ pihinahi nyaaŋa ka ti Duuma malaika daa ti puhi yi Anabi Musa zuɣu mɔɣu ni zo’ shɛli din yuli booni Sinai la gbini m-be tutuɣu ni kaman buɣim la.

³¹ Anabi Musa ni daa nya li maa ka di gar’ o pam, ka o tirisi mir’ li ha ni o lihi li viɛnyɛliŋga, ka wum ti Duuma kukoli

³² ka di yɛra, ‘Mani n-nyɛ a yaannim’ Ibrahimma mini Yisahaku ni Yaakubu Naawuni.’ Ka dabiɛm daa gbaag’ Anabi Musa ka o ni sɔhira, ka o bi lan saɣi ni o lihi li.

³³ Ka ti Duuma yɛl’ o, ‘Pirigim’ a namda ŋɔ, dama a ni ʒe luɣ’ shɛli ŋɔ nyɛla luɣ’ shɛli din be kasi.

³⁴ N nya n niriba ni diri wahala shɛŋa Ijiptinim’ nuu ni, ka lan wum bɛ fabila la, lala zuɣu ka n kana ni n ti fa ba bahi.’ Ka yɛl’ o, ‘Dinzuɣu kamina ka n tim a Ijipti.’

³⁵ “Anabi Musa so Izraɛlnim’ ni daa zaɣisi ka bɔh’ o ni ŋuni n-lee zaŋ o leei bɛ toondana mini bɛ sariakarita la, ŋuna ka Naawuni daa tim ni o ti leei bɛ toondana ni ŋun ni fa ba bahi, malaika so ŋun daa puhi yi ŋun’ Anabi Musa zuɣu tutuɣu ni la sɔŋsim zuɣu.

³⁶ Ka o daa shiri fa ba bahi m-mali ba ka tumd’ alahiziba tumtumsa, ka wuhiri shihira Ijipti tiŋ’ puuni mini Teeku Ʒiɛɣu ni ni mɔɣu ni yuun’ pihinahi.

³⁷ Anabi Musa n-daa nyɛ ŋun daa lan yɛli Izraɛlnima, ‘Naawuni ni ti pii so yi mabihi ni n-chɛ ka o niŋ anabi kaman o ni daa pii ma shɛm la.’

³⁸ Ŋuna n-nyɛ ŋun daa be Izraɛlnim’ sani mɔɣu maa ni saha shɛli malaika so ŋun daa be bɛ san’ la ni daa tɔɣis’ o mini ti yaannim’ yɛtɔɣa Sinai Zoli gbin’ la. Nimaani ka ŋun’ Anabi Musa daa deei Naawuni yɛtɔɣa din nyɛ nyɛvili yɛtɔɣa la ti ti.

³⁹ “Ka ti yaannim’ maa daa zaɣis’ o noli, ka woligi bɛmaŋa ka chɛ o, ka daa paɣila Ijipti labbu bɛ suhuri ni.

⁴⁰ Ka daa yɛli Aduna, ‘Malimi buɣa ti ti ka di gul’ ti, dama ti bi lan mi Musa ŋun daa yihi ti Ijipti na maa ni kpalim shɛli.’

⁴¹ Di saha ka bɛ daa zaŋ salima dooi naɣibil’ kɔtomsi zali, ka kɔrigi biŋkɔbigu mal’ li; ka bɛ suhuri daa paligi pam bɛ ni daa zaŋ bɛ nuhi mali binshɛli maa zuɣu.

⁴² Ka Naawuni daa paag’ o nuu bɛ zuɣu ka chɛ ba, ka bɛ daa jɛmdila saŋmarisi kaman anabinim’ ni daa sab’ li shɛm bɛ litaafinim’ ni yɛli, ‘Izraɛlnima, man’ Naawuni ka yi daa kɔriti biŋkɔbiri m-maani sara tiri mɔɣu ni m-mali hal ti paai yuun’ pihinahi la?

⁴³ Yi kpalim malila yi buɣ’ so ŋun yuli booni Molok la suɣili mini yi buɣ’ so ŋun gba yuli booni Rɛfan, ka o nyɛ saŋmariga kɔtomsi ka nyɛ yi ni daa me shɛŋa n-zali ni yi jɛmdi la. Dinzuɣu n ni zaŋ ya ti bahi Babilɔn tooni ha.’

⁴⁴ “Ti yaannim’ ni daa be mɔɣu ni la bɛ daa malila Naawuni shɛhira tanti kaman ŋun’ Naawuni ni daa wuhi Anabi Musa ni o malim’ li kaman o ni daa nya li ka di be shɛm la.

⁴⁵ Ka ti yaannim’ maa mini Jɔshua daa ti zaŋ li kuli Naawuni ni daa yiɣisi zuliya shɛb’ ka chɛ tiŋgban’ shɛli ti ba la ni. Nimaani ka bɛ daa mal’ li be hal ti paai Naa Dauda ʒiɛmani saha.

⁴⁶ Ka Naa Dauda daa mali biɛrisuŋ Naawuni sani, ka daa suh’ o ni o chɛ ka o me jɛmbu duu ti ŋun’ Naawuni ŋun nyɛ o yab’ Yaakubu Naawuni ŋɔ.

⁴⁷ Amaa Sulemaana n-daa ti me jɛmbu duu maa ti Naawuni.

⁴⁸ “Dimbɔŋɔ zaa yoli, Zallakudura Naa bi be nuhi ni me du’ shɛl’ ni kaman anab’ so ni daa yɛli shɛm la ni ti Duuma yɛliya:

⁴⁹ ‘Zuɣusaa nyɛla n nam ʒiishee, ka tiŋgbani mi nyɛ n napɔntamdigu. Ka yil’ bɔ ka yi lee yɛn me n-ti ma? Bee luɣ’ shɛli be dunia ŋɔ ni ka n ni ʒini nimaani vuhi?

⁵⁰ Pa n nuhi ka n daa zaŋ nam dimbɔŋɔnim’ zaa?’

⁵¹ “Stiivin daa lan yɛli ba, “Yinim’ suhutunanim’ ŋɔ, yi nyɛla tipawumlinim’ yi suhuri ni; yi kul zaɣisirila Naawuni Shia Kasi. Yi yaannim’ biɛhigu maa ka yi gba kul doli.

⁵² Anab’ ŋuni ka yi yaannim’ maa daa lee bi niŋ alaka? Bɛna n-daa ku Naawuni ni daa tim o daanab’ shɛb’ bɛn daa daŋ na ni bɛ ti moli ŋun’ Naawuni wuntialana kandina molo la, ka yi mi yi o nyaaŋa ku o.

⁵³ Yinima n-nyɛ bɛn deei Naawuni zaligu malaikanim’ nuu ni, amaa ka lee bi dol’ li!”

Bɛ ni lab’ Stiivin kuɣa shɛm

⁵⁴ Stiivin yɛligu ŋɔ ni daa lu bɛ tiba ni maa, ka di dim bɛ nyinyɛhi ni ka bɛ suhuri yiɣisi pam, ka bɛ je suli niŋ o.

⁵⁵ Amaa ka Naawuni Shia Kasi daa pali Stiivin, ka o kpuɣ’ o zuɣu lihi zuɣusaa nya Naawuni jilima, ka nya ka Yisa ʒe Naawuni nudirigu polo.

⁵⁶ Di saha ka Stiivin daa yɛli, “Nyamiya, n nya ka zuɣusaa bɔɣi, ka Daadam Bia la ʒe Naawuni nudirigu polo.”

⁵⁷ Ka bɛ dii mɔhiri vuri, ka ŋari bɛ tiba n-kabi chaŋ o sani

⁵⁸ ti daag’ o yihi bɛ tiŋ’ maa tariga nti labir’ o kuɣa. Ka bɛn daa di o kubu maa shɛhira ka lan nyɛ bɛn yɛn ku o maa fuɣi bɛ binyɛra ti sɔŋ nachimbil’ so ŋun yuli daa booni Sool la tooni.

⁵⁹ Bɛ ni daa labir’ o kuɣa maa, o daa suhirila ti Duuma yɛra. “N Duuma Yisa, deemi n nyɛvili.”

⁶⁰ Ka gbani tiŋ’ kuhi yɛli, “N Duuma, chɛli niriba ŋɔ daalahichi ŋɔ paŋ ba.” O ni daa yɛl’ lala naai ka dii bahi.