1 Samuɛl 25 - Naawuni Kundi Kasi

Samuɛl kpiya

¹ Samuɛl ni daa ti kpi, ka Izraɛlnim’ zaa daa laɣimna ti kum o kuli, ka sɔɣ’ o omaŋmaŋ’ yiŋa Rama. Di nyaaŋa ka Dauda daa yiɣisi chaŋ Paran mɔɣu ni.

Dauda mini Abigeel

² Ka do’ so daa be Maɔn ka o tuma shee nyɛ Kamɛl. Doo maa daa mali buni pam. O daa malila piɛri tusaata, ka mali buhi tuhili. Ka o daa ti chɛr’ o piɛri maa kɔbiri Kamɛl maa.

³ Doo maa yuli n-daa booni Nabal, ka o paɣa mi yuli booni Abigeel. Paɣ’ maa daa viɛl’ pam, ka mali yɛm. Amaa ka doo maa ŋun’ daa nyɛ jɛrigu ka mali biɛm pam. O daa nyɛla Kalɛb daŋ ni nira.

⁴ Ka Dauda daa be mɔɣu maa ni ka wum ni Nabal chɛrila o piɛri kɔbiri.

⁵ Ka o daa tim nachimbi’ pola pia ka yɛli ba, “Chamiya Kamɛl nti chaŋ Nabal sani ti zaŋ n yuli puh’ o.

⁶ Yi ni ti yɛn puh’ o shɛm m-bɔŋɔ: Naawuni tim a suhudoo, ka ti a malibu suhudoo, ka chɛ ka suhudoo be a ni su shɛlikam zaa ni.

⁷ Yɛlimiy’ o ni n wumya ni o chɛrila o piɛri kɔbiri ni o piɛguliba maa mi yi kul bela ti sani, ka ti bi niŋ ba zaɣ’ biɛ’ shɛli, bɛ mi binshɛli daa bi bɔrigi bɛ ni daa be ti sani Kamɛl saha shɛli maa.

⁸ Ni o bɔhim’ o nachimba maa, bɛ ni yɛl’ o. Dinzuɣu n suhir’ o mi ni o niŋmi n nachimba ŋɔ nirilim, dama chuɣu dali ka ti kana maa. N suhir’ o mi, din kul be o nuu ni, ŋun’ zaŋ ti yinim’ bɛn nyɛ o tumtumdiba ŋɔ ka yi zaŋ na ti ti o bia Dauda.”

⁹ Ka Dauda nachimba maa daa chaŋ ti zaŋ Dauda yuli yɛli Nabal yɛtɔɣa maa zaa, ka kpalim ʒiɛya guhira.

¹⁰ Ka Nabal daa garigi bɔhi Dauda tuumba maa, “Ŋuni n-lee nyɛ Dauda? Ka ŋuni mi n-lee nyɛ Jɛsi bia? Pumpɔŋɔ daba pam kul zɔrimi ka chɛri bɛ laamba.

¹¹ N zaŋmi m bɔrɔbɔro mini ko’ shɛli ni nim’ shɛli n ni ku n-zali bɛn chɛri m piɛri kɔbiri maa ti ninvuɣ’ shɛba n ni bi mi bɛ ni yi shɛl’ na?”

¹² Di saha ka Dauda nachimba maa ŋmaligi labi ti yɛl’ o dimbɔŋɔ zaa.

¹³ Ka Dauda daa yɛl’ o niriba maa, “Sokam nyaɣim’ o takɔbi!” Ka Dauda gba daa nyaɣ’ o takɔbi; ka niriba kɔbisinahi daa pah’ o zuɣu ka bɛ chaŋ, ka chɛ niriba kɔbisiyi ka bɛ mi kpalim guli bɛ nɛma.

¹⁴ Amaa ka Nabal nachimba maa ni yino daa chaŋ ti yɛli Nabal paɣ’ Abigeel, “Nyama, Dauda timla tuumba ka bɛ yi o sani mɔɣu maa ni na ni bɛ ti puhi ti kpɛm’ maa, ka o tu ba.

¹⁵ Niriba maa mi daa niŋ ti viɛnyɛliŋga pam, bɛ daa bi niŋ ti zaɣ’ biɛɣu, ti mi binshɛli daa ʒi m-bɔrigi saha shɛli ti ni daa be bɛ sani mɔɣu maa ni maa.

¹⁶ Ti ni daa be bɛ sani n-guli ti piɛri ŋɔ saha shɛli maa zaa, bɛna n-daa nyɛ gooni gili ti yuŋ ni wuntaŋ’ ni zaa.

¹⁷ Dinzuɣu pumpɔŋɔ zahimmi yɛlli maa ka baŋ a ni yɛn niŋ shɛm; dama dimbɔŋɔ ni tooi tahi zaɣ’ biɛɣu ti kpɛm’ maa sanna n-tabil’ o yiŋnim’ zaa, ka o mi yɛla kpɛm’ pam ka nir’ ku tooi tɔɣis’ o yɛtɔɣa.”

¹⁸ Di saha ka Abigeel daa yiɣisi yomyom chaŋ ti bo bɔrɔbɔro kpil’ kɔbisiyi mini wain kol’ ayi pali ni piɛ’ ŋɔra anu ni kawaan’ chimda din tibisim nyɛ kilɔgiram pinaayopɔin ni wain wal’ kuma yila kɔbiga ni bɛ ni zaŋ fiig tihi wala m-pahi mali mahi’ shɛŋa bin’ kɔbisiyi n-zaŋ di zaa pa bunsi zuɣu;

¹⁹ ka yɛli nachimba maa, “Chamiya n tooni ka n doli yi nyaaŋa na.” Amaa o daa bi saɣi yɛl’ o yidan’ Nabal.

²⁰ Ka o daa ba buŋa chaŋ ti ŋmaligi zolɔŋni n-tuhi Dauda min’ o niriba maa soli ka bɛ kanna.

²¹ Dauda daa yɛlimi, “Yɛlimaŋli, yoli ka n daa kul guli doo ŋɔ binyara ŋɔ mɔɣu ŋɔ ni ka bi chɛ ka o binshɛli bɔrigi ŋɔ, ka ŋun’ ti zaŋla zaɣ’ biɛɣu yo ma samli.

²² Zaŋ chaŋ biɛɣu sa ti yɛn neei ka n yi chɛ ninvuɣ’ shɛb’ bɛn be o sani maa, hal do’ yino gba, Naawuni ŋun niŋm’ ma n ni yɛn niŋ’ o shɛm maa, hal ŋun’ niŋm’ ma gari lala gba.”

²³ Abigeel ni daa ti kul nya Dauda, o dii sheela o buŋ’ maa zuɣu na yom lu n-gbani Dauda tooni, ka zaŋ o zuɣu silim tiŋa.

²⁴ O daa kul lu n-gbala o tooni ka yɛli, “N dana, chɛ ka taali ŋɔ ʒi n kɔŋko zuɣu. N suhir’ a mi, gbilisim tibili wum mani ŋun nyɛ a dabipaɣ’ ŋɔ ni yɛn yɛl’ a yɛtɔɣ’ shɛŋa ŋɔ.

²⁵ N dana, di chɛ ka Nabal ŋun nyɛ jɛrigu maa ni yɛl’ a shɛm maa milig’ a suhu. O yuli ni kul booni shɛm maa, lala n-shiri nyɛ o. O yuli Nabal, ka jɛrilim mi shiri be o kɔbili ni. Amaa n dana, mani ŋun nyɛ a dabipaɣ’ ŋɔ di bi nya a ni tim’ a nachin’ shɛb’ na maa.

²⁶ Dinzuɣu n dana, a nyaya, Yawɛ je ni so ʒim yihibu taali ʒi a zuɣu, ka lan je ni a zaŋ a nuu bɔhi biɛri. Dinzuɣu n dana, Yawɛ ŋun be ŋɔ mini nyin’ gba maŋmaŋ’ shia din be ŋɔ zuɣu ni chɛ ka a dimnim’ mini bɛnkam lo a zaɣ’ biɛɣu ti be kaman Nabal ni be shɛm ŋɔ.

²⁷ Dinzuɣu n dana, chɛ ka bɛ zaŋ n ni ʒi pin’ shɛli na ŋɔ n-ti nachimba bɛn be a sani ŋɔ.

²⁸ N suhir’ a mi, chɛli mani ŋun nyɛ a dabipaɣ’ ŋɔ taali. Dama biɛhiŋ kani, Yawɛ ni me a yili a ni tuhiri ŋun’ Yawɛ tɔb’ shɛli ŋɔ zuɣu; ka a ku tum zaɣ’ biɛɣu hal ni a nyɛvili tariga.

²⁹ N dana, ka so yi ti dol’ a ni o ku a, Yawɛ ŋun nyɛ a Naawuni ŋɔ ŋun’ zaŋm’ a nyɛvili ŋɔ pahi nyɛviya pam zuɣu n-gul’ li, amaa o ni ti zaŋ a dimnim’ nyɛviya labi kaman kuɣilɔŋ kuɣili ka bɛ labi la.

³⁰ Ka Yawɛ yi ti niŋ nyini n dana zaɣ’ viɛl’ shɛlikam zaa o ni yɛli ni o ni niŋ a la, ka chɛ ka a leei Izraɛl naa,

³¹ a ti ku mali suhugarigu a ni daa ku so ka di ka daliri zuɣu bee amaŋmaŋ’ ni daa bɔhi biɛri zuɣu. N dana, ka Yawɛ yi ti chɛ ka binshɛɣukam niŋ viɛnyɛliŋga a sani, nyin’ di ti tam mani ŋun nyɛ a dabipaɣ’ ŋɔ yɛla.”

³² Ka Dauda daa yɛli Abigeel, “Yawɛ ŋun nyɛ Izraɛl Naawuni ŋun tim a na ka a ti tuhi ma soli ŋɔ mali alibarika!

³³ Ka a ni tɛhi tɛhi viɛl’ shɛŋa ka taɣ’ ma zuŋɔ dabisili ŋɔ ka m bi tum taali so ʒim yihibu puuni bee n-zaŋ mmaŋmaŋ’ nuhi ŋɔ bɔhi biɛri ŋɔ zuɣu, a mali alibarika.

³⁴ Dama hal ka Yawɛ ŋun nyɛ Izraɛlnim’ Naawuni ŋun be ka nyɛ ŋun taɣ’ ma ka m bi niŋ ya zaɣ’ biɛɣu ŋɔ zuɣu, a yi di bi kana yomyom ti nya ma, biɛɣuni asiba doo zaɣ’ yino gba sa naan ku lan guui Nabal yiŋa.”

³⁵ Di saha ka Dauda daa deei paɣ’ maa ni ʒi pin’ shɛŋa na maa ka yɛl’ o, “Kulim’ a yiŋ’ ni suhudoo, nyama, n wum a yɛligu maa, ka ni niŋ a ni fabili niŋ ma ni n niŋ shɛm maa.”

³⁶ Ka Abigeel daa kuli Nabal sani nti nya ka o puhirila chuɣu o yiŋa, ka di ŋmanila naa m-puhiri chuɣu. Ka ŋun’ Nabal daa kul mali suhupiɛlli, dama o daa nyula dam buɣi. Ka o paɣ’ maa daa bi yɛl’ o shɛli dindali maa hal ka biɛɣu ti neei.

³⁷ Biɛɣu ni daa neeg’ asiba ka dam maa yi o ninni, ka o paɣ’ maa yɛl’ o binshɛɣukam zaa, ka o suhu kabi, ka o be kaman kuɣili la.

³⁸ Zaŋ chaŋ kaman biɛɣu pia dali, ka Yawɛ daa ku Nabal.

³⁹ Dauda ni daa wum ni Nabal kpiya ka o yɛli, “Yawɛ ŋun bɔhi Nabal biɛri o ni daa tu ma tu’ shɛli la zuɣu, ka yihi mani ŋun nyɛ o dabili ŋɔ zaɣ’ biɛɣu ni ŋɔ mali alibarika. Yawɛ ŋmaligi Nabal zaɣ’ biɛɣu maa ʒil’ o.” Di saha ka Dauda daa tim’ ni bɛ ti kpuɣi Abigeel ti o na ka o niŋ o paɣa.

⁴⁰ Ka Dauda tuumba maa daa chaŋ Abigeel sani Kamɛl nti yɛl’ o, “Dauda n-tim’ ti ni ti kana ti kpuɣ’ a na ti ti o ka o niŋ o paɣa.”

⁴¹ Ka Abigeel daa yiɣisi gbani n-zaŋ o zuɣu silim tiŋa ka yɛli, “Nyamiya, man’ ŋun nyɛ yi dabipaɣ’ ŋɔ nyɛla ŋun ni paɣi n dan’ tumtumdiba naba.”

⁴² Ka Abigeel daa yiɣisi niŋ yomyom m-ba buŋa, ka o paɣisara anu bɛn daa be o sani n-tumd’ o tuma pah’ o zuɣu ka bɛ doli Dauda tuumba maa chaŋ, ka o ti leei Dauda paɣa.

⁴³ Ka Dauda daa lan kpuɣi Ahinɔam ŋun nyɛ Jɛziriil nir’ la pahi, ka bɛ niriba ayi maa daa leeg’ o paɣiba.

⁴⁴ Di saha Sool daa pun zaŋla o bipuɣiŋga Mikal ŋun daa nyɛ Dauda paɣ’ la n-ti do’ so ŋun yuli booni Paliti ka o nyɛ Laishi Gallim nir’ bia la.