1 Samuɛl 14 - Naawuni Kundi Kasi

Jɔnatan suhukpeeni tuma

¹ Dahin shɛli ka Jɔnatan daa ti yɛli nachimbil’ so ŋun ʒir’ o tɔbutuhiri’ nɛma, “Kamina ka ti chaŋ Filistia tɔbbi’ shɛb’ bɛn be yaɣili ŋɔ polo ha nim’ sani.” Amaa o daa bi saɣi yɛl’ o ba.

² Sool daa bela Gibia tintariga pumpɔrinchihi tia din be Migirɔn la gbini; ka ninvuɣ’ shɛb’ bɛn daa be o sani daa nyɛla kaman dɔbba kɔbisiyɔbu laasabu.

³ Ka maligumaana Ahija ŋun daa nyɛ Ikabɔd biɛli Ahitub bia la daa mali tan’ shɛli din ŋmani mukuru la lɔr’ o shee ni. Ahitub daa nyɛla Finɛhas bia ka nyɛ Ɛli ŋun daa nyɛ Yawɛ maligumaana Shilo la yaaŋa. Ka niriba maa so daa bi baŋ ni Jɔnatan chaŋya.

⁴ Jɔnatan ni daa yɛn doli so’ shɛli chaŋ Filistia tɔbbihi maa sani maa zuɣu tampiŋ kara ayi n-daa doya; yini daa dola yaɣili ka yini mi do yaɣ’ din’ la. Tampiŋ yini yuli daa boonila Bɔzɛz ka yini mi yuli booni Sɛne.

⁵ Tampiŋ yini daa dola nuzaa polo zaŋ labi Mikimash tooni poli, ka yini mi do nudirigu poli zaŋ labi Gɛba tooni polo.

⁶ Ka Jɔnatan daa yɛli nachimbil’ so ŋun ʒir’ o tɔbutuhiri’ nɛma maa, “Chɛ ka ti baai du n-chaŋ Filistianim’ bɛn bi gundi ŋɔ tɔbbihi ŋɔ suɣa ŋɔ ni, di pa shɛli Yawɛ ni tum tuma ti ti, dama binshɛli kani din ni chɛ ka Yawɛ ku zaŋ niriba pam bee niriba biɛla tum tiliginsim tuma.”

⁷ Ka nachimbil’ ŋun daa ʒir’ o tɔbutuhiri’ nɛma maa yɛl’ o, “Niŋm’ a suhu ni yɛl’ a ni a niŋmi shɛlikam zaa, dama m be a sani, ka a suhu ni kul be shɛm, lala ka n gba suhu be.”

⁸ Di saha ka Jɔnatan daa yɛl’ o, “Nyama, ti ni baai du n-chaŋ bɛ sani ti zaŋ timaŋ’ wuhi ba.

⁹ Ka bɛ yi ti yɛl’ ti, ‘Guhimiya hal ka ti ti ka yi sanna,’ di saha ti ni kpalim ʒe nimaani ka ku lan chaŋ bɛ sani.

¹⁰ Amaa bɛ yi yɛli, ‘Dumiya ka ti sanna,’ di saha ti ni du n-chaŋ, dama Yawɛ zaŋ ba niŋ ti nuu ni. Dina nti yɛn nyɛ shihirili ti sani.”

¹¹ Ka bɛ niriba ayi maa daa zaŋ bɛmaŋ’ wuhi Filistia tɔbbihi maa, ka Filistianim’ maa daa yɛli, “Nyamiya, Hiburunim’ la yiri bɛ ni sɔɣi bɛmaŋ’ vo’ shɛŋa la ni na.”

¹² Ka tɔbbihi maa daa kuhi bahi Jɔnatan min’ o tɔbutuhiri’ neenʒira maa zuɣu n-yɛli, “Dumiya ka ti sanna ka ti wuhi ya binshɛli.” Ka Jɔnatan daa yɛl’ o tɔbutuhiri’ neenʒira maa, “Doli n nyaaŋa na, dama Yawɛ zaŋ ba niŋ Izraɛlnim’ nuu ni.”

¹³ Di saha ka Jɔnatan daa zaŋ o nuhi ni o naba n-gbam du, ka o tɔbutuhiri’ neenʒira maa dol’ o nyaaŋa. Ka Jɔnatan daa ti ŋmɛri ba luhiri ka o tɔbutuhiri’ neenʒira maa mi dol’ o nyaaŋa kuri ba.

¹⁴ Jɔnatan min’ o tɔbutuhiri’ neenʒira maa ni daa tuui ku ninvuɣ’ shɛb’ maa kalinli daa nyɛla ninvuɣ’ pisi, kaman nakpaa pirigili palo puuni.

¹⁵ Ka bɛn daa be sansani maa ni mini bɛn daa be mɔɣu ni ni niriba maa zaa suhuri dii fuŋ, ka tɔbbihi zaŋ tabili ŋmɛnditoya zaa niŋgbuna sɔhira ka tiŋgbani daa dam, ka bɛ yɛma ŋma pam.

Filistianim’ nyaŋbu

¹⁶ Ka ninvuɣ’ shɛb’ bɛn daa guli Naa Sool Gibia din be Bɛnjamin tiŋgban’ ni la daa lihi nya ka Filistianim’ maa pam yiɣisi zɔri yiriŋ.

¹⁷ Di saha ka Sool daa yɛli ninvuɣ’ shɛb’ bɛn’ be o sani maa, “Kalimiya niriba maa n-nya ninvuɣ’ banima n-lee yi ti ni chaŋ.” Ka bɛ daa kali ba n-nya ka Jɔnatan min’ o tɔbutuhiri’ neenʒira maa n-kani

¹⁸ Ka Sool daa yɛli Ahija, “Zaŋmi Naawuni Daalikauli Adaka la na.” Dama din dali maa Izraɛlnim’ daa zaŋla Naawuni Daalikauli Adaka maa mali chaŋ.

¹⁹ Sool ni daa kul yɛri maligumaana maa lala saha shɛli maa, ka Filistianim’ maa zɔbu yiriŋ mini bɛ vuri maa daa kul maan pahira; ka Sool daa yɛli maligumaana maa, “Chɛl’ li.”

²⁰ Di saha ka Sool mini ninvuɣ’ shɛb’ bɛn zaa daa be o sani maa dii lu tɔb’ tuhibu soli. Ka niriba maa zaa daa gbaai tab’ tuhibu, dama bɛ daa birimya pam.

²¹ Ka Hiburunim’ bɛn daa pun be Filistianim’ sani hal ti paai tɔb’ maa tuhibu saha maa mini bɛn daa pahi doli ba chaŋ bɛ sansani maa ni zaa daa dii ŋmaligi pahi Izraɛlnim’ bɛn daa be Sool mini Jɔnatan sani maa zuɣu.

²² Ka Izraɛlnim’ dɔbba shɛb’ bɛn daa zo nti sɔɣi Ifriim tiŋgban’ ni zoya tinsi ni la gba ni daa wum ni Filistianim’ maa ŋmaligi guui n-zɔri ni bɛ tiligi maa, ka bɛ gba daa dii lo kpara zo n-doli tuhiri ba.

²³ Ka bɛ daa tuhi ba lala hal ti yaɣi Bɛtavɛn. Ka Yawɛ daa fa Izraɛlnim’ bahi dindali maa.

Binshɛŋa din doli tɔb’ tuhibu nyaaŋa

²⁴ Ka di daa gbarigi Izraɛlnim’ maa pam dindali maa; dama Sool daa pola pɔri yɛli, “Ŋunkam di bindirigu ka wuntaŋ’ na bi lu n ni bɔhiri n dimnim’ biɛri dahin’ shɛli ŋɔ, noli din’ dim’ o.” Lala zuɣu niriba maa ni so noli daa bi to bindirigu.

²⁵ Ka niriba maa zaa daa kana ti nya shigbaŋ, ka shikpam do tiŋa.

²⁶ Niriba maa ni daa kana ti nya shigbaŋ maa, shikpam daa kul tɔɣirimi, amaa so daa bi niŋ li kpar’ o nol’ ni; dama niriba maa daa zɔrila pɔri la.

²⁷ Amaa Jɔnatan ŋun’ daa bi wum o ba ni po pɔri yɛli niriba maa shɛm maa, dinzuɣu ka o daa zaŋ jaaŋgbee din be o nuu ni tu shigbaŋ maa n-zaŋ o nuu nyɛhi li ti kpar’ o nol’ ni, ka o nini neei zaa.

²⁸ Di saha ka niriba maa ni yino daa yɛli, “A ba pola pɔri yɛli niriba, ‘Ŋunkam di bindirigu zuŋɔ dabisili ŋɔ, noli din’ dim’ o.’ ” Niriba maa daa kul gbarigimi zaa.

²⁹ Di saha ka Jɔnatan daa yɛli, “M ba zaŋ muɣisigu zali tiŋgbɔŋ ŋɔ nima, nyamiya n ni di shiri biɛla ŋɔ ka nya yaa shɛm.

³⁰ Niriba ŋɔ yi di nya soli n-tuhi fa bindir’ shɛŋa bɛ dimnim’ ŋɔ sani di naan so, dama bɛ dii bi ku Filistianim’ maa pam zuŋɔ.”

³¹ Dindali maa Izraɛlnim’ daa zanila Mikimash n-ku Filistianim’ maa lala hal ti paai Aijalɔn. Ka di daa gbarigi Izraɛlnim’ maa pam.

³² Ka bɛ daa kab’ chaŋ bɛ ni daa tuhi fa neen’ shɛŋa maa gbini nti kɔri piɛri mini naɣilahi ni naɣinyama sɔŋ, ka niriba maa daa ŋub’ ba, bɛ mi daa bi kɔri ba viɛnyɛliŋga.

³³ Ka bɛ daa yɛli Sool, “Nyama, niriba maa ni ŋubiri nimdi maa shɛm maa, bɛ tumdila alahichi Yawɛ sani maa, dama bɛ bi kɔri ba viɛnyɛliŋga.” Ka o yɛli ba, “Yi nyɛla nyaanyiriba, bilimmiya kuɣ’ titali sɔŋ ma kpe na.”

³⁴ Ka Sool daa lan yɛli ba, “Wurimmiya chaŋ niriba maa sani ti yɛli ba, ‘Sokam zaŋm’ o naɣilaa bee o piɛɣu na nti kɔrigi kpe ŋubi, ka di ŋubiriya nim’ shɛli bɛ ni bi kɔrigi viɛnyɛliŋga ka di zuɣu chɛ ka yi tum alahichi Yawɛ sani.’ ” Di saha ka sokam daa zaŋ o naɣilaa bee o piɛɣu na dindali maa yuŋ nti kɔrigi nimaani.

³⁵ Ka Sool daa me sara maligu bimbini zali Yawɛ; dina n-daa nyɛ o ni tuui me sara maligu bimbin’ shɛli zali Yawɛ.

³⁶ Di saha ka Sool daa yɛli ba, “Chɛliya ka ti doli Filistianim’ maa yuŋ ŋɔ n-tuhi ba, ka di nɛma hal ka biɛɣu ti neei, ti di chɛ ka bɛ ninvuɣ’ yino gba kpalim.” Ka niriba maa daa yɛli, “A ni nya ka shɛli viɛl’ a sani nyin’ niŋmi li.” Amaa ka maligumaana la daa yɛli ba, “Chɛliya ka ti bɔhi Naawuni kpe nya.”

³⁷ Ka Sool daa bɔhi Naawuni, “N na doli Filistianim’ maa? A ni zaŋ ba niŋ Izraɛlnim’ nuu ni?” Amaa ka o bi garig’ o dindali maa.

³⁸ Ka Sool daa yɛli, “Yinim’ bɛn zaa nyɛ niriba zuɣulaannim’ ŋɔ, kamiya kpe na nti nya ka baŋ alahichi shɛli din tum zuŋɔ dabisili ŋɔ.”

³⁹ O daa lan yɛli, “Yawɛ ŋun be ka tiligi Izraɛlnim’ ŋɔ zuɣu, biɛhiŋ kani, n ni ku m bia Jɔnatan, hal Naawuni ni kul chɛ ka ti nya tiliginsim ŋun Jɔnatan kɔbili ni maa zaa yoli.” Amaa ka niriba maa zaa so daa bi garig’ o.

⁴⁰ Ka o daa lan yɛli Izraɛlnim’ zaa, “Labimiya yaɣ’ yini polo, ka m mini m bia Jɔnatan mi labi yaɣ’ yini polo.” Ka niriba maa daa yɛli Sool, “A ni nya ka shɛli viɛl’ a sani, nyin’ niŋmi li.”

⁴¹ Dinzuɣu ka Sool daa yɛli, “Yawɛ ŋun nyɛ Izraɛlnim’ Naawuni ŋɔ, bɔ n-niŋ ka a bi garigi mani ŋun nyɛ a dabili ŋɔ zuŋɔ dabisili ŋɔ? Taali ŋɔ yi nyɛla m mini m bia Jɔnatan taali, nyin’ tim’ ti Urim, ka di mi yi nyɛla a niriba ŋɔ taali, nyin’ tim’ ti Tumim.” Ka di daa gbaala Jɔnatan mini Sool, ka niriba maa nuu daa yi.

⁴² Di saha ka Sool lan yɛli ba, “Vihimiya m mini m bia Jɔnatan sunsuuni nya.”! Ka di daa gbaala Jɔnatan.

⁴³ Di saha ka Sool daa yɛli Jɔnatan, “Yɛlim’ ma a ni niŋ shɛli.” Ka Jɔnatan yɛl’ o, “N di zaŋla jaaŋgbee din be n nuu ni n-suɣi shiri di, dinzuɣu n-nyɛ ma, m mali shili ni n kpi.”

⁴⁴ Ka Sool daa yɛli, “Jɔnatan, biɛhiŋ kani a ni kpi. Ka n yi bi niŋ a lala, Naawuni ŋun’ niŋm’ ma gari n ni di yɛn niŋ a shɛm gba.”

⁴⁵ Ka niriba maa daa yɛli Sool, “A yɛn kula Jɔnatan ŋun tuhi di nasara titali n-ti Izraɛl tiŋgbɔŋ ŋɔ? Din’ kariya! Hal ka Yawɛ ŋun be ŋɔ zuɣu, Jɔnatan zabigu zaɣ’ yini gba ku yi o zuɣu ni lu tiŋa; dama Naawuni m-be o sani n-chɛ ka o tum tuun’ shɛli o ni tum zuŋɔ ŋɔ.” Ka niriba maa daa fa Jɔnatan bahi, ka o bi ku o.

⁴⁶ Di saha ka Sool daa chɛ Filistianim’ kari doli; ka Filistianim’ maa daa labi bɛ biɛhigu shee.

Sool nam dibu min’ o malibu

⁴⁷ Sool ni daa ʒini Izraɛl nam ʒiishee, o daa tuh’ o dimnim’ bɛn be bɔba ni yaɣa ni zaa. O daa tuhi Mɔabnim’ mini Ammɔnnima ni Ɛdomnima ni Zɔba nanima ni Filistianima; o ni daa tuhi shɛb’ zaa, o daa dila nasara.

⁴⁸ Ka o daa lan niŋ bidibilim n-tuhi nyaŋ Amalɛknima, ka daa fa Izraɛlnim’ ninvuɣ’ shɛb’ bɛn daa yi liriti ba fari bɛ nɛma la nuu ni bahi.

⁴⁹ Sool bidibisi daa nyɛla Jɔnatan mini Ishivi ni Malikishua; ka o bipuɣins’ ayi mi yuya daa booni Mɛrab, ŋuna n-daa nyɛ o bipuɣin’ kpɛma, ka biasani mi yuli booni Mikal.

⁵⁰ Sool paɣ’ mi yuli n-daa booni Ahinɔam. O daa nyɛla Ahimaaz bipuɣiŋga. Ka o tɔbbi’ kpɛm’ mi yuli daa booni Abinɛr, o daa nyɛla Sool bapir’ Nɛr bia.

⁵¹ Sool ba n-daa nyɛ Kish, ka Abinɛr ba Nɛr mi daa nyɛ Abiɛl bia.

⁵² Sool ʒiɛman’ ni zaa, o mini Filistianim’ daa kul tuhirimi ni nimmoo, dinzuɣu o daa yi kul nya do’ so ŋun mali kpiɔŋ bee suhukpeeni o zaŋd’ o mi leeg’ o tɔbbia.