Mɨlʉmlʉ 7 - Kálar Nzyɛ̌m : Ejwán é Sáá

Nkar mé Étiene

¹ Nó njwɨ́ɨ opara á dî le Étiene ó: «Nzê bisá bínɨ̌, byé ó tyeetye ɛ̌?»

² Étiene ntɔ̂ʼ yala ó: «Bɨ́ɔɔ́ bâm, okɛ́l bâm le osɔ́ŋ bâm, jóʼlááá gá me: Nzyɛ̌m mentyɛnwa á si nyɨ̂n ɨ́ míh mé sɔ́ŋ mpám gá wɨ́ná Abraham ɨ́ jɔʼ nyé á bě Mezopotamî, nye dína apǎ tó dǐ Karân yɨ́.

³ Nó nyé á lɛ́ɛ e né ó: “Duhaa ɨ́ sí yô. Líʼáá mbɛ̌r bʉ̂r gô. Go e tó ɨ́ sí mé ótɨ́e gó yɨ́.”

⁴ «Abraham ntɔ̂ʼ duhǒ sí Kaldê, nzě tó dǐ Karân. Ɨ́ gúmo yaá ó sɔ́ŋ wé á dwe yɨ́. Nzyɛ̌m ntɔ̂ʼ dwih nyé Karân, tyen nyé ɨ́ sí bɨ́n mû tɨ̂ʼ ɨ́ báánâʼ yɨ́.

⁵ Nzyɛ̌m á bé adwe nyé péh sí wâ, damá jóʼo ó bím yé á jala ó, nye tyélɨɨ ebo lé tɨ̂ʼ yɨ́. Nye á be yɨ́ɛ ó, sí kɛʼ nyé sí yaá, bé e bwán bé. Tó kœb ó, ɨ́ jɔʼ yaá, yé á be ó, Abraham dína apǎ byâ mwân ngwár.

⁶ Nzyɛ̌m á lɛ́ɛ ntémé e né ó: “Onta bô, bé ódi kwá bʉ́ʉ́ bʉ̂r. Bé ótó di gʉ̂ʼ ó bitúʼǎ. Bʉr ó sí yaá, bé ósâ bé cére gʉ̂, tâŋ mimbû minter minâ.

⁷ Kúl bʉ̂r ngá dil bé ɨ́ dǐ ótúʼǎ yɨ́, me ódwe yé bintɨ́ʼá ɨ́ buo buo tɨ̂. Mé óbe, me mû sí buú dwe bé byǎ nó, bʉr bâm, bé otwâʼ gʉ̂. Bé onzě dwe mé kûm ɨ́ gúmó yɨ̂.”

⁸ Nó ó Nzyɛ̌m á tyêl saá páʼ bé le Abraham yɨ́. Nye nzě tyêl étié: Nye e bʉr o sáá nyaá ó, bé tíʼɔɔ mpʉ́n. Nó ntémé ó Abraham á sâ ɨ́ páʼ mwân wé, Isaac yɨ́: nye á si tíʼe nye mpʉ́n lɨ́ elú é mwôm, nyé osí byɛ̂l. Isaac nzě byâ Yákɔb. Yákɔb byâ bwân kám le obá, baá bé á bono menzweh kám e mebá bá.

⁹ «Tó kœb ó, byúú bímpám gá bíná, byé á be lɨ́ esíe mɨ́ɔɔ́ wɔ́ɔ́, Yóseb. Bé ntɔ̂ʼ bɛ́ma nyê, tyenɔɔ nyé sí Egɨ̂ptɛn. Sâ gwár, bé e Nzyɛ̌m ó b'á be.

¹⁰ Nzyɛ̌m nzě pɛʼ nyé ɨ́ mitúú myé mímyɛ̂h. Nye nzě sâ ó, nye díʼee le ocwóó, le ebi métyɛʼ me mpóm ɨ́ míh mé njwɨ́ɨ Egɨ̂ptɛn. Njwɨ́ɨ nyɨɛ ntɔ̂ʼ tyêl nyé lʉ́ mʉ̂r ɨ́ bʉr ó sí Egɨ̂ptɛn ndu e mbɛ̌r bʉ̂r mé Faraɔ̂ŋ wɨ́wɛ̂h.

¹¹ Nza nzě nyaŋla ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn yɨ́yɛ̂h ti e sí Kanân. Túú nzě mɛ̂r bʉ̂r ɨ́ buo buo. Bimpám gá bíná, byé á bé abe e sá éde.

¹² Jɔ̌ʼ Yákɔb á jóʼo ó, mede, mé á be ó lɨ́ ebôm ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn yɨ́, nye ntɔ̂ʼ lómo bímpám gá bíná gʉ̂ʼ ɨ́ jɔʼ ésôʼ.

¹³ Jɔʼ mbá bé á ka baʼa tô yɨ́ ó bɨ́ɔɔ́ mé Yóseb, bé á ka dweʼe nye. Nó njwɨ́ɨ Egɨ̂ptɛn á ka gʉ́a ntémé ó, nkúná Yóseb á be ó mʉr mbɛ̌r bʉ̂r waá.

¹⁴ Píe tɨ̂, Yóseb nzě lómo bʉ̂r lɨ́ etó sáa sɔ́ŋ wé, Yákɔb, bé e mbɛ̌r bʉ̂r wé wɨ́wɛ̂h: tâŋ bʉr mekám nzaangbá le otɛ̂n.

¹⁵ Yákɔb ntɔ̂ʼ tô sí Egɨ̂ptɛn, nko nyé á to dwe, bé e bimpám gá bíná yɨ́.

¹⁶ Bé ntɔ̂ʼ nkɛ́ɛ mímúú myɔ́ɔ́, tó dɨlɔɔ myé ɨ́ kwár Síkɛm. Myé á debe ó, gúmó Abraham á bwâm soo e mɔnɨ́ kwá bwán mé Emɔ̂r.

¹⁷ «Ɨ́ jɔʼ bísyɛ́ɛlǎ Nzyɛ̌m á kɛʼ Abraham bí, byé á be, byé mû kúno esyɛ́ɛ ɨ́ tíl mélû yaá yɨ́, kúl gá yɨ́ná nzě buú byéa le ejah ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn,

¹⁸ tó pyâl ɨ́ jɔʼ édwán é njwɨ́ɨ á nʉa jwɨ́ɨ ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn yɨ́. Nyɨɛ á bé agʉ́ǎ lɔ̌b mé Yóseb.

¹⁹ Njwɨ́ɨ waá ó b'á kûhlo mepɨʼ mé élwímla e kúl gá yɨ́ná, le esâ yé cére. Nye á tíne bé ó, bé tô bibîr bítyéé byɔ́ɔ́ kʉ̌l ó, byé dwêʼ.

²⁰ Jɔʼ yaá ó Moyɨ̂z á byɛ̂l yɨ́. Moyɨ̂z á be ó jaá, mpǎŋ jaá mâ ntwǒm. Nzyɛ̌m á be ɨ́ kpɛl nyê. Nyé osí baʼlɔɔ óngɔn olɛ̂l ɨ́ mbɛ̌r sɔ́ŋ wé nɛ́ɛ:

²¹ bé ntémé ntɔ̂ʼ bîr nyé kʉ̌l. Jɔʼ bé á sâ nye nó yɨ́, sile mé Faraɔ̂ŋ, wê nzě tœ̂ʼ nyê, nzě gbɛl nyé ɨ́ mbɛ̌r wé, nye mʉr tɨ̂.

²² Nó ó bé á lɛ̂ʼle Moyɨ̂z ocwóó wɨ́wɛ̂h bʉ̂r o b'Egîpten bé á be e wé wɨ́. Nye á be ó e nkul ɨ́ melab mé, le ɨ́ bisyɛ́ɛla nyé á sɨsâ bí.

²³ «Jɔʼ nyé á be, nye mû e mimbû mekám ménâ yɨ́, nye ntɔ̂ʼ tíʼe ɨ́ lémé wé ó, nyě tó ó kwá dyɛɛ́ yé, bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l, ɨ́ menɔɔlʉ, lɨ́ etó gʉ́ǎ mpʉ bé á be yɨ́.

²⁴ Nye nzě bee nyʉ́ʉ́ mʉ̂r Egɨ̂ptɛn lɨ́ ebî mʉ̂r Ɨ́zraɛ̂l. Moyɨ̂z ntɔ̂ʼ kɛm mʉ̂r á bíŋɔɔ nyá, nzě bɔla nyê, jʉ̂ mʉ̂r Egɨ̂ptɛn waá.

²⁵ Nye á jwɨʼ ó, dyɛɛ́ yé, bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l, bé óbeě syɛ́ɛla yé yaá, le egʉ́a ntɔ̂ʼ ó, Nzyɛ̌m ó b'á tiʼ bé ɨ́ nzɨ̌ nyé. Tó kœb ó, bé á bé agʉ́a nó.

²⁶ Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, Moyɨ̂z nzě kœb bʉ̂r o b'Ɨ́zraɛ̂l obá lɨ́ etɛ̂l. Nye nzě sáa ó, nyě bií ó bê, ó bé díʼee mbɨ̂mbɨá. Nye e bé ó: “Bɨ́ɔɔ́ bâm, bɨ̌n bé ó bɨ́ɔɔ́ e bɨ́ɔɔ́, bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l. Bɨ̌n tɛ́l páʼ nyɨ́n ɨ́ yé?”

²⁷ Nó mʉ̂r á gwa sâ mɨ́ɔɔ́ ebébe nyá, á bɛ̂ʼ e Moyɨ̂z ó: “Nzé nyɨɛ á pʉgʉ tyêl go njwɨ́ɨ, nkʉ̂ tîʼ milɔ̌b wɨ́h?

²⁸ Nzê go lɨ́ edǐ jʉ̂ mé mpʉ gó á jʉ̂ mʉr Egɨ̂ptɛn kʉ̌ʼ yɨ́ ɛ́?”

²⁹ Ejóʼǒ Moyɨ̂z á jóʼo mekǎn maá yɨ́, nye ntɔ̂ʼ kpɛ́ɛ, tó di yʉ́ʉ́ sí swîh, díé tɨ̂ʼ Madyân, nko nyé á to byâ bwá ó bʉrʉ̂m obá yɨ́.

³⁰ «Mimbú mekám ménâ, myé osí laa, nye dína ɨ́ lʉá, kúnókúno le ecwɨ̂ʼ é Sináyɨ̂ nɛ́ɛ: éngeles ntɔ̂ʼ pyâl nyé ɨ́ njʉ̌l siʼe tʉ́ŋlʉ̌. Siʼe yaá, yé á duduho ó, mâ lɨ́ kpâʼ, mâ lɨ́ waá nyɨɛ l'adíʼe.

³¹ Ɨ́ jɔ̌ʼ Moyɨ̂z á bee siʼe yaá yɨ́, nye nzě kâm. Nye nzě gwá sîhlě bǎʼ e yé, ó nyě tó ó, tó gwá siŋle. Nye dína apǎ sâ nó nɛ́ɛ: nyě kǎ jóʼo ó, twíí mé Dâ. Nye e né ó:

³² “Me ó Nzyɛ̌m bimpám byô: Nzyɛ̌m mé Abraham, Isaac, ndu e Yákɔb.” Moyɨ̂z ntɔ̂ʼ sâʼ ɨ́ ngba ngba ngba ɨ́ bʉ́á, akǎ dûhwo édwɛ̂ʼ.

³³ Nó ó Dâ á lɛ́ɛ e né ó: “Pɛʼɛɛ ósípah ɨ́ mekʉ̌, ebě, gúmó gó dí etyɛ̂b nɨ̌, yé ó sí dí ti yɨ́.

³⁴ Paá bee: mɨ́ bee, le egʉ́a ntémé bintɨ́ʼá bʉ̂r bâm, bé á to dweŋɔɔ bí, le mitúú bé á sia e myé ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn mí. Mɨ́ jóʼǒ mpʉ bé dí etíme le ejóno yɨ́. Mɨ́ nze, nzě pɛʼ bé lɨ́ okómó. Nó ó, mɔáa. Mɨ́ lómo gó sí Egɨ̂ptɛn.”

³⁵ «Tó kœb ó, Moyɨ̂z ngwár waá, nye ó mʉr bʉ̂r o b'Ɨ́zraɛ̂l, bé á bene nyá. Bé á lɛ́ɛ e né ó: “Nzé nyɨɛ á pʉgʉ tyêl go njwɨ́ɨ, nkʉ̂ tîʼ milɔ̌b wɨ́h?” Nyɨɛ yɨ́ɛ waá Nzyɛ̌m á lómo nyá. Nye á lómo nye ó, nye díʼee njwɨ́ɨbʉr le mʉr á dwih bʉr bé ɨ́ mpila yɔ́ɔ́ nyá. Nye á tyêl nye ɨ́ bidǐ byaá ó e nzɨ̌ mé éngelěs Moyɨ̂z á bee ɨ́ mâ lɨ́ kpâʼ nyá.

³⁶ Nye ó b'á pɛʼ bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn e nzɨ̌ mesimá ndu e bisá bí ékâm. Nye á sâ byúú ntémé ó ɨ́ Mâŋ mé Ácʉʼ, le esâ byúú ɨ́ lʉá, gúmó bé á lɛŋ mimbû mekám ménâ yɨ́.

³⁷ «Moyɨ̂z waá ntémé ó b'á lɛ́ɛ e bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l ó: “Nzyɛ̌m ólómlo bɨ́n ngwíha milɔ̌b swîh mpʉ nyé á ntɨh me yɨ́. Nye óbe ó nyɛ̂r Ɨ́zraɛ̂l.”

³⁸ Nye ó b'á be, bé e kúl bʉ̂r o b'Ɨ́zraɛ̂l, ɨ́ jɔʼ bé á syɛŋa ɨ́ lʉá yɨ́. Nye á be ó, bé e bimpám gá bíná ndu e éngeles á lwib e bé lɨ́ ecwɨ́ʼ é Sináyɨ̂ nyá. Moyɨ̂z ó b'á nyɛɛ bi mingwíhá mílɔ̌b mé Nzyɛ̌m ɨ́ nzɨ̌ mé éngeles, kǎ kala mɨ́ná gá myǎ. Milɔ̌b myaá ó dí edwě twiʼ.

³⁹ «Tó kœb ó, bimpám gá bíná, byé á bé akpɛl ésâ nyé mejóʼo. Bé á be lɨ́ epɨʼ nyê, le egwɨ̂m ó, bé búlá yɔ́ɔ́ ó, tô sí Egɨ̂ptɛn.

⁴⁰ Nó bé á ka tô e tyen yɔ́ɔ́ dóló. Bé le Árɔn ó: “Sáʼ bɨ́h onzyɛ̌m oswîh, baá ngá kǎ tityɛ̂b bɨ́h lɨ́ esóʼ é nzɨ́ bá, ebě, bɨ̌h bé apʉgʉ́ gʉ́ǎ sâ pyál Moyɨ̂z, nko nyé á pɔhwa yɨ́, nyɨɛ mʉr á pa pɛʼ mɨná gá ɨ́ sí Egɨ̂ptɛn nyá.”

⁴¹ Bê nzě lúlo mâ ntœœ, ntɔ̂ʼ tíʼɔɔ míndwéá, dweŋɔɔ nyê. Bê nzě buú jóʼo bísʉhʉʉ ɨ́ sá bé bʉr o tɨ̂ʼ bé á lúlo e mebó mɔ́ɔ́ yɨ́.

⁴² Nó ó Nzyɛ̌m á nze túmo bé koo, nzě bîr bê, lɨ́ esú ó, bé sâʼ yébé lɨ́ esú é bísâ bi dí ɨ́ jʉ́o kʉ́ bí. Yé ó mpʉ yé dí cɛmá lɨ́ mekaná mé ógwíha o mílɔ̌b yɨ́. Yê cɛmá ɨ́ Mekaná mé Nzyɛ̌m ó: “Bʉr o b'Ɨ́zraɛ̂l, nzê bɨ̌n bé á si tíʼe me otír, nkʉ̂ dwe mé myúú míndwéá miswîh ɨ́ mimbû mekám ménâ bɨ́n á lɛŋ ɨ́ lʉá mí ɛ́?

⁴³ Heʼé, bɨ̌n bé á nkɨnkɛ́ɛ ó, mbɛ̌r kán mé Molɔ̂k. Bɨ̌n bé á tye tyen yaá ó, e mveʼle twítwén mé nzyɛ̌m dí e díe ó, Léfan nyá. Bɨ̌n bé á kpaʼ bikpɛʼkpɛ̂ʼ byaá ó, bɨ̌n nkʉ̂ bɨʼ mébóó mɨ́n sí, dwe byé kûm. Sá tɨ̂ʼ ó mé ótô e bɨ̌n lɨ́ okómó yɨ́. Bɨ̌n bé ótó dǐ Babilɔ̂n kɔ́m nkɛ́ɛ́.”

⁴⁴ «Ɨ́ lʉá tʉ́ŋlʉ̌, bimpám gá bíná, byé á bě e mbɛ̌r kán, gúmó bé á baʼle sá dí eboʼlo ɨ́ lɔ̌b mé Nzyɛ̌m yɨ́. Mbɛ̌r waá, wé á sumɔɔ ó, mpʉ̌ Nzyɛ̌m á tɨ́e Moyɨ̂z ó, wé súmɔɔ yɨ́. Wé á nwɨɨla ó e mveʼle nyé á bee yɨ́.

⁴⁵ Mbɛ̌r kán waá, wé ó bímpám gá bíná byé á nkɨnkɛ́ɛ, tô e wê, tó kumo ɨ́ jɔʼ mé Josué. Bé á be lɨ́ epyâl e wé ɨ́ mesí bíkúl bíswîh. Nzyɛ̌m á be lɨ́ egbah byúú bíkûl ɨ́ mesí mɔ́ɔ́ ɨ́ jɔʼ bímpám gá bíná, byé á pyâl tɨ̂, tó pyâl ɨ́ gúmó bé á sul yɨ́. Wé á ka di ɨ́ sí yaá ó, tó kumo ɨ́ jɔʼ mé David.

⁴⁶ David waá ó b'á bu swɨɨ metyɛʼ me mpóm mé Nzyɛ̌m. Nyɨɛ ntémé ó b'á dî nkul ó, nye kœ́bɨɨ mbɛ̌r kán lɨ́ esú mé Nzyɛ̌m mé Yákɔb yɨ́.

⁴⁷ Tó kœb ó, Salomɔ̂ŋ ó b'á sumo nye mbɛ̌r.

⁴⁸ Nzyɛ̌m dí Lʉ́ bísá bíbyɛ̂h nyá, nyé abe lɨ́ edi ɨ́ sá dí esumɔɔ e mebó mé bʉ̂r yɨ́. Yé ó kwahaá mpʉ ngwíha milɔ̌b á boo lɛ́ɛ yɨ́:

⁴⁹ “Dâ Nzyɛ̌m lɛ́ɛ ó: «Jʉ́o, yé ó dí mecwɨ́ɨ́ mé jwɨ́ɨ́ yâm. Sí yɨ̂, yé ó tyélátyéla mékʉ̌ yâm. Wáǎ mbǐ mbɛ̌r bɨ́n dí e nkul esumo mé wɨ́? Wáǎ mbǐ já bɨ́n dí e nkul ekomlo mé yɨ́ ɛ́?

⁵⁰ Me á bé así komlo bísá bíbyɛ̂h e mébó mâm ɛ̌?»”»

⁵¹ Étiene nzě lɛ́ɛ e bé ó: «Bɨ̌n bɨ́ kǎ buú lele mílʉ̂! Milémé mín, myé ó lwɨ́ŋlá le egʉʼla; megwǎl mɨ́n ntémé mindiblá. Bɨ̌n bé lɨ́ ebeně Sísǐm mé Nzyɛ̌m jɔʼ yɨ́yɛ̂h, kwahaá mpʉ bímpám gá bíná, byé á be lɨ́ esâ yɨ́.

⁵² Lɛ́yɨ́ɨ́ gá me: wáa ngwíha milɔ̌b bímpám gá bíná, byé á be atíble nyá? Byé á si jʉ̂ bʉr o b'á túno nzéá mé Tîtyěl Mʉ̂r bá. Nó ó, ɨ́ báánâ, bɨ̌n bɨɛ mû ó sí bɛ́ma mʉ̂r waá, jʉ́ŋɔɔ nyê.

⁵³ Bɨ̌n bʉr o b'á jóʼo metié mé Nzyɛ̌m bééngeles bé á kala bɨ̌n má bá, bɨ̌n bé adwe métié maá dúu!»

Eswie mé Étiene

⁵⁴ Bʉr ó gwɨ́hlá bɨ́ɛ kʉ́ nzě kpaa ébúʼ ɨ́ milémé myɔ́ɔ́ ɨ́ jɔʼ bé á jóʼo nkar nyé yɨ́. Bé ntɔ̂ʼ pûʼlo médye ɨ́ mebúʼ bé á kpaa le Étiene lɨ́.

⁵⁵ Mpʉ̌ Étiene á be, nye mû lwɨ́ŋlá e Sísǐm mé Nzyɛ̌m yɨ́, nye nzě bɨ̂n mîh kʉ́, nzě bee méntyɛnwa mé Nzyɛ̌m, bee ntémé Yésʉs lɨ́ etyɛ̂b tîtyěl ɨ́ mbó éjʉ́m mé Nzyɛ̌m.

⁵⁶ Nó nyé á lɛ́ɛ ó: «Beyɨɨ gá, me lɨ́ ebeě jʉ́o mběʼ, ndu e Mwân mé Mʉr! Nyɨ́ tyɛ̂b tîtyěl ɨ́ mbó éjʉ́m mé Nzyɛ̌m!»

⁵⁷ Bé ntɔ̂ʼ bʉ̂ bítím lɨ́ ejámlɔɔ nyê, dibɔɔ mégwǎl mɔ́ɔ́, swɨɔɔ nyé ɨ́ nyʉ̂l, bɨ́bɛ̂h ɨ́ piií.

⁵⁸ Bé ntɔ̂ʼ pɛʼɔɔ nyé ɨ́ nkana, tóŋɔɔ e né, nzě táarɔɔ élúmo nyé mekóʼ, jʉ́ŋɔɔ nyê. Oboʼlo, bé á si líʼe mikán myɔ́ɔ́ kwá gúú sohó, wé á be lɨ́ empah wɨ́, díé lé Saʉ̂l, ó wé bâʼlaa bé myǎ.

⁵⁹ Jɔʼ bé á be lɨ́ elúmo nyé mekóʼ yɨ́, Étiene nyɨɛ nzě kɛn díé mé Nzyɛ̌m, lɨ́ elwǐb mbi wɨ̂: «Dâ Yésʉs, nʉaǎ sísǐm wâm!»

⁶⁰ Nye ntɔ̂ʼ bɨʼ mébóó sí, ntɔ̂ʼ lwib kʉ́kʉ́. Nye ó: «Dâ Yésʉs, gǒ sá aniʼe bé baa ɨ́ lɔ̌b syóm wɔ́ɔ́ wɨ̂!» Píe nyé á bě sí cɨ ékǎn laá yɨ́, nye ntɔ̂ʼ sulǎ swɨ̂h.