1 Nanima 7 - Naawuni Kundi KasiNaa Sulemaana nam yili 1 Sulemaana daa me omaŋmaŋ’ yili. Yuun’ pinaata ka o daa zaŋ me li naai. 2 O daa me Lɛbanɔn Nyɔŋ ni Yili; ka di wɔɣilim daa nyɛ mita pihinahinaanahi, ka di yɛliŋ nyɛ mita pisinaayi, ka di dubu mi nyɛ mita pinaata ni pirigili, ka bɛ daa me li tamla sida dari kulis’ ata mini di dapuhi zuɣu. 3 Ka bɛ daa zaŋ sida dapaɣa n-siili li hal ti gari du’ shɛŋa din daa tam pilanim’ pihinahinaanu zuɣu la zuɣusaa. Kuliga kam daa malila pilanim’ pinaanu. 4 Takɔriti kulis’ ata daa beni. Takɔriti maa daa tuhila taba, ka tam tab’ ʒii buta zuɣu. 5 Di dunoya zaa mini di takɔriti zaa firimnim’ daa nyɛla zaɣ’ mɔɣiri. Takɔriti maa daa tuhila taba, ka tam tab’ ʒii buta zuɣu. 6 Ka o daa chɛ ka bɛ zaŋ daantalisi sa zɔŋ, ka di wɔɣilim nyɛ mita pisinaayi, ka di yɛliŋ nyɛ mita pinaata ni pirigili, ka kazala din mali daantalisi daa be di tooni, ka pateesa yili di tooni. 7 Ka o daa lan chɛ ka bɛ me Nam ʒiishee zɔŋ, din nyɛ o ni yɛn kariti saria luɣ’ shɛli. Zɔŋ maa ni n-daa nyɛ sariadibo shee. Sida dari ka bɛ daa zaŋ mali di tiŋ’ hal ti gbaai di yɔɣira. 8 Omaŋmaŋ’ yil’ shɛl’ ni o ni daa yɛn be, ka di ʒe saria karibu zɔŋ nyaaŋa la, lala ka bɛ daa me di gba. Ka Sulemaana daa lan chɛ ka bɛ me yil’ shɛli ka di be kaman o ni daa chɛ ka bɛ me zɔn shɛl’ la n-ti o ni daa kpuɣi Firawuna bipuɣin’ so la. 9 Kuɣ’ shɛŋa bɛ ni daa kpe ka zaŋ su’ shɛŋa din mali nyina n-so ŋ-ŋmahi di tooni ni di nyaansi ka di mali shaara la ka bɛ daa zaŋ me yiya maa zaa zaŋ tabili Naawuni jɛmbu duu zɔŋ la mini saria karibu zɔn tital’ la tanzaa piligu ni hal ti paai di koobu shee. 10 Kuɣ’ shɛŋa din daa nyɛ kuɣ’ kara ka mali shaara, ka di shɛŋa wɔɣilim nyɛ mita ata ni pirigili, ka shɛŋa mi nyɛ mita anahinahi, ka bɛ daa zaŋ zali duri maa tanzahi. 11 Kuɣ’ shɛŋa bɛ ni daa buɣisi n-kpe ka di mali shaara mini sida dari ka bɛ daa zaŋ me duri maa zuɣusaa. 12 Zɔn tital’ la mini Yawɛ jɛmbu duu zaŋ tabili di kazala la zaa mɛbu ni, bɛ daa yi zaŋla kuɣikpɛra m-me kulis’ ata, ka zaŋ sida dari n-kpahi kul’ yini tam di zuɣu. Huram tuma 13 Ka Naa Sulemaana daa tim Taai nti zaŋ Huram na. 14 Huram daa nyɛla pako’ so ŋun yi Naftali zuliya ni na bia; ka o ba daa nyɛ Taai ninvuɣ’ so ŋun nyɛ daanya tuumbaŋda. Huram daa nyɛla ŋun mali yɛm ni baŋsim ka mi tuumbaŋsim, ka ni tooi zaŋ daanya mali binshɛlikam. Ka o daa ka Naa Sulemaana sanna nti tum o tuma zaa ti o. Daanya daantalis’ ayi ( 2 Yɛlikura 3.15-17 ) 15 Ka Huram daa mali daanya daantalis’ ayi sɔŋ. Zaɣ’ yini wɔɣilim daa nyɛla mita anii. Ka booi booli pa di naŋgbanyɛhi zuɣu ka di wɔɣilim nyɛ mita anii. Ka di barilim nyɛ mita anu ni biɛla, ka daantaliga din pah’ ayi gba be lala. 16 Ka o daa lan zaŋ daanya m-mali binkpila ayi n-zaŋ tam daanya daantalis’ ayi maa zuɣusaa, ka binkpila maa zaɣ’ yini dubu nyɛ mita ayi ni biɛla. 17 Dimbɔŋɔ nyaaŋa ka o daa wuɣi lans’ ayi din nyɛ zaɣ’ bɔribɔri ka mali zoligo bansi niŋ li n-zaŋ li pili biŋkpila din tam daanya daantalisi maa zuɣu la. Daantaliga kam daa malila di laŋa. 18 Ka o daa lan mali pumpɔrinchihi kɔtomsi n-zaŋ li pie tab’ kulis’ ayi n-gili lansi maa zaɣ’ yini n-zaŋ li pili biŋkpilli din tam daanya daantalisi la zaɣ’ yini zuɣu; ka daa lan niŋ din’ la gba lala. 19 Biŋkpil’ shɛŋa din daa tam daanya daantalisi maa zuɣu zɔŋ ni la daa nyɛla paɣiviɛligakushihikom kɔtomsi, ka di dubu pooi mita ayi biɛla. 20 Biŋkpila maa daa tamla daantalis’ ayi la zuɣu, ka be duu maa gɔŋbu shee zuɣusaa lansi luɣili ni, ka pumpɔrinchihi kɔbisiyi kulis’ ayi gili biŋkpil’ yini, ka lan gili biŋkpil’ din’ la gba lala. 21 Ka Huram daa zaŋ daanya daantalisi maa zali Naawuni jɛmbu duu zɔŋ ni. O daa zaŋla daantal’ yini zali nudirigu polo, ka boli di yuli Jachin; ka zaŋ daantal’ yini zali nuzaa polo, ka boli di mi yuli Bɔaz. 22 Ka paɣiviɛligakushihikom kɔtomsi tam daantalisi maa zuɣusaa. Lala ka o daa niŋ n-naai daantalisi maa tuma. Daanya duɣu yɛla ( 2 Yɛlikura 4.2-5 ) 23 Ka Huram daa lan mali kɔniŋdi bini, ka di nyɛ zaɣ’ kpilli ka di naŋgbanyɛra yaɣ’ yini zaŋ ti kpa di yaɣ’ yini yɛliŋ nyɛ mita anahi ni biɛla, ka di dubu nyɛ mita ayi ni biɛla, ka booli din daa gili di sunsuuni wɔɣilim mi nyɛ mita pinaata ni biɛla. 24 Ka o daa zaŋ daanya mali gaɣa kɔtomsi n-tuɣituɣi taba n-zaŋ li kaai vili kɔniŋdi bini maa nyingol’ ni ka di wɔɣilim nyɛ mita anu. 25 Di daa tamla daanya naɣilahi pinaayi zuɣu. Di naɣilah’ ata nina daa kpala nuzaa polo, ka bɛba ata nina kpa wulinluhili polo, ka bɛba ata nina kpa nudirigu polo, ka bɛba ata mi nina kpa wulimpuhili polo. Daanya kɔniŋdi bini maa daa tamla naɣilahi maa zuɣu, ka bɛ nyaaŋa polo be puuni ha. 26 Kɔniŋdi bini maa yaɣimɛr’ mia barilim daa nyɛla sɛntimita ayopɔin ni pirigili. Ka di noli daa be kaman pipia nol’ la, ka lan be kaman paɣiviɛligakushihikom pum la, ka di daa kpɛrila kom litanim’ tuhi’ pihinahi. Daanya tɔrokɔnim’ yɛla 27 Huram daa lan zaŋ daanya mali binzahi pia, ka di zaɣ’ yini kam wɔɣilim pooi mita ayi biɛla, ka di yɛliŋ pooi mita ayi biɛla, ka di dubu mi nyɛ mita yini ni biɛla. 28 O ni daa mali tɔrokɔnim’ maa shɛm m-bɔŋɔ: di daa malila dapaɣa, ka o zaŋ li kpɛhi firimnim’ ni, 29 ka ŋme gbuɣima mini naɣilahi ni chɛrubinim’ kɔtomsi pa dapaɣ’ shɛŋa o ni daa zaŋ kpɛhikpɛhi firimnim’ la ni zuɣu. Ka pɔripɔri daanya niŋ firimnim’ maa mini gbuɣima ni naɣilahi maa zuɣusaa ni bɛ tiŋli. 30 Tɔrokɔnim’ maa zaa daa malila daanya gbaya mini daanya spindilinima, ka di yaɣa anahi maa zaa mali taha tambu shee. Ka o daa niŋ biŋgolima niŋ taha maa tambu shee kam polo. 31 Di noli daa bela baŋ’ din daa be tɔroko maa zuɣusaa, ka di dubu nyɛ sɛntimita pihinahinaanu la ni. Di noli maa daa nyɛla zaɣ’ kpilli, ka be kaman kalima la, ka di ziliŋ nyɛ sɛntimita pisaayika. Ka bɛ daa ŋme binyara pa di noli maa zuɣu, ka di dapaɣa nyɛ zaɣ’ mɔɣiri, ka pa zaɣ’ kpila. 32 Gbaya anahi daa bela dapaɣa maa lɔŋni; ka gbaya maa spindilinim’ mi mini binzahi maa nyɛ zaɣ’ mundili yini, ka gbaya maa zaɣ’ yini kam dubu nyɛ sɛntimita pihiyɔbunaayɔbu. 33 O daa mali di gbaya maa ka di ŋmanila chɛchɛbuŋ’ gbaya. Di spindilinim’ mini di fiilinim’ ni di sipuɣisinim’ ni di duɣuri zaa daa nyɛla daanya. 34 Binzahi maa zaɣ’ yini kam daa malila bintaɣiris’ anahi di yaɣa anahi maa zaa. Bintaɣirisi maa mini binzahi maa zaa daa nyɛla zaɣ’ mundili yini. 35 Ka baŋ’ daa be binzaa maa zuɣusaa, ka di dubu nyɛ sɛntimita pisinaayi. Binzaa maa zuɣusaa polo mini di bintaɣirisi ni di dapaɣa daa nyɛla zaɣ’ mundili yini. 36 Ka o daa ŋme chɛrubinim’ mini gbuɣima ni abie tihi kɔtomsi pa di bintaɣirisi mini di dapaɣa zuɣu kaman di zaɣ’ yini kam ni ni tooi deei palo shɛm tariga, ka mali biŋgolima gil’ li. 37 O ni daa mali binzahi pia maa shɛm m-bɔŋɔ: O daa mali di zaa ŋ-ŋmahindila taba n-chɛ ka di buɣisibu nyɛ yim, ka di biɛhigu gba nyɛ yim. 38 Huram daa lan mali daanya taha pia, ka di buɣisibu nyɛ mita yini ni sɛntimita pihinii, ka di zaɣ’ yini kam daa deerila kom litanim’ kɔbisinii. 39 Ka o daa zaŋ binzahi maa diba anu n-zali Naawuni jɛmbu duu maa nudirigu polo, ka zaŋ diba anu zali Naawuni jɛmbu duu maa nuzaa polo; ka zaŋ kɔniŋdi bin’ la mi zali nudirigu polo zaŋ lab’ wulimpuhili polo. Neen’ shɛŋa din be Naawuni jɛmbu duu ( 2 Yɛlikura 4.11—5.1 ) 40 Huram daa lan me duɣuri ka mali soobuya mini taha. Lala ka Huram daa niŋ tum Yawɛ jɛmbu duu tuma maa zaa ti Naa Sulemaana. 41 O daa mali daantalis’ ayi mini biŋkpila ayi din tam daantalis’ ayi maa zuɣu. O daa lan wuɣi binyara ayi n-zaŋ li pili biŋkpila ayi din daa tam daantalisi maa zuɣu la; 42 ka daa mali pumpɔrinchihi kɔtomsi kɔbisinahi ni o zaŋ li niŋ o ni daa wuɣi binyar’ shɛŋa la. O daa zaŋ li mi pie tab’ kulis’ ayiyi n-gili o ni daa wuɣi binyar’ shɛŋa maa zaɣ’ yini kam ni o zaŋ pili biŋkpila ayi din daa tam daantalisi maa zuɣu la. 43 O daa lan mali binzahi pia, ka mali taha pia tamtam di zuɣu 44 ni kɔniŋdi bin’ yin’ la ni naɣilahi pinaayi shɛb’ zuɣu kɔniŋdi bini maa ni daa tamya la. 45 Daanya viɛlli ka Huram daa zaŋ mali Yawɛ jɛmbu duu binyara din nyɛ duɣuri mini soobuya ni taha la zaa ti Naa Sulemaana. 46 Jɔɔdɛn Mɔɣili bɔpiɛligu ni yaɣibɔɣili din daa be Sukɔt mini Zarɛtan sunsuuni la ka naa daa chɛ ka bɛ mali nɛma maa zaa. 47 Sulemaana daa bi chɛ ka bɛ zahim nɛma maa m-baŋ di tibisim ni nyɛ shɛm; dama di daa zooya pam. Bɛ daa bi baŋ daanya maa tibisim ni nyɛ shɛm. 48 Dinzuɣu Sulemaana n-daa chɛ ka bɛ mali binshɛɣukam zaa din be Yawɛ jɛmbu duu maa puuni. Dina n-nyɛ: Salima sara maligu bimbini mini salima teebuli shɛli zuɣu bɛ ni daa zaŋdi bɔrɔbɔro m-pari zaani Naawuni tooni la 49 ni salima alali firila tamdisi din diba anu daa ʒe Luɣ’ Kasi shee tooni nudirigu polo, ka diba anu mi ʒe di nuzaa polo la ni tipuma kɔtomsi ni firilanim’ ni salima gbabɔnima 50 ni pipihi ni firila kpihindisi ni taha ni tulaale zim tuɣilibu lahi ni salima alali buɣim moori taha ni salima chɛulɔnim’ din gbib’ Naawuni jɛmbu duu puuni Luɣ’ Kasi shee la pununim’ mini Naawuni jɛmbu duu maa sambani polo pununim’ la. 51 Lala ka Naa Sulemaana daa tum Yawɛ jɛmbu duu maa tuma zaa naai. Ka Sulemaana daa zaŋ o ba Dauda ni daa pun bo neen’ shɛŋa din nyɛ anzinfa mini salima ni duɣuri ni la’ shɛŋa ti Naawuni la n-kpɛhi Yawɛ jɛmbu duu maa puuni nɛma duri la ni. |
Red Letter Dagbani Bible © Bible Society of Ghana, 2011
Bible Society of Ghana