Matiu 13 - Naawuni Kundi Kasi

Pukpar’ bimbira yɛla ŋahili

¹ Dindali maa ka Yisa daa yi yiŋ’ chaŋ ti ʒini teeku duli.

² Ka salo pam daa laɣim o sanna, ka bɛ galisim zuɣu daa chɛ ka o kpe n-ʒini ŋariŋ puuni nimaani, ka salo maa zaa kpalim ʒe duli.

³ Ka o daa yɛli ba yɛla pam yɛtɔɣ’ ŋaha puuni yɛli. “Pukpar’ so n-daa chaŋ nti kɔr’ o puu ka yaɣind’ o bimbira.

⁴ O ni daa yaɣindi li maa ka shɛŋa lu sol’ zuɣu, ka noonsi kana nti gahim li di.

⁵ Ka shɛŋa lu tɛriŋ zuɣu luɣ’ shɛli tam ni bi zilim pam n-dii bilina yomyom, nimaani tam ni bi zilim zuɣu

⁶ ka wuntaŋ’ ti kpe li ka di zaɣi kpi, di ni dii bi ba jila viɛnyɛliŋga zuɣu.

⁷ Ka shɛŋa lu gɔhi ni, ka gɔhi maa zooi lim li n-girimgirim li.

⁸ Ka shɛŋa mi lu vuhim shee n-zooi viɛnyɛliŋga m-mali hal ti dɔɣi n-niŋ biɛlim kɔbigakɔbiga, shɛŋa pihiyɔbuyɔbu, shɛŋa mi pihitata.”

⁹ “Ŋun mali tibili, ŋun’ wumma!”

Ŋaha daliri

¹⁰ Di saha ka Yisa nyaandoliba daa chaŋ o sani nti bɔh’ o, “Bɔ n-niŋ ka a tɔɣisiri niriba maa la yɛtɔɣ’ ŋaha puuni?”

¹¹ Ka o garigi yɛli ba, “Ti Duuma Naawuni pun kahigi alizanda nam daashili yɛla wuhi yinima, amaa o bi kahigi li wuhi bɛn kpalim bɛna.

¹² Dama ŋun mali ni ti lan nya m-pahi m-mali pam, ka ŋun mi ka ni ti bahi kɔŋ o ni mali biɛla shɛl’ la.

¹³ Dimbɔŋɔ zuɣu ka n tɔɣisiri niriba maa yɛtɔɣa yɛtɔɣ’ ŋaha puuni maa, dama bɛ lihiri ka bi nyari shɛli, ka wumdi ka bi baŋdi bɛ ni wumdi shɛli maa gbinni.

¹⁴ Bɛ biɛhigu maa chɛ ka Anabi Aizaia ni daa yɛli shɛm la shiri niŋ pali. O daa yɛlimi ni Naawuni yɛliya: ‘Yi ni wum m-maan lab’ wum, amaa ka ku baŋ yi ni wum shɛli maa gbinni. Yi ni nya m-maan lab’ nya, amaa ka ku baŋ yi ni nya shɛli maa.

¹⁵ Dama niriba ŋɔ leela suhutunanima: Bɛ ŋari bɛ tiba ni di chɛ ka bɛ ku wum. Bɛ pɔb’ bɛ nina ni di chɛ ka bɛ ku nya. Di yi pa lala, bɛ nina ni nya, ka bɛ tiba wum, ka bɛ baŋ bɛ suhuri ni, ka ŋmaligi labi n sanna ka n tib’ ba.’

¹⁶ “Amaa yinima nina mal’ alibarika, dama di nyara; ka yi tiba gba mal’ alibarika, dama di wumda.

¹⁷ Yɛlimaŋli ka n yɛri ya, anabinim’ mini wuntizɔriba pam suhuri daa yɛmi ni bɛ nina nya yi ni nyari shɛli ŋɔ zuɣu, ka bi nya li; ka bɛ suhuri daa lan ye ni bɛ wum yɛl’ shɛŋa yi ni wumdi ŋɔ zuɣu, ka daa bi wum li.”

Pukpar’ bimbira yɛla ŋahili gbinni wuhibu

¹⁸ Yisa daa yɛl’ o nyaandoliba maa, “Wummiya pukpar’ bimbira ŋahili la gbinni:

¹⁹ Nira yi wum alizanda nam yɛla ka bi baŋ di gbinni, Sintani kanimina nti to n-yihi din biri o suhu ni la. Dina n-nyɛ bimbir’ shɛŋa din lu sol’ zuɣu maa.

²⁰ Bimbir’ shɛŋa din daa lu tɛriŋ zuɣu la ŋmanila ŋun wum Naawuni yɛligu ka dee’ li yomyom ni suhupiɛlli,

²¹ amaa ka di bi ba jila o suhu ni viɛnyɛliŋga. Lala nira niŋdila yɛda daba ayi, ka wahala bee muɣisigu yi ti paag’ o Naawuni yɛligu maa zuɣu, o dii zaŋdi li mi bahi.

²² Bimbir’ shɛŋa din daa lu gɔhi ni la mi ŋmanila ŋun wum Naawuni yɛligu, ka dunia ŋɔ yɛliniŋda mini azichi yubo ku yɛligu maa o suhu ni, ka di bi dɔɣi n-niŋ biɛlim.

²³ Ka bimbir’ shɛŋa din daa lu vuhim shee la, din’ ŋmanila ŋun wum Naawuni yɛligu ka baŋ di gbinni, ka di ti dɔɣi n-niŋ biɛlim kɔbigakɔbiga, shɛŋa pihiyɔbuyɔbu, shɛŋa mi pihitata.”

Piriŋkpana yɛla ŋahili

²⁴ Ŋahili ŋɔ ka Yisa daa lan ŋahi ba pahi yɛli, “Alizanda nam ŋmanila yil’ yidan’ so ŋun daa zaŋ alikama biɛlim’ suma bir’ o puu ni;

²⁵ ka niriba daa ti gbihi maai ka o dim’ chaŋ ti zaŋ piriŋkpana biɛlim biri gari di ni ka chaŋ o chandi.

²⁶ Ka alikama maa daa ti va puya m-pil’ dɔɣibu, di saha ka bɛ naanyi baŋ ni piriŋkpana be di ni.

²⁷ Ka yil’ yidan’ maa yiŋbihi daa kana ti bɔh’ o, ‘Ti dana, pa alikama suma ka a daa biri a puu la ni? Ka di chaŋ wula ka piriŋkpana ti be di ni?’

²⁸ Ka o yɛli ba, ‘N dima n-niŋ ma lala maa.’ Ka bɛ bɔh’ o, ‘Ka daɣila a bɔri ni ti chaŋ ti sib’ li bahi?’

²⁹ Ka o yɛli ba, ‘Aai, di pa shɛli yi yi yɛn sib’ li, yi ni ti sib’ alikama maa gba pahi.

³⁰ Dinzuɣu chɛliya ka di zaa laɣim bi, ka chɛbu saha ti paai ka n yɛli bɛn yɛn chɛ li: Daŋmiya piriŋkpana la chɛbu n-laɣim li lo bɔba n-nyo buɣim, amaa ka chɛ alikama la zaa n-laɣimna nti niŋ n kambɔŋ ni.’ ”

Zabiliga tibiɛlim ŋahili

³¹ Ka Yisa daa lan ŋahi ba ŋahili ŋɔ pahi yɛli, “Alizanda nam maa ŋmanila zabiliga tibiɛlin’ shɛli nir’ ni zaŋ biri o puu ni;

³² ka di pɔri gari tibiɛlinli kam la, amaa di yi ti zooi, di galisirimi gari tutuɣ’ kam m-mal ti leei tia, hal ka noonsi kanna nti tɛri bɛ tɛri di wula zuɣu.”

Dabindi ŋahili

³³ Ka Yisa daa lan ŋahi ba ŋahili ŋɔ yɛli, “Alizanda nam ŋmanila dabin’ shɛli paɣ’ ni yi zahim bɔrɔbɔro zim ŋmani buta n-zaŋ li gari di ni ŋɔri zali, ka di zaa ti mii m-piri la.”

Yisa ŋaha ŋahibu

³⁴ Yisa daa yɛli salo maa dimbɔŋɔnim’ zaa la ŋaha puuni, hal o daa bi wuhiri ba shɛli ka pa ni yɛtɔɣ’ ŋaha puuni.

³⁵ Dimbɔŋɔ daa niŋmi ni di chɛ ka anab’ so ni daa yɛli shɛm la niŋ pali. Dina n-nyɛ ni Naawuni yɛliya: “N ni yaai n noli ŋahi ŋaha, ka yɛli binshɛŋa din sɔɣi tum dunia piligu ni ha la yɛla.”

Piriŋkpana yɛla ŋahili gbinni wuhibu

³⁶ Di saha ka Yisa daa chɛ salo maa ka kul’ o yilikpɛrili. Ka o nyaandoliba daa ka o sanna ti yɛl’ o, “Wuhim’ ti piriŋkpana din be puu ni la yɛla ŋahili la gbinni.”

³⁷ Ka o yɛli ba, “Daadam Bia n-nyɛ ŋun biri alikama biɛlin’ suma la,

³⁸ ka puu maa nyɛ dunia ŋɔ; ka alikama biɛlin’ suma maa nyɛ Naawuni nam ni bihi; ka piriŋkpana biɛlim la mi nyɛ Sintani bihi.

³⁹ Ka dim’ so ŋun biri piriŋkpana biɛlim maa nyɛla Sintani; ka chɛbu saha la nyɛ dunia ŋɔ yiɣisibu saha, ka malaikanim’ mi nyɛ bɛn chɛri li maa.

⁴⁰ Bɛ ni laɣindi piriŋkpana nyɔri buɣim shɛm la, lala nti yɛn niŋ dunia ŋɔ yiɣisibu dali.

⁴¹ Daadam Bia ni ti tim o malaikanim’ na, ka bɛ ti yaa’ binshɛɣukam din chɛ ka niriba tumd’ alahichi mini tuumbiɛtumdiba zaa bɛn be o nam ni

⁴² n-zaŋ ba bahi buɣim din diri ni. Nimaani ka niriba ni ti fabili ka dim bɛ nyina.

⁴³ Amaa di saha wuntizɔriba ni ti bela bɛ Ba Naawuni nam ni n-ne kaman wuntaŋ’ la. Ŋun mali tibili, ŋun’ wumma!”

Azichi sɔɣirili ŋahili

⁴⁴ Yisa daa ŋahi ŋahili ŋɔ yɛli, “Alizanda nam ŋmanila azichi shɛli din sɔɣi tiŋgban’ ni so puu ni, ka do’ so kana nti nya li ka daai tam pi li, ka chaŋ ni suhupiɛlli nti zaŋ o ni mali shɛlikam kɔhi n-lab’ ti da puu maa.”

Waya ŋahili

⁴⁵ Yisa daa lan ŋahi ŋahili ŋɔ yɛli, “Alizanda nam lan ŋmanila kɔhigɔr’ so ŋun gɔri bɔri waya zaɣ’ suma

⁴⁶ nti nya zaɣ’ yini din mali shaara pam, ka chaŋ nti zaŋ o ni mali shɛlikam kɔhi n-lab’ ti da li.”

Kulipalinim’ laŋ’ yɛla ŋahili

⁴⁷ Yisa daa lan ŋahi ŋahili ŋɔ pahi yɛli, “Alizanda nam lan ŋmanila lan’ shɛli kulipalinim’ ni zaŋ lab’ kom ni n-gbahi zahim balibu kam;

⁴⁸ ka di ti pali, ka bɛ vo li duhi dul’ na nti ʒini n-gahim zin’ suma niŋ piɛri ni ka zaŋ zaɣ’ biɛri bahi.

⁴⁹ Lala nti yɛn niŋ dunia ŋɔ yiɣisibu dali. Malaikanim’ ni ti kana nti gahim ninvuɣ’ suma ka chɛ ninvuɣ’ biɛri

⁵⁰ n-zaŋ ninvuɣ’ biɛri maa bahi buɣim din diri ni. Nimaani ka niriba ni ti fabili ka dim bɛ nyina.”

Bin’ pala mini bin’ kura zalibu

⁵¹ Ka Yisa daa bɔhi ba, “Yi yipa baŋ yɛla ŋɔ zaa gbinni bebɔ?” Ka bɛ saɣi, “Iin, ti Duuma.”

⁵² Ka o yɛli ba, “Dinzuɣu Naawuni zaligubaŋda kam ŋun bɔhim alizanda nam yɛla m-baŋ li viɛnyɛliŋga ŋmanila yil’ yidan’ so ŋun bi kɔŋdi bin’ pala mini bin’ kura o nɛma ni.”

Yisa ya Nazarɛtnim’ zaɣis’ o

⁵³ Yisa ni daa naai ŋaha ŋɔ, o daa yila nimaani

⁵⁴ n-chaŋ omaŋmaŋ’ ya n-daa ti kpe bɛ jɛmbu duu nti wuhiri niriba, ka di daa gari ba pam ka bɛ bɔhiri taba, “Ya ka doo ŋɔ lee nya yɛm ŋɔ mini tuun’ kara ŋɔ?

⁵⁵ Pa kapinta bia la m-bala? Pa o ma yuli m-booni Mariama la? Pa o tizɔbihi n-nyɛ Jeemsi mini Yisifu ni Saimɔn ni Judas la?

⁵⁶ Pa ti min’ o tizɔpaɣiba zaa n-laɣim be ya ŋɔ ŋɔ? Ka ya polo ka doo ŋɔ lee bɔhim yɛla ŋɔ zaa?”

⁵⁷ Dinzuɣu ka bɛ daa bi deeg’ o. Amaa ka Yisa daa yɛli ba, “Anabi nyari jilima luɣ’ shɛlikam zaa naɣila omaŋmaŋ’ ya min’ o yiŋnim’ sani ka o bi nyari jilima.”

⁵⁸ O daa bi tum tuun’ kara pam nimaani, bɛ biɛhiŋ maa zuɣu.