Sant Matiéu 5 - Lis Evangèli 1903 (Provençal)

CHAPITRE CINQUEN

Eici coumenço lou Sermoun sus la mountagno: li vue Beatitudo. — Jèsu noun vòu abouli la Lèi eli Proufèto mai lis acoumpli. — La douçour e la councòrdi. — Tout sacrifica pulèu que de peca — Indissoulubleta dóu mariage. — Lou juramen, la paciènci, l'amour dis enemi.

¹ En vesènt aquéu poupulas, Jèsu escalè sus uno mountagno, e quouro se fuguè asseta, s'avancèron d'éu si disciple.

² Em'acò durbènt sa bouco, lis ensignavo, disènt:

³ Benurous li paure d'esperit qu'es à-n-éli lou reiaume paradisen.

⁴ Benerous li manse, pèr-ço-que pousssediran la terro.

⁵ Benurous aquéli que plouron, dóumaci saran counsoula.

⁶ Benerous aquéli qu'an fam e set de la justiço, qu'éli saran assadoula.

⁷ Benurous li misericourdious, qu'éli peréu óutendran misericòrdi.

⁸ Benurous li cor mounde, dóumaci éli veiran Diéu.

⁹ Benurous li gènt de pas, pèr-ço-que ié diran lis enfant de Diéu.

¹⁰ Benurous li qu'enduron persecucioun pèr amor de la justiço, dóumaci es siéu lou reiaume de paradis.

¹¹ Benurous sias, quouro vous maudiran e vous persecutaran e diran à faus tout mau de vous, pèr l'encauso de iéu.

¹² Alegras-vous e trefoulissès, que vosto recoumpènso es grando eilamount: cares ansin qu'an persecuta li proufèto vòsti davansié.

¹³ Vautre sias la sau de la terro. Se la sau s'esvano, emé que la salaran? es plus bono en rèn que pèr la jita deforo souto li pèd di gènt.

¹⁴ Vautre sias lou lume dóu mounde. Pòu pas, uno vilo, èstre escoundudo, estènt quihado sus uno mountagno.

¹⁵ Atuvon pas uno viholo pèr la bouta souto la panau, mai sus un candelié, pèr que fague lume à tóuti li gènt que soun dins l'oustau.

¹⁶ Ansin lusigue vosto lumiero davans lis ome, pèr que vegon vòsti bònis obro e glourificon voste Paire qu'es dins lou cèu.

¹⁷ Anés pas vous crèire que siéu vengu demouli la Lèi o li Proufèto: siéu pas vengu li demouli, mai lis acoumpli.

¹⁸ Veramen vous lou dise, d'aqui-que lou cèu passe emai la terro, pas meme un i o'no tito despareira de la lèi, que tout noun s'acoumpligue.

¹⁹ Aquéu dounc qu'anara contro l'un d'aquéli coumandamen pichoutet e qu'aprendra is ome de i'ana contro, l'apelaran lou plus pichoutet dins lou reiaume celèste; mai aquéu que praticara e ensignara sara apela grand dins lou reiaume celèste.

²⁰ Car vous lou dise, se noun aboundo mai vosto justiço qu'aquelo dis Escribo e di Farisen, noun intrarés dins lou reiaume de paradis.

²¹ Sabès qu'es esta di à vòsti davansié: Noun tuaras, e quau tuara passara en jujamen.

²² Eh! bèn, iéu vous dise: Tout ome que cargo la coulèro contro soun fraire passara en jujamen. Aquéu que dira à soun fraire: Raca! lou citaran davans lou counsèu; e aquéu que ié dira: siés un fòu sara passible de la dano dóu fiò.

²³ Adounc s'aduses toun presènt à l'autar e qu'aqui te remetes que toun fraire a quaucarèn contro tu,

²⁴ Laisso aqui toun presènt davans l'autar, e vai-t'en proumié faire l'acord emé toun fraire, em'acò pourras pièi veni semoundre toun presènt.

²⁵ Bouto-te d'acord au pu lèu emé toun aversàri, d'enterin que fas routo em'éu, cregnènço que te mene, toun aversàri, vers lou juge e que lou juge t'abandoune à soun menistre, e que te mandon, pièi, en presoun.

²⁶ Veramen te lou dise, n'en sourtiras plus d'aqui-qu'agues paga fin-qu'à la darriero dardèno.

²⁷ Sabès qu'is ancian es esta di; Faras ges d'adultèri.

²⁸ Eh! bèn, iéu vous dise: Tout ome qu' alucara 'no femo emé d'uei de councupis-cènci, es adultre deja dins soun cor.

²⁹ Se toun uei dre t'escandaliso, derrabo-lou e jito-lou liuen de tu, car t'es mai en-de-bon de perdre un; de ti mèmbre que se tout toun cors toumbavo dins l'infèr.

³⁰ E se ta man drecho t'escandaliso, derrabo-la e jito-la liuen de tu, car t'es mai en-de-bon de perdre un de ti mèmbre que se tout toun cors anavo en infèr.

³¹ Es esta di peréu: Tout ome qu'enmandara sa mouié, dèu ié baia 'n ate de repudiacioun.

³² Mai iéu vous dise: Tout ome qu'enmandara sa mouié, franc de la resoun d'adultèri, la rènd adultro; e aquéu qu'espousara'no femo ansin enmandado fai un adultèri.

³³ Avès aprés tambèn qu'is ancian fuguè di: Noun te perjuraras, mais tendras envers lou Segnour ti sarramen.

³⁴ Eh! bèn, iéu vous dise de jura de ges biais, ni pèr lou cèu, amor qu'es lou trone de Diéu;

³⁵ Nimai pèr la terro qu'es, elo, l'escabello de si pèd; ni pèr Jerusalèn, dóumaci es la ciéuta dóu grand Rèi.

³⁶ Jures pas nimai pèr ta tèsto, car i'a pas meme un péu que posques lou rèndre blanc o negre.

³⁷ Mai countentas-vous de dire: O, o; noun, noun; car tout ço qu'apoundès de mai vèn dóu mau.

³⁸ Sabès qu'es esta di: Uei pèr uei, dènt pèr dènt.

³⁹ E iéu vous dise de pas resista au mau que vous fan; mai se quaucun t'a pica sus la gauto drecho, aparo l'autro.

⁴⁰ Se quaucun vòu pleideja contro tu pèr te leva ta raubo, abandouno-ié toun caban.

⁴¹ E se n'i'a un que te vòu fourça de faire milo pas, fai-n'en em'éu encaro dous milo.

⁴² A quau te demando, douno, e noun rebutes aquéu que vòu t'emprunta.

⁴³ Sabès qu'es esta di: Amaras toun prouchan e auras en òdi toun enemi.

⁴⁴ Mai iéu vous dise: Amas vòstis enemi, fasès de bèn à-n-aquéli que vous ahisson e pregas pèr aquéli que vous persecuton e dison de mau de vautre,

⁴⁵ Pèr que fugués lis enfant de voste Paire d'eilamount, que fai leva soun soulèu sus li bon e sus li marrit, e fai plòure sus li juste e lis injuste.

⁴⁶ S'amas, dóumaci, aquéli que vous amon, que recoumpènso aurés? es que li publican lou fan pas tambèn?

⁴⁷ E se saludas rèn que vòsti fraire, dequé fasès de mai? es que li pagan lou fan pas tambèn?

⁴⁸ Adounc fugués perfèt, coume voste Paire celèste es perfèt.