1 Kua̱r 1 - RUAC KUƆTH IN RƐL RƆ

Kuäär ni Dee-bid dɔŋädɛ

¹ Täämɛ kuäär ni Dee-bid ɛ dɔaŋ mi ci runkɛ ba̱l. Ɛ cäŋ ca kum kɛ bi̱i̱, /ci puɔ̱nydɛ dëë met lëth.

² Kɛ kui̱c ɛmɔ cu ji̱ kɔaarɛ jɛ jiök i̱, “A ji̱ ba go̱r nya mi läät kuäär, bɛ ben li̱ep kɛ ji̱, bɛ ji̱ guic, kä ba tɔ̱ɔ̱cɛ baapdu, bɛ puɔ̱nydu ku lɛ jak kä leth.”

³ Kä cukɛ nya mi gɔaa go̱r rɛy cieŋ I-thɛ-rɛl kɛɛliw, kä cukɛ Ä-bi-cɛ̈g kä Cu-nem jek, kä cukɛ jɛ nöŋ kuäär.

⁴ Kä jɛn ɛ nya mi gɔaa ɛlɔ̱ŋ. Kä cua läät kua̱r. Kä duundɛ ɣöö /ken kuäär tɔ̱ɔ̱c kɛ jɛ.

Jak Ä-do-ni-yaa kɛ rɔ kä kuäär

⁵ Kä täämɛ cu Ä-do-ni-yaa gat Dee-bid kɛnɛ Ɣɛ̈-gith rɔ jiɛc wëë i̱, “Bi ɣän a kuäär.” Kä cuɛ rɔ moc thurbiɛɛli kɛnɛ jiöŋkööri, kɛ nɛy ti jiɛn dhieec ti bia̱ ri̱ŋ nhiamdɛ.

⁶ Kä /ken gua̱n ɛ met thiec kɛ cäŋ kɛl kɛ lät kɛ. Kä jɛn ɛ wut mi gɔaa, kä ɛ jɛn gur Ɛ̈b-ca-lom.

⁷ Kä cuɛ ruac kɛ Yo-ab gat Dhɛ-ru-yaa kɛnɛ Ɛb-ya-thar bo̱o̱th palä. Cukɛ Ä-do-ni-yaa guɔ̱ɔ̱r kä cua jɛ luäk.

⁸ Duundɛ ɣöö Dha-dok bo̱o̱th palä, kɛnɛ Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da, kɛ gök ni Na-than, kɛ Cimi, kɛ Rɛy, kä nɛɛ Dee-bid tin buɔ̱m buɔ̱ɔ̱m /cikɛ te kɛɛl kɛ Ä-do-ni-yaa.

⁹ Kɛ cäŋ kɛl cu Ä-do-ni-yaa muc deet kɛnɛ thääk kɛ kɔa̱a̱l thöp pääm thɔ̱a̱l min te gekä waŋ Een-ro-gel, kä cuɛ gaatman diaal cɔl, gaat kua̱r, kɛ bööth Juda diaal,

¹⁰ duundɛ ɣöö /kenɛ gök ni Na-than cɔl, kɛnɛ Bɛ-na-yaa, kɛ ga̱a̱ŋ kua̱r, kɛ däman ni Thɔ-lo-mon.

Kuëny Thɔ-lo-mon ala kuäär

¹¹ Kä cu Na-than Bɛ̈th-cɛba man Thɔ-lo-mon jiök i̱, “/Keni jɛ liŋ ɛn ɣöö Ä-do-ni-yaa gat Ɣɛ̈-gith ca kuäär kä kui̱c Dee-bid kuääran ɛ?

¹² Kɛ kui̱c ɛmɔ täämɛ bër, ɛ ji̱ ba̱a̱ ben la̱t nɛmɛ, kɛ ɣöö dɔŋ deri tëkdu kɛnɛ tëk gatdu ni Thɔ-lo-mon gaŋ.

¹³ Wër rɛc kä kuäär ni Dee-bid a cu gal, kä jio̱k ni jɛ i̱ ‘/Keni rɔ ya̱c ɣä kuäärä i̱, “Gatdä ni Thɔ-lo-mon ɛ jɛn bi kuäärä guälɔ, kä ɛ jɛn bi nyuur wi̱i̱ kɔamdä mɔ?” Kuɛ la ŋu ci Ä-do-ni-yaa a kuäärɔ?’

¹⁴ Kä gua̱th in ruaci kɛ kuäär, bä ben kɔru kä bä ruacdu cu nyac.”

¹⁵ Inɔ cu Bɛ̈th-cɛba wä kä kuäär duëëlɛ (Kä täämɛ kuäär cɛ dɔŋ ɛlɔ̱ŋ, kä Ä-bi-cɛ̈g nya Cu-nem ɛ jɛn lät kuäär ikä mɔ.)

¹⁶ Kä cu Bɛ̈th-cɛba rɔ goŋ luthä kɛ kuäär, kä cu kuäär wëë, “Ɛŋu go̱o̱ri mɔ?”

¹⁷ Kä cuɛ kuäär loc i̱, “Kuäärä ci rɔ ya̱cä nikɛ ciöt Kuɔth Nhial Kuɔthdu wi̱i̱ i̱, ‘Thɔ-lo-mon gatdä bɛ kuäärä guäl, kä bɛ nyuur wi̱i̱ kɔamdä.’

¹⁸ Kä täämɛ, nɛnɛ, Ä-do-ni-yaa ca kuäär, a cäŋɛ ni ji̱n kuäärä /kui̱ci jɛ.

¹⁹ Kä cɛ muc thääkni kɛnɛ det kɛ kɔa̱a̱l thöp kɛ kui̱ mi̱eth, cɛ gaatku diaal cɔl kɛ Ɛb-ya-thar bo̱o̱th palä kɛ Yo-ab bo̱o̱th rɛ̈mdu. Duundɛ ɣöö /kenɛ gatdu ni Thɔ-lo-mon cɔl.

²⁰ Kä täämɛ kuäärä ji̱ I-thɛ-rɛl diaal guɛckɛ ni ji̱, kɛ ramɔ bi nyuur wi̱i̱ kɔamdu mɔ gua̱a̱thdu.

²¹ Kä mi /ciɛ bi la̱t, ba jɛn lia̱a̱du, ɣän kɔnɛ gatdu ni Thɔ-lo-mon ba nɛy ciɛŋ ɛ jiäk.”

²² Kä min ŋotdɛ kɛ ruac kɛ kuäär, cu gök ni Na-than ben rɛc.

²³ Kä cua la̱r kuäär i̱, “Gök ni Na-than ɛ wa̱nɛ mi.” Kä min cɛ ben rɛc nhiam kua̱r.

²⁴ Cuɛ wëë, “Kuäärä, ci jɛ lar i̱, ‘Bi Ä-do-ni-yaa a kuäär kɔrä, kä bɛ nyuur wi̱i̱ kɔamdä?’

²⁵ Kɛ ɣöö cɛ wä ɛn walɛ, kä cɛ thääk kɛnɛ det kɛ kɔa̱a̱l wä thöp ala mi̱eth, kä cɛ gaatku diaal cɔl, kɛ Yo-ab bo̱o̱th rɛ̈mdu, kɛnɛ Ɛb-ya-thar bo̱o̱th palä. Kä nɛnɛ ka mi̱thni kä mäthkɛ nhiamdɛ, kä wä kɛ i̱, ‘Bi jääny kɛ tëk kuäär ni Ä-do-ni-yaa!’

²⁶ Duundɛ ɣöö /kenɛ ɣä kɛ Dha-dok bo̱o̱th palä, kɛnɛ Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da, kɛ gatdu ni Thɔ-lo-mon cɔl.

²⁷ Ɛn nɛmɛ ɛ mi ci la̱t kuäärä kä /keni ji̱ kɔaaru la̱r lär kɛ ram in bi nyuur wi̱i̱ kɔamdu kɔɔru?”

²⁸ Kä cu kuäär ni Dee-bid ɛ loc i̱, “Ciölɛ ɣä Bɛ̈th-cɛba.” Kä cuɛ ben gekä kua̱r, kä cuɛ cuɔ̱ŋ nhiamdɛ.

²⁹ Kä cu kuäär rɔ yac wëë i̱, “Ce̱tkɛ ciöt Kuɔth in tëk, mëë kään tëkdä kä ji̱ tɛ̈rä,

³⁰ ce̱tnikɛ min cä ya̱c ji̱ kɛ ciöt Kuɔth Nhial, Kuoth I-thɛ-rɛl i̱, ‘Gatdu ni Thɔ-lo-mon ɛ jɛn bi ruec kɔɔrä mɔ, kä bi nyuur wi̱i̱ kɔamdä mɔ.’ Bä la̱t ɛn walɛ.”

³¹ Kä cu Bɛ̈th-cɛba rɔ goŋ lätdɛ kuäär kä luth, wëë i̱, “Bi kuäärä ni Dee-bid tëk amäni cäŋ kɛl!”

³² Kä cu kuäär ni Dee-bid wëë, “Ciölɛ ɣä bo̱o̱th palä ni Dha-dok, kɛnɛ gök ni Na-than, kɛ Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da.” Kä cukɛ ben nhiam kua̱r.

³³ Kä cu kuäär kɛ jiök i̱, “Naŋɛ ji̱ kɔaarä kɛɛl kɛ yɛ, kä nyuɔ̱ɔ̱rɛ gatdä ni Thɔ-lo-mon jɔk muɔ̱lä. Kä naŋɛ jɛ kä Gii-ɣɔn.

³⁴ Kä a bo̱o̱th palä ni Dha-dok, kɛnɛ gök ni Na-than jɛ Yi̱r ala kuäär kä I-thɛ-rɛl. Kä kuɔ̱thɛ kaaŋ a wä yɛn i̱, ‘Bi kuäär ni Thɔ-lo-mon jääny kɛ tëk!’

³⁵ Kä bia cu guɔ̱ɔ̱r, kä bɛ cu ben nyuur wi̱i̱ kɔamdä. Kä bɛ cua̱ kuäär guäthdä. Cä kuany ala kuäär I-thɛ-rɛl kɛnɛ Juda.”

³⁶ Kä cu Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da kuäär loc i̱, “Ɛ jɛn! Bi Kuoth Nhial, Kuoth kua̱rä ni kuäär, ɛ lar bä.

³⁷ Ce̱tnikɛ mëë te Kuoth Nhial kɛɛl kɛ kuäärä, bɛ te kɛɛl bäkɛ Thɔ-lo-mon, kä bɛ kuäärɛ jak kä di̱t kä kuäär kua̱rä ni kuäär Dee-bid.”

³⁸ Inɔ cu bo̱o̱th palä ni Dha-dok kɛnɛ gök ni Na-than, kɛ Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da, kɛ ji̱ Kɛ-reth kɛnɛ ji̱ Pɛ-lɛth wä, cua Thɔ-lo-mon jak kä kɔtdɛ muul kua̱r ni Dee-bid, kä cua jɛ nööŋ kä Gii-ɣɔn.

³⁹ Ɛn wi̱ni cu bo̱o̱th palä ni Dha-dok tuŋ mi tekɛ liɛɛth ka̱n rɛy kɛmɛkä, kä cuɛ Thɔ-lo-mon yi̱r. Kä cukɛ kaaŋ koth. Kä cu nɛy diaal wëë, “Bi kuäär ni Thɔ-lo-mon jäny kɛ tëk!”

⁴⁰ Kä cu nɛy diaal wä kɔɔrɛ, ŋarkɛ kɛ thuɔmni kä tɛth lɔcdiɛn ɛlɔ̱ŋ, kä cuɛ piny lath kɛ rɔaliɛn.

⁴¹ Kä cu Ä-do-ni-yaa kɛnɛ ja̱a̱l tin te kɛɛl kɛ jɛ ɛ liŋ kɛn diaal min cikɛ thuɔ̱k kɛ mi̱eth. Kä min ci Yo-ab jɔw kaaŋä liŋ, cuɛ wëë, “Ɛŋu mi lot rɔal ɛ mɔ jɛ rɛy wec?”

⁴² Kä min ŋotdɛ kɛ ruac, nɛnɛ cu Jo-na-than gat Ɛb-ya-thar bo̱o̱th palä ben. Kä cu Ä-do-ni-yaa wëë, “Bër rɛc, kɛ ɣöö ɛ ji̱n ram mi gɔaa, kä la no̱o̱ŋi thuk ti gɔw.”

⁴³ Kä cu Jo-na-than Ä-do-ni-yaa loc i̱, “Eey, /ciɛ jɛn, ɛ ɣöö ci kuääran ni Dee-bid Thɔ-lo-mon kuany ala kuäär.

⁴⁴ Kä ci kuäär bo̱o̱th palä ni Dha-dok, kɛnɛ gök ni Na-than, kɛ Bɛ-na-yaa gat Yɛ-ɣo-ya-da, kɛ ji̱ Kɛ-reth kɛnɛ ji̱ Pɛ-lɛth ja̱k kɛɛl kɛ jɛ. Kä cikɛ jɛ jak kä ko̱tdɛ jɔk muɔ̱l kua̱r.

⁴⁵ Kä ci bo̱o̱th palä ni Dha-dok, kɛnɛ gök ni Na-than jɛ Yi̱r ala kuäär kä Gii-ɣɔn. Kä ci lɔcdiɛn cu tɛɛth ɛn wi̱ni, ɛ jɛn rɔal kɛ wec ɔ. Ɛ jɛn rɔal in cia liŋ.

⁴⁶ Ci Thɔ-lo-mon nyuur wi̱i̱ kɔam kuäärä.

⁴⁷ Kä ci ji̱ kɔaar kua̱r ni Dee-bid ben latkɛ tɛth lɔaacdiɛn, wäkɛ i̱, ‘Bi Kuɔthdu kɛ̈k Thɔ-lo-mon jak kä jɔc ni jɛn kä kɛ̈kdu, kä bɛ kuäärɛ jak kä di̱t ni jɛn kä kuääru.’ Kä cu kuäär rɔ goŋ wi̱i̱ dhaŋä.

⁴⁸ Kä cu kuäär lɛni wëë, ‘Ɛ puɔ̱th tekɛ Kuoth Nhial, Kuoth I-thɛ-rɛl, min ci kuɛ̈ɛ̈dä kɛl jak kä nyuur wi̱i̱ kɔamdä ɛn walɛ, a cä nɛn kɛ waŋdä.’ ”

⁴⁹ Kä cu ja̱a̱l Ä-do-ni-yaa diaal dual, kä cukɛ rɔ jiɛc, wä ram ɔ dupdɛ.

⁵⁰ Kä cu Ä-do-ni-yaa dual kɛ Thɔ-lo-mon. Cuɛ rɔ wä käp kɛ tuɔ̱ŋ yi̱kä.

⁵¹ Kä cua jɛ la̱r Thɔ-lo-mon i̱, “Nɛnɛ, Ä-do-ni-yaa dualɛ kɛ ji̱. Kɛ ɣöö cɛ rɔ wä käp kɛ tuɔ̱ŋ yi̱kä, wëë i̱, ‘Ɛ kuäär ni Thɔ-lo-mon yac rɔ kɛ nhiam kɛ ɣöö /cɛ ɣä bi näk.’ ”

⁵² Kä cu Thɔ-lo-mon wëë, “Mi wëë jɛ nyoth i̱ ɛ ram mi gɔaa, thilɛ miem kɛl mi bi pɛn piny kä jɛ. Duundɛ ɣöö mi wa mi jiääk jek kä jɛ, bɛ li̱w.”

⁵³ Kä cu kuäär ni Thɔ-lo-mon raan ja̱k, kä cua jɛ wä nööŋ piny wi̱i̱ yi̱kä. Kä cuɛ kuäär ni Thɔ-lo-mon ben lät kä luth. Kä cu kuäär ɛ jiök i̱, “Wër dhɔru.”